AONEGA HEREVADIA
1 Davida ena natuna Solomona,+ Israela ena king,+ ena aonega herevadia:+
2 Aonega+ dibaia bona hakaua dalana abia dae totona,
Aonega herevadia lalopararalaia totona,
3 Laloparara ia henia hakaua dalana abia dae totona,+
Kara maoromaoro,+ kota maoromaoro,+ bona kara momokani badinaia totona,
4 Diba bada lasi tauna ena lalona kehoa totona,+
Tau matamata dekenai diba ia henia bona ia laloa namonamo totona.+
5 Aonega tauna be hereva ia kamonai bona diba ma haida ia abia,+
Laloparara tauna be ma haida amo hakaua hereva namodia ia abia,+
6 Unai amo aonega herevana bona hehuni herevana,*
Bona aonega tauna ia gwauraia herevadia bona ena henanadai aukadia edia anina ia lalopararalaia.+
7 Iehova gari henia karana be diba ena matamana.+
To kavakava taudia ese aonega bona hakaua dalana idia dadaraia.+
8 Egu natuna e, emu tamana ena sisiba oi kamonai henia,+
9 Unai gaudia be emu kwarana ena herahera gauna bamona+
Bona emu aiona ena ageva namo hereana bamona.+
10 Egu natuna e, bema kara dika taudia ese oi idia hakaua kerere toho, idia oi badinaia lasi.+
11 Bema idia gwau: “Ai danu oi mai.
Namona be ita lao, hunia dalanai ta ita hamasea totona.
Do ita komu, bona kerere idia karaia lasi taudia totona ita naria.
12 Ita ese edia gau ibounai do ita abia bona ita hamasedia, idia ita hadonoa bamona, Mase Gurina* ia karaia bamona,
Oibe, kahirakahira idia mase taudia bamona, idia be gara gabuna ena guri ai do idia vareai.
13 Namona be edia dava bada gaudia ibounai ita henaoa,
Bona iseda ruma be unai gaudia amo do ita hahonua.
14 Namona be ai danu oi mai,
Bona ita henaoa gaudia ibounai do ita haria hebou.”
15 Egu natuna e, idia oi badinaia lasi.
Edia raka dalana dekenai oi raka lasi,+
16 Badina kara dika karaia totona idia heau lao,
Rara hadihoa totona idia lao haraga.+
17 Manu ta ena vairanai tarapu oi atoa be anina lasi.
18 Unai dainai, kara dika taudia be rara hadihoa totona hehuni ai idia noho,
Bona ma haida hamasea totona idia komu.
19 Unai be koikoi dalanai kohu idia abia taudia edia kara,
Bona unai kara amo edia mauri idia haboioa danu.+
20 Aonega korikori+ be dala dekenai ia boiboi badabada noho.+
Bona ena gado regena be ariara gabudia ai ia habadaia noho.+
21 Aonega korikori be hutuma idia noho dala edia kona dekenai ia boiboi.
Siti ena vareai gabudia ai inai hereva ia gwauraia noho:+
22 “Umui kamonai lasi taudia be kamonai karana do umui hahedinaraia lasi ela bona edena negai?
Umui hevaseha taudia be hevaseha karadia sibona do umui ura henia ela bona edena negai?
Bona umui kavakava taudia be diba do umui ura henia lasi ela bona edena negai?+
23 Egu sisiba hereva umui badinaia.*+
24 Badina lau boiboi, to ta ia kamonai lasi,
Egu imana lau kehoa, to lau umui dadaraia noho,+
25 Umui ese egu heduru hereva ibounai umui dadaraia noho
Bona umui ura lasi egu sisiba herevadia umui badinaia,
26 Dika umui davaria neganai, do lau kiri.
Umui gari henia gaudia be umui dekenai idia vara neganai, do lau hevaseha,+
27 Umui gari henia gaudia be lai dikana bamona do idia mai,
Umui davaria dika bada be lai gubana ta bamona do ia mai,
Bona lalohisihisi bona hekwakwanai do umui davaria.
28 Unai nega ai idia be lau do idia boiria noho, to do lau haere lasi,
Idia be mai ura bada ida lau do idia tahua, to lau do idia davaria lasi,+
29 Badina idia ura lasi diba idia abia,+
Bona Iehova gari henia karana idia abia hidi lasi.+
30 Idia ese egu sisiba idia dadaraia,
Bona egu matahakani ibounai idia matauraia lasi.
31 Vadaeni idia badinaia noho dalana dainai dika do idia davaria,+
Bona edia palani dikadia ese idia do ia hadikaia.
32 Kamonai lasi taudia edia gwau-edeede karana dainai do idia mase,
Bona edia kavakava karadia ese idia do ia hadikaia ore.
33 To lau dekenai ia kamonai noho tauna be do ia noho namonamo+
Bona dika gaudia dainai do ia gari lasi.”+
2 Aonega herevadia oi kamonai+
Bona emu lalona ai namo bona dika edia idau oi diba.+
3 Ma danu, bema laloparara totona oi boiboi+
Bona laloa kehoa totona oi boiboi badabada,+
4 Bema oi tahua noho, siliva oi tahua bamona,+
Bona oi tahua noho, hunia dava bada kohu ta oi tahua bamona,+
5 Vadaeni Iehova gari henia karana do oi lalopararalaia,+
Bona Dirava do oi diba.+
7 Dirava ese kara maoromaoro tauna totona aonega ia haboua noho,
Bona ia be mai abidadama ida idia raka taudia edia kesi.+
8 Dirava ese kota maoromaoro dalana ia itaia noho,
Bona ia idia badinaia taudia edia dala do ia gimaia.+
9 Bena kara maoromaoro bona kota maoromaoro bona kara momokani do oi lalopararalaia,
Vadaeni raka dala maorona do oi lalopararalaia.+
11 Laloa namonamo karana ese oi do ia naria,+
Bona laloa kehoa ese oi do ia gimaia,
12 Dala dikana amo oi do ia hamauria,
Kara koikoi taudia amo oi do ia hamauria.+
13 Idia ese dala maorodia idia rakatania
Bona dibura ena dala dekenai idia raka,+
14 Idia be kara dika karaia totona idia moale,
Bona kara gageva idia moalelaia,
15 Unai bamona taudia edia dala be gageva
Bona idia badinaia dala ibounai be koikoi.
16 Dika karaia hahine* amo oi do ia hamauria
Bona matabodaga hahine ena hereva digaradia* amo oi ia hakaua siri,+
17 Unai hahine ese ena matamata negana ai ia davaria tura korikorina* ia rakatania+
Bona Dirava dekenai ia karaia gwauhamata ia laloaboio.
18 Unai hahine ena ruma dekenai oi lao be mase dalana ai oi ia hakaua bamona
Bona ena ruma ia lao henia dalana be mase gurina ia lao henia bamona.+
19 Unai hahine ida idia mahuta hebou taudia be do idia giroa lou lasi,
Idia be mauri ia lao henia dalana do idia davaria lou lasi.+
20 Vadaeni kara namo taudia edia dala oi badinaia
Bona kara maoromaoro daladia ai oi raka noho,+
21 Badina kara maoromaoro taudia sibona be tanobada ai do idia noho,
Bona kerere lasi taudia ese tanobada do idia noholaia.+
22 To Dirava ese tanobada dekenai kara dika taudia do ia hadikaia ore,+
Bona kara koikoi taudia be tanobada amo do ia kokia momokani.+
3 Egu natuna e, egu hadibaia hereva* oi laloaboio lasi,
Bona mai kudouna ibounai ida egu oda herevadia oi badinaia,
2 Badina unai amo do oi mauri daudau
Bona maino ai do oi noho.+
3 Namo lasi lalokau* bona abidadama* oi rakatania.+
Emu aiona ai oi kwatudia,
Emu kudouna ai oi toredia.+
4 Vadaeni Dirava bona taunimanima edia vairanai,
Lalonamo do oi abia bona laloa kehoa do oi hahedinaraia.+
5 Mai emu kudouna ibounai ida Iehova oi abidadama henia,+
Bona sibona emu diba dekenai oi tabekau lasi.+
6 Oi karaia gaudia ibounai lalonai Dirava oi laloa,+
Bona ia ese emu raka dalana do ia hamaoromaoroa.+
7 Emu aonega dekenai oi abidadama lasi.+
Iehova oi gari henia bona kara dika oi dadaraia.
8 Unai ese emu tauanina do ia hanamoa
Bona emu turia do ia hamatamataia.
9 Emu dava bada kohudia amo Iehova oi hanamoa,+
Emu uma ena anina ginigunadia* ibounai amo ia oi hanamoa.+
10 Bena emu aniani haboua rumadia do idia honu momokani,+
Bona emu uro badadia be wain matamata amo do idia honu momokani.
11 Egu natuna e, Iehova ena matahakani oi dadaraia lasi,+
Bona ena sisiba oi inai henia lasi.+
12 Badina Iehova ese ia lalokau henia tauna ia sisiba henia,+
Tamana ta ese ia lalokau henia natuna mero dekenai ia karaia bamona.+
13 Aonega ia davaria tauna be ia moale+
Bona laloa kehoa ia abia tauna be ia moale.
14 Aonega ena namo ese siliva ia hereaia,
Bona aonega ena davana ese golo ia hereaia.+
15 Aonega ese korol* ia hereaia,
Oi ura henia gaudia ibounai be aonega ida oi hahegeregerea diba lasi.
16 Bema aonega oi abia, do oi mauri daudau
Bona taga bona hanamoa do oi abia.
17 Aonega ena dala ibounai be namo herea,
Bona ena dala dekenai maino ia noho.+
18 Bema ta ese aonega ia dogoatao auka, ia dekenai unai be mauri auna ai do ia lao,
Bona unai aonega idia dogoatao noho taudia do idia moale.+
19 Iehova ese mai aonega ida tanobada ena badina ia haginia auka.+
Ia ese mai aonega ida guba gaudia ia havaraia.+
20 Iena diba dainai davara ena dobu kahadia idia parara
Bona ori ese medu ia hadihoa.+
21 Egu natuna e, unai gaudia* oi laloaboio lasi.
Aonega bona laloa namonamo karana oi gimaia.
22 Unai gaudia ese oi dekenai mauri do idia henia
Bona idia be emu aiona ena herahera gauna bamona.
23 Bena mai gari lasi ida emu dala dekenai do oi raka,
25 Ia vara haraga dika gauna ta dainai do oi gari lasi+
Bona kara dika taudia latanai ia mai lai badana dainai do oi gari lasi.+
26 Badina Iehova be emu goada abia gabuna ai do ia lao,+
Bona oi idia tarapua gaudia amo oi do ia hakaua siri.+
27 Bema oi be hegeregere, idia dabu taudia dekenai heduru oi henia,+
Vadaeni idia dekenai kara namo oi hahedinaraia noho,+
28 Bema dala ia noho haida oi durua totona,
Namo lasi emu dekena tauna oi hamaoroa, “Oi lao, bona kerukeru oi giroa mai bona do lau henia.”
29 Bema emu dekena tauna be oi ida ia noho namonamo,+
Namo lasi palani oi karaia ia oi hadikaia totona.
30 Bema ta be oi ia kara dika henia lasi,
Namo lasi ia ida oi hepapahuahu.+
31 Dagedage tauna oi ura henia lasi,+
Bona ena dala oi badinaia lasi,
32 Badina Iehova ese koikoi tauna ia inai henia,+
To kara maoromaoro tauna be Dirava ena turana namona.+
35 Aonega taudia be hanamoa do idia abia,
To kavakava taudia be ma haida ese do idia gwauraia dika.+
4 Egu natudia e, tamana ena matahakani umui badinaia,+
Laloparara abia totona umui kamonai namonamo,
2 Badina lau ese umui dekenai hakaua hereva namodia do lau henia,
4 Tamana ese lau ia hadibaia bona ia gwau: “Emu kudouna ai egu hereva oi laloatao noho.+
Egu oda herevadia oi badinaia bona oi mauri noho.+
5 Aonega bona laloparara oi abia noho.+
Lau gwauraia herevadia oi laloaboio lasi bona idia amo oi raka siri lasi.
6 Aonega oi dadaraia lasi, bona oi do ia naria.
Oi ura henia, bona oi do ia gimaia.
7 Aonega be mai anina bada gauna,+ unai dainai aonega oi abia,
Bona oi abia gaudia ibounai amo, namona be laloparara oi abia danu.+
8 Aonega oi ura henia bada, bona oi do ia hanamoa.+
Aonega oi dogoatao auka dainai oi do ia hanamoa.+
9 Aonega ese emu kwarana ai herahera gauna namona do ia atoa,
Bona ia be korona hairaina ta bamona oi do ia hahairaia.”
10 Egu natuna e, oi kamonai bona egu hereva oi abia dae,
Bona emu mauri laganidia do idia momo.+
11 Lau ese oi do lau hadibaia aonega ena dala ai oi raka totona,+
Bona kara maoromaoro ena dala ai oi do lau hakaua.+
12 Oi raka neganai, gau ta ese emu raka dalana do ia koua lasi,
Bona oi heau neganai, do oi moru lasi.
13 Matahakani oi abia dae, oi dadaraia lasi.+
Oi gimaia, ia be emu mauri ena badina.+
16 Badina idia mahuta lasi ela bona kara dika idia karaia.
Idia ura ta idia hahekwakwanaia guna, bena idia mahuta.
17 Badina idia dekenai kara dika
Bona dagedage be paraoa bona wain bamona.
18 To kara maoromaoro tauna ena dala be daba ena diari bamona,
Unai diari ia bada ia lao ela bona dina tubu.+
19 Kara dika taudia edia dala be dibura bamona,
Idia diba lasi dahaka ese idia ia hahekwakwanaia.
20 Egu natuna e, egu hereva oi kamonai namonamo,
Lau gwauraia herevadia oi kamonai namonamo.
21 Namo lasi egu hereva be oi amo idia boio,
Emu kudouna ai egu hereva oi naria,+
22 Badina egu hereva idia kamonai taudia dekenai mauri ia henia+
Bona edia tauanina ibounai ia namo.
23 Oi gimaia gaudia ibounai amo, emu kudouna oi gimaia be gau badana,+
Badina kudouna dainai oi mauri noho.
24 Hereva gagevadia oi atoa siri,+
Bona koikoi herevadia oi dadaraia momokani.
25 Emu matana be vaira kahana sibona do ia itaia be namo,
Oibe, vaira kahana sibona oi itaia.+
27 Idiba eiava lauri kahana dekenai oi lao lasi.+
Kara dika amo oi raka siri.
5 Egu natuna e, egu aonega herevadia oi kamonai namonamo.
Emu lalona ia kehoa totona, oi dekenai lau hadibaia gaudia oi kamonai namonamo,+
2 Unai amo emu laloa namonamo karadia oi gimaia
Bona nega ibounai hereva momokani sibona oi gwauraia.+
3 Dika karaia hahine* ena udu bibina be digara, hani bamona,+
Bona ena uduna be manadamanada, dehoro bamona.+
4 To dokonai ia be ava mamina dikana bamona,+
Bona hisihisi ia havaraia, tuari kaia mai ena matana rua ese ta ia gwadaia bamona.+
5 Iena aena be mase ia lao henia.
Bona maoromaoro Mase Gurina* dekenai ia lao.
6 Ia be mauri ia lao henia dalana ia laloa lasi.
Ia raka loaloa, to ia diba lasi edeseni ia lao noho.
7 Vadaeni egu natuna e, lau oi kamonai henia
Bona lau gwauraia gaudia amo oi raka siri lasi.
8 Unai bamona hahine amo oi noho daudau,
Iena ruma ena iduara kahirakahira oi lao lasi,+
9 Unai amo ma haida ese emu ladana namona do idia hadikaia lasi,+
Emu mauri lalonai do oi lalohisihisi lasi,+
10 Ma haida ese emu kohu do idia gaukaralaia lasi,+
Bona emu hekwarahi amo oi abia gaudia be ma haida ese do idia abia lasi.
