KUKWE JA TÖTIKARA 38
“Mun [...] jakwre tie, angwane tikwe mun mikai jadüke”
“Mun nain, sribi kisete, angwane jondron doboko ngwan kisete, jakwre tie, angwane tikwe mun mikai jadüke” (MAT. 11:28, NGT).
KANTIKO 17 Ti tö nuain
KUKWE NEBÄTÄ JA TÖTIKAIa
1. Mateo 11:28-30 tä niere erere, ¿Jesukwe dre käbämikani?
JESUKWE kukwe ütiäte krubäte käbämikani nitre kwati nämäne kukwe nuin yei. “Mun [...] jakwre tie, angwane tikwe mun mikai jadüke” niebare kwe (ñäkädre Mateo 11:28-30 yebätä).b Ye ñan niebare jerekäbe kwe. Ñodre, meri iti nämäne bren tidrä ye kräke dre nuainbare kwe yebätä ani töbike.
2. ¿Meri nämäne bren ye Jesukwe dimikani ño?
2 Meri ye nämäne ja di ribere jötrö ngwarbe. Kä kwäjätäbiti kubura nämäne bren aune jananbarera nitre ni kräkäi mikaka kwati känti, akwa nämäne bren jankunu. Ne madakäre, Kukwe Biani Ngöbökwe yebätä nie nämäne, ni bren ye kwrere ye nämäne käme (Lev. 15:25). Ye ngwane Jesús nämäne nitre bren miketa kwin ye namani gare ie, yebätä nikani känenentari. Namani jiebiti ngwane, kise mikani kwe dänbätä Jesuye aune bengwairebe namaninta kwin. Jesukwe ñaka mikaninta kwin jerekäbe, ñakare aune niara mikaninta ütiäte kwe. Ñodre, blitabare kwe ben ngwane, “ti ngängän” niebare kwe ie, nämäne tarere aune nämäne ütiäte kräke ye bämikakäre ie. Ye ngwane meri yei ja namaninta ruin kwin aune jäme (Luc. 8:43-48, NGT).
3. ¿Kukwe meden meden ngwantarita abokän nibike mike gare jai kukwe ja tötikara nekänti?
3 Meri ye käkwe ja di ngwani käne niken Jesús känene. Ye erere ni rabadre nuainne arato. Ni rabadre ja di ngwen krötö Jesús kokwäre. Kä nengwane nitre tä näin Jesús kokwäre ye niara ñaka tä miketa kwin kukwe ñan tuabare yebiti. Akwa niara täbe ni nübaire kukwe ne nuainne: “Mun [...] jakwre tie, angwane tikwe mun mikai jadüke”. Kukwe ja tötikara nekänti, kukwe ketarike ngwantarita ne nibike mikai gare jai. ¿Nikwe dre nuaindre rökrakäre Jesús ken? “Yugo tikwe jänrika munkwe” niebare kwe ngwane, ¿dre gäräbare kwe? ¿Dre dre raba nemen gare nie Jesubätä? Sribi biani nuaindre kwe nie ye köböire, ¿ñobätä jata nemen ruin jäme nie? ¿Ño ja raba nemen ruin jäme jankunu nie yugo kwe ngwanbätä?
“MUN [...] JAKWRE TIE”
4, 5. ¿Ni raba dre nuainne rökrakäre Jesús ken?
4 Jesukwe dre nuainbare aune dre niebare yebätä nikwe ja tötikadre krubäte rökrakäre niara ken (Luc. 1:1-4). Ni mada ñaka raba ye nuainne ni kräke. Ñakare aune, Biblia tä dre mike gare nie Jesubätä ye ni itire itire rabadre ja tötikebätä. Arato, nita nemen ja tötikaka Jesukwe biti nita ja ngökö ñöte ye ngwane nita nökrö bäri niara ken.
