Näin jankunu “Ji Deme” yebiti

1, 2. ¿Kukwe meden keteiti ütiäte namani diandre jai nitre judío nämäne ngite Babilonia yei? (Esdras 1:2-4).

¡KUKWE ne mikanina gare metre ta! Nitre judío nämäne ngite kä 70 näre te Babilonia akwa ye ngwane raba kämikekä Babilonia aune nikenta ja käite, Israel (ñäkädre Esdras 1:2-4 yebätä).b Jehová aibe raba kukwe ye kwrere mike nemen bare. ¿Ñobätä? Ñan ñobätä aune, nitre Babilonia ye ñaka nämäne nitre ngite tuenmetre nikenta ja käite (Is. 14:4, 17). Akwa Babilonia ye ganinte aune gobran mrä namani ye käkwe mikani gare metre nitre judío ye raba nikenta ja käite. Aisete, nitre jökrä judío, metrere nitre ji ngwanka mräkätre käne, ye rabadre kukwe den nuaindre jai: nemen nüne jankunu yete o nikenta ja käite. Akwa nitre ruäre ye kräke ñan namani nuäre kukwe diankäre jai. Ñobätä ñan namani nuäre kräketre ye ani mike gare jai.

² Nitre ruäre ye namanina umbre krubäte ye medenbätä ñan rabadre nuäre kräketre dikakakäre mente. Nitre judío bäsi jökrä ye abokän därebare Babilonia, yebätä kä ye aibe nämäne gare ietre. Niaratre kräke kä Israel ye abokän mräkätre kira ye käi. Ne madakäre, nitre judío ruäre ye abokän nämäne jondron bäkäne krubäte. Ye medenbätä nitre judío ruäre nämäne nüne kwin aune niaratre ruäre nämäne jondron rürübäine yebätä ñan namani nuäre kräketre tuametrekäre rikakäre nüne kä ñan gare ietre yekänti.

3. ¿Nitre judío nikani Israel ye kräke kukwe kwin meden nämäne?

³ Nitre judío ja ngwanka metre yekwe ja di ngwandre krubäte, kukwe ñaka nuäre nuainkäre ye köböire kukwe kwin rabai kwetre ye nämäne gare ietre. Kukwe bäri kwin ye abokän rabaita Jehová mike täte erametre. Babilonia yete templo kukwe ngwarbe mikakäre täte nämäne sribebare 50 jire, akwa templo ñaka nämäne jire krati Jehová mikakäre täte. Sacerdote aune altar ñaka nämäne, ye medenbätä jondron kukwadre Jehovai ribe nämäne kukwe biani Moiseye yebätä ye ñan namani nuäre kräketre nuainkäre. Ne madakäre, nitre nämäne Jehová mike täte aune kukwe kwe mike ütiäte jai ye abokän bäri braibe, nitre kwati krubäte nämäne ngöbö ngwarbe mike täte ye kräke. Nitre judío mil kwati krubäte töi namani kwatibe rikaita Israel Ngöbö mika nämäne täte metre kwetre ye ükatekäreta.

4. ¿Jehovakwe dre käbämikani nitre judío ie?

⁴ Babilonia nemen Israel nitre rikadre ngwane, rabadre näin sö kräbokä jire aune ñan rabadre nuäre kräketre dikakakäre. Akwa Jehovakwe ji ye mikai metre aune kukwe ño ben raba ja tuin ji ngrabare ye diainkä kwe käbämikani kwe ietre.Isaíakwe tikani: “¡Ji Jehovakwe ye mike mrebe! ji Ngöbökwe ye mikadre metre kä nötare yete ta. […] Kä juani ngwarbe ye rabadre ükaninte aune rabadre mikani kiare” (Is. 40:3, 4). Bämike ja töite Nitre judío ye kräke ñan rabai nuäre rikakäre kä ngutuäre aune motokwäre yebiti, niaratre kräke bäri nuäre rikakäre ji metre aune kä kiare yebiti ñan ñobätä aune ye köböire rikadre bäri kwin aune rabadre bäri jötrö Israel.

5. ¿Ji Babilonia nemen Israelbätä kukwe bämikani ye kädeka nämäne ño?

