Monso bati, ¿mä tö nünain ño?

1. ¿Jehoás, Uzías, Josías käkwe ja tuani kukwe ño ben?

MÄ ABOKÄN monsore, akwa mä mikadre gobrane juta Ngöbökwebiti ye bämike ja töite. ¿Mä mikadre gobrane ngwane mäkwe dre nuaindre? Bibliabätä monsotre bati aune kia käkwe gobranbare ye kädekateta. Ñodre, Jehoasbiti kä nämäne 7, Uziasbiti kä nämäne 16, aune Josiabiti kä nämäne 8. ¡Sribi kri ñaña! Ñan namani nuare kräketre akwa nämäne dre ribere jai ye erere namani kwetre aune kukwe kwin nuainbare kwetre.

2. ¿Ja tötikadre kukwe namani bare Jehoás, Uzías, Josías yebätä ye ñobätä ütiäte krubäte?

² Ni abokän ñaka gobranka, akwa kukwe ütiäte raba nemen gare nie nitre nimä nebätä. Kukwe kwin diani nuaindre kwe jai aune kukwe blo diani nuaindre kwe jai yebätä kukwe raba nemen gare keta kabre nie. Niaratre ja ngwani ño yebiti ja ketamuko kwin känändre, ja töi mikadre bobre aune käre Jehová känändre ja dimikakäre ye ütiäte krubäte ye nüke gare nie.

MÄ JA KETAMUKO KWIN KÄNÄ

3. ¿Jehoiadá kukwe kwin driebare Jehoás ie ye köböire dre nuainbare kwe?

³ Mäkwe kukwe kwin dian nuaindre jai Jehoás erere. Jehoás nämäne chi ngwane, rün kwe krütani aune sacerdote kri Jehoiadá ye käkwe niara ngübabare monso jakwe ye kwrere aune niarakwe kukwe Jehovabätä ye driebare ie. Jehoás namani töbätä ñobätä ñan aune Jehoiadá kukwe driebare ie ye kani ngäbiti kwe. Kukwe kwin diani nuaindre kwe jai ye köböire ja töi mikani kwe sribire Ngöbö kräke aune ye erere juta ye töi mikani kwe nuainne. Aune kukwe ükaninte kwe templo ükatekäre (2 Crón. 24:​1, 2, 4, 13, 14).

4. ¿Kukwe bianta Jehovakwe mikakäre täte ketadrete dime ja töite ye tä ni dimike ño? (Proverbios 2:​1, 10-12).

⁴ Mä rün, mä meye o nitre mada tä Jehová taredre aune kukwe kwe mikadre täte ye driere mäi ngwane tä regalo kwin bien mäi (ñäkädre Proverbios 2:​1, 10-12 yebätä).b Kukwe jene jenebiti nitre rüne raba monsotre kwe ye tötike. Katia rünkwe dimikani ño kukwe kwin den nuaindre jai yebätä töbike. Niara rün nämäne niken mikekä kwelate ye ngwane, texto köbö kwatire kwatire kräke yebätä nämäne blite. Kukwe ne törö Katia ie: “Nun nämä blite ye nämä ti dimike ja tuakäre kukwe tare ben tikwe ja tuai köbö kwatire kwatire yebe”. Nitre rüne raba kukwe ja jie ngwankäre Bibliabätä bien mäi mikakäre täte. Yebätä mä ñan tuametreta kwe kukwe nuainne ja töbiti ye raba ruin mäi. ¿Dre raba mä dimike kukwe ye kain ngäbiti? Meri testiko kädekata Anastasia ie rün nämäne kukwe ja jie ngwankäre bien mikakäre täte aune ñobätä nämäne kukwe ye bien nuaindre ie ye nämäne mike gare kwin ie nieta kwe. Niara tä niere: “Kukwe bian nämä mikadre täte tie ye abokän ñaka ti ketabätä nämä, ñakare aune ti tare kwe aune nämäne ti kriemike yebätä”.

5. ¿Mätä kukwe den nuaindre jai ye raba nemen tuin ño mä rün aune Jehovai? (Proverbios 22:6; 23:​15, 24, 25).

