KUKWE JA TÖTIKARA 24
Mäta kukwe ja üaire mike nuaindre jai ye raba nemen bare mäi
“Ni ñan rabadre dräre jire jändrän kuin nuene ni mda mdakrä, ñobtä ñan angwane [...], köböitira jire Ngöbökwe sribi nikwe ye ütiä biandi nie” (GÁL. 6:9).
KANTIKO 84 Ni ribeta yekänti nikwe sribidre
KUKWE NEBÄTÄ JA TÖTIKAIa
1. ¿Kukwe meden ben ni kwati tä ja tuin?
¿MÄ TÄRÄ kukwe ja üaire mike nuaindre jai aune tä nemen ribi mä kräke?b Ye erere ngwane, mä ñan aibe tä ja tuin kukwe ye kwrere ben. Ñodre, Philip tö nämäne orabätä bäri Jehovai aune ja brukwä tätebiti, akwa bä kabre kä ñaka nämäne kwen ie blitakäre Jehovabe. Erika tö nämäne rükai kä täbiti gätä kukwe driekäre yebätä. Akwa bäsi käre nämäne nüke kä rairebiti. Tomáš bä kabre tö namani ñäkäi täte Bibliabätä. Niara tä niere: “Metrere, ñäkädre Bibliabätä ye ñan nämä tuin kwin tie. Bämä jire tikwe ja di ngwanba nuainkäre, akwa käre ti nämä nüke tärä Levítico ye aibe känti”.
2. Nikwe kukwe ja üaire mikani nuaindre jai akwa ñan nemen bare nie, ¿ñobätä yekwe ñaka ni di ngwandre nekä?
2 Mäkwe kukwe mikani nuaindre jai akwa nemen ribi mä käne, ñaka ja di ngwan nekä. Ja di ribeta aune kä ribeta jai kukwe chi mikata nuaindre jai ye kräke. Mäta ja kete Jehovabe ye ütiäte mä kräke aune mä tö kukwe bäri kwin nuaindi kräke ye mäta bämike mä ñan tä ja di ngwen nekä yebiti. Kukwe jökrä ye tuin Jehovai aune dre ñan nuäre mä kräke nuainkäre ye niara ñan ribere mäi (Sal. 103:14; Miq. 6:8). Metrere kukwe meden raba nemen bäre mäi ye mäkwe mika nuaindre jai. Kukwe meden raba nemen bare mäi niena gare mäi ngwane, ¿mä raba dre nuainne mikakäre nemen bare? Kukwe meden meden raba ni dimike ye ani mike gare ruäre jai.
NI TÄDRE JUTO BIARE YE ÜTIÄTE KRUBÄTE
Mä töi rabadre bäri kukwe nuainbätä ye mäkwe ribe Jehovai (Párrafo 3 aune 4 mikadre ñärärä)
3. ¿Ni töi rabadre kwatibe kukwe nuainbätä ye ñobätä ütiäte?
3 Ni töi tädre kwatibe kukwe ja üaire mikani nuaindre jai ye nuainbätä ye ütiäte krubäte. ¿Ñobätä? Ñobätä ñan aune ni töi täi kwatibe ye erere nuainne ngwane, bäri nikwe ja di ngwandi nuainkäre. Ni töita nemen kukwe nuainbätä ye abokän vela ru mrentekwe juankata muriekwe ye kwrere. Murieta nemen ngösöi jankunu ngwane, ru ye tä nemen medente tä niken yekänti. Aune murie tä mate bäri dite ngwane tä nüke bäri jötrö. Ye erere arato, ni töita kwatibe kukwe nuainbätä ngwane, nikwe dre mikani nuaindre jai ye raba nemen bare nie. David, nünanka Salvador tä niere: “Ni töita kukwe nuainbätä ngwane, nita ja di ngwen bäri kukwe mikani nuaindre jai ye nuainkäre”. Aisete, ¿dre raba mä dimike ja töi mikakäre kwatibe kukwe nuainkäre?
4. ¿Dre ribe raba Jehovai? (Filipenses 2:13; üai mikadre ñärärä).