⁵ Ji keta kabre ye kädeka tärä, ruäre abokän mikata gare numerobiti. ¿Ji bämikani bätä blitabare Isaiakwe ye kä tärä? Jän. Biblia tä niere: “Ji tädi yete, jän, ji ye abokän kädekata Ji Deme. Ni käme yekwe ñaka nändibiti” (Is. 35:8). ¿Kukwe ye dre gärä nämäne nitre israelita kräke? ¿Aune dre gärätä ni kräke?

“JI DEME”: KIRABE AUNE KÄ NENGWANE

6. ¿Ñobätä ji ye deme nie nämäne?

⁶ “Ji Deme”, ¿ji kädekata bä nuäre krubäte ñaña? ¿Ñobätä ji ye deme nie nämäne? Ñan ñobätä aune, nitre israelita rabadre ja ngwen käme ye ka ngäbiti ñaka nämäne jire, ñodre nitre judío rabadre nemen kämekäme jabe, ngöbö ngwarbe mike täte o kukwe madabiti ja mike ngite krubäte. Nitre judío nämäne kämikekä Babilonia ye ngwane,nämäne nemen “juta deme” Ngöbökwe (Deut. 7:6). Yebätä ¿nitre judío nämäne Babilonia nämäne nikenta ye nämäne kukwe kwin nuainne? Ñakare jire. Niaratre rabadre kukwe keta kabrebätä ja töi kwite aune ükete Jehovakwe kadre ngäbiti yekäre.

7. ¿Drebätä nämäne ja töi kwitadre nitre judío ruäre ie? Mä raba niere keteiti.

⁷ Miri gare kenanbe erere, nitre kwati judío ye därebare Babilonia aune nämäne ja tuenmetre töi kwitadre nitre Babilonia yei aune kukwe nämäne tuin ño ietre ye erere nämäne mike tuin jai. Kä nikani kwati ta ye bitikäre nitre judío nikaninta Israel ye nämäne ja mäkete meritre juta madate yebe namani gare Esdras ie (Éx. 34:15, 16; Esd. 9:1, 2). Kä nikani ruäre ta ngwane, gobranka Nehemías töi namani ñan krütare ñan ñobätä aune nitre judío monsoitre ye ie blita ñan nämäne gare kukwe hebreo yebiti (Deut. 6:6, 7; Neh. 13:23, 24). Kukwebiti Ngöbö kukwei nämäne tikani yebiti blita ñan nämäne gare nitre judío ie ¿se ño taredre kwe aune mikadre täte kwe? (Esd. 10:3, 44). Aisete nitre judío ye ie nämäne ja di ngwandre kri krubäte akwa kä Israel yete rabadre bäri nuäre kräketre, ñan ñobätä aune yete bätärekä bätärekä Jehová mika jataninta täte metre (Neh. 8:8, 9).

8. ¿Ji demebätä kukwe bämikata ye ño ni kräke nengwane? (Üai kena täräkwatabätä mikadre ñärärä).

⁸ Nitre ruäre raba nemen nütüre: “Kukwe namani bare nitre judío näire ye ütiäte krubäte. Akwa ¿kukwe ye erere ni täbe mike täte kä nengwane?”. Jän. Ni arato tä näin “Ji Deme” yebiti ni raba niere. Ji yebiti ni raba Jehová mike täte aune nemen juta deme ja üaire kwe yete aune Gobran kwe käkwe kukwe kwin nuaindi ja känenkäre ye rabai nikwe arato. Yebätä, nitre dianinkä nänkäre kä kwinbiti aune “obeja mada mada” tädre keteitibe Jehová mike täte (Juan 10:16).c Kä 1919 yete ja käne nitre kwati merire, brare, monsotre käkwe kämikaninkä Babilonia Kri, kukwe ngwarbe jie ngwanka kä jökräbiti tibien yebätä aune tätre näin Ji deme bämikani yebiti. Aune metrere mäta yete arato. Kä nikanina 100 ta yete ji ye tikani, akwa ji tikani ye känenkri kä kwati krubäte te ükate namanina.

