“Jehová Ngöbö nikwe ye abokän Jehová itibe”

1, 2. a) ¿Kukwe nieta Deuteronomio 6:4 yekänti ye ñobätä gare kwin? b) ¿Ñobätä Moisés kukwe ye niebare?

NITRE judío yekwe orasion ütiäte tä abokän dianinkä kwetre Deuteronomio 6:4 yekänti. Orasion ye niaratre tä kädeke shemá, ñobätä ñan aune kukwe ye dianinkä kena bersikulo yebätä kukwe hebreore yebiti. Kä kwati krubäte nikanina ta yete, nitre judío kwati tä kukwe ye kädekete dekä aune dere niaratre tä Ngöbö itibe mike täte ye bämikakäre.

² Moisés kukwe ye niebare kä 1473 yete Kristo känenkri kukwe kädriebare kwe nitre israelita kräke ye ngwane. Kä Moab yekänti niaratre nämene juto, nänkäre ñö Jordán yekänti ta aune Kä Käbämikani ietre ye diankäre jai (Deuteronomio 6:1). Moisés niaratre jie ngwani kä 40 te. Aune kukwe niebare kwe yebiti tö namani niaratre tuai tö ngwen Jehovai, ja ngwen metre aune ñaka kä jürä ngwen jabätä. ¿Ñobätä? Ñobätä ñan aune kukwe kri ben niaratre ja tuai ye nämene gare ie. Ye medenbätä, Kukwe Keta Jätä biani Ngöbökwe aune kukwe mada keta kabre ükaninte Jehovakwe yebätä blitabare Moisekwe bentre, ye bitikäre kukwe ütiäte ngwaninta törö kwe ietre abokänbätä nita ñäke Deuteronomio 6:4, 5 yekänti (ñäkädrebätä).a

3. ¿Kukwe meden meden ngwantarita abokän nibike mike gare kukwe ja tötikara nekänti?

³ Nitre israelita ie nämene gare Ngöbö kwetre Jehová “ye abokän Jehová itibe”. Aune nitre israelita nämene ja ngwen metre ye nämene Ngöbö itibe mike täte, ye abokän Ngöbö mräkätre kirabe yekwe. Akwa, ¿ñobätä Moisés ngwaninta törö ietre Jehová “ye abokän Jehová itibe”? ¿Kukwe metre niebare Moisekwe ye ja erebe Ngöbö taredre ja brukwä tätebiti, ja nire tätebiti aune ja di tätebiti yebe? ¿Aune ñobätä kukwe nieta Deuteronomio 6:4, 5 yekänti ye ütiäte ni kräke kä nengwane?

NGÖBÖ NIKWE YE ABOKÄN “JEHOVÁ ITIBE”

4, 5. a) ¿“Jehová itibe” nieta ye dre gärätä? b) ¿Ñobätä Jehová ñaka ja erebe ngöbö keta kabre mikata täte juta jene jene te yebe?

⁴ Jehová ye aibe. “Jehová itibe” nieta ye abokänbiti kukwe keta kabre mikata gare. Kena ye abokän Jehová aibe, ni mada ñaka niara erere. ¿Ñobätä Moisés kukwe ye niebare? Mikata gare ye erere, ni nimä ngöböre itibe mikadre era jai ye ñaka kwin ye ñan ai bämikakäre kukwe ye niebare kwe. Jehovakwe kä kwinta aune Kä tibien sribebare. Niara Rei kä jökräbiti tibien aune niara aibe Ngöbö metre. Niara erere ngöbö mada ñaka tärä jire (2 Samuel 7:22). Aisete Moisés “Jehová itibe” niebare yebiti ngwaninta törö kwe nitre israelita ie niaratre rabadre Jehová aibe mike täte. Nitre nämene nüne niaratre bäre nämene ngöbö keta kabre ngwarbe mike täte ye erere niaratre ñaka rabadre nuainne. Nitre ye nämene nütüre ngöbö keta kabre mika nämene täte kwetre ye nämene jondron sribebare Ngöbökwe ye ruäre gobraine.