11 To bema lasi, oi buruka bona emu goada ia ore neganai,
Emu mauri ena dokona ai do oi lalohisihisi bada,+
12 Bona oi gwau: “Dahaka dainai matahakani lau dadaraia?
Dahaka dainai egu kudouna ese sisiba ia dadaraia?
13 Lau idia hadibaia taudia edia hereva lau badinaia lasi,
Eiava egu tisa taudia lau kamonai henia lasi.
14 Lau be kahirakahira dika badana lau davaria
Bona Dirava ena taunimanima edia vairanai lau hemarai.”+
15 Emu ranu gabuna sibona amo ranu oi inua
Bona emu ranu guri amo ranu namona oi abia.+
16 Dahaka dainai emu ranu be murimuri gabudia ai idia lao?
Bona dahaka dainai emu sinavai ranudia be ariara gabudia ai idia lao?+
17 Unai ranu be oi sibona totona,
Bona idau taudia totona lasi.+
18 Emu ranu abia gabuna ese namo ia davaria be namo,
Bona emu matamata negana ai oi adavaia hahine ida oi moale hebou,+
19 Ia be ia manada dia hahine eiava ororo nanigosi hairaina ta bamona.+
Iena ratana ese nega ibounai oi ia hamoalea be namo.
Iena lalokau ese oi ia hamoalea hanaihanai be namo.+
20 Unai dainai egu natuna e, dahaka dainai dika karaia hahine* oi ura henia?
Eiava dahaka dainai matabodaga hahine oi rosia?+
22 Kara dika tauna ena kerere idauidau ese ia idia tarapua.
Iena kara dikadia be varo bamona ia idia dogoatao.+
23 Ia be matahakani ia abia lasi dainai do ia mase,
Bona ena kavakava bada dainai do ia raka kerere.
6 Egu natuna e, bema emu dekena tauna ida gwauhamata ta oi karaia vadaeni,+ abitorehai davana henia totona,
Bema idau tauna ena imana oi udeudea vadaeni,+
2 Bema emu gwauhamata ese oi ia tarapua vadaeni,
Bema oi gwauraia herevadia ese oi ia hahekwakwanaia vadaeni,+
3 Egu natuna e, hari oi be emu dekena tauna ena siahu henunai,
Unai dainai sibona ruhaia totona inai oi karaia:
Oi lao bona sibona oi hamanaua bona emu dekena tauna oi noia loulou oi ia lalonamo henia totona.+
4 Oi mahuta lasi eiava emu matana oi hakapua lasi
Ela bona unai oi karaia.
5 Sibona oi ruhaia, dia be labana tauna amo ia heau boio bamona,
Eiava manu ta be manu tarapua tauna amo ia roho boio bamona.
6 Lahedo tauna e,+ dimairi dekenai oi lao,
Bona edia gaukara dalana oi itaia bona do oi aonega.
7 Ena be idia be mai edia tuari biaguna lasi, eiava ta ese idia ia gunalaia lasi, eiava mai edia king lasi,
8 To aniani gogoa negana ai edia aniani idia hegaegaelaia,+
Bona idia gogoa aniani idia haboua.
9 Lahedo tauna e, do oi hekure noho ela bona edena nega?
Edena nega ai emu mahuta amo do oi noga?
10 Emu imana oi lokua, oi laga-ani sisina,
Bona oi mahuta sisina,+
11 Bona do oi ogogami haraga, henaohenao tauna be oi amo gau ta ia dadia haraga bamona,
Bona tuari tauna ese oi amo gau ibounai ia abia bamona.+
12 Kavakava bona kara dika tauna be koikoi herevadia ia gwauraia loaloa noho.+
13 Ia be ena matana amo toa ia karaia,+ ena aena amo toa ia karaia bona ena ima kwakikwaki ia hamarerea.
14 Kudouna be mai ena koikoi,
Ia be hanaihanai palani dikadia ia karaia+ bona hepapahuahu ia havaraia noho.+
15 Unai dainai ia ese dika bada do ia davaria haraga,
Bona ia davaria dika amo do ia namo lou lasi.+
16 Iehova be gau 6 ia inai henia,
Oibe, gau 7 ia ura henia lasi momokani:
17 Hekokoroku matana,+ koikoi malana,+ bona kerere lasi tauna ena rara ia bubua imana,+
18 Palani dikadia ia lalohadailaia kudouna,+ bona kara dika karaia totona ia heau haraga aena,
19 Kota ai hereva koikoi gwauraia momo tauna,+
Bona tadikaka huanai hepapahuahu ia havaraia noho tauna.+
20 Egu natuna e, emu tamana ena oda herevadia oi badinaia,
21 Nega ibounai emu kudouna ai oi atoa,
Bona emu aiona ai oi kwatua.
22 Oi raka loaloa neganai, unai gaudia ese oi do idia hakaua,
Oi hekure neganai, oi do idia gimaia,
Bona oi noga neganai, oi do idia hereva henia.*
23 Badina oda hereva be lamepa bamona,+
Bona taravatu be diari bamona,+
Bona ta hamaoromaoroa totona idia henia matahakani be mauri ena dala.+
24 Idia ese hahine dikana amo oi do idia gimaia,+
Bona matabodaga hahine ena laloani herevadia amo oi do idia gimaia.+
25 Namo lasi emu kudouna ai iena hairai oi ura henia,+
Eiava namo lasi iena matana ese emu lalona ia veria,
26 Badina ariara hahine dainai, tau ta ia ogogami diba,*+
To tau ma ta ena adavana be mauri namona ia moalelaia.
27 Tau ta be ena kemena dekenai lahi ia atoa neganai, ena dabua do ia araia lasi, a?+
28 Eiava tau ta be lahi gida latanai ia raka neganai, ena aena do ia araia lasi, a?
29 Dekena tauna ena adavana ida ia mahuta hebou tauna be unai bamona,
Unai hahine ia dogoatao dainai panisi do ia abia.+
30 Henaohenao tauna be hitolo dainai ia henaohenao neganai,
Taunimanima ese ia do idia gwauraia dika lasi.
31 To bema ia idia davaria, do ia henia lou davana be nega 7 do ia habadaia,
Bona ena ruma ena dava bada kohu ibounai do ia henia.+
32 Hahine ta ida ia heudahanai tauna be kavakava,*
Unai bamona ia karaia tauna be sibona ia hadikaia.+
33 Ia be bero do ia davaria bona do ia hemarai,+
Bona ia karaia hemarai karana be do idia laloaboio lasi.+
34 Mama karana ese hahine ena adavana ia habadua momokani,
Bona davana ia henia neganai, do ia hebogahisi lasi.+
35 Ena be moni oi henia, to do ia abia dae lasi,
Dava bada harihari gauna ta oi henia, to do ia ura lasi maino ia karaia.
7 Egu natuna e, egu hereva oi badinaia,
Bona egu oda herevadia oi laloa bada.+
2 Egu oda herevadia oi badinaia bona oi mauri,+
Egu hakaua herevadia* oi gimaia, emu matana nadinadi oi gimaia bamona.
3 Emu ima kwakikwaki ai oi kwatudia,
Bona emu kudouna ai oi torea.+
4 Aonega dekenai oi gwau, “Oi be egu taihuna,”
Bona laloparara dekenai oi gwau, “Oi be egu varavara,”
5 Unai amo dika karaia hahine* amo oi ia gimaia,+
Bona matabodaga hahine bona ena hereva digaradia* amo oi ia gimaia.+
6 Egu ruma ena windo amo
Egu matana lau negea diho,
7 Bona idia laloa namonamo lasi taudia* lau itaia noho,
Bona matamata taudia huanai mero ta lau itaia, ia be kavakava.*+
8 Ia be hanua ena dala dekenai ia raka lao,
Bona hahine ena ruma ia lao henia,
9 Dina ia diho, adorahi momokani ai,+
Hanuaboi ia mai bona gabu ia dibura.
10 Vadaeni lau itaia lalonai, hahine ta ese unai mero ia hedavari henia,
Unai hahine ena dabua toana be ariara hahine bamona,+ bona ena kudouna be ia dika.
11 Unai hahine be ia hereva momo bona sibona ena ura ia badinaia.+
Ia be ruma ai ia noho diba lasi.
12 Ia be gabu ibounai dekenai ia loaloa,
Nega haida gabu idauna ta dekenai, ma nega haida ariara gabudia dekenai.+
13 Unai hahine ese mero matamata ia rosia bona ia kisi henia.
Bona mai hemarai lasi ida ia gwau:
14 “Lau ese maino karaia boubou lau henia vadaeni,+
Hari dina egu gwauhamata ena davana lau henia.
15 Unai dainai oi tahua totona lau mai,
Bona oi lau davaria!
16 Egu bedi ai dabua namo hereana lau atoa,
Unai dabua mai ena kala idauidau be Aigupito amo.+
17 Lau ese bedi latanai muro,* aloe,* bona sinamon* lau negea lao mai vadaeni.+
18 Oi mai, namona be iseda ura ita hagugurua ela bona daba rere.
Namona be ita ura heheni bona ita moale hebou,
19 Badina egu adavana be ruma ai ia noho lasi,
Ia be gabu daudau dekenai ia lao.
20 Ia be moni puse ia abia lao danu,
Bona do ia giroa mai lasi ela bona hua ena dina namba 14.”
21 Hahine be lalona veria herevadia amo mero matamata ia hakaua kerere.+
Bona hereva digaradia amo ia koia.
22 Bena mero be hahine murinai ia lao haraga, boromakau be hamasea gabuna dekenai ia lao bamona,
Kavakava tauna be panisia totona seini ai idia kwatua bamona,+
23 Ela bona diba ta ese ena asena ia gwadaia,
Ia diba lasi unai ese ena mauri do ia hadikaia, manu be tarapu lalonai ia vareai haraga bamona.+
24 Egu natuna e, lau oi kamonai henia,
Lau gwauraia herevadia oi kamonai namonamo.
25 Namo lasi emu kudouna ese hahine ena dala ia badinaia.
Namo lasi ena dala ai oi raka,+
26 Badina ia dainai momo idia mase vadaeni,+
Bona ia hamasea taudia be momo herea.+
27 Iena ruma be Mase Gurina* ena dala,
Unai be mase taudia edia gabu dekenai ia diho lao dalana.
8 Aonega ia boiboi noho,
Bona laloa kehoa be ia boiboi badabada noho.+
2 Dala badinai idia noho ororo edia ataiai gabudia+
Bona dala idia hakapua gabudia ai aonega ia gini noho.
4 “Taunimanima e, umui dekenai lau boiboi noho,
Umui ibounai dekenai egu gadona lau habadaia.
6 Kamonai, lau gwauraia gaudia be mai anina bada,
Egu udu bibina ese ia gwauraia herevadia be maoro,
7 Egu uduna ese hereva momokani ia gwauraia,
Bona egu udu bibina ese dika ia inai henia.
8 Egu uduna amo lau gwauraia herevadia ibounai be maoromaoro.
Egu hereva ese tau ta ia hakaua kerere lasi.
9 Laloa kehoa tauna dekenai unai hereva ibounai be maoromaoro,
Bona diba idia abia taudia dekenai unai hereva be maoro.
10 Egu matahakani umui abia dae, to siliva lasi,
Bona diba umui abia, to golo namo hereana lasi.+
11 Badina aonega ese korol* ia hereaia,
Bona dava bada gaudia ibounai be aonega ida idia hahegeregerea diba lasi.
12 Lau be aonega, bona lau be laloa maoromaoro ida lau noho hebou,
Lau be diba bona laloa namonamo karana lau davaria vadaeni.+
13 Iehova gari henia karana ena anina be kara dika inai henia.+
Lau ese sibona abia isi karana, hekokoroku, kara dikadia, bona koikoi herevadia lau inai henia.+
15 Lau dainai king taudia idia lohia noho,
Bona lohia taudia be kara maoromaoro ai taravatu idia haginia.+
16 Lau dainai lohia taudia be idia lohia noho,
Bona ladana bada taudia be kara maoromaoro ai idia hahemaoro.
17 Lau idia lalokau henia taudia lau lalokau henia,
Bona lau idia tahua taudia be lau do idia davaria.+
18 Kohu momo bona hairai bada be lau dekenai idia noho,
Ia ore diba lasi taga bona kara maoromaoro danu.
19 Lau henia gaudia ese golo namo hereana idia hereaia,
Bona lau amo umui abia harihari gaudia ese siliva namona idia hereaia.+
20 Lau be kara maoromaoro ena dala ai lau raka,
Kota maoromaoro daladia huanai lau raka.
21 Lau idia lalokau henia taudia dekenai dava bada kohu momo lau henia,
Bona edia kohu haboua rumana be kohu amo lau hahonua.
22 Iehova ese lau ia karaia guna, bena gau ibounai ia havaraia,+
Gunaguna negadia ai ia ese lau ia karaia.+
24 Davara dobudia do lasi neganai,+
Bona ranu amo idia honu sinavai be do lasi neganai, lau ia karaia.
25 Ororo badadia be edia gabu ai idia do gini lasi neganai,
Bona ororo maragidia be do lasi neganai lau vara.
26 Tanobada bona ena gabu palakadia ia do karaia lasi,
Eiava tano ena kahu ginigunana ia do karaia lasi neganai, lau vara.
27 Guba ia karaia neganai,+ lau noho vadaeni,
Ia ese guba bona davara edia huanai hetoana ia atoa neganai,+
28 Ia ese ori ia karaia neganai,
Bona davara ena dobu gabudia be ranu amo ia hahonua neganai,
29 Ranu ese tano ia koua lasi totona,
Ia ese davara ena hetoana ia atoa neganai,+
Ia ese tanobada ena badina aukana ia haginia neganai,
30 Lau be gaukara karaia namonamo tauna, ia badinai lau noho.+
Dina ta ta lalonai ia be lau dekenai ia moale,+
Bona lau be ena vairana ai nega ibounai lau moale,+
31 Lau be taunimanima lau ura henia bada,
Bona idia noholaia diba tanobadana dekenai lau moale.
32 Vadaeni hari, egu natuna e, lau oi kamonai henia,
Oibe, egu dala idia badinaia taudia be idia moale.
34 Ia kamonai tauna be ia moale.
Dina ta ta ai egu ruma ena iduara dekenai ia mai haraga.
Ia be egu iduara audia badinai ia naria noho.
35 Lau ia davaria tauna be mauri do ia davaria,+
Bona Iehova ena lalonamo ia abia diba.
36 To lau ia dadaraia tauna be sibona ia hadikaia,
Bona lau idia inai henia taudia be mase idia ura henia.”+
9 Aonega korikori be ena ruma ia haginia vadaeni,
Ia ese ena ruma totona du 7 ia karaia.
2 Ia ese ena vamu ia hegaegaelaia namonamo,
Ia ese ena wain ia mikisia vadaeni,
Bona ena teibolo danu ia atoa hegaegae vadaeni.
4 “Diba bada lasi taudia e, iniseni umui mai.”
Aonega be kavakava* tauna dekenai ia gwau:
5 “Oi mai, paraoa oi ania
Bona lau mikisia wain oi inua.
7 Hekokoroku tauna ia hamaoromaoroa tauna be do ia hemarai,+
Bona kara dika tauna ia sisiba henia tauna be dika do ia davaria.
8 Hekokoroku tauna oi sisiba henia lasi, ia ese oi do ia inai henia.+
Aonega tauna oi sisiba henia, bona ia ese oi do ia lalokau henia.+
9 Aonega tauna dekenai diba oi henia, bona ena aonega do ia bada ia lao.+
Kara maoromaoro tauna oi hadibaia, bona ena diba do ia bada.
10 Iehova gari henia karana be aonega ena matamana,+
Bona Helaga Herea Diravana dibaia karana+ ese laloparara ia henia.
12 Bema oi aonega, unai ese oi do ia hanamoa,
To bema oi hekokoroku, unai ese oi do ia hadikaia.
14 Ia be ena ruma ia lao henia dalana ai ia helai,
Unai be siti ena ataiai gabudia* edia helai gabuna ai,+
15 Idia raka hanai taudia dekenai ia boiboi noho,
Oibe, idia raka lao taudia dekenai ia boiboi, ia gwau:
18 To ia diba lasi iena ruma ai mase taudia idia noho,
Bona ena vadivadi taudia be Mase Gurina* ena dobu momokani gabuna ai idia noho.+
10 Solomona ena aonega herevadia.+
Aonega mero ese ena tamana ia hamoalea,+
To kavakava mero ese ena sinana ia hahisia bada.
