Ni töi jäme ngwane ni dite

1. ¿Nitre sribi muko nikwe aune nitre nänkä kwelate nibe ye raba kukwe ño ngwentari nie?

NITRE sribi muko mäkwe o nitre nänkä kwelate mäbe tädre kukwe ngwentari mäi kukwe mikata täte mäkwe yebätä ye ngwane, ¿jata nemen ruin ño mäi? ¿Kä jüräta nemen mäbätä? Nitre kwatibätä kä jüräta nemen. Akwa nitre tä kukwe ngwentari mäi ye köböire kukwe keta kabre raba nemen gare mäi niarabätä, ñodre tätre töbike ño, ja ruin ño ietre. Kukwe driere raba ietre. Akwa nitre ruäre tä kukwe ngwentari ni mikakäre rubun jerekäbe yekwe ñaka ni töi mikadre niä. O tätre ja tuenmetre töi kwitadre nitre mada tä kukwe ngwarbe niere nibätä yei (Hech. 28:22). Ne madakäre nüne “kä mrä” näire yebätä nitre töta “kukwe kämekäme nuenne bätäkä ngwarbe” ye erere tätre nuainne aune tätre “kukwe nuene blo ni mda mdabtä” (2 Tim. 3:​1, 3).

2. ¿Ja töi mikadre jäme ye ñobätä kwin?

² Nita kukwe mike täte yebätä ñäkädre tare nie, akwa nikwe ja töi mikadre ño kwin aune ñaka rubundre jötrö ngwarbe, mä raba nemen ngwentari jai. Töi kwin keteiti raba ni dimike ye abokän ja töi mikadre jäme. Ni töi mike jäme ye ñan nemen rubun jötrö ngwarbe, tä ja gobraine kukwe tare nieta ie ye ngwane o dre niedre kwe ñan tä nemen gare ie ye ngwane (Prov. 16:32). Ja töi mikadre jäme ye ñan nuäre mä raba nemen nütüre. Akwa ni raba ja töi mike kore. ¿Nuaindre ño? Kukwe mikata täte mäkwe yebätä nitrekwe ñäkädre mäi ngwane, ¿dre mä dimikai blite töi jämebiti? Monso tärä mäkwe ngwane, ¿ñobätä tä tödeke ye mika raba gare ño töi jämebiti kwe? Ani mike gare jai.

DRE NUAINDRE JA TÖI MIKAKÄRE JÄME

3. ¿Nitre töi jäme ye abokän metrere dite ye ñobätä nieta? (2 Timoteo 2:​24, 25).

³ Ni töi jäme ye abokän dokwäi ye ñan ai gärätä, ñakare aune ni ye abokän dite nie raba. Ja töi mikakädre jäme aune kä ngwandre nüke jai kukwe tare näire ye ñan nuäre. Ja töi mikata jäme ye abokän tä “Ngöbö töi kwin” keta kabre ye ngätäite (Gál. 5:​22, 23). Kukwe griegore kwitata “töi jäme” ye ruäre ngwane nie nämäne blitakäre mädä känsenta (caballo salvaje) näkwita nämäne yebätä. Mädä ye abokän näkwita nämäne ne kwe rabadre jäme. ¿Ye abokän nemen bare ño nüke gare mäi? Mädä ye abokän mokre akwa näkwita nämäne aune nämäne nemen jäme…, jäme akwa dite. ¿Ye erere ni raba nemen ño töi jäme aune dite? Kaibe ñan raba nemen bare nie. Nikwe üai deme kärädre Ngöböi. Ni jökrä raba ja töi mike jäme. Ñodre, nitre testiko ie nitre ruäre tä kukwe niere mikakäre rubun aune niaratre rabadre ja kwete kukwe nieta ie yebätä akwa tä ja töi mike jäme ye köböire nitre tä töbike blo nitre testikobätä ye ñaka metre tä nemen gare ietre (ñäkädre 2 Timoteo 2:​24, 25 yebätä). ¿Mäkwe dre nuaindre ne kwe ja töi mikata jäme ye erere mäkwe nuaindre?