4 Mä töi rabadre bäri kukwe nuainbätä ye mäkwe ribe Jehovai. Mäta kukwe mike nuaindre jai ye rabadre bare mäi yekäre, üai deme yebiti Jehová raba mä töi mike nuainne (ñäkädre Filipenses 2:13 yebätä). Ruäre ngwane, kukwe tä nuaindre nie gare nire yebätä nita kukwe mike nuaindre jai ye ñaka käme akwa metrere ni ñaka tä nuainne töi bökänbiti. Ye erere namani bare Norina nünanka Uganda yebätä. Niara ja töi mikani nitre tötike Bibliabätä, akwa töi ñaka namani krubäte nuainbätä, ñobätä ñan aune niara ñaka ni dirikä kwin nämäne ruin ie. ¿Dre niara dimikani? Kweta niere: “Ti töi rabadre bäri kukwe nuainbätä ye ti nämä ribere köbö kwatire kwatire Jehovai. Aune tikwe ja di ngwanba krubäte ja ngwen ni dirikä kwin ye erere. Sö rikaba ruäre ta ye bitikäre, ti töi rababa bäri kukwe nuainbätä jutuaba jabätä tie. Kä ye arabe ngwane ti rababa nitre nibu tötike Bibliabätä”.
5. ¿Ni töi rabadre kukwe nuainbätä bäri yekäre drebätä töbikadretari?
5 Jehovakwe dre nuainbarera mä kräke yebätä mäkwe töbikatari (Sal. 143:5). Kukwe ñan nuain bä erere Jehovakwe nuainbare Pablo kräke yebätä töbikataribare kwe ngwane, töi nämäne sribire bäri ja brukwä tätebiti Jehová kräke (1 Cor. 15:9, 10; 1 Tim. 1:12-14). Ye erere arato, Jehovakwe dre nuainbarera ni kräke yebätä nikwe töbikaitari ngwane, ni töi bäri rabai kukwe nuainbätä aune nikwe dre mikani nuaindre jai ye rabai nemen bare nie (Sal. 116:12). Dre meri testiko nünanka Honduras töi mikani ja mike prekursor regular ye ani mike gare jai. Tä niere: “Jehovakwe ti tare, yebätä ti jäntäni kwe juta jakwe kokwäre, arato tä ti ngübare bätä tä ti kriemike yebätä tikwe töbikatariba ngwane, ti jataba niara tarere bäri aune ti töi rababa bäri ja mikabätä prekursor”.
6. ¿Drekwe ni dimikai ja töi mikakäre kukwe nuainne bäri?
6 Mätä kukwe mike nuaindre yebätä dre kwin raba nemen mäkwe yebätä mäkwe ja töi mika kwatibe. Erika kädrite párrafo kena yebätä ani bliteta. ¿Dre niara dimikani nüke kä täbiti? Tä niere: “Ti nämä nüke kä rairebiti ye köböite kukwe keta kabre kwin nämä niken ti bäre ye rükaba gare tie. Ñodre, ti rikadre kä täbiti ngwane, ti raba köbö kwin niere ja mräkätre ie, ti raba blite bentre aune kukwe kwin mika nämä gare kukwe driekäre ye raba nemen gare tie aune kukwe drie ye käi raba nemen bäri juto tibätä”. Erika rükadre kä täbiti ngwane, dre kwin rabadre kwe yebätä ja töi mikani kwatibe kwe köböire kukwe mikani nuaindre kwe jai ye namani bare ie. ¿Kukwe kwin meden meden raba nemen mäkwe abokänbätä mäkwe ja töi mikadre? Mäkwe ja töi mikai ñäke Bibliabätä, orare bäri ye käkwe mä dimikai ja kete bäri Jehovabe yebätä mäkwe töbika (Sal. 145:18, 19). Mäkwe ja töi mikani ja ngwen ni kristiano erere ngwane, ye käkwe mä dimikai ño ja kete bäri kwin ni madabe yebätä mäkwe töbika (Col. 3:14). ¿Mä raba dre mada nuainne? Mäkwe kukwe mikani nuaindre jai ye köböire dre kwin raba nemen mäkwe ye mäkwe tika täräbätä jai aune mikatari ñärärä ruäre ngwane. Tomáš kädrite käne ye tä niere: “Kukwe keta kabrebätä tikwe kukwe mikadre nuaindre jai ye tä nemen gare tie ngwane, ti ñan ja di ngwen nekä”.