2 Koikoi dalana ai idia abia dava bada kohudia ese namo ta do idia havaraia lasi,
To kara maoromaoro ese ta be mase amo do ia hamauria.+
3 Iehova ese kara maoromaoro tauna do ia rakatania lasi, ia hitolo totona,+
To kara dika tauna ese ia ura henia gauna be do ia henia lasi.
5 Siahu negana ai aniani ia haboua merona be mai aonega ida ia kara,
To aniani gogoa negana ai ia mahuta noho merona be do ia hemarai.+
6 Kara maoromaoro tauna be hahenamo momo do ia abia,+
To kara dika tauna be ena uduna herevadia amo ena dagedage karadia ia hunia.
7 Kara maoromaoro tauna ena ladana namona be taunimanima ese do idia laloatao,+
To kara dika tauna ena ladana be do ia dika.+
8 Aonega tauna ese oda herevadia do ia abia dae,+
To kavakava hereva ia gwauraia tauna be dika do ia davaria.+
9 Kara maoromaoro ia badinaia noho tauna be do ia noho namonamo,+
To koikoi tauna be ia karaia gauna do ia hunia diba lasi.+
10 Koikoi tauna* ese lalohisihisi bada ia havaraia,+
Bona kavakava herevadia ia gwauraia tauna be dika do ia davaria.+
11 Kara maoromaoro tauna ena hereva ese mauri ia havaraia,+
To kara dika tauna ese hereva digaradia amo ena kara dikadia ia hunia.+
13 Aonega be laloa kehoa tauna ena udu bibina amo ia mai,+
To kwadia auna be kavakava* tauna ena doruna kwadia totona.+
15 Taga tauna ena kohu be siti ta ena magu aukana bamona.
Ogogami ese ogogami tauna ia hadikaia noho.+
16 Kara maoromaoro tauna be ena kara dainai mauri do ia abia,
To kara dika tauna ia karaia karadia ese dika ia havaraia.+
17 Matahakani ia dogoatao tauna be mauri ena dala ia hahedinaraia,*
To sisiba ia dadaraia tauna ese ma haida ia hakaua kerere.
18 Iena badu ia hunia tauna be hereva koikoi ia gwauraia,+
Bona sivarai koikoi ia gwauraia loaloa tauna be kavakava.
20 Kara maoromaoro tauna ena malana be siliva namo hereana bamona,+
To kara dika tauna ia laloa gaudia be anina lasi.
21 Kara maoromaoro tauna ena udu bibina ese momo ia gunalaia,+
To kavakava tauna be ia laloa namonamo lasi dainai ia mase.+
22 Iehova ena hanamoa dainai ita be mai iseda kohu momo,+
Bona Dirava ese unai hahenamo amo lalohisihisi* ia havaraia lasi.
23 Kavakava tauna ia laloa ia karaia hemarai karadia be gadara ta bamona,
To laloa kehoa tauna be mai ena aonega.+
24 Kara dika tauna ese ia gari henia gauna be ia dekenai do ia vara,
To kara maoromaoro tauna ena ura gauna be do ia abia.+
25 Lai bada ia vara neganai, kara dika tauna do ia boio,+
To kara maoromaoro tauna ena badina aukana be do ia noho hanaihanai.+
26 Viniga be isena ia hahisia bona kwalahu be matana ia hahisia bamona,
Biaguna dekenai lahedo tauna be unai bamona.
27 Iehova gari henia karana ese ta ena mauri ia halataia,+
To kara dika tauna ena mauri laganidia be kwadogi.+
28 Kara maoromaoro tauna be ia diba gau namona do ia abia* dainai ia moale,+
To kara dika tauna ia ura do ia abia gaudia be do idia ore.+
31 Kara maoromaoro tauna ena uduna amo aonega herevadia idia mai,
To ia koikoi malana be do idia utua oho.
32 Kara maoromaoro tauna ia diba ena udu bibina amo haida ia hagoadaia,
To kara dika tauna ena uduna amo ia gwauraia herevadia be koikoi.
11 Iehova dekenai sikele koikoi be gau dika rohoroho,
To sikele maorona gaukaralaia karana dekenai ia moale.+
3 Kara maoromaoro taudia edia Dirava badinaia karana ese idia ia gimaia,+
To koikoi taudia be edia kara koikoi dainai dika do idia davaria.+
4 Dirava ena badu dinana ai taga* ese oi do ia durua lasi,+
To kara maoromaoro ese mase amo oi do ia hamauria.+
5 Kerere lasi tauna ena kara namodia ese ena raka dalana ia hamaoromaoroa noho,
To kara dika tauna be ena kara dika dainai do ia moru.+
6 Kara maoromaoro taudia edia kara namodia ese idia do ia hamauria,+
To koikoi taudia be edia ura dikadia dainai dika do idia davaria.+
7 Kara dika tauna ia mase neganai, ia ura gaudia do ia abia lasi,
Bona ia laloa sibona ena goada amo do ia abia gaudia be do idia boio danu.+
8 Kara maoromaoro tauna be hisihisi negana ai idia hamauria,
To kara dika tauna be hisihisi ia davaria.+
9 Dirava dadaraia tauna be ena uduna amo ena dekena tauna ia hadikaia noho,
To kara maoromaoro taudia idia hamauria, badina idia be mai edia diba.+
10 Kara maoromaoro tauna ena kara namodia dainai siti taudia idia moale,
Bona kara dika taudia idia boio neganai, moale bada ia vara.+
11 Kara maoromaoro tauna ese siti ia hanamoa dainai, ia bada ia lao,+
To kara dika tauna ena hereva ese siti ia hamorua.+
12 Kavakava* tauna ese ena dekena tauna ia matauraia lasi,*
To laloa namonamo tauna be hereva ta ia gwauraia lasi.+
13 Ladana hadikaia tauna ese hehuni hereva ia gwauraia loaloa noho,+
To laloa namonamo tauna ese hehuni hereva ia gwauraia hedinarai lasi.
14 Hakaua dala namodia be lasi neganai, taunimanima idia hisihisi,
To sisiba taudia be momo neganai, taunimanima idia kwalimu diba.+
15 Bema ta ia gwauhamata idau tauna ta ena abitorehai davana ia henia totona, dika do ia davaria,+
To bema idau tauna ida gwauhamata ia karaia lasi bona ena imana ia udeudea lasi, namo do ia davaria.
16 Kara namo hahine be taunimanima ese idia hanamoa,+
To dagedage tatau be kohu momo idia abia noho.
17 Hebogahisi* tauna be sibona dekenai namo ia havaraia,+
To dagedage tauna be sibona dekenai hekwakwanai* ia havaraia noho.+
18 Kara dika tauna be koikoi dalanai davana ia abia,+
To kara maoromaoro tauna be dala momokani ai davana ia abia.+
19 Kara maoromaoro ia badinaia momokani tauna be mauri dalana ai ia raka noho,+
To kara dika ia ura karaia tauna be mase dalana ai ia raka noho.
20 Edia kudouna idia dika taudia be Iehova ese ia inai henia,+
To kerere lasi taudia dekenai ia moale.+
21 Namona be inai oi diba: Kara dika tauna be panisi do ia abia,+
To kara maoromaoro taudia edia natudia be do idia heau mauri.
22 Ia laloa namonamo lasi hahine mai hairaina,
Ia be boroma ena udu baubau ai ia noho golo rini bamona.
23 Kara maoromaoro tauna ese gau namodia ia ura henia,+
To kara dika tauna ese ia ura henia gau dikadia dainai badu ia havaraia.
24 Mai moale ida ena gau ia hariharilaia tauna be gau momo do ia abia,+
Ma ta be ena gau ia hariharilaia lasi, to ia ogogami.+
25 Hariharibada tauna ena gaudia be do idia momo,+
Bona ma haida dekenai ranu ia henia tauna dekenai ranu do idia henia.+
26 Ia ura lasi witi ia hoihoilaia tauna be taunimanima ese do idia gwauraia dika,
To witi ia hoihoilaia tauna be do idia hanamoa.
27 Kara namo karaia totona ia hekwarahi tauna be do idia lalonamo henia,+
To kara dika ia ura karaia tauna be dika do ia davaria.+
28 Ena kohu ia abidadama henia tauna be do ia moru,+
To kara maoromaoro tauna be au raurau matamata bamona do ia hedinarai.+
29 Ena ruma bese dekenai hekwakwanai* ia mailaia tauna be gau ta do ia abia lasi,*+
Bona kavakava tauna be aonega tauna ena hesiai gaukara do ia karaia.
30 Kara maoromaoro taudia ese idia havaraia gaudia be mauri auna bamona,+
Bona haida ia hamauria tauna be aonega tauna.+
31 Bema kara maoromaoro tauna be tanobada ai namo ia abia,
Vadaeni kara dika tauna be dika bada do ia davaria!+
12 Matahakani ia ura henia tauna be ia ura diba ia abia,+
To sisiba ia inai henia tauna be kavakava.+
2 Iehova ese tau namona ia lalonamo henia,
To palani dikadia idia karaia taudia ia dadaraia.+
3 Bema ta be kara dika ia karaia, unai ese ia do ia gimaia lasi,+
To kara maoromaoro tauna be do ia gini goada noho.
4 Hahine namona be korona hairaina bamona ena adavana dekenai,+
To hemarai ia havaraia hahine be turia ia hadikaia gorere ta bamona, ena adavana dekenai.+
5 Kara maoromaoro tauna ena lalohadai be maoromaoro,
To kara dika tauna ena hakaua dalana be koikoi.
6 Kara dika tauna ena hereva be ta alaia totona ia naria noho tauna bamona,+
To kara maoromaoro tauna ena hereva ese taunimanima ia hamauria.+
7 Kara dika taudia idia hadikaia ore neganai, do idia boio,
To kara maoromaoro tauna ena ruma be do ia gini noho.+
8 Tau ta be ena aonega herevadia dainai idia hanamoa,+
To bema ta ena kudouna be koikoi, ia do idia matauraia lasi.+
9 Bema ta be ladana maragi tauna bona mai ena hesiai tauna, unai be namo,
To bema ta be sibona ia abia isi, to ia hitolo, unai be dika.+
10 Kara maoromaoro tauna be ena animal idauidau ia naria,+
To kara dika tauna ia laloa ia hebogahisi, to ia be dagedage ia hahedinaraia.
12 Kara dika tauna be kara dika taudia ma haida ese idia abia gaudia ia ura henia,
To kara maoromaoro tauna be huahua ia havaraia au goadana bamona.
13 Dika karaia tauna be ena hadikaia hereva ese ia tarapua,+
To kara maoromaoro tauna be hisihisi amo ia roho mauri.
14 Ta ena hereva ese ia dekenai namo ia havaraia diba,+
Bona ena imana amo ia karaia gaudia dainai ahuna do ia abia.
16 Kavakava tauna be badu toana ia hahedinaraia haraga,+
To aonega tauna be ta ena hadikaia herevadia ia laloa lasi.
17 Hereva momokani tauna be hereva maorodia do ia gwauraia,
To koikoi tauna be hereva koikoidia ia gwauraia.
18 Ia laloa namonamo lasi tauna ena hereva be tuari kaia amo ta ia gwadaia bamona,
To aonega tauna ena hereva ese namo ia havaraia.+
19 Hereva momokani ia gwauraia udu bibina be hanaihanai namo ia havaraia,+
To koikoi malana be do ia noho daudau lasi.+
20 Palani dikadia idia karaia taudia edia kudouna be koikoi,
To maino idia ura karaia taudia be idia moale.+
21 Kara maoromaoro tauna dekenai dika ta do ia vara lasi,+
To kara dika tauna be dika momo do ia davaria.+
22 Iehova dekenai koikoi malana be gau dika hereana,+
To mai momokani ida idia kara taudia dekenai Dirava ia moale.
23 Aonega tauna be ia diba gauna ia hunia,
To kavakava tauna be ena kavakava ia gwauraia hedinarai noho.+
24 Gaukara goada taudia be do idia lohia,+
To lahedo taudia be hesiai gaukara metaudia do idia karaia.+
26 Kara maoromaoro tauna be ena rei gabudia ia tahua,
To kara dika taudia edia dala be dika ia lao henia noho.
27 Lahedo tauna be aniani totona vamu ia tahua lasi,+
To tau ta ena gaukara goada karana be ena dava bada kohu.
28 Kara maoromaoro dalana be mauri ia lao henia,+
Unai dala dekenai ta do ia mase lasi.
13 Ia aonega natuna ese ena tamana ena matahakani ia abia dae,+
2 Ta ena hereva ese ia dekenai namo ia havaraia diba,+
To dika karaia tauna ena ura ese dagedage karadia ia havaraia.
3 Ena uduna* ia naria namonamo tauna be ena mauri ia gimaia,+
To ena uduna ia biagua lasi tauna be dika do ia davaria.+
4 Lahedo tauna be gau momo ia ura henia, to gau ta do ia abia lasi,+
To gaukara momo tauna be ia ura henia gaudia do ia abia.+
5 Kara maoromaoro tauna ese koikoi karadia ia inai henia,+
To kara dika tauna ena kara ese hemarai ia havaraia.
6 Kara maoromaoro ese kerere lasi tauna ena dala ia gimaia,+
To dika ese kara dika tauna ia hamorua.
7 Ta ia gwau ia taga, to ia dekenai gau ta ia noho lasi,+
Ma ta ia gwau ia ogogami, to ena kohu be momo.
8 Taga tauna be sibona hamauria totona ena kohu ia henia,+
To ogogami tauna be unai bamona dika ia davaria lasi.+
9 Kara maoromaoro tauna ena lamepa ena diari be bada herea,*+
To kara dika tauna ena lamepa be do ia bodo.+
10 Hekokoroku karana ese hekwakwanai ia havaraia,+
To sisiba idia tahua taudia dekenai aonega ia noho.+
11 Dala kererena ai* ia taga haraga tauna ena taga be do idia ore,+
To metairametaira kohu ta ta ia haboua tauna ena kohu be do idia momo herea.
12 Ta ena ura gauna ia guguru lasi neganai, ia lalohisihisi,+
To ena ura gauna ia guguru neganai, unai be mauri ia henia auna bamona.+
13 Hakaua hereva ia dadaraia tauna be do ia kerere,+
To oda hereva ia matauraia tauna be davana namona do ia abia.+
14 Aonega tauna ena hahediba hereva* ese mauri ia henia,+
Bona mase ena tarapu amo ta ia hakaua siri.
15 Ta be ena aonega dainai haida ese idia hanamoa,
To koikoi tauna ena mauri dalana be auka.
16 Aonega tauna be mai ena diba ida ia kara,+
To kavakava tauna be ena kavakava ia hahedinaraia noho.+
17 Hereva mailaia tauna dikana ese hekwakwanai ia davaria,+
To hereva mailaia tauna namona ena hereva ese namo ia mailaia.+
18 Matahakani ia dadaraia tauna be do ia ogogami bona hemarai,
To sisiba ia abia dae tauna be hairai do ia abia.+
19 Ta ena ura gauna ia abia neganai ia moale bada,+
To kavakava tauna be ia ura lasi kara dika ia rakatania.+
20 Aonega taudia ida ia raka tauna be do ia aonega,+
To kavakava taudia ia bamoa tauna be dika do ia davaria.+
21 Dika bada ese kara dika taudia ia lulua noho,+
To gau namodia be kara maoromaoro taudia ese do idia abia.+
22 Tau namona ese ena tubudia memero totona ahuna ta ia rakatania,
To kara dika tauna ena kohu be kara maoromaoro tauna totona do idia haboua.+
23 Ogogami tauna ena uma gabu ese aniani momo ia havaraia,
To kara gageva taudia ese unai tauna ena uma aniani idia henaoa.