JI ÜKATETA

9. Isaías 57:14 tä mike gare erere, ¿“Ji Deme” ye ükaninte ño?

⁹ Nitre judío nämäne ngite Babilonia, nikaninta Jerusalén ye ngwane ji ye tädre mrebe aune dre dre raba niaratre ketebätä ye ñan rabadre yete ye Jehovakwe nuainbare (ñäkädre Isaías 57:14 yebätä).d ¿Jehovakwe ye erere nuainbare “Ji Deme” kä nengwane yebätä? Jän. Kä nikani kwati krubäte ta kä 1919 ye känenkri, Jehovakwe ji mikani mrebe nitre ja ngwanka metre ie yebiti (Isaías 40:3 mikadre ñärärä). Niaratrekwe sribi ruäre nuainbare ja üairebiti ji yebätä ne kwe nitre kwati brukwä kwin ye rabadre kämikekä Babilonia kri yebätä aune rikadre kä bä nuäre ja üaire yete, känti kukwe metre mika nämäne täte ükaninteta. Sribi ruäre nuainbare ji ye mikakäre mrebe ye ani mike gare jai.

10, 11. ¿Biblia kwita jatani aune imprimi jatani ye köböire dre namani bare? (Üai mikadre ñärärä).

¹⁰ Imprimi jatani. Siklo 15 ötare ye ngwane, Biblia tika nämäne kisebiti. Akwa kä nämäne niken raire krubäte ta yebätä Biblia copia nämäne braibe aune ütiä nämäne kabre krubäte. Akwa, máquina imprimikäre sribe jatani ye köböire copia sribebare bäri aune Biblia ye döräita bäri.

¹¹ Kukwe kwita jatani. Biblia ye nämäne kwitani kukwe latín yebiti aune nitre ja tötikabare bäri ye aibe ie nämäne nüke gare. Akwa, máquina kena imprimikäre sribe jatani ye köböire nitre nämäne Ngöbö jürä ngwen jabätä yekwe ja di ngwani Biblia kwite, kukwebiti nitre nämäne blite bäri yebiti. Ye köböire, nitre ie dre drie nämäne iglesiate aune dre drie nämäne Bibliabätä ye nämäne mike ñärärä aune nämäne nüke gare ietre.

12, 13. Kukwe ngwarbe drie nämäne iglesiate ye namani gare ño kä 1919 ye ngwane mä raba mike gare.

¹² Kukwe ruäre ni dimikakäre ja tötike Bibliabätä. Nitre ruäre nämäne ja tötike kwin Bibliabätä aune nämäne ñäkebätä ye köböire nükani gare kwin ietre. Aune dre nämäne nemen gare ietre ye nämäne mike gare ni madai yebätä nitre ji ngwanka iglesiate namani rubun. Ñodre, kä 1919 yete nitre ruäre töi kwinkwin aune brukwä kwin nämäne tratado aune folleto döräire, ye köböire kukwe ngwarbe drie nämäne iglesiate ye nükani gare.

¹³ Kä 1835 ye näire, ni iti Jehová mike täte kädeka nämäne Henry Grew käkwe folleto nämäne blite nita krüte ye bitikäre dreta nemen bare ye döräibare. Iglesia keta kabre te kukwe jene jene drie nämäne yebätä niarakwe kukwe ne mikani gare Bibliabiti, ni ñaka krüte jire ye regalo kite Ngöbökri niara aibe raba bien nie, ni ñaka tä därere jire yebe. Kä 1837 ye ngwane, ministro iti kukwebätä kädekata George Storrs folleto kwani nikani trente ye ngwane. Nämäne ñäkebätä ngwane, kukwe metre ütiäte krubäte kwani ie nükani gare ie yebätä ja töi mikani kwe kukwe ye kädriere nitre madabe. Kä 1842 ye ngwane, kukwe kädriebare jatäri yekänti kukwe ngwantarita ne kädriebare kwe “¿Son inmortales los inicuos?”. Kukwe tikabare George Storrs ye käkwe monso bati kädekata Charles Taze Russell dimikani krubäte.

14. ¿Ja mräkätre mada käkwe sribi nuainbare ye köböire dre kwin namani Russell aune sribi muko kwe yekwe? (Üai mikadre ñärärä).

¹⁴ ¿Ja mräkätre käkwe sribibare Ji Demebätä ye köböire dre kwin namani Russell aune sribi muko kwe yekwe? Kä ye ngwane, diccionario nämänena, kukwe ja erebe mika nämäne gare Bibliabätä aune Biblia ye kwitanina kukwe jene jenebiti. Aisete niaratre nämäne ja tötikebätä aune kukwe mike gare jai. Arato Henry Grew, George Storrs aune nitre mada käkwe kukwe känänbare yebätä niaratre nämäne ja kite. Russell aune sribi muko kwe ye abokän käkwe sribibare kri krubäte “Ji Deme” yebätä, niaratrekwe tärä aune täräkwata kia nämäne dianinkä Bibliabätä ye döräibare.