7. ¿Dre käkwe Julio aune muko kwe dimikani kukwe mikani nuaindre kwe jai ye mikakäre nemen bare?
7 Nire raba mä töi mike kukwe nuainne bäri yebe mäkwe ja keta (Prov. 13:20). Julio aune muko kwe ja töi mikani niken juta madate kukwe driekäre bäri. Dre käkwe niaratre dimikani ye Julio tä mike gare: “Ja mräkätre meden raba nun dimike yebe nunkwe ja ketaba aune nun töi nämä dre nuainbätä yebätä nun nämä blite bentre. Ja mräkätre kwati ye käkwe ja töi mikanina kukwe ye erere nuainne, aisete nämä kukwe kwin niere nunye. Nun nämä tua ño kukwe yeben ye nämä ngwentari nunye aune nunkwe ñaka ja di ngwandre nekä nämä niere nunye, nun nämäne ribere jai ngwane”.
NI ÑAKA TÖITA NEMEN KUKWE NUAINBÄTÄ
Mäkwe ja di ngwan jankunu (Párrafo 8 mikadre ñärärä)
8. Ni töi rabai kukwe nuainbätä ye aibe ngwane nikwe ja di ngwandi ngwane, ¿dre raba nemen bare? (Üai mikadre ñärärä).
8 Bäkänä, ruäre ngwane ni ñaka töta nemen kukwe nuainbätä. ¿Yebätä nikwe ja di ngwandre nekä? Ñakare. Murie aune ru velabiti yebätä ani töbiketa. Erametre, murie ye tä ru velabiti ye ngwen nemen medente tö näin yekänti, akwa ñaka käre murieta mate ja dibiti. Aune ruäre ngwane murie ñaka ngösöi. ¿Yebätä ni ru ngwanka ye ñaka tä niken jankunu ja käne? Ye erere ñan tä nemen bäre käre. Ñodre, ru velabiti ye ruäre motor täbätä o krikun ñö sökara ye täbätä. Aisete, yebiti ni ru ngwanka raba niken jankunu ja käne nemen medente tö näin yekänti. Ruäre ngwane, ni töi rabai kukwe nuainbätä aune köbö ruäre te ni ñaka tö rabai kukwe nuainbätä. Yebätä ni töita nemen kukwe nuainbätä ye aibebätä kukwe raba nemen bare nie ngwane ni täi kwekebe ja täte. Akwa, murie ñaka mate ye ngwane, ni ru ngwanka raba niken jankunu ja käne, ye erere arato ni töi ñaka rabai kukwe nuainbätä yebiti ta ni raba ja di ngwen jankunu kukwe mikani nuaindre nikwe jai ye mikakäre nemen bare. Yekäre, nikwe ja di ngwandre krubäte aune nikwe ñaka nuaindi ngwarbekäre. Dre raba ni dimike kukwe ye erere känti ye mikakäre gare jai känenkri, nitre ruäre raba kukwe meden ngwentari yebätä ani blite käne.
9. ¿Ni töi ñaka kukwe nuainbätä yebiti ta nikwe kukwe ja üaire mikadre nuaindre jai ye blo?
9 Nikwe sribidre kä jutobiti aune ja brukwä tätebiti Jehová kräke ye ie niara tö (Sal. 100:2; 2 Cor. 9:7). Akwa, ¿ni ñaka tö kukwe nuainbätä yebiti ta ñobätä nikwe ja di ngwandre kukwe ja üaire nuainne? Ani töbike apóstol Pablo yebätä. Niarakwe niebare: “Tita ja ngrabare ara jire mike ja tare nike amne tita ja ngrabare ne mike ja kukwei mike täte” (1 Cor. 9:25-27, nota). Pablokwe dre nuaindre Jehová kräke ye niarakwe ja dibiti ja töi mikani nuainne ñan tö namani nuainbätä yebiti ta. ¿Akwa sribi nuain nämäne Pablokwe ye käi namani juto Jehovabätä? Jän. Aune sribi nuainbare kwe yebätä Jehovakwe kukwe kwin mikani nemen bare kräke (2 Tim. 4:7, 8).
10. ¿Ni ñaka tö kukwe nuainbätä akwa yebiti ta nikwe ja di ngwandre mikakäre nemen bare ye köböire dre kwin raba nemen nikwe?