24 Natuna ia inai henia tauna ese ena natuna ia matahakani* henia lasi,+
To natuna ia lalokau henia tauna be ia gaukara goada* ena natuna ia matahakani henia.+
14 Aonega hahine be ena ruma ia haginia,+
To kavakava hahine be ena ruma ia hamorua.
2 Kara maoromaoro ai ia raka tauna be Iehova ia gari henia,
To kara gageva ia badinaia tauna be Dirava ia inai henia.
3 Kavakava tauna ena hekokoroku herevadia be kwadia auna bamona,
To aonega taudia be edia hereva ese do idia gimaia.
4 Bema boromakau oreana be lasi, boromakau idia ubua gabuna be do ia goeva,
To boromakau goadadia idia noho neganai, tano be aniani momo do ia havaraia.
5 Hereva hamomokania tauna namona be ia koikoi lasi,
To hereva hakoikoia tauna be nega ibounai ia koikoi.+
6 Hekokoroku tauna* be aonega ia tahua to ia davaria lasi,
To laloparara tauna be diba ia abia haraga.+
7 Kavakava tauna amo oi noho daudau,
Badina ia gwauraia hereva amo diba maorona be lasi.+
8 Laloa kehoa tauna be ena aonega dainai ia lao henia dalana ia diba,
To kavakava tauna be ena kavakava lalohadai ese ia koia noho.*+
9 Kavakava tauna be ia kerere neganai, unai ia kirikirilaia,+
To kara maoromaoro tauna be ia ura ena kerere ia hamaoromaoroa.
10 Ta ese ena lalona ai ia noho hisihisi be ia sibona ia diba,
Bona ta ese ena lalona ai ia mamia moalena be ta ia diba lasi.
11 Kara dika tauna ena ruma be do idia hadikaia,+
To kara maoromaoro tauna ena ruma be do ia gini noho.
13 Ena be ta ia kiri, to ena kudouna be ia hisihisi,
Bona moale ena dokona ai lalohisihisi ia vara.
14 Dirava badinaia lasi tauna be ena kara dainai dika do ia davaria,+
To kara namo tauna be ena kara dainai davana namona ia abia.+
15 Diba bada lasi tauna ese hereva ibounai ia abia dae,
To aonega tauna be do ia karaia gaudia ia laloa namonamo guna.+
16 Aonega tauna be ia naria namonamo bona dika amo ia raka siri,
To kavakava tauna be ia laloa namonamo lasi* bona ia hekokoroku.
17 Ia badu haraga tauna be kavakava karadia ia karaia,+
To gau ia lalohadailaia namonamo tauna be idia inai henia.
19 Taunimanima dikadia be kara namo taudia edia vairanai do idia tui diho,
Bona kara dika taudia be kara maoromaoro taudia edia geiti vairanai do idia tui diho.
21 Iena dekena tauna ia inai henia tauna be ia kara dika,
To dabu tauna dekenai hebogahisi ia hahedinaraia tauna be ia moale.+
22 Palani dikadia idia karaia taudia be do idia kerere, ani?
To kara namo idia ura karaia taudia be haida ese do idia hebogahisi henia bona abidadama henia.+
23 Mai emu goada ida gaukara idauidau oi karaia be mai ena namo,
To hereva kava tauna be do ia dabu.+
24 Aonega taudia dekenai aonega be edia dava bada kohu ta bamona.
To kavakava tauna ena kara ese kavakava ia havaraia.+
25 Hereva momokani ia gwauraia tauna be haida ia hamauria,
To koikoi tauna be nega ibounai ia koikoi.
26 Iehova ia gari henia tauna be abidadama goada tauna,+
Bona unai tauna ena natudia do idia noho namonamo.+
27 Iehova gari henia karana be mauri ena badina,
Mase ena tarapu amo ta ia hakaua siri.
28 Taunimanima be momo neganai, unai be king ena hairai,+
To bema taunimanima be lasi ia lohiaia totona, king be do ia moru.
30 Kudouna namona ese tauanina ia hamauria,
To mama karana be turia hadikaia gorerena ta bamona.+
31 Dabu tauna ia koia tauna be ena Havaraia Tauna ia habadua,+
To ogogami tauna dekenai hebogahisi ia hahedinaraia tauna be Dirava ia hanamoa noho.+
32 Dika karaia tauna be sibona ena kara dika dainai do ia moru,
To kara maoromaoro tauna be Dirava ia badinaia dainai, unai ese ia do ia gimaia.+
33 Aonega be laloparara tauna ena lalona ai ia noho,+
To kavakava taudia be edia hereva amo idia ura hahedinaraia idia be mai edia aonega.
34 Kara maoromaoro ese bese ta ia hanamoa noho,+
To kara dika be taunimanima dekenai hemarai ia havaraia.
35 King ena hesiai tauna ia aonega neganai, king be ia dekenai do ia moale,+
To hemarai karadia ia karaia tauna be king ese do ia badu henia.+
2 Aonega tauna be ia dibaia gau namodia ia herevalaia,+
To kavakava tauna be kavakava herevadia ia gwauraia.
5 Kavakava tauna be ena tamana ena matahakani ia laloa bada lasi,+
To sisiba ia abia dae tauna be aonega tauna.+
6 Kara maoromaoro tauna ena ruma ai dava bada kohu be momo herea,
To kara dika tauna ese ia havaraia gaudia be dika idia mailaia.+
7 Aonega tauna ena udu bibina ese diba ia halasia noho,+
To kavakava tauna be unai bamona ia karaia lasi.+
8 Iehova dekenai kara dika tauna ena boubou gauna be gau dika rohoroho,+
To kara maoromaoro tauna ena guriguri ese Dirava ia hamoalea.+
9 Iehova ese kara dika tauna ena mauri dalana ia inai henia,+
To kara maoromaoro ia tahua tauna be ia lalokau henia.+
10 Dala namona ia rakatania tauna dekenai matahakani be gau dikana,+
To matahakani ia inai henia tauna be do ia mase.+
11 Bema Iehova ese Mase Gurina* bona tauanina ia bodaga gabuna ia itaia namonamo,+
Vadaeni ia ese taunimanima edia kudouna ai idia noho gaudia ia itaia namonamo!+
12 Hekokoroku tauna* ese ia ia sisiba henia tauna ia ura henia lasi.+
Ia ese aonega tauna amo heduru do ia tahua lasi.+
13 Ta ena kudouna ia moale neganai, iena vairana ai moale toana ia hedinarai,
To ta ena kudouna ia hisihisi neganai, ia lalomanoka.+
14 Laloparara tauna ese diba ia tahua,+
To kavakava herevadia ia gwauraia tauna be kavakava karadia sibona ia karaia.+
15 Ia hisihisi noho tauna ena mauri dinadia ibounai be dika,+
To kudouna ai ia moale tauna be dina ta ta ai mai moale ida ia noho.*+
16 Bema ta ena gau be momo lasi bona Iehova ia gari henia, unai be namo,+
To bema ta ia taga bona ena mauri ai hekwakwanai be momo, unai be dika.+
17 Uma aniani sibona idia ania to lalokau ia noho, unai be namo,+
Boromakau ena vamu namona idia ania to badu ia noho, unai be dika.+
19 Lahedo tauna ena dala be au ginigini bamona,+
To kara maoromaoro tauna ena dala be dala namo hereana ta bamona.+
20 Aonega merona ese ena tamana ia hamoalea,+
To kavakava tauna ese ena sinana ena lalona ia hahisia.+
21 Laloa namonamo lasi tauna be kavakava karana ia moalelaia,+
To laloa kehoa tauna be ia raka maoromaoro.+
22 Bema haida amo sisiba oi tahua lasi neganai, emu palani do ia guguru lasi,
To sisiba henia taudia be momo neganai, do oi kwalimu.+
23 Haere maorona ia henia tauna be ia moale,+
Bona nega maorona ai ia gwauraia herevana ese namo bada ia havaraia!+
25 Iehova ese hekokoroku tauna ena ruma do ia hadikaia,+
To ia ese vabu ena tano hetoana do ia gimaia.+
27 Koikoi dalanai moni ia abia tauna ese ena ruma bese dekenai dika ia mailaia,+
To laloani moni ia inai henia tauna ena mauri do ia namo.+
28 Kara maoromaoro tauna be ia laloa dobu guna bena ia haere,+
To kara dika tauna be ena uduna amo gau dikadia ia gwauraia.
29 Iehova be kara dika taudia amo ia noho daudau,
To ia ese kara maoromaoro taudia edia guriguri ia kamonai.+
30 Ta ese oi ia itaia bona ia moale* neganai, unai ese oi ia hamoalea.
Sivarai namona ese ta dekenai goada ia henia.+
31 Bema ta be mauri ia lao henia sisibana ia kamonai,
Ia be aonega tauna.+
32 Matahakani ia dadaraia tauna be ena mauri ia hadikaia,+
To mai ena laloparara tauna ese matahakani ia abia dae.+
2 Tau ta ia laloa iena raka dala ibounai be maoro,+
To Iehova be iena kudouna ai idia noho gaudia ia tahua.+
4 Iehova ese gau ibounai ia karaia vadaeni, iena ura ia hagugurua totona,
Kara dika taudia danu be edia nega ai dika do idia davaria.+
5 Edia kudouna ai idia hekokoroku taudia ibounai be Iehova ese ia inai henia,+
Bona laloatao, ia ese idia do ia panisia.
6 Tau ta be ena lalokau* bona kara momokani* dainai Dirava ese ena dika ia gwauatao,+
Bona Iehova gari henia karana dainai ta be dika amo ia raka siri.+
7 Iehova be tau ta ena kara dekenai ia moale neganai,
Ia ese dala ia karaia ena inai taudia ida idia maino totona.+
8 Tau ta be ia ogogami, to ia kara maoromaoro be namo,+
Bona tau ta be ia taga, to ia kara gageva be dika.+
9 Tau ta be ena kudouna ai ena raka dalana ia palanilaia,
To Iehova ese iena raka dalana ai ia hakaua.+
10 King ta ese Dirava ena lalohadai sibona ia gwauraia be namo,+
Bona namona be kota karana ia hagagevaia lasi.+
11 Sikele maorodia be Iehova amo,
Puse lalonai idia noho metau hahetohoa gaudia ibounai be Dirava amo.+
12 King taudia be kara dikadia idia inai henia,+
Badina terona be kara maoromaoro dekenai idia haginia goada.+
13 King taudia be hereva maorodia idia moalelaia,
Bona hereva momokani ia gwauraia tauna idia ura henia.+
15 King ese ia moale henia tauna ena mauri do ia namo,
Bona iena lalonamo be nega maorona ai medu ia mailaia ori ta bamona.*+
16 Aonega abia karana ese golo ia hereaia!+
Bona laloparara abia karana ese siliva ia hereaia.+
17 Kara maoromaoro ia badinaia tauna ese dika ia dadaraia.
Ena raka dalana ia gimaia tauna ese ena mauri ia gimaia.+
18 Hekokoroku karana be dika ia lao henia,
Bona sibona ia abia isi tauna be do ia moru.+
19 Hekokoroku lasi taudia huanai oi manau be namo,+
To hekokoroku taudia ese idia abia kohu haria karana be dika.
20 Ia laloa namonamo tauna ese namo do ia davaria,
Bona Iehova dekenai ia tabekau tauna be ia moale.
21 Aonega tauna be do idia gwauraia laloparara tauna,+
Bona hereva namodia* ia gwauraia tauna be ta ia durua diba.+
22 Aonega idia abia taudia be mauri ena dala ai idia raka,
To kavakava taudia be edia kavakava dainai panisi do idia abia.
23 Aonega tauna be mai aonega ida ia hereva+
Bona ena hereva ese haida ia durua kara ta idia karaia totona.
24 Hereva namodia be hani bamona,
Tauanina dekenai goada ia henia bona ena mamina be namo herea.+
25 Tau ta ia laloa ia lao henia dalana be maoro,
To unai dala ena dokona be mase.+
26 Gaukara goadagoada tauna be sibona totona ia gaukara goada,
Badina ia ura do ia aniani.+
27 Kavakava tauna be haida edia kerere gunadia ia herevalaia lou,+
Iena hereva be ia siahu bada herea lahi bamona.+
28 Kerere havaraia tauna ese lalotamona ia hadikaia,+
Bona ladana hadikaia tauna ese tura namodia ia hapararaia.+
29 Dagedage tauna ese ena dekena tauna ia habadua
Bona dala kererena dekenai ia hakaua lao.
30 Ta hadikaia totona palani ia karaia tauna be ena matana amo toa ia karaia.
Iena palani dikana ia karaia neganai, ena udu bibina ia koria.
31 Ta ena huina kurokuro be iena hairai,
Bema ia be kara maoromaoro dalana ia badinaia.+
32 Badu haraga lasi tauna+ be tau goadana ia hereaia,
Bona ena badu ia biagua tauna ese tuari ai siti ta ia halusia tauna ia hereaia.+
33 Taunimanima be rami latanai nadi gadara idia karaia,+
To abia hidi ibounai be Iehova ese ia karaia.+
2 Bema biaguna ena natuna mero be hemarai karadia ia karaia, hesiai tauna mai ena aonega ese unai mero do ia lohiaia,
Bona ia be biaguna ena natuna ta bamona ahuna do ia abia.
3 Siliva bona golo be lahi badana lalonai idia havevea, idia goeva totona,+
To Iehova be ta ta ena kudouna ai ia noho gaudia ia tahua.+
4 Kara dika tauna be hahisia herevadia ia ura henia,
Bona koikoi tauna be haida edia hadikaia herevadia ia kamonai.+
5 Ogogami tauna ia gwauraia dika tauna ese ena Havaraia Tauna ia habadua,+
Bona ta ena dika ia moalelaia tauna be panisi do ia abia.+
6 Buruka taudia dekenai edia tubudia be korona hairaina bamona,
7 Kavakava tauna be hereva namodia* ia gwauraia lasi.+
Unai hegeregerena lohia tauna ese hereva koikoi do ia gwauraia lasi!+
8 Tau ta be harihari gauna ta ia abia neganai, unai be dava bada nadi bamona.+
Harihari gauna ia henia tauna be ia lao gabudia ibounai dekenai do ia kwalimu.+
9 Kara dika ia gwauatao tauna ese lalokau ia hahedinaraia,+
To ia vara gauna ia maumauraia loulou tauna ese tura namodia ia hapararaia.+
10 Laloparara tauna be nega tamona idia matahakani henia neganai ia kamonai,+
Kavakava tauna be nega handred idia kwadia, to ia kamonai lasi.+
11 Tau dikana ia ura gwau-edeede karadia sibona ia karaia,
To ia panisia totona, dagedage gwaukau tauna do idia siaia lao.+
12 Bea hahine, ena natudia idia dadia gauna, ida ia hedavari be namo,
To kavakava karadia ia karaia kavakava tauna ida ia hedavari be dika momokani.+
13 Bema tau ta ese ta ena kara namo be kara dika amo ia haloua,
Kara dika be iena ruma amo do ia siri lasi.+
14 Ta ese heatu ia hamatamaia neganai, ia be abata ena iduara ia kehoa bamona,
To hepapahuahu ia do vara lasi neganai, namona be oi raka siri.+
15 Kerere tauna ia gwauraia maoro tauna bona kara maoromaoro tauna ia gwauraia dika tauna,+
Idia ruaosi be Iehova ese ia inai henia.
16 Kavakava tauna be mai ena dala ia aonega totona, to unai be anina lasi,
Badina ia be aonega ia ura henia lasi.+
17 Tura korikori be nega ibounai lalokau ia hahedinaraia,+
Bona hekwakwanai negadia ai ia be tadikaka korikori ta bamona oi ia durua.+
18 Laloa namonamo lasi tauna be abitorehai henia tauna ena imana ia udeudea
Bona ena dekena tauna vairanai ia gwauhamata abitorehai davana haloua totona.+
19 Bema ta be hepapahuahu ia ura henia, ia be kara dika ia ura henia.+
Bona atai momokani ai ena raka vareai gabuna ia karaia tauna be do ia moru.+
20 Lalona ia gageva tauna be do ia kwalimu* lasi,+
Bona mai koikoi ida ia hereva tauna be dika lalonai do ia moru.