4. ¿Isaac kukwe kwin bämikani yebätä dre raba nemen gare nie?

⁴ Ja töi mikadre jäme ye ütiäte krubäte ye mikata gare bä kabre Bibliabätä. Ñodre, Isaac nämäne nüne Guerar ye ngwane nitre filisteo brukwä namani kräke yebätä ñö okwä muani rünkwe yete dobro ükani kabre kwe. Isaac ñaka ngüdräkäbare ñö okwä ye dokwäre ñakare aune nikani mento aune ñö okwä mada muani kwe (Gén. 26:​12-18). Ñö okwä mada muani Isaackwe ye nitre filisteokwe namanintre niere arato. Akwa yebiti ta Isaac ja töi mikani jäme (Gén. 26:​19-25). ¿Dre Isaac dimikani ja töi mike jäme ja rüe nämäne jankunu ben yebiti ta? Abrahán nämäne ja töi mike kwin ni jökrä kräke, Sara abokän “töi jäme aune kä nämäne juto kärebätä” yebätä ja kitabare kwe ni raba niere (1 Ped. 3:​4-6; Gén. 21:​22-34).

5. ¿Nitre rüne raba monsotre kwe dimike ja töi mike jäme ye kukwe meden tä mike gare nie?

⁵ Nitre rüne raba monsotre kwe dimike ja töi mike jäme. Maxence biti kä nämäne 17 bätä dre namani bare ye ani mike gare jai. Bäsi käre niara nämäne ja tuen nitre nämäne ja ngwen rubun kwelate aune kukwe driebätä yebe. Akwa rünkwe bätärekä bätärekä dimikani ja töi mike jäme. Niaratre tä niere: “Monso nunkwe ie nükanina gare kä ngwankäre nüke jai ye kräke ja di ngwandre bäri, ni rabadre rubun jötrö ngwarbe o ja ngie mikadre ye kräke”. ¡Maxence tä ja töi mike jäme ye kwin krübäte!

6. ¿Orasion raba ni dimike ño ja töi mike jäme?

⁶ Kukwe ñan nuäre ben mäkwe ja tuadre ye bämike ja töite. Ñodre, nitre tädre ñäke blo Jehová kä yebätä o kukwe nieta kwe Bibliabätä ye tädre mike kötaikrä jai. ¿Dre raba ni dimike? Jehovakwe üai deme biandre nie aune ni mikadre töbätä ribedre ie ja töi mikakäre jäme. Akwa, nikwe ñaka blitabare kwin rükadre gare nie ngwane, ¿dre nuaindre? Nikwe blitadre Jehovabe aune töbikadre, kukwe ye erere rabadreta bare ngwane nikwe blitadre ño bäri kwin. Nikwe ye erere nuaindi ngwane niarakwe üai deme biain nie aune ye köböire nikwe ja gobrain aune ja töi mikai jäme.

7. Kukwe ñan nuäre ben nita ja tuin ye ngwane, ¿texto gare ja töibiti nie ye raba ni dimike ño? (Proverbios 15:​1, 18).

⁷ Texto ruäre raba ni dimike ja töi mike jäme kukwe ñan nuäre ben nikwe ja tuadre ye ngwane. Üai deme Jehovakwe raba texto ye ngwenta törö nie (Juan 14:26). Ñodre, kukwe ja jie ngwankäre Bibliabätä raba ni dimike ja töi mike jäme ye raba kwen nie tärä Proverbios yebätä (ñäkätre Proverbios 15:​1, 18 yebätä).b Arato kukwe tä ni dokwä ngwen tare ye ngwane nikwe ja gobraindre ye kwin krubäte tä mike gare nie (Prov. 10:19; 17:27; 21:23; 25:15).