⁵ Kukwe ja jie ngwankäre Bibliabätä biti mä rün tä mäträre mäbätä ye mäkwe mikai täte ngwane, kä rabai jutobätä. Aune bärira jire, kä rabai juto Jehovabätä aune mäkwe ja ketai kwin ben kärekäre (ñäkädre Proverbios 22:6c; 23:15, 24, 25 yebätä).d ¿Kukwe kwin krubäte ñan ererea? Aisete ni raba ja kite Jehoasbätä.

6. ¿Jehoaskwe nire kukwe nuani aune yebätä dre namani barebätä? (2 Crónicas 24:​17, 18).

⁶ Jehoás kukwe blo diani nuaindre jai ye tä ja töikrä nie. Jehoiadá krütani ye bitikäre, Jehoaskwe ja ketabare nitre käme ben (ñäkädre 2 Crónicas 24:​17, 18 yebätä).e Nitre príncipe käi Judá ñaka nämäne Jehová mike täte ye kukwe nuani kwe. Ñaka mikadre täte kwe näre, ¿ñan ererea? (Prov. 1:10). Niarakwe ñaka kukwe kwin diani nuaindre jai aune ja tuanimetre töi kwitadre kwe ja ketamuko käme kwe yei. Niara etebakrä Zacarías ja töi mikani mäträrebätä ngwane, Zacarías murie keta mananbare kwe (2 Crón. 24:​20, 21; Mat. 23:35). Jehoás ja ngwani dion krubäte ¿ñan ererea? Niara nämäne ja ngwen kwin, akwa biti ja mikani kwe apóstata aune ni kämikaka. Ja känenkäre mada, nitre sribikä kwe ye ara käkwe niara kämikani (2 Crón. 24:​22-25). ¡Niarakwe Jehová mikadre täte aune nitre nämäne Ngöbö tarere ye kukwe nuadre kwe ngwane, kukwe ye erere ñaka rabadre barebätä näre! ¿Kukwe namani barebätä ye tä dre driere mäi?

7. ¿Ni ño ben mäkwe ja ketadre? (Üai mikadre ñärärä).

⁷ Jehoaskwe kukwe blo diani nuaindre jai yebätä kukwe ütiäte raba nemen gare nie: ja ketamuko käkwe ni töi mikadre kukwe kwin nuainne yebe nikwe ja ketadre. Ye abokän ja ketamuko tädre kä mike juto Jehovabätä aune Jehová tarere. Bokänä, ni niena umbre o ni bäri chi ni kräke yebe ni raba kete. Jehoás ye bäri nämäne monsore Jehoiadá kräke ye ngwen törö jai. Töbike ja ketamuko mäkwebätä aune kukwe ne ngwentari jai: “¿Tä ti dimike tödeke bäri Jehovabiti? ¿Kukwe bianta Jehovakwe mikakäre täte yebätä tä ti dimike mikakäre täte? ¿Töta nemen blitai Jehovabätä aune kukwe tä nemen gare Bibliabätä ie yebätä? ¿Tä kukwe kwe mike ütiäte jai? ¿Kukwe tä nainte tie ye ngwane, tä juto biare mäträkäre tibätä o kukwe kwin ye aibe tä niere tie?” (Prov. 27:​5, 6, 17). Ja ketamuko mäkwe ye ñan Jehová tarere ngwane, ñan ja ketamuko kwin mä kräke. Akwa, tä Jehová tarere ngwane mäkwe ñaka tuametre nete jakän, ¡yebrä ja ketamuko kwin! (Prov. 13:20).

8. ¿Redes sociales tärä mäkwe ngwane mäkwe dre ngwandre törö jai?

⁸ Redes sociales yebiti ni raba blite ja ketamuko ben o ni mräkätre yebe. Akwa, nitre ruäre tä redes sociales yebiti dre kökata kwetre aune tä dre nuainne ye üai denkä o video denkä, biti tätre mike tuare nitre töi mikakäre jabätä. Redes sociales tärä mäkwe ngwane, mäkwe kukwe ne ngwantari jai: “¿Ti töta nitre töi mikabätä jabätä? ¿Ti tö nitre dimikai o ti käikitadrekä ye ie tö? ¿Tita blite, tita töbike aune ja ngwen ño yebätä tita nitre mada tuenmetre ja töi kwite kukwe blo kräke?”. Nathan Knorr, nämäne sribire Cuerpo Gobernante erere, yekwe mäträbare kukwe nebiti: “Ni tö rabai kukwe jökrä nuain matakäre kwin nitrebätä ngwane, ñaka rabai bare jire nie. Akwa, nikwe kukwe jökrä nuaindi rabadre tuin kwin Jehovai yekäre ngwane, nitre jökrä tä Jehová tarere ye kräke rabai kwin krubäte”.