5 Nita ja di ribere nitre umbre ji ngwanka ie ye ngwane nita nökrö Jesús ken arato. Ñan ñobätä aune Jesukwe niaratre kädekani oveja kwe ye ngübakäre (Juan 21:16; Efes. 4:7, 8, 11, TNM; 1 Ped. 5:1-3). Akwa ni rabadre ja töi mike käne ja di kärere ietre. Ñan ñobätä aune dreta ni töite o nita dre ribere jai ye ñaka gare ietre. Ni Testiko kädekata Julian tä niere: “Ti nämä bren yebätä tikwe sribi Betelte ye tuametreba, yebätä tikwe nitre ji ngwanka ye kärädre ja tuinbiti nieba ja ketamukokwe tie. Ti ñan nämä ye ribere jai tikwe nütüba. Akwa biti ja mräkätre jatadre ti tuinbiti ye tikwe ribeba ietre. Ye köböire kukwe kwin krubäte namani tikwe”. Ja mräkätre nibu nikani Julian tuinbiti ye erere, nitre umbre ji ngwanka konkrekasionte ja ngwanka metre ye raba ni dimike “Kristo töi” mike nüke gare jai, ye abokän Kristo tä töbike ño aune ja ngwen ño ye rükadre gare nie aune erere nikwe ja ngwandre gärätä (1 Cor. 2:16; 1 Ped. 2:21). Ye kukwe bäri kwin niaratre tä nuainne ni kräke.
“YUGO TIKWE JÄNRIKA MUNKWE”
6. “Yugo tikwe jänrika munkwe” niebare Jesukwe ngwane, ¿dre gäräbare kwe?
6 Ni rikadre yugo ngwena niebare Jesukwe ngwane kukwe ketebu mikani gare kwe. Ye abokän nikwe niara mikadre täte ñan ñobätä aune tä kädekani gobrankäre. O nikwe yugo kwe ye ngwandre siba ben sribikäre gwairebe Jehová kräke nie raba. Dre mika tö namani gare kwe, akwa yugoc ngwandre nieta ye abokän nikwe sribidre meden gärätä.
7. Mateo 28:18-20 tä mike gare erere, ¿sribi meden tä ni kisete aune dre tädre gare metre nie?
7 Nita ja denkä mento Jehová kräke aune nita ja ngökö ñöte ye ngwane, Jesukwe ni nübaibare sribire jabe ye nita kain ngäbiti. Jesús tä ni jökrä nübaire sribire. Nire nire tö sribidi ja brukwä ngöibiti Ngöbö kräke ye Jesukwe ñaka mikai tuin ngwarbe jai (Juan 6:37, 38). Jehovakwe sribi mikani Monso kwe kisete. Akwa ni jökrä nänkä Kristo jiebiti ye raba sribi ütiäte ye nuainne siba. Aisete gare metre nie, Jesukwe ni dimikai sribi ye nuainkäre (ñäkädre Mateo 28:18-20 yebätä).
“MUNKWE JA TÖTIKA TIBÄTÄ”
Nikwe nitre töi mikadre jäme Jesukwe nuainbare erere (Párrafo 8 nemen 11 mikadre ñärärä)d
8, 9. a) ¿Ñobätä nitre töi bobre ye tö nämäne ja tuai Jesús ken? b) ¿Nikwe kukwe meden meden ngwandretari jai?
8 Nitre töi bobre ye tö nämäne ja tuai Jesús ken (Mat. 19:13, 14; Luc. 7:37, 38). ¿Ñobätä? Ñan ñobätä aune niara ñaka nämäne ja ngwen nitre fariseo ye erere. Nitre fariseo nämäne bike kri aune ñaka nämäne nitre mada tarere (Mat. 12:9-14). Akwa Jesús abokän töi nämäne bobre aune nämäne nitre mada tarere. Nitre fariseo tö nämäne jondron tuabätä krubäte jakwe aune nämänentre ja käikitekä nitre mada yebiti ta. Akwa Jesús ñaka kukwe ye erere driebare. Nitre ja tötikaka kwe ye ñaka rabadre ja töi mike jondron ütiäte jiebiti, ñakare aune niaratre rabadre ja töi mike bobre aune jondron kwin nuainne ni mada kräke driebare kwe ietre (Mat. 23:2, 6-11). Nitre fariseo nämäne kä jürä mike nitrebätä ne kwe kukwei mikadre täte (Juan 9:13, 22). Akwa Jesús abokän nämäne kukwe kwin niere nitre ie aune kukwe kwin nuainne kräketre ne kwe ja rabadre ruin jäme ietre.