10 Ni ñaka töta nemen kukwe nuainbätä, akwa yebiti ta nita ja di ngwen kukwe ye mikakäre nemen bare jutuen Jehovai ye tä kä mike jutobätä. ¿Ñobätä? Ñobätä ñan aune sribi ñan tuin kwin nie, akwa nita ja di ngwen nuainkäre niara tare nikwe yebätä. Jehovakwe kukwe kwin mikani nemen bare Pablo kräke ye erere arato nita ja di ngwen yebätä Jehovakwe kukwe kwin mikai nemen bare ni kräke (Sal. 126:5). Nita ja di ngwen yebätä Jehovata kukwe kwin mike nemen bare ni kräke jutuen nie ngwane, ni töi jatai bäri kukwe nuainbätä. Meri testiko nünanka Polonia kädeka Lucyna tä niere: “Ruäre ngwane ti ñaka töta nemen näin kukwe driere aune tita nainte ye ngwane bärira jire. Akwa tita niken kukwe driere biti tita nüketa gwi ngwane, kätä nemen juto krubäte tibätä ye erere kukwe mada ñaka jire, ye jondron ütiäte krubäte”. Ni ñaka tö kukwe nuainbätä ye ngwane, ni raba dre nuainne ye ani mike gare jai.
11. ¿Jehová tä ni dimike ño ja töi gobrainkäre bäri?
11 Jehovakwe mä dimikadre ja gobraine ye mäkwe ribe ie. Nire tä ja gobraine ye tä ja töi aune raba dre nuainne ye gobraine. Ja ngwanta ye erere ye tä ni dimike ñaka kukwe käme ye nuainkäre. Aune arato ñan tä nemen nuäre ni kräke o ni ñaka töta nemen kukwe nuain yebiti ta, tä ni töi mike kukwe kwin ye nuainne. Jehová töi kwin keta kabre ye ngätäite töi kwin krubäte ye tä. Aisete nikwe üai deme käräi ie ngwane, niarakwe ni dimikai ja töi ye gobraine (Luc. 11:13; Gál. 5:22, 23). David, kädrite párrafo 3 yete, käkwe ja töi mikani ja tötike akwle jankunu. Orasion ye namani ütiäte krubäte kräke. Niara tä niere: “Jehovakwe ti töi mikadre ja gobraine ye tikwe ribeba ie. Aune niarakwe ti dimikaba. Nengwane, kukwe tä ükaninte kwin tikwe ja tötikakäre aune ti täbe nuainne”.
12. ¿Nita kukwe ja üaire mike nuaindre jai ye Eclesiastés 11:4 tä ni dimike ño mikakäre nemen bare?
12 Mä ñaka kä kwin ngüba kukwe nuainkäre. Kä käme te nita nüne yebätä ñaka raba kwen ni raba niere. Ni rabai kwekebe kä kwin ye ngübakäre ngwane, nita kukwe mike nuaindre jai ye ñaka rabai bare jire nie (ñäkädre Eclesiastés 11:4 yebätä).c Dayniel tä kukwe niere krörö: “Kä kwin ye kwrere ñaka jire. Akwa, ni tärä nemen kukwe nuainne ngwane, kukwe kwin keta kabre nita nemen mike nuaindre jai”. Kukwe madabätä ni ñaka kukwe mikadre nuaindre mada ngwane jai yebätä Paul nünanka Uganda, tä niere krörö: “Ñan tä nemen nuäre ni kräke, akwa yebiti ta nita kukwe nuainne ngwane, Jehovakwe kukwe kwin nuaindi ni kräke” (Mal. 3:10).
13. ¿Kukwe nuaindre bätärekä jatäri ye köböire dre kwin raba nemen nikwe?