JA NGWANTA TÖBÄTÄ YE TÄ NI TÖI MIKE JÄME

8. ¿Nita kukwe mike täte yebätä ni iti kukwe ngwandretari nie ngwane dre ngwandre törö jai?

⁸ Ja ngwandre töbätä ye raba ni dimike arato (Prov. 19:11). Nire tä töbike kwin käne ye tä ja gobraine kukwe tare nieta ie, kukwe mikata täte kwe yebätä ngwane. Ani bämike keteiti. Nitre töi ye abokän ñö okwä mente ngüse ye kwrere. Ni iti raba kukwe ngwentari nie, akwa ñobätä tä kukwe ngwentari ye ñaka gare metre ta nie. Yebätä, ni jämi kukwe mike gare ngwane, ñobätä nitre tä kukwe ngwentari ye ñaka gare nie ye nikwe ngwandre törö jai (Prov. 16:23).

9. ¿Gedeón töi jäme aune nämäne töbike kwin käne ye bämikani ño kwe?

⁹ Ani töbike Gedeón yebätä. Bati nitre Efraimita namani rubun krubäte ñobätä ñan aune niara ñaka nübaibare rüre juta Israel rüe yebe yebätä. ¿Ñobätä namaninte rubun? ¿Ja nämäne ruin ütiäte ietre yebätä? Kukwe ño erere gwä Gedeon töbikabare kwin käne aune ja namani ruin ño nitre Efraimita ie ye mikani ütiäte kwe jai aune kukwe niebare kwe ietre töi jämebiti. Ye köböire, ¿dre namani bare? “Blitabare kore kwe ye köböire kä nikaninta kwekebe kwetre” (Juec. 8:​1-3).

10. ¿Nita kukwe mike täte yebätä kukwe ngwandretari nie ngwane drekwe ni dimikai töbike kwin käne kukwe mikakäre gare? (1 Pedro 3:15).

¹⁰ Nitre nänkä kwelate nibe o sribi muko nikwe raba ngwentari nie ni töita ño ja mika gure yebätä. Nita dre mike täte ye ni tö mikai gare, akwa nitre töita ño ye nikwe mikadre ütiäte jai (ñäkädre 1 Pedro 3:15 yebätä). Kukwe keteiti raba ni dimike ye abokän niaratre töita ño aune dre tä ngwen töbike ye raba nemen gare nie. Aune tä ja mike ni rüere o tä ñäke ngwarbe nibätä ye erere ñaka mikadre tuin jai. Töi ñobiti nitrekwe kukwe niere ye ñaka gare nie akwa nikwe kukwe mikadre gare ietre töi kwinbiti aune töi jämebiti. Ye köböire niaratre töita ño ye ñaka metre raba nemen gare ietre. Kukwe keteiti ni tö nuaindi ye abokän ni tö ja di ngwain ja töi mike kwin käre, ñäkädre tare o rubune nie yebiti ta (Rom. 12:17).

11, 12. ¿Ni jämi kukwe mike gare ye känenkri nikwe dre nuaindre? b) Ye köböire blita kömika raba ño kwin, mä raba mike gare. (Üai mikadre ñärärä).

¹¹ Kukwe ne bämike ja töite, ñobätä ni ñan cumpleaño käi ngwen juto jabätä, ngwandretari nie sribi muko nikwe yekwe ye ngwane, ¿drebätä nikwe töbikadre käne kukwe mikakäre gare ie? ¿Nikwe kä ngwandre jutobätä ye ñäkäita nie ruin nütüta kwe? ¿Niaratre tä kä ngwen juto jabätä ye nita juen ja bäre ruin ietre? Niaratre töita sribi muko kwebätä yebätä debe biandre ie biti kä ngwanta juto jabätä ye tuin kwin nie arato niedre ietre. Ye köböire niaratre töi raba nemen jäme aune nikwe blita kömikadre ben dre nieta Bibliakwe cumpleañobätä ye mikakäre gare ietre.