9 ¿Jesús kukwe bämikani ye erere mätä ja ngwen? Kukwe ne ngwentari jai: “¿Ti töi jäme aune ti töi bobre nieta tibätä? ¿Tita juto biare sribi kia kia nuainkäre nitre mada kräke? ¿Nitre mada tare tikwe?”.
10. ¿Jesukwe ja ngwani ño nitre ja tötikaka kwe ben?
10 Jesús ja ngwani jäme aune ja töi mikani kwin kwe nitre sribikä ben ye kräke aune kä jutobiti tötikani kwe (Luc. 10:1, 19-21). Jesús nämäne kukwe ngwentari ietre aune nämänentre töbike ño ye niara tö nämäne gai (Mat. 16:13-16). Ñodre, kriblübiti ñö metakata ngübakäre kwin aune tä blü nemenkä tuäre, ye erere Jesukwe ja töi mikani kwin nitre ja tötikaka kwe kräke ye köböire kukwe namani gare krubäte ietre aune kukwe kwin nuainbare kwetre.
Nikwe ja ketadre ja mräkätre jökrä ben
Nikwe kukwe driedre kä jutobiti
Nikwe ja töi mikadre bobre aune nikwe sribidree
11. ¿Nikwe kukwe meden meden ngwandretari jai?
11 Nita kädekani sribi ruärebätä ngwane, nikwe kukwe ne ngwandretari jai: “Tita gwi o tita sribire ngwane, ¿tita ja ngwen ño? ¿Tita ja töi jäme nitre jökrä ben? ¿Tita nitre tuenmetre kukwe ngwentari jai? ¿Niaratre tä töbike ño ye tita juto kukwe nuakäre?”. Nikwe ñaka ja ngwandre jire chi nitre fariseo ye erere. Nitre nämäne kukwe ngwentari ietre ngwane nämänentre nemen rubun. Aune nitre ñaka nämäne töbike niaratre erere ye niaratre nämäne ngwen ja tare nike (Mar. 3:1-6; Juan 9:29-34).
‘JADÜKAKRÄ KWAIN MUN IE’
12-14. ¿Ñobätä jata nemen ruin jäme nie Jesukwe sribi mikani ni kisete ye nuainbätä?
12 Jesukwe sribi biani nuaindre nie ye köböire, ¿ñobätä jata nemen ruin jäme nie? Ani mike gare ruäre jai.
13 Ji ngwanka bäri kwin tä nikwe. Jehová ye ni ji ngwanka bäri kri, akwa ñaka ni ngwen ja tare nike. Nita sribire kräke ye tuin ütiäte ie aune tä debe bien nie (Heb. 6:10). Niarata ja di bien nie ne kwe dre tä nuaindre nie ye erere nikwe nuaindre (2 Cor. 4:7; Gál. 6:5). Nikwe ja töi mikadre ño nitre mada kräke ye Jesús rei nikwe käkwe bämikani kwin ni käne (Juan 13:15). Aune Jesús ni “obeja ngibiaka kri” tä ni ji ngwen ño ye erere nitre umbre ji ngwanka tä ja di ngwen nuainne (Heb. 13:20; 1 Ped. 5:2). Niaratre tä ja di ngwen ni dimikakäre aune ja ngwankäre jäme nibe aune tätre ja ngwen dite ni tötikakäre aune ni kriemikakäre.