⁵ Ñodre, nitre egipcio nämene Ra, Ñänä ngöböi; Nut, kä kwinta ngöböi; Geb, Kä tibien ngöböi aune Hapi, ngöbö ñö Nilo yekwe mike täte. Niaratre nämene jondron nire kwati krubäte mike ngöböre jai arato. Akwa kukwe tare keta jätä yebiti Jehovakwe bämikani niara bäri dite ngöbö jökrä ngwarbe ye kräke. Nitre cananeo ye kräke, ngöbö bäri ütiäte nämene ye abokän Baal. Niaratre nämene nütüre ngöbö ngwarbe ye nämene ja nire bien ietre. Baal ye kä kwinta, ñü aune murie ribi ye ngöböi nütü nämene kwetre arato. Kä keta kabre känti, nitre nämene tö ngwen Baal niaratre kriemikai yei (Números 25:3). Akwa nitre israelita rabadre ngwen törö jai Ngöbö kwetre ye abokän “Ngöbö metre” aibe. Niara ye “Jehová itibe” (Deuteronomio 4:35, 39).

6, 7. a) ¿“Jehová itibe” nieta ye abokän dre gärätä arato? b) ¿Ngöbökwe bämikani ño niara ye “Jehová itibe”?

⁶ Jehová ye tä käre aune ja ngwen metre. “Jehová itibe” nieta yekänti niara kädekata “itibe” ye abokän käre tö ngwan raba ie aune tä dre käbämike ye erere tä mike nemen bare meden gärätä arato. Niara ñaka ja töi kwite jire aune kukwe raba nemen gare nie niarabätä. Tö ngwan raba ie, niara tä käre, ja ngwen metre, aune käre tä kukwe metre niere. ¿Ye bämikani ño kwe? Ñodre, niarakwe käbämikani Abrahán ie niara ngäbriäntre yekwe nünain Kä Käbämikani ie yete. Jehová ja töi mikani dre nuainne yebätä ñaka ja töi kwitani kwe aune jondron ñan tuabare nuainbare keta kabre kwe ja kukwei mikakäre nemen bare kä 430 nikani ta ye bitikäre (Génesis 12:1, 2, 7; Éxodo 12:40, 41).

⁷ Kä nikani kwati krubäte ta ye bitikäre, Jehovakwe niebare nitre israelita ye nämene testiko niarakwe aune niebare kwe ietre: “Ti ne abokän Arabe. Ti ne känenkri Ngöbö mada ñaka sribebare, aune ti bitikäre Ngöbö mada ñakare”. Jehová töita dre nuainbätä yebätä ñaka ja töi kwite jire ye kukwe niebare kwe nebiti mikani gare metre kwe: “Käre ti abokän Arabe” (Isaías 43:10, 13; 44:6; 48:12). Erametre, ütiäte krubäte nitre israelita nämene Ngöbö ñaka ja töi kwite aune käre ja ngwen metre ye mike täte. Ütiäte krubäte nita Ngöbö ye arabe mike täte arato (Malaquías 3:6; Santiago 1:17).

8, 9. a) ¿Ni Jehová mikaka täte yekwe dre nuaindre ie niara tö? b) ¿Jesús dre niebare abokänbiti Moisés kukwe niebare ye ütiäte mikaninta gare kwe?

⁸ Moisés kukwe niebare nitre israelita ie yebiti ngwaninta törö kwe ietre Jehovakwe käre niaratre taredi aune ngübai. Yekäre niaratre rabadre Jehová aibe mike täte aune rabadre tarere ja brukwä tätebiti, ja nire tätebiti aune ja di tätebiti (recuadro “¿Dre gärätä?” mikadre ñärärä). Ne madakäre, nitre israelita rabadre blite käre Jehová yebätä monsotre kwe yebe. Ye köböire monsotre bati ye rabadre Jehová aibe mike täte arato (Deuteronomio 6:6-9).