13 Mä rika bätärekä ja täri. Ruäre ngwane, ni ñaka töta nemen kukwe nuainbätä ñobätä ñan aune nikwe kukwe mikani nuaindre jai ye ñaka tä nemen nuäre ni kräke. Ye erere nemen bare mäbätä ngwane, mä raba kukwe ye mike nuaindre kiakia jai. Ñodre, mä tö ja töi mikai kwin ni kristiano erere ngwane, mä raba kukwe ye bämike kukwe kiakia yebiti. Mä tö ñäkäi bäri Bibliabätä ngwane, mä raba kukwe ükete jai ñäkäkäre braibebätä. Tomáš, kädrite párrafo käne yekwe ja töi mikani ñäke täte Bibliabätä kä kwati te. Akwa ñan namani nuäre kräke. Niara tä niere: “Tikwe ja töi mikaba ñäke täte Bibliabätä kä kwati te ye ñan rabai nuäre jire chi ti kräke rükaba gare tie. Aisete tikwe kukwe ükatebata jai ñäkäkäre, párrafo ruäre aibebätä biti töbiketaribätä. Bätärekä bätärekä käi jataba nuäre tibätä”. Kä jataba bäri juto Tomášbätä yebätä jataba kä denkä bäri jai ñäkäkäre Bibliabätä. Ye köböire, ñäkäbare täte kwe bätä.d
KUKWE RUÄRE NEMEN BARE YEBÄTÄ ÑAN JA DI NGWAN NEKÄ
14. ¿Kukwe meden meden ben ni raba ja tuin?
14 Akwa ruäre ngwane, kukwe raba nemen ni jiete ni töita nemen krubäte kukwe nuainbätä yebiti ta. Ñodre, “kukwe ngüba ñaka jire ye tä nakainkä” köböite kä raba nete nikän nikwe kukwe mikani nuaindre jai ye mikakäre nemen bare (Ecl. 9:11). O kukwe ruäre raba nemen ni kisete köböite ni raba nemen ulire o di nekä (Prov. 24:10). Ne madakäre, ni ngite yebätä ni raba kukwe ruäre ñaka kwin nuainne köböite kukwe mikani nuaindre nikwe jai ye ñaka raba nemen bare nie (Rom. 7:23). Ruäre ngwane jerekäbe nita nainte (Mat. 26:43). Kukwe ñaka kwin ye kwrere ben nita ja tuin ngwane, ¿dre raba ni dimike nänkäre jankunu ja käne?
15. Kukwe ruäre tä nemen ni jiete ngwane, ¿ñobätä ni ñan tä ja di ngwen nekä? (Salmo 145:14).
15 Nita näinteta ja jiebiti yebiti ni ganainta ye ñan ai gärätä. Nikwe ja tuadi kukwe keta kabre tare ben ye mikata gare Bibliabätä. Akwa, Jehová diebiti ni raba näin jankunu ja käne aune kukwe mikani nuaindre nikwe jai ye raba nemen bare nie mikata gare Bibliabätä (ñäkädre Salmo 145:14 yebätä).e Philip, kädrite párrafo kena yete, tä niere: “Bäbe mäta mate tibien ye ñan ai ütiäte ti kräke, ñakare aune bäbe mäta nüke krö aune mäta niken jankunu ja käne ye bäri ütiäte”. David tä niere: “Kukwe ñaka tä nemen nuäre ti käne aune kukwe ñan kwin tä nemen bare tibätä ngwane, kukwe ye raba ti ketebätä ye kwrere ti ñaka mike tuin jai. Ñakare aune, yebiti Jehová tare tikwe ye ti raba bämike ie tä nüke gare tie”. Ye erere, kukwe tare yebiti ta mätä ja di ngwen nänkäre jankunu ja käne ngwane, yebiti mä tö kä tuai juto Jehovabätä ye mätä bämike. Kukwe mikani nuaindre mäkwe jai ye mätä ja di ngwen mikakäre nemen bare ye tä kä mike juto krubäte Jehovabätä ¿ye mä raba bämike ja töite?
16. ¿Kukweta nemen ni jiete yebiti dre raba nemen gare nie?
16 Kukwe tä nemen mä jiete yebiti kukwe raba nemen gare mäi ye erere mäkwe mika tuin jai. Kukwe namani bare mäbätä yebätä mäkwe töbikatari aune mäkwe kukwe ne erere ngwantari jai: “¿Ti raba kukwe meden ükete jene jai ne kwe kukwe ñaka rabadre ti jiete aune ti ketadrebätä?” (Prov. 27:12). Ne madakäre, mäkwe kukwe mikani nuaindre jai ye mäta ja di ngwen nuainkäre, akwa ñan nemen bare mäi ngwane, ¿bäri kwin mäkwe kukwe mada mikadre nuaindre jai yebätä mä tärä töbike? Ye erere nemen bare mäbätä ye mä tö mikai gare jai ngwane, mäkwe kukwe meden mikani nuaindre jai ye raba nemen bare mäi o ño yebätä mäkwe töbikatari kwin.f Kukwe ñan nemen bare mäi ngwane, mä abokän ñan sribire kwin ye Jehovakwe ñaka nütüdi jire chi mäbätä (2 Cor. 8:12).