14 Sribi muko bäri kwin tä nikwe. Sribi nuainta nikwe ye tä kä mike juto nibätä aune ja ketamuko erametre tä nikwe. Ye erere ñaka nitre kä nebätä yekwe. Ani töbike kukwe nebätä. Ja mräkätre tä ja ngwen kwin yebe nita sribire, akwa ja ñaka ruin ütiäte ietre ni madabätä. Jondron nuain gare ietre, akwa tätre ja ngwen töi bobre aune tä nitre mada mike tuin bäri ütiäte jai. Ni ñaka sribi muko jerekäbe kwetre, ñakare aune niaratre tä ni mike tuin jai ja ketamuko erere. Aune ni tare krubäte kwetre yebätä niaratre tä juto biare ja nire biankäre ni ütiäre.
15. ¿Sribi nuainta nikwe ye nikwe mikadre tuin ño jai?
15 Sribi bäri kwin nuainta nikwe. Kukwe metre Jehovabätä ye nita driere nitre madai aune kukwe ngwarbebiti Diablu tä ni ngökö ye nita denkä kä merebiti (Juan 8:44). Diablu tä tribe doboko mike nitre kötärä. Ñodre, Jehová ñaka tä ngite juen ta nibiti aune ni mada ñaka ni tarere ye nikwe nütüdre ie töta nemen. Ye kukwe ngwarbe aune käme krubäte abokän tä nitre ngwen di nekä. Akwa nita nökrö Kristo kokwäre ngwane, ngite juanta ta nibiti aune ni tare krubäte Jehovakwe (Rom. 8:32, 38, 39). Nitre käkwe tö ngwandre Jehovai aune kukwe metre raba dimike ye nita driere ietre ye tä kä mike juto nibätä.
JA RABADRE RUIN JANKUNU JÄME NIE YUGO JESUKWE NGWANBÄTÄ
16. Jesús tä tribe ngwamana nie, ¿ye ñobätä ñaka ja erebe jondron mada tä ngwandre nie yebe?
16 Jesús tä tribe ngwamana nie ye ñaka ja erere jondron mada tä ngwandre nie yebe. Ñodre, nita niken sribire ja kräke akwa nita nüketa dere gwi ngwane, jata nemen ruin nainte nie aune sribi ye ñaka tä kä juto mike nibätä. Akwa nita sribire Jehová aune Kristo kräke ye bäri tä kä mike juto nibätä. Nita sribire ja kräke ye bitikäre jata nemen ruin di nekä nie aune bäsi ja di ñan nemen kwen nie nänkäre gätäbätä akwa yebiti ta nita niken. Erere arato ni di ñaka nemen nänkäre kukwe driere aune ja tötike kaibe Bibliabätä. Akwa nita ja di ngwen niken gätäbätä, kukwe driere aune ja tötike Bibliabätä ngwane jata nementa ruin dite nie. Kukwe meden kwin tä nemen nikwe ye keta ñaka raba jondron madabätä.
17. ¿Dre tädre törö nie aune ñobätä nikwe töbikadre kwinbätä?
17 Kukwe ne käre tädre törö nie. Ni di raba krüte, aisete ja die yebiti nita dre nuainne yebätä nikwe töbikadre kwin ñobätä ñan aune ni raba kite ja di ngwen ngwarbe jondron kä nebätä känänkäre. Ñodre, monso bati käkwe kukwe ngwanintari Jesús ie yebätä ani blite. Niarakwe dre nuaindre nünankäre kärekäre ngwanintari kwe Jesús ie. Monso bati ye nämäne Kukwe Biani Ngöbökwe ye mike täte. Niara nämäne ja ngwen kwin ñan ñobätä aune namani tare Jesukwe mikata gare tärä Marcos yebätä. Aisete Jesukwe kukwe ne niebare ie: “Jändrän tä makwe ye erere nän rürümoine jökrä [...] bti ma jata ti jiebti”. Monso bati ne tö namani näin Jesús jiebiti akwa nämäne “jändrän bkäne kabre krübäte” ye ñaka tö namani tuainmetre jire (Mar. 10:17-22). Ye köböite Jesukwe yugo jakwe ngwan mananbare ie ye ñaka kani ngäbiti kwe, ñakare aune ja mikani kwe klabore jankunu “ngwian” kisete (Mat. 6:24). Ni akräke, ¿nikwe dre nuaindre?