21 Kavakava merona ena tamana be do ia lalohisihisi,
Bona kamonai lasi merona ena tamana be do ia moale lasi.+
23 Kara dika tauna be hehuni ai laloani monina ia abia,
Kota maoromaoro dalana ia hagagevaia totona.+
24 Laloparara tauna be aonega ia davaria,
To kavakava tauna ena matana be tanobada ena kahana ibounai ia itaia noho.+
25 Kavakava merona ese tamana dekenai lalohisihisi ia havaraia,
Bona ena havaraia sinana ena kudouna ia hahisia.+
26 Kara maoromaoro tauna panisia karana be namo lasi,
Bona lohia taudia idia kwadia karana be kara maorona lasi.
27 Mai ena diba tauna be do ia hereva haraga lasi,+
Bona laloparara tauna be do ia hereva momo lasi.+
28 Laloa namonamo lasi tauna ia hereva lasi neganai, do idia gwau ia be aonega tauna,
Bona ena uduna ia koua tauna do idia gwauraia laloparara tauna.
18 Ia sibona ia noho tauna be sibona ena ura ia tahua,
Aonega herevadia ibounai ia ura henia* lasi.
2 Kavakava tauna be ia ura lasi ma haida amo diba ia abia,
Ia ura ena lalohadai sibona ia herevalaia.+
3 Tau ta ia kara dika neganai, hemarai ia abia danu,
Bona hemarai karadia ia karaia neganai, haida ese iena ladana idia hadikaia.+
4 Tau ta ena hereva be ranu dobudia bamona.+
Ia amo ia mai aonega be sinavai maragina bamona do ia aru.
5 Namo lasi kota ai kara dika tauna oi gwauraia maoro,+
Eiava namo lasi kara maoromaoro tauna oi gwauraia kerere.+
6 Kavakava tauna ena hereva ese heai ia havaraia,+
Bona ena hereva dainai ma haida idia ura ia idia botaia.+
7 Kavakava tauna ena hereva ese ia do ia hadikaia,+
Bona ena uduna ena hereva ese ia do ia tarapua.
8 Ladana hadikaia tauna ena hereva be aniani digarana bamona,+
Idia hadonoa bona bogana lalonai ia diho.+
11 Taga tauna dekenai iena kohu be siti mai magu aukana bamona,
Ia laloa unai be haba badana bamona ia do ia gimaia.+
13 Bema tau ta be sivarai ia kamonai lasi, to ia haere haraga,
Ia be kavakava bona do ia hemarai.+
14 Lalogoada tauna ese ena gorere ia haheaukalaia diba,+
To daika ese lalohisihisi karana ia haheaukalaia diba?+
16 Tau ta ena harihari gaudia ese ia totona dala ia kehoa,+
Unai amo dagi bada taudia ia hedavari henia diba.
17 Toana be kota ai ia hereva tauna ginigunana ena hereva be maoro,+
Ela bona ma ta ia mai bona ena hereva ia tahua namonamo.+
18 Gadara ta* amo hekwakwanai idia hamaoromaoroa,+
Bona idia hepapahuahu taudia huanai daika be maoro ia hahedinaraia.
19 Tau ta ese ia habadua turana ida maino ia karaia be auka, siti mai magu aukana bamona,+
Bona idia huanai ia vara heai karadia be magu goadana ena geiti badadia bamona.+
20 Tau ta ena hereva be bogana ia hahonua aniani bamona,+
Ia herevalaia gaudia edia anina do ia abia.
21 Malana ese mase eiava mauri ia havaraia diba,+
Tau ta ese malana ia gaukaralaia hegeregerena ena davana do ia abia.+
22 Bema tau ta be hahine namona ia adavaia, ia be gau namona ta ia davaria unai,+
Bona ia ese Iehova ena lalonamo ia abia.+
23 Ogogami tauna be kohu momo tauna dekenai heduru totona ia noinoi,
To kohu momo tauna ese mai badu ida ia haere henia.
24 Tura haida be idia sibona huanai hetura karana idia hadikaia,+
To tura haida be tadikaka korikori bamona ta ta idia kara henia.+
19 Tau ta ia ogogami bona kara momokani ia badinaia be namo,+
To kavakava bona hereva koikoidia ia gwauraia be dika.+
2 Bema tau ta be diba ia abia lasi, unai be namo lasi,+
Bona ia laloa lasi bona ia kara haraga* tauna be ia kara dika noho.
3 Tau ta ena kavakava lalohadaina ese ia be dala kererena ai ia hakaua,
Bona ena kudouna ai Iehova ia badu henia.
4 Tau ta be ena kohu momo dainai turadia momo idia mai,
To ogogami tauna be ena turana ese do ia rakatania.+
5 Sivarai koikoi ia gwauraia tauna be do idia panisia,+
Bona nega ibounai hereva koikoidia ia gwauraia tauna be do ia heau mauri lasi.+
6 Taunimanima momo be ladana namo tauna* ena lalonamo idia tahua,
Bona harihari gaudia ia henia tauna ena turadia be momo.
Idia dekenai ia noinoi, to ta ese ia haere henia lasi.
8 Laloa namonamo tauna be ena mauri ia laloa bada.+
9 Sivarai koikoi ia gwauraia tauna be do idia panisia,
Bona nega ibounai hereva koikoidia ia gwauraia tauna be do ia mase.+
10 Kavakava tauna be hegeregere lasi taga maurina ia noholaia totona,
Unai hegeregerena hesiai tauna ta ese lohia taudia ia lohiaia be maoro lasi!+
11 Laloa namonamo tauna ese ena badu ia hamaragia,+
Bona bema oi ia habadua tauna ena dika oi laloaboio, unai be kara namo hereana.+
12 King ena badu be laiona ta ena boiboi bamona,+
To ena lalonamo be ava ai ia noho daba paripari bamona.
13 Kavakava merona ese ena tamana dekenai hisihisi ia mailaia,+
Bona hepapahuahu momo* hahine be guhi ena matu amo ia diho ranu bamona, ia doko diba lasi.+
14 Tau ta be ena tamana amo ruma bona taga ia abia,
To aonega hahine be Iehova ena harihari gauna.+
15 Lahedo tauna ia mahuta momo,
Bona hesiku bada tauna be do ia hitolo.+
16 Dirava ena oda herevadia ia badinaia tauna be do ia mauri noho,+
To dala kereredia ia badinaia tauna be do ia mase.+
17 Dabu tauna dekenai hebogahisi ia hahedinaraia tauna be Iehova dekenai ia henitorehai,+
Bona ia karaia gaudia dainai Dirava ese davana namona do ia henia.+
18 Dala ia noho lalonai emu natuna oi matahakani henia be namo,+
Namo lasi iena mase dainai kerere oi abia.+
19 Badu dikadika tauna be dika davana do ia abia,
Bema oi ura dika amo ia oi gimaia, unai do oi karaia loulou.+
22 Tau ta ese haida dekenai ia hahedinaraia lalokau* be iena hairai,+
Bona ogogami tauna ena namo ese koikoi tauna ena namo ia hereaia.
23 Iehova gari henia karana be mauri ia lao henia,+
Unai mauri ia abia tauna be do ia laga-ani namonamo, dika ta be lasi.+
24 Lahedo tauna be aniani disi lalonai ena imana ia atoa vareai,
To ia ura lasi ena uduna lalonai aniani ia atoa.+
25 Ma haida ia hevasehalaia tauna oi kwadia,+ unai amo diba bada lasi tauna be do ia aonega,+
Bona laloparara tauna do oi sisiba henia, unai amo ena diba do ia habadaia.+
26 Bema natuna mero ese ena tamana ia dagedage henia bona ena sinana ia lulua,
Ia ese ladana ia hadikaia bona hemarai ia mailaia.+
27 Egu natuna mero e, bema matahakani herevadia oi kamonai lasi,
Oi be aonega herevadia amo oi raka siri unai.
28 Sivarai koikoi gwauraia tauna ese kota maoromaoro karana ia kirikirilaia,+
Bona kara dika taudia be ma haida hahisia karadia idia moalelaia, aniani idia hadonoa bamona.+
29 Haida idia hevasehalaia taudia be hahemaoro do idia abia,+
Bona kavakava taudia edia doruna idia kwadia.+
20 Wain bona alkahol dainai ta ia kekero,+
Bona unai gaudia ese idia hakaua kerere tauna be kavakava.+
2 King ena kara ese taunimanima ia hagaria, laiona ena boiboi ese taunimanima ia hagaria bamona,+
King ia habadua tauna be ena mauri do ia haboioa.+
3 Bema tau ta be hepapahuahu amo ia raka siri, unai be kara namona,+
To kavakava tauna be hepapahuahu lalonai ia vareai haraga.+
4 Lahedo tauna be keru negana ai ia hadohado lasi dainai,
Aniani gogoa negana ai ia dekenai gau ta be lasi neganai, do ia noinoi.*+
5 Tau ta ena laloa gaudia* be idia hunia, ranu dobuna bamona,
To laloparara tauna ese ena laloa gaudia ia davaria diba.
6 Taunimanima momo idia gwau lalokau* idia hahedinaraia,
To daika ese unai kara ia badinaia tauna ia davaria diba?
7 Kara maoromaoro tauna be Dirava ia badinaia.+
Iena natudia be idia moale.+
8 King be hahemaoro karaia totona terona ai ia helai neganai,+
Iena matana amo kara dika ibounai ia sekea namonamo.+
10 Sikele koikoidia bona hahetohoa gaudia koikoidia,
Iehova dekenai unai gau ruaosi be dika rohoroho.+
12 Ia kamonai taiana bona ia itaia matana,
Ruaosi be Iehova ese ia karaia.+
13 Namo lasi mahuta oi ura henia, do oi ogogami garina.+
Emu matana oi kehoa, bona aniani be do ia hegeregere ania totona.+
14 Hoihoi tauna ia gwau: “Inai be dika, inai be dika!”
Bena ia lao bona ia hoia gauna ia heagilaia.+
15 Golo bona korol* be momo,
To mai ena laloparara ida ia hereva tauna ena udu bibina ese dava bada gaudia ia hereaia.+
16 Bema tau ta be idau tauna ena abitorehai totona gwauhamata ia karaia, unai tau ena dabua oi abia,+
Bema ia ese idau hahine totona gwauhamata ia karaia, unai tau ia gwauhamatalaia gauna oi abia.+
17 Tau ta ese koikoi dalanai ia abia aniani ena mamina be namo,
To gabeai ena uduna be miri amo do ia honu.+
18 Haida amo sisiba oi abia neganai, palani do idia guguru,+
Bona hakaua dala namodia oi tahua guna, bena emu tuari oi karaia.+
19 Ladana hadikaia tauna be hehuni hereva ia gwauraia loaloa noho,+
Ia udu mauri momo tauna oi bamoa lasi.
20 Bema tau ta be ena tamana bona sinana ia gwauraia dika,
Dibura ia mai neganai ena lamepa do ia bodo.+
22 Namo lasi oi gwau: “Kara dika ena davana do lau henia!”+
Iehova dekenai oi abidadama,+ bona ia ese oi do ia hamauria.+
23 Iehova dekenai metau hahetohoa gaudia koikoidia be gau dika rohoroho,
Bona sikele koikoi be dika.
24 Iehova ese tau ta ena raka dalana ia hakaua,+
Edena dala ai tau ta be sibona ena raka dalana ia lalopararalaia diba?
25 Tau ta be Dirava dekenai gwauhamata ta ia karaia haraga,+
Bena gabeai ia gwauhamatalaia gauna ia lalohadailaia, unai be tarapu bamona.+
26 Witi momoru be witi amo idia hapararaia,
Unai hegeregerena, aonega king ese kara dika taudia ia hapararaia bona ia kokia.+
27 Tau ta ena hereva* be Iehova ena lamepa bamona,
Unai tauna ena lalona ai idia noho gaudia ia tahua.
28 King be ena lalokau* bona kara momokani ese ia gimaia,+
Iena lalokau dainai terona ai ia helai noho.+
29 Matamata tauna ena goada be iena hairai,+
Bona tatau burukadia edia huina kurokuro be edia hairai.+
30 Bero ese dika ia kokia,+
Bona kwadia karana ese ta ena lalona ia hagoevaia.
21 King ena lalona be ranu bamona Iehova ena imana ai.+
Dirava ese unai ranu be ia ura gabudia dekenai ia siaia lao.+
2 Tau ta ia laloa iena raka dala ibounai be maoro,+
To Iehova be iena kudouna ai idia noho gaudia ia tahua.+
3 Iehova dekenai kara maoromaoro bona kara momokani be mai anina bada,
Bona unai ese boubou karana ia hereaia.+
4 Hekokoroku matana bona hekokoroku kudouna,
Idia be lamepa bamona kara dika taudia idia hakaua, to unai be kara dika.+
5 Gaukara goadagoada tauna ena palani idia guguru,+
To idia kara haragaharaga taudia be idia ogogami.+
6 Koikoi malana amo kohu momo abia karana
Be ia boio haraga daba ena paripari bamona, mase ia havaraia tarapu ta.*+
7 Kara dika taudia be edia dagedage karadia dainai dika do idia davaria,+
Badina idia ura lasi kota maoromaoro idia badinaia.
8 Kerere tauna ena dala be gageva,
To kara goeva tauna ena kara be maoromaoro.+
9 Ta be ruma ena guhi ena kona ai ia noho be namo,
To hepapahuahu momo* hahine ida ruma tamona ai ia noho be dika.+
10 Kara dika tauna be dika ia ura henia bada,+
Bona ena dekena tauna dekenai hebogahisi ia hahedinaraia lasi.+
11 Haida ia kirikirilaia tauna idia panisia neganai, diba bada lasi tauna ia aonega,
Bona aonega tauna ese laloparara ia abia neganai, ia be diba ia abia.*+
12 Kara maoromaoro Diravana ese kara dika tauna ena ruma bese ia itaia,
Bona kara dika tauna ia hadikaia.+
13 Bema ladana maragi tauna ena taitai oi kamonai henia lasi,
Heduru totona oi boiboi neganai, ta do ia haere lasi.+
14 Hunia ai idia henia harihari gauna ese ta ena badu ia hamaragia,+
Bona hunia ai idia henia laloani moni ese ta ena badu dikadika ia koua.
15 Kara maoromaoro tauna be kota maoromaoro badinaia karana dekenai ia moale,+
To kara dika idia karaia taudia be kara maorodia idia ura henia lasi.
16 Bema tau ta be aonega dalana ia rakatania,
Ia be mase taudia huanai do ia laga-ani.+
17 Moale kava karadia ia ura henia bada tauna be do ia ogogami,+
Bona wain bona oela* ia ura henia bada tauna ena kohu be do ia momo lasi.
18 Kara dika tauna do ia mase, to kara maoromaoro tauna do ia mauri,
Bona kara koikoi tauna be do ia boio, to kara maoromaoro tauna do ia noho.+
19 Taunimanima momo lasi gabuna dekenai oi noho be namo,
20 Aonega tauna ena ruma ai dava bada kohu bona oela idia noho,+
To kavakava tauna be ia dekenai idia noho gaudia do ia haorea kava.*+
21 Bema ta be kara maoromaoro bona lalokau* ia hahedinaraia,
Ia be kara maoromaoro tauna ai do ia lao, bona mauri bona hairai do ia abia.+
22 Aonega tauna ese goada tauna ena siti ia halusia diba,
Bona edia goada gabuna, idia abidadama henia gabuna unai, ia hadikaia.+
23 Bema tau ta be ena uduna bona malana ia gimaia,
Hekwakwanai do ia davaria lasi.+
24 Bema ta be ena kara amo sibona ia abia isi bona ia hekokoroku,
Ia be ena kara amo ia hahedinaraia ta ia laloa lasi.+
25 Lahedo tauna be ia ura henia dikadika gauna dainai do ia mase,
Badina ia ura lasi ena imana amo gaukara ia karaia.+
26 Dina ibounai lalonai mai mataganigani ida do ia abia gaudia ia laloa noho,
To kara maoromaoro tauna ena gau be taunimanima dekenai ia hariharilaia.+
27 Kara dika tauna ena boubou karana be gau dikana.+
Unai boubou gauna be ena ura dikadia hagugurua totona* ia henia neganai, ena dika be bada herea!