⁹ Jehová töita dre nuainbätä yebätä ñaka ja töi kwite jire, aisete nitre israelita kukwe nuainbare ye erere ni niara mikaka täte rabadre nuainne kä nengwane ie niara tö. Ye medenbätä, nita niara mike täte ye niara kadre ngäbiti ie ni tö angwane, nikwe niara aibe mikadre täte aune taredre ja brukwä tätebiti, ja töi tätebiti aune ja di tätebiti. Jesús niebare kukwe biani ye bäri ütiäte aune yebiti Moisés kukwe niebare ye ütiäte mikaninta gare kwe (ñäkädre Marcos 12:28-31 yebätä).b “Jehová Ngöbö nikwe ye abokän Jehová itibe” nita mike era jai ye ni raba bämike ño ye ani mike gare jai.

NIKWE JEHOVÁ AIBE MIKADRE TÄTE

10, 11. a) ¿Jehová aibe mikadre täte ye dre gärätä? b) ¿Monsotre hebreo nämene Jehová aibe mike täte ye bämikani ño kwetre?

¹⁰ Nita Ngöbö Jehová aibe mike täte. Nita niara aibe mike Ngöböre jai. Nikwe ñaka ngöbö mada ngwarbe mikadre täte jire aune nikwe ñaka kukwe niedre o kukwe ngwarbe nuaindre Jehová mikakäre täte. Niara ñaka tä jerekäbe bäri kri ngöbö mada ngwarbe yebiti ta aune niara ñaka jerekäbe bäri dite ngöbö mada mada ye ngwä. Ñakare aune niara ye Ngöbö metre. Ye medenbätä nikwe niara aibe mikadre täte (ñäkädre Revelación 4:11 yebätä).c

¹¹ Tärä Daniel ye tä blite monsotre nibokä hebreo kädeka nämene Daniel, Hananías, Misael aune Azarías yebätä. ¿Niaratre nämene Jehová aibe mike täte ye bämikani ño kwetre? Nitre Ngöbö mikaka täte ñaka rabadre mrö meden kwete ye niaratre ñaka kwetani. Ne madakäre, rei Babilonia jondron üai sribebare orore yei ja ketamuko nimä Danielkwe ñaka ja mikani ngukodokwäre. Jehová aibe mikadre täte kwetre ye nämene gare metre ietre. Ye medenbätä käre ja ngwani metre kwetre ie (Daniel 1:1–3:30).

12. Ni tö Jehová aibe mikai täte angwane, ¿drebätä nikwe ja ngübadrebiti?

¹² Käre nikwe Jehová mikadre täte käne. Ni tö niara aibe mikai täte angwane, nikwe ja ngübadrebiti ne kwe nikwe ñaka jondron mada mikadre nuaindre käne jai. ¿Dre drebätä nikwe ja ngübadrebiti? Kukwe Keta Jätä Biani Jehovakwe yete niebare kwe, ni niara mikaka täte ye ñaka rabadre ngöbö keta kabre ngwarbe mike täte. Niaratre ñaka rabadre jondron üai sribebare mike ngöböre jai (Deuteronomio 5:6-10). Kä nengwane jondron üai sribeta keta kabre ngöböre aune ruäre abokän ñaka nuäre rükadre gare. Akwa Jehová ñaka ja töi kwite aune nikwe ñaka jondron üai sribeta ngöböre mikadre täte yei niara tö. Niara ye täbe “Jehová itibe”. Ye medenbätä nikwe dre nuaindre ne kwe nikwe ñaka jondron üai sribeta mikadre ngöböre jai ye ani mike gare jai.

13. ¿Dre raba ni mike ñaka ja mäke kwin Jehovabe?

¹³ Kukwe ruäre ñaka raba ni mike ja mäke kwin Jehovabe ye abokän kädekateta Colosenses 3:5 yekänti (ñäkädrebätä). Bersikulo ye tä mike gare nire tä jondron ribere bäri jai ye abokän tä jondron ye mike ngöböre jai. ¿Ñobätä? Ñobätä ñan aune ni tö jondron ütiäte o ngwian tuabätä jakwe angwane, jondron ye raba nemen ngöbö dite ye kwrere ni kräke. Kukwe jökrä käme kädekateta Colosenses 3:5 yekänti ye abokän ja erebe nire tä jondron ribere bäri jai yebe. Ni törbai krubäte jondron yei angwane, ni raba kite tarere bäri Ngöbö ngwä. Aune ye köböite ni tädre jondron üai sribeta ye mike ngöböre jai. Jehová ñaka rabadrera ni kräke “Jehová itibe” ye erere. Ni ñaka tö kukwe ye nuaindi jire.