18. ¿Ni rabadre dre ngwentari jai aune ñobätä?
18 Nita dre mike nuaindre käne jai ye nikwe ngwandretari jai. ¿Ñobätä nikwe ye ngwandretari jai? Ñan ñobätä aune nita dre nuainne ja die yebiti ye rabai gare nie. Monso bati kädekata Mark nämäne töbike ño ye ani kädriere. Niara tä niere: “Ti rababara sribire prekursor, aisete ti nämä nüne jondron braibebiti ti nämä nütüre. Ye erere tikwe nütüba kä kwati krubäte te. Akwa, käre ti töi nämä ngwian jiebiti aune nünanbätä bäri kwin. Ñobätä kukwe jökrä nämä nemen ribi ti käne ye ti jataba ngwentari jai. Ti jataba kukwe ngwentari jai ye köböire rababa gare tie, ti tö nämä dre ie ye ti nämä mike nuaindre käne jai. Akwa Jehová kräke ti nämä sribire ja di braibebiti”. Mark nämäne töbike ño aune tö nämäne nünain ño yebätä ja töi kwitani kwe sribikäre bäri Jehová kräke. Tä niere mada: “Ruäre ngwane tita kite ja töibikaire. Akwa Jehová diebiti aune Jesús diebiti ti töita jankunu sribikäre Jehová kräke”.
19. Nita sribire nire kräke, ¿ye ñobätä käre nikwe ngwandre törö jai?
19 Nikwe kukwe ketamä nuaindi ngwane ja ñaka rabai ruin nainte nie yugo Jesukwe ngwanbätä. Kena, sribita nire kräke ye ngwandre törö jai. Nita sribi Jehovakwe nuainne. Ni abokän sribikä kwe, aisete nikwe sribi nuaindre niara tö ie ye erere ñan ñobätä aune niara abokän sribi bökänkä (Luc. 17:10). Kwre ani bämike, yugo mäkädre nibi dokwäbätä akwa ñaka törbadre näin bökänkä tä jie ngwen medente ye erere känti ngwane, nibi ye rainte aune kukwe tare mikai nemen bare kwe jabätä. Ye erere arato sribi nuain mananta nie ye erere ni ñaka tö nuaindi ngwane, ni rainte sribi ye käne aune ye raba kukwe tare mike nemen bare nibätä. Akwa, nikwe Jehová tuainmetre ja jie ngwen ngwane, sribi ñan raba nemen bare nie ni nämäne nütüre ye rabai bare nie aune kukwe ñaka jire raba ni ketebätä sribi kwe nuainkäre. Jehová raba jondron jökrä nuainne ja töi mikakäre nemen bare ye nikwe ngwandre törö jai (Rom. 8:31; 1 Juan 4:4).
20. ¿Ñokäre nikwe yugo Jesukwe ye ngwandre?
20 Ketebukäre, ñokäre nita sribi nuainne ye ngwandre törö jai. Jehová ni Rün kä kwinbiti ni tarekä ye käikitakakäre nita sribire. Siklo kena yete, nitre kwati töi nämäne ja aibebätä aune tö nämäne jondron ni madakwe tuabätä krubäte jakwe yebätä ja töi mikani kwetre sribi Ngöbökwe nuainne. Ye köböite kä ñaka namani juto bätätre aune ñaka yugo Jesukwe ngwani jankunu kwetre (Juan 6:25-27, 51, 60, 66; Filip. 3:18, 19, TNM). Akwa nitre mada abokän nämäne Ngöbö tarere aune nitre mada tarere metre yebätä sribibare kwetre. Ye köböire niaratre nämäne kä tibienbätä ngwane yugo ngwani kwetre kä jutobiti aune niaratre dianinkä sribikäre Kristobe kä kwinbiti. Ye medenbätä ñokäre nita yugo Jesukwe ngwen ye nikwe ñaka käi kwitaikä jabiti ngwane, kä täi juto nibätä arato.