¿KÄRE JA TÖI MIKADRE BOBRE YE ÑOBÄTÄ KWIN?

9. ¿Uzías dre nuainbare Jehová köböire? (2 Crónicas 26:​1-5).

⁹ Uzías erere mäkwe kukwe kwin dian jai. Uzías nämäne bati ye ngwane ja töi mikani bobre kwe aune, nämäne “Ngöbö jurä ngwen jabätä”. Kä nämäne 68 biti ngwane krütani. Niara nünanbare ye ngwane, bäsi käre Jehovakwe kukwe kwin mikani nemen bare kräke (ñäkädre 2 Crónicas 26:​1-5 yebätä). Juta kabre nämäne ja mike juta Israel rüere ye Uziakwe ganainbare. Ja di ngwani kwe juta Israel kriemike kwin (2 Crón. 26:​6-15). Jehová köböire kukwe nämäne nemen bare ie ye nämäne kä mike jutobätä raba ruin nie (Ecl. 3:​12, 13).

10. ¿Dre namani bare Uziasbätä?

¹⁰ Rei Uzías kukwe blo diani nuaindre jai ye tä ja töikrä nie. Rey ye töi nämäne nierare nitre juanbätä sribire jai. Yebätä dre nuain tö namani kwe ye erere raba nuainne nämäne nütüre. Bati, niara nikani templo Jehovakwe yete aune jondron kukwani kwe altarbiti. Kukwe ye nitre reire ñaka raba nuainne jire chi (2 Crón. 26:​16-18). Azarías, sacerdote kri, mäträbare Uziasbätä ye medenbätä namani rubun. Uzías ja ngwanbare metre Jehovai ye ñan namanina ütiäte aune Jehovakwe lepra mikanibätä (2 Crón. 26:​19-21). ¡Ja töi mikadre bobre kwe akräke, kukwe ye erere ñan rabadre barebätä!

11. ¿Ni töi bobre ye tä dre nuainne? (Üai mikadre ñärärä).

¹¹ Uzías namani rei dite krubäte, ye ngwane kukwe jökrä nämäne nemen bare ie Jehová köböire ye käi kwitaninkä kwe jabiti. ¿Kukwe ye tä dre driere nie? Kukwe kwin tä nemen bare nibätä o nita sribire Jehová kräke yebätä ngwane kukwe ye Jehová köböire ngwandre törö jai. Ñaka ja käikitadrekä ñakare aune Jehová käikitadrekä (1 Cor. 4:7).f Ni abokän töi ngite ye ka ngäbitikäre aune ni madakwe mäträdre nibätä ye ka ngäbitikäre nikwe ja töi mikadre bobre. Ja mräkä iti kä 60 biti bäri, käkwe kukwe ne tikani: “Tikwe ñaka ja mikadre ütiäte krubäte ye niena gare tie. Tita kukwe ruäre nuainne blo o ti ñaka tä töbike kwin kukwe nuainkäre ngwane, tita ja di ngwen ja töi kwitakäre aune kukwe nuainkäre bäri kwin nänkäre jankunu ja käne”. Nikwe ja töi mikai bobre aune nikwe Jehová jurä ngwain jabätä ngwane, kukwe kwin rabai bare ni kräke (Prov. 22:4).

MÄKWE JEHOVÁ KÄNÄ JANKUNU

12. Josías nämäne bati ye ngwane, ¿dre nuainbare kwe Jehová känänkäre? (2 Crónicas 34:​1-3).

¹² Josías erere mäkwe kukwe kwin dian nuaindre jai. Josías Jehová känänbare nämäne bati ye ngwane aune tö namani Ngöbö mikai gare kwin jai aune töi nuaindi. Akwa Josías kräke ñan namani nuäre rabakäre reire, ñobätä ñan aune ye näire nitre nämäne ngöbö ngwarbe mike täte. Josías ie nämäne ja ngwandre dite ja mikakäre kukwe metre yekri. ¡Ye erere nuainbare kwe! Kä jämi 20 biti ye ngwane, kukwe jökräbiti ngöbö ngwarbe mika nämäne täte ye dianinkä kwe (ñäkädre 2 Crónicas 34:​1-3 yebätä).