28 Hereva hakoikoia tauna be do ia mase,+
To ia kamonai namonamo tauna be do ia hereva bona gini noho.
29 Kara dika tauna be ia hemarai diba lasi,+
To kara maoromaoro tauna be dala maorona ai ia raka noho.+
30 Taunimanima edia aonega, laloa kehoa, bona sisiba ese Iehova ena ura ia koua diba lasi.+
22 Ladana namona ese kohu momo ia hereaia,+
Ta matauraia karana ese siliva bona golo ia hereaia.
2 Taga tauna bona ogogami tauna be hegeregere,
Iehova ese idia ia karaia.+
3 Aonega tauna ese dika ia itaia bona ia raka siri,
To diba bada lasi tauna be ia lao noho bona dika ia davaria.
4 Bema oi manau bona Iehova oi gari henia,
Dirava ese oi do ia hanamoa, hairai do ia henia bona do oi mauri daudau.+
5 Kara dika tauna ena dala ai ava ginigini bona tarapu idia noho,
To ena mauri ia laloa bada tauna be unai gaudia amo ia noho daudau.+
7 Taga tauna ese ogogami tauna ia lohiaia,
Bona abitorehai tauna be henitorehai tauna ena hesiai tauna.+
8 Kara maoromaoro ia karaia lasi tauna ese dika do ia davaria,+
9 Hariharibada tauna be do idia hanamoa,
Badina ena aniani be ogogami tauna ida ia haria.+
10 Hemataurai lasi tauna oi lulua,
Bona heai do ia ore,
Hepapahuahu bona ta hadikaia herevadia do idia ore.
11 Bema tau ta ia laloa goevagoeva bona hereva namodia ia gwauraia,
Ia be king ena turana ai do ia lao.+
12 Iehova ese mai ena diba tauna ia gimaia,
To Dirava ese koikoi tauna ena hereva ia koua.+
13 Lahedo tauna ia gwau: “Laiona ta be murimuri ai ia noho!
Lau be ariara huanai do ia hamasea!”+
14 Dika karaia hahine* ena uduna be guri dobuna bamona.+
Iehova ese ia gwauraia dika tauna be unai guri lalonai do ia moru.
16 Iena kohu habadaia totona ogogami tauna ia koia tauna+
Bona taga taudia dekenai harihari gaudia ia henia tauna
Be do idia ogogami.
17 Emu taiana oi kehoa bona aonega taudia edia hereva oi kamonai,+
Unai amo mai kudouna ibounai ida egu diba do oi abia dae.+
18 Badina emu kudouna ai unai diba ia noho be namo,+
Unai amo nega ibounai ma haida dekenai do oi herevalaia.+
19 Emu abidadama Iehova dekenai ia goada totona,
Hari lau ese oi dekenai diba lau henia noho.
20 Lau ese oi lau tore henia vadaeni,
Sisiba bona diba lau henia,
21 Oi dekenai hereva momokani bona hereva maorodia lau hadibaia,
Unai amo oi ia siaia tauna dekenai ripoti maorona oi henia diba.
22 Ogogami tauna ena gau ta oi henaoa lasi, badina ia be ogogami,+
Bona siti ena geiti ai dagi bada lasi tauna oi hahisia lasi,+
23 Badina Iehova be kota ai idia do ia durua,+
Bona koikoi dalanai edia kohu idia abia taudia edia mauri do ia kokia.
24 Ia badu haraga tauna oi bamoa lasi
Eiava ia badu dikadika tauna ida oi noho hebou lasi,
25 Unai amo iena kara do oi manadalaia lasi
Bona tarapu ai do oi moru lasi.+
26 Namo lasi gwauhamata karaia totona imana idia udeudea tauna ta ai oi lao,
Haida edia abitorehai henia lou totona gwauhamata idia karaia taudia unai.+
27 Bema oi be hegeregere lasi davana henia totona,
Emu mahuta patana be oi amo do idia kokia!
28 Idaunegai idia atoa tano hetoana ena maka umui kokia lasi,
Unai be emui sene taudia ese idia atoa maka.+
29 Gaukara karaia namonamo tauna ta oi itaia, a?
Ia be king taudia vairanai do ia gini.+
Ia be ladana maragi taudia vairanai do ia gini lasi.
23 King ta ida aniani totona oi helai neganai,
Namona be oi vairanai idia noho gaudia oi laloa namonamo.
2 Bema oi be aniani momo tauna,
Namona be sibona oi biagua.*
3 Namo lasi king ena aniani namodia oi ura henia dikadika,
Badina unai aniani be oi ia koia diba.
4 Namo lasi kohu momo abia totona emu goada oi haorea.+
Unai oi karaia lasi, to laloparara oi hahedinaraia.*
5 Oi ura unai oi itaia neganai, do ia noho lasi,+
Badina ia be apena do ia vara bona ugava bamona do ia roho lao.+
6 Ia ura lasi gau ta ia hariharilaia tauna ena aniani oi ania lasi,
Namo lasi iena aniani namodia oi ura henia dikadika.
7 Badina ia be oi ania gaudia edia davana ia laloa noho tauna bamona.
Oi dekenai ia gwau: “Oi aniani bona oi inuinu,” to ia koikoi.*
8 Oi ania vadaeni aniani do oi mumutaia
Bona emu hanamoa herevadia be anina lasi.
9 Kavakava tauna ena taiana ai gau ta oi gwauraia lasi,+
Badina emu aonega herevadia do ia ura henia lasi.+
10 Idaunegai idia atoa tano hetoana ena maka umui kokia lasi,+
Eiava tama sina lasi natudia edia tano ai oi vareai lasi.
11 Badina edia Hamauria Tauna be goada,
Kota ai ia be idia totona do ia hereva.+
12 Mai kudouna ibounai ida matahakani do oi abia dae
Bona aonega herevadia do oi kamonai henia.
13 Mero* dekenai matahakani oi henia.+
Bema kwadia auna amo oi kwadia, do ia mase lasi.
14 Namona be kwadia auna amo oi kwadia,
Unai amo Mase Gurina* amo ia do oi hamauria.
15 Egu natuna mero e, bema oi aonega,
Vadaeni egu kudouna do ia moale.+
16 Emu udu bibina ese hereva maorodia ia gwauraia neganai,
Egu lalona momokani* ai moale do ia noho.
17 Emu kudouna ai kara dika taudia oi mama henia lasi,+
To nega ibounai Iehova oi gari henia.+
18 Unai amo vaira nega namona do oi abia,+
Bona emu ura gaudia do oi abia momokani.
19 Egu natuna mero e, oi kamonai bona do oi aonega,
Bona emu kudouna be dala maorona ai oi hakaua.
20 Wain momo idia inua taudia
Bona mai mataganigani ida vamu momo idia ania taudia huanai umui noho lasi.+
21 Badina kekero tauna bona mai mataganigani ida ia aniani momo tauna be do idia ogogami,+
Bona mahuta momo taudia be dabua dikadia do idia karaia.
22 Emu tamana, oi ia havaraia tauna unai, oi kamonai henia,
Bona emu sinana ia buruka dainai ia oi dadaraia lasi.+
23 Hereva momokani oi hoia* bona oi hoihoilaia lasi,+
Aonega bona matahakani bona laloparara danu oi hoia.+
24 Kara maoromaoro tauna ena tamana be do ia moale bada,
Bona bema tamana ta ena natuna ia aonega, ia be do ia moale bada.
25 Emu tamana bona sinana do idia moale,
Bona oi ia havaraia hahine be do ia moale bada.
26 Egu natuna mero e, lau oi kamonai henia namonamo,
Bona mai ura bada ida egu dala oi badinaia noho.+
27 Badina ariara hahinena be guri dobuna bamona,
Bona matabodaga hahinena be ranu guri maragina bamona.+
28 Unai hahine be henaohenao tauna ta bamona ia naria noho,+
Iena kara dainai, badinaia karana idia hahedinaraia lasi tatau be momo.
29 Daika be dika ia davaria? Daika ia lalohisihisi?
Daika ia heai noho? Daika ia maumau momo?
Daika be bero ia davaria kava? Daika ena matana ia kakakaka?
31 Kapusi lalonai ia noho wain kakakakana
Ena toana namo herea bona ena mamina namona do oi ura henia lasi,
32 Badina dokonai, ia be gaigai bamona oi do ia koria,
Bona poisini gaigai bamona emu tauanina ai poisini ia atoa.
34 Oi be davara huanai ia mahuta tauna bamona,
Bouti ena au ena ataiai momokani kahanai ia hekure noho tauna bamona.
Edena negai mahuta amo do lau noga?+
Lau ura kekero muramura ma ta lau inua.”*
24 Kara dika taudia dekenai oi mama lasi,
Bona edia hebamo karana oi ura henia lasi.+
2 Badina idia be edia kudouna ai kara dika idia lalohadailaia,
Bona edia udu bibina amo kara dikadia idia herevalaia.
5 Aonega tauna be tau goadana,+
Bona ena diba dainai ena siahu ia habadaia.
6 Oi be emu hakaua dala namona amo emu tuari do oi karaia,+
Bona sisiba taudia be momo neganai, ta ia kwalimu diba.+
7 Kavakava tauna be hegeregere lasi aonega korikori ia abia totona,+
Bona siti ena geiti ai gau ta ia herevalaia diba lasi.
8 Ta be palani dikana ia karaia neganai,
Ia do idia gwauraia, palani dikadia karaia tauna badana.+
9 Kavakava tauna ena palani be dika ia havaraia,
Bona hekokoroku tauna be taunimanima ese idia inai henia.+
10 Bema hekwakwanai negadia ai oi lalomanoka,
Emu goada do ia ore.
11 Mase totona idia abia lao taudia
Bona alaia gabuna dekenai idia abia lao taudia oi hamauria.+
12 Bema oi gwau, “To unai ai diba lasi,”
Kudouna ia tahua Diravana ese emu lalohadai ia diba, ani?+
Oibe, oi ia itaia noho Diravana do ia diba
Bona ta ta be ena kara hegeregerena davana do ia henia.+
13 Egu natuna e, hani oi ania, badina ia be namo,
Bona ia aru diho hani ena mamina be namo herea.
14 Unai dainai, oi aonega be namo.+
Bema aonega oi davaria, vaira nega namona do oi abia
Bona emu ura gaudia do oi abia momokani.+
15 Namo lasi kara dika karaia totona kara maoromaoro tauna ena ruma badinai oi hunia,
Namo lasi iena noho gabuna oi hadikaia.
16 Badina kara maoromaoro tauna be nega 7 do ia moru, to do ia gini lou,+
To kara dika tauna be idia vara dika ese do ia hahekwakwanaia.+
17 Emu inai tauna ia moru neganai, unai oi moalelaia lasi,
Bona dika ia davaria neganai, emu kudouna ai oi moale lasi.+
18 Bema Iehova ia itaia unai oi moalelaia, oi do ia badu henia,
Bona Dirava be emu inai tauna dekenai do ia badu noho lasi.+
19 Namo lasi kara dika taudia dainai oi badu,
Namo lasi kara dika taudia dekenai oi mama.
20 Badina kara dika tauna be do ia noho daudau lasi,+
Bona iena lamepa be do ia bodo.+
21 Egu natuna e, Iehova bona king oi gari henia.+
Bona gwau-edeede taudia oi bamoa lasi.+
22 Badina idia dekenai dika do ia vara haraga.+
Idia ruaosi* ese kara dika taudia dekenai do idia mailaia dika be daika ia diba?+
23 Inai be aonega taudia edia hereva:
Kota lalonai ta ena toana laloa karana be dika.+
24 Bema ta be kerere tauna dekenai ia gwau, “Oi be kerere lasi,”+
Unai tauna be taunimanima bona bese idauidau ese do idia gwauraia dika.
25 To kara dika tauna idia matahakani henia taudia be do idia namo,+
Idia ese hahenamo bona gau namodia momo do idia abia.+
26 Mai momokani ida ia haere tauna be taunimanima ese do idia kisi henia.*+
28 Namo lasi emu dekena tauna oi samania kava.+
Namo lasi emu uduna amo ma haida oi koia.+
29 Namo lasi oi gwau: “Lau ia kara henia hegeregerena ia do lau kara henia,
Bona ia karaia karana dainai ena davana do lau haloua.”+
31 Bona lau itaia uma gabu be ava dikadia ese ia koua,
Bona tano be ava ginigini ese ia hahonua,
Bona edia nadi magu be idia makohi.+
32 Unai lau sekea namonamo bona lau lalohadailaia,
Lau itaia bona lau dibaia gauna be inai:
33 Emu imana oi lokua, oi laga-ani sisina,
Bona oi mahuta sisina,
34 Bona do oi ogogami haraga, henaohenao tauna be oi amo gau ta ia dadia haraga bamona,
Bona tuari tauna ese oi amo gau ibounai ia abia bamona.+
25 Inai danu be Solomona ena aonega herevadia,+ Iuda ena king, Hesekaia,+ ena hesiai tatau ese idia torea hanai:
2 Dirava ese gau haida ia hunia be ena hairai totona,+
Bona king ese gau ta ena anina ia tahua namonamo neganai, ia idia hanamoa.
3 Guba be ataiai momokani bona tanobada ena lalona be dobu momokani hegeregerena,
King taudia idia laloa gaudia ita davaria diba lasi.
4 Siliva ena momoru oi kokia neganai,
Siliva do ia goeva momokani.+
5 King ena vairana amo kara dika tauna oi kokia,
Bona kara maoromaoro ai king ena terona be do ia gini goada.+
6 King ena vairana ai sibona oi abia isi lasi,+
Bona lada bada taudia huanai helai gabuna oi abia lasi,+
7 King sibona ese oi ia hamaoroa, “Iniseni oi daekau mai,” be namo,
To lada bada taudia vairanai oi ia hahemaraia be dika.+
8 Gau ta oi hamaoromaoroa totona, kota dekenai oi lao haraga lasi,
Badina bema kota ai emu dekena tauna ese oi ia hahemaraia, dahaka do oi karaia?+
9 Emu dekena tauna ida emu lalohadai umui herevalaia hebou,+
To oi sibona dekenai ia gwauraia herevadia be ma haida oi hamaoroa lasi,+
10 Badina unai sivarai ia kamonai tauna ese oi do ia hahemaraia,
Bona oi gwauraia loaloa sivarai dikana be do ia idau diba lasi.
11 Ta ese nega maorona ai ia gwauraia herevana,
Be siliva disi lalonai idia noho golo apolo bamona.+
12 Hereva kamonai tauna dekenai, mai aonega ida sisiba ia henia tauna ena hereva,
Be golo taia gauna bona golo herahera gauna bamona.+
13 Gwaukau tauna namona be ia idia siaia taudia dekenai,
Ia be aniani gogoa taudia edia lalona ia hanamoa ranu keruma* bamona,
Badina ena biaguna ena lalona ia hanamoa.+
14 Bema tau ta ia gwauhamata harihari gauna ta do ia henia, to ia henia lasi,
Ia be medu ia mailaia lasi ori bona lai bamona.+
15 Haheauka karana ese tuari biaguna ena lalona ia hamanadaia,
Bona mai gado namo ida ia hereva tauna* ese ta ena turia ia makohia diba.+
16 Bema hani oi davaria, momo oi ania lasi,
Badina bema oi ania badabada, do oi mumuta.+
17 Emu dekena tauna ena ruma lalonai oi vareai momo lasi,
Unai amo oi dekenai do ia hesiku lasi bona oi do ia inai henia lasi.
18 Iena dekena tauna ia samania koikoi tauna,
Be tuari auri bona tuari kaia bona diba mai matana bamona.+
19 Hekwakwanai negadia ai gaukara namonamo lasi tauna* oi abidadama henia karana
Be ia makohi isena eiava ia dika aena bamona.