¹² Ye erere ni rabadre nuainne kukwe keteiti raba ni mike kukwe kri te ye ngwane. Ñodre, nitre nänkä kwelate nibe raba niere, nitre testiko rabadre ja töi kwite nitre brare ja erebe aune merire ja erebe tä nemen jabe yebätä. Ye ngwane, ¿nitre testiko tä dre mike täte ye ñaka gare ie metre ta yebätä tä kukwe niere kore? ¿Ja ketamuko kwetre o mräkätre kwe ye tä ja ngwen kore yebätä raba ruin nie? ¿O nitre testiko abokän brukwä nitre ye erere kräke tä nemen ruin ietre? Ye erere ngwane ni jökrä ütiäte ni kräke ye nikwe mikadre gare ietre aune ni itire itire tä kukwe den nuaindre akwle jai ye ütiäte ni kräke ye mikadre gare ietre arato (1 Ped. 2:17).c Ye ngwane kukwe ja jie ngwankäre tä Bibliabätä ye mikadre täte ye kwin krubäte ye ni raba mike gare ietre.

13. ¿Ngöbö mikadre täte ye ñan ütiäte niedre ni itikwe ye ngwane dimika raba ño?

¹³ Nita kukwe mike täte ye ñan tuin kwin ni iti ie aune dre gare ie yebätä tä ja ketete dime ngwane, ñobätä tä töbike kore ye gare nie ye ñaka nütüdre (Tito 3:2). Ni nänkä kwelate mäbe käkwe niedre mäi Ngöbö mikadre täte ye abokän ngwarbe. Yebätä, jondron nikwite jatäri tä mike era jai aune kukwe gare krubäte ie, ¿ye mäkwe nütüdre? O kukwe ñaka gare krubäte ie kukwe mikata era kwe jai yebätä. Jondron jatani nikwite jatäri era kräke yebätä mäkwe ñaka ja kwetadre ben. Bäri kwin mäkwe kukwe niedre keteiti ie mikakäre töbike. Aune video, kukwe, ruäre tä blite jondron sribebare yebätä tä jw.org ye enlace mä raba juen ie. Tädre töbike ño ye mäkwe mikadre ütiäte jai ye köböire raba ja töi kwite.

14. ¿Sitio jw.org yebiti Niallkwe monso bati ie kukwe ñaka nämäne gare metre ta nitre testikobätä ye dimikani ño?

¹⁴ Monso bati kädekata Niall käkwe monso mada nämäne töbike blo nitre testikobätä ye dimikani sitio nikwe jw.org yebiti. Niallkwe niebare: “Monso nänkä kwelate tibe ye nämä niere tie ti ñan nämä ciencia mike era jai akwa ti nämä tödeke kukwe ñaka metre ye aibebiti nie nämä kwetre”. Monso bati ye ñaka tö nämäne Niall kukwei nuin ngwane, Niall nämäne juen sitio jw.org seccion “La Biblia y la ciencia” yete. Ja käne mada monso ye nämäne ñäke tärä yebätä gani Niall ngwane namani bäri nuäre kräke blitakäre ben jondron nire sribebare yebätä. Nikwe ye erere nuaindre ngwane rabai bäri nuäre ni kräke blitakäre.

MUN JA MRÄKÄRE MUNKWE JA KITA

15. ¿Nitre rüne raba dre nuainne monsotre kwe dimikakäre kukwe mike gare töi jämebiti?

¹⁵ Nitre rüne raba monsotre kwe kite blite töi jämebiti nitrekwe ñäkädre ie kukwe mikata täte kwe yebätä ngwane (Sant. 3:13). Nitre rüne ruäre tätre ja kite ja tötika ja mräkäbe nuainta kwetre ngwane. Kukwe ruäre raba nemen bare kwelate yebätä tätre töbike aune biti tätre bämike. Ye ngwane blitadre ño kwetre yekäre. Ne madakäre monsotre kwe käkwe blitadre ño töi jämebiti nitre töi mikakäre kukwe mike gare bäri jai ye drieta kwe ietre. (Recuadro “Ja kitata ja mräkätre ben ye raba ni dimike” mikadre ñärärä).