21. Mateo 6:31-33 tä niere erere, ¿Jehová raba dre nuainne ie ni raba tö ngwen?
21 Ketamäkäre, dre raba nemen bare ye aibe ngübadre. Sribi ñan nuäre nikwe diani nuaindre jai aune nikwe jondron keta kabre tuanimetre. Aune ni rüe käkwe nändi kisere ni jiebiti ye Jesukwe niebarera ni mikakäre mokre. Akwa Jehovakwe ja di biain nie ja tuakäre kukwe jökrä ben yei nikwe tö ngwandre. Kukwe keta kabre tare rabai bare nibätä akwa yebiti ta nikwe kä ngwandi nüke jankunu jai ngwane ni rabai bäri dite (Sant. 1:2-4). Nita dre ribere jai ye Jehovakwe biain nie ye tädre gare metre nie aune Jesukwe ni jie ngwain aune ja mräkätre käkwe ni dimikai yei nikwe tö ngwandre arato (ñäkädre Mateo 6:31-33 yebätä; Juan 10:14; 1 Tes. 5:11). ¿Nita jondron mada ribere jai nie raba nikwe?
22. ¿Drebätä kä rabai juto nibätä?
22 Jesukwe meri mikaninta kwin yei ja namani ruin kwin köbö ye arabe te. Akwa nändre jankunu kwe Kristo jiebiti ye aibe köböire ja rabadre ruin jäme ie kärekäre. ¿Dre nuainbare kwe raba ruin mäi? Ja töi mikani kwe yugo Jesukwe ngwen ngwane, kukwe ütiäte namani kwe. Ye abokän niara dianinkä nänkäre kä kwinbiti nie raba. Dre dre tuanimetre kwe ye ñan ütiäte kukwe kwin namani kwe ja känenkäre ye kräke. Ni dianinkä nänkäre kä kwinbiti ya o nikwe nünain kä tibienbätä ya, akwa “mun [...] jakwre tie” niebare Jesukwe nie ye nikwe kani ngäbiti yebätä kä rabai juto krubäte nibätä.
KANTIKO 13 Jesús kukwe bämikaka ni käne
a Jesús tä ni nübaire krötö ja kokwäre. ¿Yekäre nikwe dre nuaindre? Kukwe ja tötikara ne käkwe kukwe ngwantarita ye mikai gare aune nita sribire Kristobe ye köböire jata nemen ruin jäme nie ye ngwain törö nie.
b Mateo 11:28-30, (NGT): “Mun nain, sribi kisete, angwane jondron doboko ngwan kisete, jakwre tie, angwane tikwe mun mikai jadüke. Yugo tikwe jänrika munkwe jabätä, angwane munkwe ja tötika tibätä, ñobätä ñan angwane ti abrä jäme aune bobre; ne kwrere munkwe nuaindi ngwane, jadükakrä mun üai ie kwaintari mun ie, ñobätä ñan angwane yugo tikwe nebrä nuäre ngwandre, erere arato tribe tikwe abrä juto”.
c “Yugo” ye abokän nitre nämäne kri mike ja kötäbiti ta abokän judabiti kwärikwäri tribe mika nämäne ngwandre. Aune jondron nire krobu dokwäbätä kri mäkä nämäne dobro ükatekäre tibien nura nökara yebätä Jesukwe blitabare.
d KUKWE MIKATA GARE ÜAIBÄTÄ. Jesukwe kukwe keta kabre nuainbare ne kwe ja rabadre ruin jäme nitre ie.
e KUKWE MIKATA GARE ÜAIBÄTÄ. Ni Testiko iti tä ja ngwen Jesús erere yebätä tä kukwe keta kabre nuainne ne kwe ja rabadre ruin jäme ni madai.