20 Lalohisihisi tauna dekenai ane oi abia karana
Be ta ese keru negana ai ena kouti ia kokia bamona,
21 Bema emu inai tauna ia hitolo, aniani oi henia ia ania totona,
Bema ia ranu mase, ranu oi henia ia inua totona.+
22 Unai amo oi ese lahi gidadia be iena kwarana ai oi haboua bamona,*+
Bona Iehova ese oi dekenai davana namona do ia henia.
23 Not amo ia mai lai ese medu bada ia mailaia,
Bona ia udu mauri malana ese ta ia habadua.+
24 Ta be ruma ena guhi ena kona ai ia noho be namo,
To hepapahuahu momo* hahine ida ruma tamona ai ia noho be dika.+
25 Gabu daudau amo idia mailaia sivarai namona
Be ranu mase tauna ese ia inua ranu keruma bamona.+
26 Kara maoromaoro tauna be kara dika tauna ena dala ia badinaia neganai,
Unai be kopukopu amo ia honu sinavai maragina bona ia dika ranu guri bamona.
27 Hani momo oi ania be namo lasi,+
Unai hegeregerena, sibona totona hanamoa bada oi tahua be namo lasi.+
28 Iena badu ia biagua lasi tauna
Be magu idia hadikaia vadaeni siti bamona.+
26 Siahu negana ai sinou ia diho lasi bona aniani haboua negana ai medu ia diho lasi.
Unai hegeregerena kavakava tauna danu be hanamoa do ia abia lasi.+
2 Manu ia roho lao bona aibisi manu ia roho noho be mai ena badina,
Unai hegeregerena ta ese ma ta ia gwauraia dika be mai ena badina.*
3 Kwadia varo be hosi totona, taria varona be doniki totona,+
Bona kwadia auna be kavakava taudia edia doruna kwadia totona.+
4 Kavakava tauna be ena kavakava hegeregerena oi haere henia lasi,
Unai amo oi be ia bamona do oi lao lasi.
5 Kavakava tauna be ena kavakava hegeregerena oi haere henia,
Unai amo do ia laloa lasi ia be aonega tauna.+
6 Ta be ena aena ia utua oho bona sibona ia haberoa,
Kavakava tauna dekenai gaukara ia henia tauna be unai bamona.
7 Aena dika* tauna ena aena be goada lasi hegeregerena,
Kavakava taudia ese idia gwauraia sisiba be anina lasi.+
8 Kavakava tauna dekenai hanamoa oi henia karana
Be ta ese nadi be vilipopo ai ia kwatua bamona.+
9 Ginigini be kekero tauna ena imana ai ia noho bamona,
Kavakava taudia ese idia gwauraia sisiba be unai bamona.
10 Bema ta ese kavakava tauna eiava loa kava taudia ia hoia iena gaukara karaia totona,
Ia be peva gaukaralaia tauna bamona, taunimanima ibounai ia haberoa kava noho.
11 Sisia be ena mumuta dekenai ia giroa lou bamona,
Kavakava tauna be iena kavakava karadia ia karaia lou.+
12 Sibona ia gwauraia ia be aonega tauna ta oi itaia vadaeni, a?+
Ia oi durua be auka, to kavakava tauna oi durua be auka lasi.
13 Lahedo tauna ia gwau: “Laiona natuna ta be dala ai ia noho,
Laiona be ariara dekenai ia noho!”+
14 Iduara be hinsi ese ia dogoatao noho bamona,
Lahedo tauna be ena bedi ia rakatania lasi.+
15 Lahedo tauna be aniani disi lalonai ena imana ia atoa vareai,
To ia hesiku bada ena uduna lalonai aniani ia atoa totona.+
16 Lahedo tauna ia laloa ena aonega dainai,
Ia ese haere namona idia henia taudia 7 ia hereaia.
17 Tau ta ese sisia ena taiana ia dogoatao noho bamona,
Ia raka hanaia tauna be haida edia hepapahuahu dainai ia badu kava.*+
18 Kavakava tauna be peva ena diba mai lahi bona mase havaraia io ia pidia noho hegeregerena,
19 Tau ta be ena dekena tauna ia koia bena ia gwau, “Lau hevaseha sibona!”+
20 Lahi au idia noho lasi neganai, lahi ia bodo,
Bona ladana hadikaia tauna be lasi neganai, hepapahuahu be lasi.+
21 Gida bona lahi au ese lahi ia habadaia noho,
Unai hegeregerena hepapahuahu tauna ese heai ia havaraia.+
22 Ladana hadikaia tauna ena hereva be aniani digarana bamona,
Idia hadonoa bona bogana lalonai ia diho.+
23 Siliva be uro ena kahana sisina ia koua hegeregerena,
Kudouna dika tauna ena hereva namodia be unai bamona.+
24 Ma haida ia inai henia tauna be ena hereva dalana amo unai ia hunia,
To ena lalona ai koikoi ia noho.
25 Ena be mai gado namo ida ia hereva, to ia oi abidadama henia lasi,
Badina ena kudouna be dika amo ia honu.
26 Ena be ta ese ta ia inai henia, to koikoi herevadia amo ia hunia,
Iena dika be hebou lalonai do ia hedinarai.
27 Guri ia geia tauna be unai guri lalonai do ia moru,
Bona nadi ia doria siri tauna dekenai unai nadi do ia giroa lou.+
28 Koikoi malana be ia hahisia taudia ia inai henia,
Bona ta hanamoa koikoi herevadia ese dika ia havaraia.+
27 Kerukeru totona oi heagi lasi,
Badina oi diba lasi unai dina ai dahaka do ia vara.+
2 Ta* ese oi ia hanamoa be namo, to oi sibona oi hanamoa lasi,
Ma haida* ese oi idia hanamoa be namo, to oi sibona emu uduna amo lasi.+
3 Nadi bona miri be idia metau,
To kavakava tauna ese ia havaraia hisihisi ese unai gaudia rua edia metau ia hereaia.+
4 Badu dikadika be dika bona badu be abata bamona,
To daika ese mama karana ia haheaukalaia diba?+
5 Ta ena kerere hamaoromaoroa totona oi sisiba henia be namo, to lalokau dainai ta oi sisiba henia lasi be kerere.+
6 Turana namona ese oi ia sisiba henia neganai be mai ena hisihisi to unai ia karaia badina oi ia lalokau henia.+
To oi ia inai henia tauna ese nega momo* oi ia kisi henia.
7 Ia bogakunu tauna be hani namo hereana ia ura henia lasi,
To hitolo tauna dekenai mamina dika gauna ena mamina be namo herea.
8 Manu ta be ena noho gabuna amo ia roho boio bamona,
Tau ta be ena ruma ia rakatania.
9 Dehoro bona bonana namo muramura ese ta ena kudouna ia hamoalea,
Unai hegeregerena mai momokani ida sisiba henia karana ese hetura karana namona ia havaraia.+
10 Namo lasi emu turana eiava emu tamana ena turana oi laloaboio,
Bona dika oi davaria negana ai namo lasi emu tadikaka korikori ena ruma oi lao,
Oi kahirakahira ia noho dekena tauna dekenai oi lao, to namo lasi daudau ai ia noho tadikaka dekenai oi lao.+
11 Egu natuna e, oi aonega bona egu kudouna oi hamoalea,+
Unai amo lau ia gwauraia dika tauna do lau haere henia.+
12 Aonega tauna ese dika ia itaia bona ia raka siri,+
To diba bada lasi tauna be ia lao noho bona dika ia davaria.
13 Bema tau ta be idau tauna ena abitorehai totona gwauhamata ia karaia, unai tau ena dabua oi abia,
Bema ia ese idau hahine totona gwauhamata ia karaia, unai tau ia gwauhamatalaia gauna oi abia.+
14 Bema tau ta be daba momokani ai mai gado bada ida ena turana dekenai hanamoa ia henia,
Ia gwauraia hereva amo ia be sibona ia hadikaia noho.
15 Hepapahuahu momo* hahine be medu negana ai guhi ena matu amo ia diho ranu bamona, ia doko diba lasi.+
16 Unai hahine be ta ese ia koua diba lasi, tau ta ese lai ia koua diba lasi hegeregerena,
Bona ta ese ena imana idibana amo dehoro ia dogoatao diba lasi bamona.
17 Auri ese auri ma ta ia segea bamona,
Tau ta ese ena turana ia segea.+
18 Fig auna ia naria namonamo tauna ese ena huahua do ia ania,+
Bona ena biaguna ia laloa bada tauna be hanamoa do ia abia.+
19 Ranu ai ta ese ena vairana toana ia itaia hegeregerena,
Ma haida ese emu kudouna ai ia noho gauna idia hahedinaraia.
20 Mase Gurina* bona hadikaia gabuna be idia honu diba lasi,+
Tau ta ena matana ese ia ura henia gaudia be momo, doko diba lasi.
21 Siliva bona golo be lahi badana lalonai idia havevea, idia goeva totona, unai hegeregerena+
Tau ta ese haida amo ia abia hanamoa karana be ia ia tohoa.
22 Ena be kavakava tauna oi kwadia dikadika,
Witi moia nadi amo witi idia hapatakaia bamona,
To ena kavakava karana do ia rakatania lasi.
23 Emu mamoe oreana do oi diba namonamo.
Emu mamoe oi naria namonamo.+
24 Taga be do ia noho daudau lasi,+
Bona korona be do ia noho hanaihanai lasi.
25 Rei idia mase, bona matamatadia idia tubu,
Bona ororo ai idia tubu aniani be idia haboua.
26 Mamoe natudia edia wulu amo emu dabua oi karaia,
Bona nanigosi tau haida amo tano oi hoia diba.
27 Nanigosi ena milika be do ia hegeregere, oi,
Emu ruma bese, bona emu hesiai kekenidia totona.
28 Kara dika taudia be ta ese ia lulua lao lasi neganai, idia heau kava,
To kara maoromaoro taudia be idia lalogoada, laiona* bamona.+
2 Tano dekenai gwau-edeede karana ia noho neganai, lohia taudia idia senisia loulou,+
To laloa kehoa bona mai ena diba tauna ena heduru dainai, lohia tauna be ia noho daudau.+
3 Ogogami tauna be koikoi amo ladana maragi tauna ena gau ia abia,+
Ia be aniani ibounai ia hadikaia ore medu bamona.
4 Taravatu idia badinaia lasi taudia ese kara dika tauna idia hanamoa,
To taravatu idia badinaia taudia ese unai taudia idia badu henia.+
5 Kara dika taudia ese kota maoromaoro karana idia lalopararalaia lasi,
To Iehova idia tahua taudia be gau ibounai idia lalopararalaia.+
6 Bema ogogami tauna ese kara maoromaoro ia badinaia, unai be namo,
To bema kohu momo tauna ese kara gageva ia badinaia, unai be dika.+
7 Mai ena laloparara merona ese taravatu ia badinaia,
To aniani momo mataganigani taudia ia bamoa merona be ena tamana ia hahemaraia.+
8 Bema tau ta be atoa kau moni amo ena taga ia habadaia,+
Ia be ogogami tauna ia lalonamo henia tauna totona unai ia haboua.+
9 Bema tau ta ia ura lasi taravatu ia badinaia,
Iena guriguri be gau dika hereana.+
10 Bema ta be kara maoromaoro tauna ia hakaua kerere, unai tauna be ena tarapu lalonai do ia moru,+
To kerere lasi taudia be davana namona do idia abia.+
11 Kohu momo tauna ia laloa ia be mai ena aonega,+
To mai ena laloa kehoa ogogami tauna be unai tauna ena kara momokani ia diba.+
12 Kara maoromaoro tauna ia kwalimu neganai, moale bada ia vara,
To dika karaia tauna be siahu ia abia neganai, taunimanima idia hunia.+
13 Ena kerere ia hunia tauna be do ia kwalimu lasi,+
To ena kerere ia gwauraia hedinarai bona dika ia rakatania tauna dekenai hebogahisi do idia hahedinaraia.+
14 Nega ibounai ena kara ia naria tauna* be ia moale,
To kudou auka tauna be dika lalonai do ia moru.+
15 Heduru idia abia lasi taudia ia lohiaia tauna dikana
Be ia boiboi badabada laiona bona ia dagedage bea bamona.+
16 Mai ena laloa kehoa lasi gunalaia tauna be ena siahu ia gaukaralaia kerere,+
To koikoi dalanai idia abia moni ia abia dae lasi tauna be do ia mauri daudau.+
17 Ta ia hamasea bona rara dekenai ia kerere tauna be do ia hunia loaloa ela bona do ia mase.+
Tau ta ese do ia durua lasi.
18 Mai kerere lasi ida ia raka tauna be do ia mauri,+
To dala gagevadia ia badinaia tauna be do ia moru haraga.+
19 Ena tano ia birulaia tauna be aniani momo do ia abia,
To anina lasi gaudia ia tahua noho tauna be do ia ogogami.+
20 Abidadama tauna be hahenamo momo do ia abia,+
To ia ura kohu momo ia abia haraga tauna be kerere do ia davaria.+
21 Namo lasi ta ena toana dainai ia oi kara dika henia,+
To reana tau ta be paraoa sisina dainai ia kerere diba.
22 Mataganigani tauna ia ura kohu momo tauna ai ia lao,
To ia diba lasi gabeai ia be ogogami tauna ai do ia lao.
23 Ta ia sisiba henia tauna+ be gabeai taunimanima momo ese do idia lalonamo henia,+
To ta ia hanamoa koikoi tauna be do idia lalonamo henia lasi.
24 Ta be ena tamana bona sinana edia gau ia henaoa bona ia gwau, “Unai be kerere lasi,”+
Unai bamona tauna be dika karaia tauna ena turana.+
25 Mataganigani tauna* ese hepapahuahu ia havaraia,
To Iehova ia abidadama henia tauna be namo do ia davaria.+
26 Sibona ena lalohadai ia badinaia tauna be kavakava,+
To aonega dalana ai ia raka tauna be do ia heau mauri.+
27 Ogogami taudia ia durua tauna be do ia dabu lasi,+
To ogogami taudia ia durua lasi tauna be do idia gwauraia dika.
28 Dika karaia taudia idia lohia neganai, taunimanima be idia hunia,
To idia boio neganai, kara maoromaoro taudia be idia momo.+
29 Bema ta be sisiba momo ia abia, to ena kudouna ia ha-aukaia,+
Ia be dika bada do ia davaria haraga, do ia namo lasi.+
2 Kara maoromaoro taudia be momo neganai, taunimanima idia moale,
To kara dika tauna ia lohia neganai, taunimanima idia hisihisi.+
3 Aonega ia ura henia tauna ese ena tamana ia hamoalea,+
To ariara hahinedia ia bamoa tauna ese ena kohu ibounai ia haorea kava.+
4 King ta ese kota maoromaoro karana amo ena tano ia haginia goada,+
To laloani moni ia tahua tauna ese unai tano dekenai dika ia mailaia.
5 Ena dekena tauna ia hanamoa koikoi tauna
Be ena aena totona tarapu ia atoa bamona.+
6 Kara kerere tauna be ena kara dika ese ia tarapua,+
To kara maoromaoro tauna be mai moale bada ida ia boiboi.+
7 Kara maoromaoro tauna ia ura ogogami tauna totona kota maoromaoro ia karaia,+
To dika karaia tauna be ogogami taudia ia laloa bada lasi.+
8 Hekokoroku taudia edia hereva amo badu idia havaraia, lahi ese siti ta ia gabua bamona,+
To aonega taudia ese badu idia koua.+
9 Aonega tauna be kavakava tauna ida ia hepapahuahu neganai,
Kavakava tauna do ia hereva mai badu ida bona do ia kiri, namo ta do ia vara lasi.+
10 Ala-ala taudia be kerere lasi tauna idia inai henia,+
Bona idia ura kara maoromaoro tauna ena mauri idia abia oho.*
12 Lohia tauna be koikoi herevadia ia kamonai henia neganai,
Iena hesiai taudia ibounai do idia kara dika.+
13 Ogogami tauna bona dagedage tauna be inai dala dekenai idia hegeregere:
Iehova ese idia ruaosi edia matana ia hadiaria.*
14 King ese ogogami taudia totona kota maoromaoro ia karaia neganai,+
Iena terona be nega ibounai do ia gini goada.+
15 Kwadia auna* bona sisiba ese aonega ia henia,+
To idia matahakani henia lasi natuna ese ena sinana ia hahemaraia.