16, 17. ¿Ja kitadre ja mräkätrebe ye raba monsotre bati dimike ño?

¹⁶ Ja kitata monsotre bati ben ye tä niaratre dimike kukwe mike gare metre ta aune raba niaratre dimike kukwe mikata täte kwe ye mike tuin bäri metre jai. Sección “Jovenes” tä jw.org yete seccion “Ponlo por escrito” tä mikani monsotre bati dimikakäre ne kwe tödeka kwetre rabadre bäri dite aune niaratre tä dre mike täte ye mikadre gare kwe bäri kwin. Nikwe ja kitadre kukwe ne ererebätä aune seccion, “Monsotre bati tä kukwe ngwentari” yebätä ye ngwane, ni jökrä raba blite töi jämebiti aune bäri nuäre tödeka nikwe yebätä.

¹⁷ Monso bati kädekata Matthew tä ja kite ja mräkäbe ye tä niara dimike nieta kwe. Kukwe ruäre ngwantari raba nemen kwelate yebätä niara tä kukwe känene bäri ja tötika ja mräkäbe nuainta kwetre ye ngwane. Niara tä niere: “Kukwe ruäre raba nemen bare kwelate ye nunta bämike ja töite aune nunta kukwe känene ye ererebätä nunkwe ja ngwandre ño ye nunta bämike. Kukwe mikata täte tikwe yebätä tita kukwe mike gare bäri jai ngwane tä nemen bäri metre ti kräke aune tä nemen bäri nuäre ti kräke ja töi mikakäre jäme nitre ben”.

18. Colosenses 4:6 tä niere erere, ¿dre rabadre bäri ütiäte ni kräke?

¹⁸ Nita blite kukwe metrebiti akwa ye ñan aibe raba nitre dimike mike era jai. Ñakare aune nikwe blitadre kä jutobiti aune töi jämebiti bentre ye raba niaratre dimike arato (ñäkädre Colosenses 4:6 yebätä). Nita blite ni iti ben dre mikata täte nikwe yebätä ngwane nita bola kite ie ye kwrere bämike raba. Ni raba bola kite bätäre ie o ja dibiti. Metrere kitadre bätäre ie ngwane rabai bäri nuäre kräke bola ye ka ngäbitikäre aune jadakakäre jankunu. Ye erere arato nikwe blitadre kä jutobiti aune töi jämebiti nitre ben ngwane, rabai bäri nuäre kräke ni kukwe nuakäre aune ñaka ni kukwe ötai kwe. Bäkänä ni iti tö rabadre ja kwetai nibe o ni kötaire ye ngwane bäri kwin nikwe ñaka blitadre jankunu ben (Prov. 26:4). Nitre kwati ñan ja ngwen kore, bäsi jökrä tä ni kukwe nuin.

19. ¿Nita kukwe mike täte ye mikakäre gare ja töi jämebiti dre raba ni dimike?

¹⁹ Nibira gare nie erere ja töi mikadre jäme ye köböire kukwe kwin tä nemen nikwe. Kukwe ruäre tä nitre mike ja kwete o kukwe ngwarbe niedre nibätä ye ngwane ja di kärädre Jehovai ja töi mikakäre jäme . Kukwe keteitibätä ni ñan töbike ja erebe ye ngwane nikwe ja töi mikai jäme ye köböire ni ñan brukwä gadai jire ye mäkwe ngwan törö jai. Nikwe nitre mikai ütiäte jai aune kukwe mikai gare töi jämebiti ietre ye köböire niaratre töita jene nibätä aune kukwe drieta nikwe yebätä ngwane raba ja töi kwite. Aisete ni tädre juto biare kukwe mikakäre gare akwa töi jämebiti aune nitre mikadre ütiäte jai (1 Ped. 3:15). Nikwe ja töi mikadre jäme akwa dite arato.