17. ¿Kukwe namanina bare nie ye ñobätä nikwe ngwandre törö jai?
17 Kukwe meden namanina bare mäi yebätä mäkwe töbikatari. Biblia tä niere: “Ñobätä ñan aune Ngöbö töi ñaka ngite aune munkwe sribibare kräke [...] ye niara ñaka käi kwitekä jabiti” (Heb. 6:10, TNM). Aisete, mäkwe ñaka kukwe ye käi kwitaka jabiti. Mäkwe kukwe meden mikani nuaindre jai abokän namanina bare mäi yebätä mäkwe töbikatari. Ñodre, mä niena ja kete Ngöböbe, mä niena kukwe driere o mä ja ngökanina ñöte. Mäkwe kukwe ja üaire mikani nuaindre käne jai abokän namanina bare mäi yebiti mä raba nirien jankunu ja üairebiti aune mätä dre mike nuaindre jai ye raba nemen bare mäi ye mäkwe bämikanina (Filip. 3:16).
Mäta niken medenkwäre ye mäkwe käi ngwan juto jabätä (Párrafo 18 mikadre ñärärä)
18. ¿Nita kukwe mike nuaindre jai rabadre bare yekäre dre nuaindre? (Üai mikadre ñärärä).
18 Ni ru ngwanka töita rababätä nemen kä medenkänti yekänti tä nemen ngwane, käta nemen jutobätä ye erere arato mätä kukwe mike nuaindre jai ye raba nemen bare mäi Jehová diebiti. Ne madakäre, ni ru ngwanka tä niken kä keteiti kokwäre ye käita nemen nuärebätä erere arato kukwe mikani nuaindre mäkwe jai yebätä Jehovata mä dimike ño aune kukwe kwin meden mikanina nemen bare kwe mä kräke ye mäkwe mikaitari ñärärä ye käkwe kä mikai juto mäbätä (2 Cor. 4:7). Mäkwe ñaka ja di ngwain nekä ngwane, kukwe keta kabre kwin rabai bare mä kräke (Gál. 6:9).
KANTIKO 126 Ja ngwen dite, mokre aune metre käre
a Bä kabre, nikwe kukwe ja üaire mikadre nuaindre jai ye juta Ngöbökwe tä niere nie. Nikwe kukwe keteiti mikanina nuaindre jai, akwa nemen ribi ni käne ngwane, ¿dre nuain raba? Kukwe ruäre raba ni dimike kukwe mikata nuaindre jai ye mikakäre nemen bare ye rabai gare nie kukwe ja tötikara nekänti.
b KUKWE MIKATA GARE: Kukwe ja üaire mikata nuaindre jai ye abokän nita ja töi mike sribire bäri Jehová kräke aune kä mike jutobätä. Ñodre, töi kwin keta kabre ye ni kristiano ja töi mikadre nuainne o Ngöbö mikakäre täte bäri kwin nikwe ja di ngwandre kukwe ruäre nuainne bäri kwin, ñodre ñäke Bibliabätä, ja tötike kaibe aune kukwe driere.
c Eclesiastés 11:4: “Nire okwäta kwekebe murie yebätä ye ñaka nura nökai aune nire tä nikren muta yebätä ye ñaka nura ngwä ötai”.
d Tärä Benefíciese de la Escuela del Ministerio Teocrático, página 10, párrafo 4 ye mikadre ñärärä.
e Salmo 145:14: “Nire bäsi kitera mate tibien ye jökrä Jehovata ketebätä krö aune nire trö ngödötaninbiti kwintubu ye jökrä gakröta kwe”.
f Kukwe ja tötikara “Las expectativas realistas contribuyen a nuestra felicidad” tä La Atalaya 15 julio 2008, yete kukwe mada raba kwen mäi.