13. ¿Mäkwe ja diandrekä mento Jehovakra ye ñobätä kwin?

¹³ Mä abokän monso bati ngwane, mä raba ja ngwen Josías erere. ¿Mä raba nuainne ño? Mäkwe Jehová känändi aune mäkwe ja kitai niara töi kwin keta kabre yebätä ye käkwe mä dimikai ja denkä mento niara kräke. ¿Mäkwe ja diainkä mento Jehová kräke yekwe mä dimikai ño? Luke, biti kä nämäne 14 ja ngökani ñöte kwe, kukwe ne niebare: “Matare ja käne tikwe sribi Jehová kräke ye mikai nuaindre käne jai aune tikwe ja di ngwain kä mikakäre juto niarabätä” (Mar. 12:30). Mäkwe kukwe ne erere nuaindi ngwane, kukwe keta kabre kwin rabai mäkwe.

14. ¿Monsotre bati ruäre tä ja ngwen ño rei Josías ye erere?

¹⁴ ¿Monsotre bati Jehová mikaka täte ye tä ja tuin kukwe meden meden ben? Johan, biti kä nämäne 12 ja ngökani ñöte kwe, monsotre nänkä kwelate niarabe nämäne niara töi mike ja dibiti cigarrillo electrónico ye duin, ¿niara tä dre nuainne? Tä töbike dre raba nemen bare niarabätä aune ja ketai ño kwe Jehová ben jankunu yebätä Rachel, biti kä nämäne 14 ja ngökani ñöte kwe niara tä niken kwelate yekänti tä ja tuin kukwe tare ruäre ben, akwa niara tä dre nuainne tä mike gare: “Käre kukwe tä nemen bare tibätä, ye tita kete kukwe ja üairebätä. Ñodre, kwelate blitata kukwe historiabätä ngwane, tita töbike kukwe namani bare Bibliabätä keteitibätä o profecía keteitibätä. Ruäre ngwane tita blite nitre ben ngwane texto keteitei ti raba mike gare nitre ie tä nüke törö tie”. Kukwe namani bare Josiasbätä ye erere ben mä ñaka tä ja tuin, akwa mä raba ja ngwen töbätä aune ja ngwen metre niara erere. Ja tuadre ño kukwe tare ben rabai gare mäi ngwane, mä täi juto biare ja tuakäre kukwe tare yebe gwäne aune kukwe tare rabai bare ja känenkäre yebe.

15. ¿Dre Josías dimikani ja ngwen metre Jehovai? (2 Crónicas 34:​14, 18-21).

¹⁵ Kä namani 26 rei Josiasbiti ngwane, ja töi mikani kwe templo Jehovakwe ye üketeta. Sribi nämäne ye ngwane, Jehovakwe Lei biani Moisés ie ye kwani ie tärä keteitibätä. Kukwe nämäne tikani ye juruabare ie ngwane, bengwairebe ja töi mikani kwe kukwe ruäre ye ükete Lei Jehovakwe ye mikakäre täte (ñäkädre 2 Crónicas 34:​14, 18-21 yebätä). ¿Mä tö ja töi mikai ñäke Bibliabätä kärekäre? Mä niena nuainne ngwane, ¿kukwebätä mätä ñäke ye tuin kwin mäi? ¿Tä mä dimike? ¿Bersikulo ruäre tä nemen tuin ütiäte mäi ye mätä tike jai aune ñaka käi kwitekä jire jabiti? Luke, kädrite párrafo 13 yete, yekwe cuaderno tä krati bätä tä bersikulo ruäre Bibliabätä aune kukwe ruäre tä nemen tuin ütiäte ie ye tä tike jai. ¿Niara erere mäkwe texto aune kukwe ruäre ütiäte ye tikadre jai ye raba mä dimike ruin mäi? Mäkwe ñäkäi bäri Bibliabätä aune mä jatai tarere bäri ngwane, mä tö rabai sribibätä bäri Jehová kräke namani bare Josiasbätä ye erere. Kukwe Bibliabätä tä nemen gare mäi yekwe mä töi mikai kukwe metre nuainne.