15. ¿Kä 1919 yete dre ütiäte namani bare?

¹⁵ Kä 1919 yete ja käne, Babilonia Kri, kukwe ngwarbe kä jökräbiti tibien jie ngwanka, ye ñan namani juta Ngöbökwe ye gobraine. Kä ye arabe ngwane, “nitre ni klabore ja ngwanka metre aune töbikaka kwin käne” ye namani gare kä debe näre te, ñobätä ñan aune nitre brukwä kwin ye kräke namani bäri nuäre nänkäre “Ji Deme” yebiti (Mat. 24:45-47). Nitre mada käkwe ja di ngwani sribi ne nuainne ji ükatekäre ye namani kwin krubäte, ñobätä ñan aune nire tö namani näin Ji Deme yebiti ye ie namani bäri nuäre Jehová aune töita ño ye mikakäre gare jai (Prov. 4:18). Arato, namani bäri nuäre niaratre ie ja töi kwitakäre ne kwe Ngöbökwe kadre ngäbiti. Metrere ja töi kwitadre jökrä aune bengwairebe kwetre ñan ngüba nämäne kwe. Ñakare aune bätärekä bätärekä niara tä juta kwe ye mike deme (recuadro “Bätärekä bätärekä Jehovata juta kwe mike bäri deme” ye mikadre ñärärä). Köbö te nikwe Jehová mikadre täte metre kukwe jökräbiti ta ye ngwane kä rabai juto krubäte nibätä ye bämike ja töite (Col. 1:10).

“JI DEME” YE TÄBE TIKANI

16. ¿Kä 1919 yete ja käne sribi meden nuainta “Ji Deme” ye ükatekäre? (Isaías 48:17; 60:17).

¹⁶ Ji tädre kwin yekäre bäsäkä tädre käre. Ye erere arato, kä 1919 yete ja käne “Ji Deme” ja üairebiti ye ükate jatani, nitre brukwä kwin kwati käkwe kämikadrekä Babilonia Kri yebätä yekäre. Ni klabore ja ngwanka metre aune töbikaka kwin käne ye käkwe sribi ne kömikani. Kä 1921 yete tärä El Arpa de Dios, ye mikani gare aune tärä ne sribebare kukwe metre Bibliabätä ye mikakäre gare nitre ie. Tärä ne döräibare 6 millón biti bäri kukwe 36 jene jenebiti blitata yebiti, tärä nebiti nitre kwati ie kukwe metre ye namani gare. Aune bitinkä, tärä ¡Mä raba nüne kä jutobiti! ye mikani gare, tärä nebiti tä nemen bäri nuäre nitre tötikakäre Bibliabätä. Kä krüte ne näire, Jehovata juta kwe yebiti mrö ja üaire ye bien nie ne kwe nikwe nändre jankunu “Ji Deme” kwe yebiti (ñäkädre Isaías 48:17;e 60:17 yebätä).f

17, 18. ¿“Ji Deme” ye tä niken ni ngwena kä meden kokwäre?

¹⁷ Ni iti tä ja tötika Bibliabätä kai ngäbiti ye tä niken ‘Ji Demebiti’ ye kwrere ni raba niere. Akwa nitre ruäre tärä nemen ji ye ötare ta ngwane tä ja töi mike ñaka näinbiti. Mada abokän, töita kwatibe nänbätä kä meden känti tö rabai ye erere känti. Akwa ¿tö rikabätä kä meden känti?

¹⁸ Nitre käkwe nünandi kä kwinbiti, ye “Ji Deme” näin ngwena “kä mrä nüna kä kwinbiti ye kokwäre” (Apoc. 2:7). Aune nire käkwe nünandi kä tibienbätä ye abokän Ji Deme ne näin ngwena Kristo käkwe gobrandi känti nitre jökrä töi rabai metre ye kokwäre. Mäta näin ji nebiti ngwane, ñan nikrata ja jiebiti näin jankunu kä mrä kokwäre. “¡Mun jökrä rikadre kwin!” ye ie nun tö.