14. ¿Kukwe medenbiti apóstol Juan ni mikani mokre?

¹⁴ Apóstol Juan ni mikani mokre kukwe ye erere bäsibiti. Jondron ie “ni ngätä tö krubäte [...], ni okwä tö [...], aune arato jondronbiti ja nebe ruin kri nie” yebätä niarakwe blitabare. Aune ni mikakäre mokre niebare kwe arato, nire tä jondron kä nebätä tarere ye abokän kwe “ja tarekrä ni Rünkwe ñan tärä” (1 Juan 2:15, 16, Ngöbö Täräe, tärä okwä ükaninte). Ye medenbätä käre nikwe töbikadretari jabätä. Jondron ja näkwitara, nitre kä nebätä aune tätre ja ngwäkite ño bätä ja ükete ño ye tuin kwin nie raba nemen gare jabätä nie. O ni tö näin kwela krite ne kwe “jondron bäri ütiäte” kä nebätä ye rabadre nikwe raba ruin nie (Jeremías 45:4, 5). Akwa kä mrä ye tä bäri no. Ye medenbätä Moisés kukwe ütiäte niebare ye nikwe ngwandre törö jai. “Jehová Ngöbö nikwe ye abokän Jehová itibe” ye erametre nüke gare nie aune nita mike era jai angwane, nikwe niara aibe mikai täte bätä nikwe sribidi niara kräke niara tö ie ye erere (Hebreos 12:28, 29).

NI TÄDRE KÄRE KETEITIBE KONKREKASIONTE

15. ¿Ñobätä Pablo ngwaninta törö nitre kristiano ie Ngöbö ye abokän “Jehová itibe”?

¹⁵ “Jehová itibe” nieta ye abokän tä ngwen törö nie arato Jehová tö ni niara mikaka täte ye tuai keteitibe aune ni töi tädre kwatibe ja erebe. Nitre kristiano kena ye näire, nitre judío, griego, romano o nitre juta mada mada te ye nämene. Niaratre ñaka nämene nüne ja erebe, nämene jondron jene jene nuainne aune töbike jene jene. Aisete kukwe namani gare ietre ye ñaka nämene nuäre mikakäre täte niaratre ruäre kräke o jondron nuain nämene käne kwetre ye ñaka nämene nemen nuäre tuametrekäre niaratre kräke. Ye medenbätä apóstol Pablo ngwaninta törö nitre kristiano ie Ngöbö itibe tä nikwe, ye abokän Jehová (ñäkädre 1 Corintios 8:5, 6 yebätä).

16, 17. a) ¿Kukwe meden rabai bare niebare abokän tä nemen bare ni näire aune ye köböire dreta nemen bare? b) ¿Dre köböite ni ñaka raba nemen keteitibe?

¹⁶ ¿Aune konkrekasion kristiano kä nengwane yebätä ni raba dre niere? Isaías ni Ngöbö kukwei niekä käkwe niebare “kä krüte ye ngwane” nitre juta jene jene te käkwe Jehová mikai täte keteitibe. Nitre yekwe niedi: “Niarakwe ni tötikai ji kwe yebiti aune erametre nikwe nändi ji kwe yebiti” (Isaías 2:2, 3). Kukwe rabai bare niebare ye tä nemen bare ño ye käi juto krubäte nibätä. Ye köböire, ja mräkätre aune ja ngwaitre ye kä jene jene känti, blite kukwe jene jenebiti aune ñaka nüne ja erebe. Akwa ni jökrä tä keteitibe Jehová mike täte. Erametre, ni ñaka ja erebe yebätä kukwe raba nemen ja kisete nie.