16. ¿Ñobätä Josías ja mikani ngite krubäte aune kukwe ye tä dre driere nie?

¹⁶ Josías kukwe blo diani nuaindre jai yebätä ja tötikadre. Kä namani 39 biti ye ngwane, kukwe blo nuainbare kwe ye köböite ja nire mikani kwe kukwe kri te. Ja tuanemetre kwe jie ngwandre Jehovai näre, tö ngwani kwe akwle jai (2 Crón. 35:​20-25). ¿Kukwe ne tä dre driere nie? Kä kwäbe nibiti o kä kwäbe te nita ja tötike Bibliabätä, akwa nikwe Jehová känändre jankunu. Yekäre nikwe ja jie ngwan manandre Jehovai, ja tötikadre niara Kukweibätä aune nitre kristiano ünä tä mäträre nibätä ye nikwe kukwe nuadre. Nikwe ye erere nuaindi ye köböire nane kukwe randrete nie, akwa ñaka ja mikai ngite krubäte. Ne madakäre, nikwe nünandi bäri kä jutobiti (Sant. 1:25).

MONSO BATI, KUKWE KWIN RABA NEMEN MÄKWE

17. ¿Reitre nimä Judá bätä kukwe namani bare ye tä dre driere nie?

¹⁷ Monsotre bati ye kräke kukwe kwin keta kabre tä ja käne. Jehoas, Uzías aune Josiasbätä,kukwe namani bare mikata gare Bibliabätä ye erere monsotre kia aune bati kukwe kwin diain nuaindre jai ngwane, raba kä mike juto Jehovabätä. Bokänä, niaratrekwe ja mikani ngite yebätä ja ngie nuani kwetre. Akwa niaratrekwe kukwe kwin diani nuaindre jai ye erere mäkwe nuaindi aune mäkwe ja di ngwain ñaka ja mike ngite niaratre erere ngwane, kukwe kwin rabai bare mä kräke.

18. ¿Kukwe kwin raba nemen nikwe ye kukwe namani bare Bibliabätä meden tä mike gare nie? (Üai mikadre ñärärä).

¹⁸ Monsotre bati mada nökrani Jehová ken aune Ngöbökwe kani ngäbiti mikata gare Bibliakwe, ñodre David. Niara nämäne bati ngwane, ja ketabare kwe Jehovabe. Kä nikani ta yete, niara namani rei ja ngwanka metre. Niarakwe ja mikani ngite, akwa Ngöbökwe mikani tuin jai ni ja ngwanka metre ie ye erere (1 Rey. 3:6; 9:​4, 5; 14:8). Kukwe namani bare Davidbätä yebätä mäkwe ja tötikai ye käkwe mä dimikai sribire brukwä tätebiti Jehová kräke. Kukwe mada mä raba nuainne ja tötikakäre ye abokän mä raba ja töi mike ja tötike Marcos aune Timoteo yebätä. Niaratre nämäne bati, Jehová mikani täte kwetre ye köböire kukwe kwin mikata garebätä. Yebätä kä mikani juto kwe Jehovabätä aune |kukwe kwin namani bare kräketre.

19. ¿Mä raba nüne ño?

¹⁹ ¿Mä tö nünain ño ja känenkäre? Mätä dre nuainne nengwane yebiti mäkwe nünain ño ja känenkäre ye raba nemen gare mäi. Mäkwe tö ngwain Jehovai aune kukwe tuin ño mäi ye ererebätä mäkwe ñaka kukwe nuaindi ngwane, niarakwe mä dimikai kukwe kwin den nuaindre jai (Prov. 20:24). Mä raba nüne kwin aune kä jutobiti. Mätä kukwe jökrä nuainne Jehová kräke ye niara ñaka käi kwitekä jire jabiti mäkwe ngwan törö jai. Sribidre ni Rün kri kä kwinbiti kwe ni tare kräke ye kwin krubäte. ¡Kukwe mada ñaka jire abokän bäri kwin ne kräke!