¹⁷ Ñodre, ¿ja mräkätre aune ja ngwaitre nünanka kä madakänti ye nita mike tuin ño jai? Niaratre blite kukwe madabiti, ja ngwäkite jene, jondron jene jene nuainne o mrö bä jene kwete raba ruin nie. ¿Ni ñaka tä ja kete ja mräkätre aune ja ngwaitre yebe, aune niaratre meden abokän tä nüne ja erebe nibe, jondron nuainne ja erebe nibe ye aibe kräke nita kä denkä jai rabakäre keteitibe? ¿Aune nitre umbre ji ngwanka tä nüne ni bäre abokän bäri bati ni kräke o niaratre ye kwata bä jene o ñaka nüne ja erebe ye nita mike tuin ño jai? Nikwe ñaka ja ngübaibiti angwane, kukwe ye raba ni mike ñaka töbike kwin aune ni ñaka raba nemen keteitibe.

18, 19. a) ¿Efesios 4:1-3 yekänti kukwe meden nieta mäträkäre nibätä? b) ¿Nikwe dre nuaindre ne kwe ja mräkätre aune ja ngwaitre konkrekasionte tädre keteitibe?

¹⁸ ¿Ni raba dre nuainne ne kwe kukwe ye ñaka rabadre nemen bare? Apóstol Pablo mäträbare nitre kristiano Éfeso yebätä ye erere nikwe nuaindre, nitre nünanka juta yete ye ñaka nämene nüne ja erebe (ñäkädre Efesios 4:1-3 yebätä). Pablo blitabare ni töi keta kabre yebätä ñodre ni töi bobre, ja töi mikadre jäme, kukwe ngübadre bätärekä aune ja taredre. Ni töi keta kabre ye abokän üra dite tä ju ketete ye kwrere. Akwa ju tädre kwin yekäre nikwe ja di ngwandre sribire krubäte. Ye medenbätä Pablo niebare nitre kristiano Éfeso yei niaratre rabadre ja di ngwen ne kwe konkrekasion tädre keteitibe.

¹⁹ Ni jökrä käkwe ja di ngwandre ja mräkätre aune ja ngwaitre konkrekasionte dimikakäre nemen keteitibe. ¿Ni raba dre nuainne ne kwe rabadre bare nie? Kena, Pablo niebare ye erere ni rabadre ja töi mike bobre, ja töi mike jäme, kukwe ngübare bätärekä aune ja tarere bätä nikwe bämikadre. Aune ketebukäre, nikwe ja di ngwandre nünankäre jäme jabe kwärikwäri. Konkrekasionte, ja mräkätre aune ja ngwaitre ie kukweta nemen jabätä ye üra tä ngetrani ye kwrere. Ye köböite ni ñaka raba nemen keteitibe. Ye medenbätä nikwe ja di ngwandre kukwe ye ükete jabe. Ye köböire nikwe nünain jäme aune ni täi keteitibe.

20. ¿“Jehová Ngöbö nikwe ye abokän Jehová itibe” nüke gare nie ye nita bämike ño?

²⁰ “Jehová Ngöbö nikwe ye abokän Jehová itibe”. Kukwe nieta ye metre abokän raba ni dimike. Nitre israelita namani Kä Käbämikani ietre yekänti aune diani kwetre jai ye ngwane, kukwe yekwe niaratre dimikani ja tuin kukwe kri namani niaratre kisete yebe. Kukwe ye raba ni dimike arato rabatekäre nire kukwe tare krubäte rabai bare ye näire aune nünankäre jäme bätä keteitibe Kä Bä Nuäre ja känenkäre yete. ¿“Jehová Ngöbö nikwe ye abokän Jehová itibe” ye nüke gare nie? Ye erere ngwane, nikwe niara aibe mikadre täte. Nikwe niara taredre jankunu aune nikwe sribidre ja brukwä tätebiti, ja töi tätebiti aune ja di tätebiti niara kräke. Nikwe ja di ngwandre jankunu ne kwe ni tädre nüne jäme aune keteitibe ja mräkätre bätä ja ngwaitre ben. Nikwe ye erere nuaindi jankunu angwane, Jesukwe ni kädekai oveja aune kukwe ne niei kwe nie: “Mun die mikani ti Rünkwe ye erere jakwe jökrä nete. Ngöbökwe kä dätebare kena angwane, kä ye känti niarata gobrane ye abko niarakwe kä ükaninte biare munkrä ne mun jakwe kaen ngäbti” (Mateo 25:34).