16 Kara dika taudia idia momo neganai, kara dika danu ia bada,
To idia moru neganai, kara maoromaoro taudia ese unai do idia itaia.+
17 Emu natuna mero oi matahakani henia bona oi dekenai laga-ani do ia henia,
Bona ia dainai do oi moale bada.+
18 Bema Dirava ena hakaua dalana be lasi neganai, taunimanima idia kara kava,+
To taravatu idia badinaia taudia be idia moale.+
19 Hereva sibona amo hesiai tauna ena kara do oi hamaoromaoroa be hegeregere lasi,
Badina ena be ia laloparara, to ia badinaia lasi.+
20 Ia hereva haraga tauna ta oi itaia vadaeni, a?+
Kavakava tauna ena vaira nega be do ia namo, to unai tauna be dika do ia davaria.+
21 Bema emu hesiai tauna ia matamata negana amo ia ura henia gau namodia sibona oi henia,
Gabeai ena mauri ai tanikiu karana do ia hahedinaraia lasi.
24 Henaohenao tauna ena turana be sibona ena mauri ia hadikaia noho.
Kota ai ia do idia boiria ia hereva totona, to gau ta do ia gwauraia lasi.+
25 Ta be taunimanima ia gari henia neganai, tarapu ai do ia moru,+
To Iehova be ia idia abidadama henia noho taudia ia gimaia.+
26 Taunimanima momo be lohia tauna amo heduru idia tahua,
To Iehova sibona ese tau ta dekenai kota maoromaoro ia karaia.+
27 Kara maoromaoro tauna ese kara gageva tauna ia inai henia,+
To kara dika tauna ese kara maoromaoro badinaia tauna ia inai henia.+
30 Inai be Iake ena natuna mero Aguru ena mai anina bada herevadia. Unai hereva be Itiele bona Ukala dekenai ia gwauraia.
2 Lau be haida bamona lasi, gau momo lau diba lasi,+
Bona taunimanima idia laloparara diba gaudia be lau diba lasi.
3 Aonega lau davaria lasi,
Bona Helaga Herea Diravana amo ia mai diba lau abia lasi.
4 Daika be guba dekenai ia daekau bona ia diho mai vadaeni?+
Daika be ena imana rua amo lai ia haboua vadaeni?
Daika be ena dabua amo davara ena ranu ia kumia vadaeni?+
Daika ese tanobada ena kahana ibounai ia haginia vadaeni?+
Iena ladana bona ena natuna mero ena ladana oi diba, a?
5 Dirava ena hereva ibounai be goeva momokani.+
Ia be ia dekenai idia heau mauri taudia edia kesi bamona.+
6 Iena hereva latanai, hereva ma ta oi atoa kau lasi,+
Ia ese oi do ia sisiba auka henia garina,
Bona oi do ia gwauraia koikoi tauna.
7 Dirava e, oi dekenai gau rua lau noia.
Lau do mase lasi neganai, mani lau dekenai oi henia.
8 Koikoi karadia be lau amo oi kokia momokani.+
Ogogami eiava taga tauna ai lau oi halaoa lasi.
Lau abia aniani hegeregerena lau ania be namo.+
9 Namo lasi kohu momo lau abia dainai oi do lau dadaraia bona lau gwau, “Iehova be daika?”+
Namo lasi lau ogogami bona lau henaohenao bona egu Dirava ena ladana lau hadikaia.
10 Hesiai tauna be ena biaguna dekenai oi samania koikoi lasi,
Ia ese oi do ia gwauraia dika bona do oi kerere garina.+
11 Taunimanima haida* be edia tamadia idia gwauraia dika noho
Bona edia sinadia idia matauraia lasi.+
14 Taunimanima haida* edia isena be tuari kaia bamona
Bona edia uduna ena murina isena be kaia* bamona,
Tanobada ai idia noho ladana maragi taudia
Bona taunimanima huanai ogogami taudia idia ania ore.+
15 Doma* ena natudia kekeni rua idia taitai bona idia gwau, “Lau dekenai henia! Lau dekenai henia!”
Gau toi idia bogakunu diba lasi,
Oibe, gau 4 idia gwau diba lasi, “Lau hegeregere vadaeni!”
16 Mase Gurina*+ bona natuna havaraia diba lasi hahine,
Ranu ia noho lasi tano kaukauna,
Bona lahi, idia gwau diba lasi, “Lau hegeregere vadaeni!”
17 Iena tamana ia hevasehalaia bona ena sinana ia kamonai henia lasi tauna+
Be koura ena galo manu ese ena matana do idia kokia,
Bona ugava manu maragidia ese do idia ania.+
18 Lau be gau toi dekenai lau hoa bada,
Oibe, inai gaudia 4 lau lalopararalaia lasi:
19 Guba ai manu ia roho dalana,
Nadi latanai gaigai ia marere dalana,
Davara badana ai bouti ia marere dalana,
Bona mero ese kekeni ia kara henia dalana.
20 Heudahanai hahine ena kara be inai:
Ia aniani, ena uduna ia dahua,
Bena ia gwau, “Lau be kerere ta lau karaia lasi.”+
21 Gau toi ese tanobada idia hamarerea
Bona taunimanima ese gau 4 idia haheaukalaia diba lasi:
22 Hesiai tauna be king dagi ia abia neganai,+
Kavakava tauna be aniani momo ia ania neganai,
23 Idia inai henia hahine be ia headava neganai,
Bona hesiai kekeni be ena biaguna hahine ena dagi ia abia neganai.+
29 Mauri gaudia toi, oibe, idia ibounai be 4,
Edia raka dalana be namo herea:
30 Laiona, uda animal huanai ia sibona be goada herea,
Bona ta dekenai ia gari lasi,+
31 Labana sisia, nanigosi tau,
Bona king ta mai ena tuari orea.
32 Bema mai kavakava ida oi hekokoroku+
Eiava bema unai bamona karaia totona palani oi karaia,
Emu imana amo emu uduna oi koua.+
33 Milika oi giroagiroa neganai, bata ia vara
Bona udu baubau oi gigia neganai, rara ia diho,
Vadaeni tau ta oi habadua neganai, heai ia vara.+
31 King Lemuela ena hereva, unai be ena sinana ese ia dekenai ia gwauraia mai anina bada hakaua herevadia:+
2 Egu natuna e, lau ese oi lau havaraia
Bona oi totona gwauhamata lau karaia,
Oi dekenai dahaka do lau gwauraia?+
3 Namo lasi hahine idauidau ese emu goada idia haorea,+
Bona namo lasi king ia hadikaia daladia oi badinaia.+
4 Lemuela e, king taudia idia inuinu momo be dika,
Wain be king taudia ese idia inua be dika,
Danu namo lasi lohia taudia idia gwau, “Egu wain be edeseni?”+
5 Namo lasi idia kekero bona taravatu idia laloaboio
Bona ladana maragi taudia edia maoro idia hagagevaia.
7 Namona be wain idia inua bona edia ogogami maurina idia laloaboio,
Bona edia hekwakwanai idia laloa lou lasi.
8 Sibona edia maoro dainai idia hereva lasi taudia totona oi hereva,
Kahirakahira idia mase gwauraia taudia edia maoro totona oi hereva.+
9 Emu maoro oi gwauraia bona kota maoromaoro oi karaia,
Bona ladana maragi taudia bona ogogami taudia edia maoro totona oi hereva.+
א [Aleph]
10 Daika ese hahine namona ia davaria diba?+
Iena namo ese korol* ia hereaia.
ב [Beth]
11 Iena adavana ese mai kudouna ibounai ida ia abidadama henia,
Bona tau be gau ta dekenai ia dabu lasi.
ג [Gimel]
12 Unai hahine ena mauri dinadia ibounai lalonai,
Ena adavana dekenai kara namo ia hahedinaraia, to ia hadikaia lasi.
ד [Daleth]
ה [He]
14 Ia be kohu hoihoilaia taudia edia bouti badadia bamona,+
Daudau amo ena aniani ia abia mai.
ו [Waw]
15 Dina ia do hedinarai lasi neganai ia toreisi,
Ena ruma bese totona aniani ia hegaegaelaia
Bona ena hesiai hahine edia aniani ia henia.+
ז [Zayin]
16 Ia ese tano ta ia lalohadailaia bona ia hoia,
Bona sibona ena hekwarahi amo vain uma ia karaia.
ח [Heth]
17 Ia hegaegae gaukara metauna ia karaia totona,+
Bona ena imana amo gaukara ia karaia goadagoada.
ט [Teth]
18 Ia itaia ia hoihoilaia gaudia amo anina ia vara,
Hanuaboi ai ena lamepa ia bodo lasi.
י [Yod]
19 Ena imana ta be turituri varo karaia auna ia dogoatao,
Bona imana ma ta be dabua turia auna ia dogoatao.+
כ [Kaph]
20 Ia ese ladana maragi taudia ia durua noho,
Bona ogogami taudia dekenai ena imana ia kehoa.+
ל [Lamed]
21 Sinou negana ai ia be ena ruma bese totona ia lalohekwarahi lasi,
Badina ena ruma bese ibounai be mai edia keru dabua.
מ [Mem]
22 Ia ese ena bedi koua dabuadia ia karaia.
Iena dabua be linen bona pepol wulu amo ia karaia.
נ [Nun]
23 Siti edia geiti ai taunimanima be iena tau idia diba namonamo,+
Unuseniai ia be tano ena tau badadia huanai ia helai.
ס [Samekh]
24 Ia ese linen dabuadia ia turia bona hoihoilaia
Bona hoihoi taudia dekenai beleta ia hoihoilaia.
ע [Ayin]
25 Ia be aonega hahine bona ma haida ese idia matauraia,
Bona mai lalogoada ida vaira nega ia itaia.
פ [Pe]
צ [Tsade]
27 Ia ese ena ruma gaukara idauidau ia naria,
Bona ia hesiku diba lasi.+
ק [Qoph]
28 Ena natudia idia toreisi bona ia idia hanamoa,
Bona ena tau ia toreisi bona ia ia hanamoa.
ר [Resh]
29 Hahine namodia be momo,
To oi ese idia ibounai oi hereaia.
ש [Shin]
ת [Taw]
31 Ia karaia gaukara idauidau dainai ahuna idia henia,+
Bona ena kara namona dainai siti ena geiti ai ia idia gwauraia namo.+
Eiava “laulau herevana.”
Eiava “taravatu.”
Eiava “Sheol,” unai be, mase taudia guria gabuna. Diksenari itaia.
Eiava “Sisiba lau henia neganai, emui kara umui haidaua.”
Unai be Dirava ena lauma ese ia henia aonega ia herevalaia.
Heb., “hahine idauna.” Dirava ena taravatu goevadia ia badinaia lasi hahinena.
Eiava “lalona veria herevadia.”
Eiava “adavana.”
Eiava “taravatu.”
Eiava “noho hanaihanai lalokauna.” Diksenari itaia.
Eiava “kara momokani.”
Eiava “namo hereadia.”
Diksenari itaia.
Dirava ena kara idauidau, atai siridia ese idia herevalaia gaudia.
Eiava “gau ta do ia bampaia lasi.”
Eiava “taravatu.”
Eiava reana, “lalohadailaia namonamo.”
Heb., “hahine idauna.” Ao 2:16 itaia.
Eiava “Sheol,” unai be, mase taudia guria gabuna. Diksenari itaia.
Heb., “hahine idauna.” Ao 2:16 itaia.
Eiava “taravatu.”
Eiava “oi do idia hadibaia.”
Heb., “paraoa kuboruna sibona ia ania.”
Eiava “ia laloa namonamo lasi.”
Eiava “taravatu.”
Heb., “hahine idauna.” Ao 2:16 itaia.
Eiava “lalona veria herevadia.”
Eiava “diba bada lasi taudia.”
Eiava “ia laloa namonamo lasi.”
Diksenari itaia.
Inai be au ta mai ena bonana namona, Baibel negadiai pefium totona idia gaukaralaia.
Au ta ena kopina mai ena bonana namo herea, nanadu totona idia gaukaralaia danu.
Eiava “Sheol,” unai be, mase taudia guria gabuna. Diksenari itaia.
Eiava “laloparara kudouna.”
Diksenari itaia.
Eiava “ia laloa namonamo lasi.”
Diksenari itaia.
Eiava “ia laloa namonamo lasi.”
Eiava “Sheol,” unai be, mase taudia guria gabuna. Diksenari itaia.
Heb., “koikoi dalanai matana amo toa ia karaia tauna.”
Eiava “ia laloa namonamo lasi.”
Eiava reana, “mauri ia lao henia dalana ai ia raka.”
Eiava “hisihisi; metau.”
Eiava “helaro.”
Eiava “dava bada gaudia.”
Eiava “ia laloa namonamo lasi.”
Eiava “ia inai henia.”
Eiava “Lalokau.”
Eiava “hemarai.”
Eiava “hemarai.”
Heb., “lai ia dogoatao.”
Eiava “ia laloa namonamo lasi.”
Eiava “ia hahisia.”
Eiava “ta ia kirikirilaia tauna.”
Eiava “hereva.”
Heb., “do ia moale.”
Reana koikoi dalanai.
Eiava “taravatu.”
Heb., “kwadia auna ia gaukaralaia lasi.”
Eiava reana, “karaharaga.”
Eiava “ta ia kirikirilaia tauna.”
Eiava reana, “kavakava tauna ese ma haida ia koia.”
Eiava “badu dikadika.”
Eiava “diba bada lasi tauna.”
Eiava “ta hagoadaia herevana.”
Eiava “Sheol,” unai be, mase taudia guria gabuna. Diksenari itaia.
Eiava “ta ia kirikirilaia tauna.”
Eiava “Toana be dina ta ta ai aria ta ia karaia dainai ia moale.”
Eiava “Sheol,” unai be, mase taudia guria gabuna. Diksenari itaia.
Heb., “matana ia diari.”
Eiava “haere maorona.”
Heb., “Emu gaukara be Iehova dekenai oi doria lao.”
Eiava “noho hanaihanai lalokauna.” Diksenari itaia.
Heberu herevana ese Dirava ena lalokau bona hebogahisi ia herevalaia diba danu.
Inai medu be April hua ai ia diho, witi be anina ia atoa totona. Ap. B15 itaia.
Eiava “lalona hamoalea herevana.”
Eiava “regerege lasi.”
Heb., “boubou gaudia.”
Eiava “natudia.”
Eiava “tama sina.”
Eiava “maorodia.”
Heb., “namo.”
Eiava “laloa bada.”
Heb., “tadikaka.”
Diksenari itaia.
Heb., “ena aena ia haraga.”
Eiava “hariharibada tauna.”
Heb., “namo.”
Eiava “hereva momo.”
Eiava “ura.”
Eiava “noho hanaihanai lalokauna.” Diksenari itaia.
Eiava reana, “Aniani gogoa negana ai aniani do ia tahua, to do ia davaria lasi.”
Eiava “ura gaudia.” Heb., “sisiba.”
Eiava “noho hanaihanai lalokauna.” Diksenari itaia.
Eiava “mero.”
Diksenari itaia.
Eiava “Dirava ese ia do ia hanamoa lasi.”
Heb., “laga.”
Eiava “noho hanaihanai lalokauna.” Diksenari itaia.
Eiava reana, “mase idia tahua taudia totona.”
Eiava “hereva momo.”
Eiava “ia diba dahaka do ia karaia.”
Eiava “inuinu bona aniani momo karana.”
Eiava “hereva momo.”
Heb., “hadonoa.”
Eiava “noho hanaihanai lalokauna.” Diksenari itaia.
Eiava “hemarai karadia ia karaia totona.”
Eiava “natuna maragina; matamata tauna.”
Heb., “ena badu ena itotohi.”
Heb., “hahine idauna.” Ao 2:16 itaia.
Eiava “natuna maragina; matamata tauna.”
Heb., “Kaia be emu aiona ai oi atoa.”
Eiava reana, “sibona emu diba dekenai oi tabekau lasi.”
Heb., “ena kudouna be oi ida ia noho lasi.”
Eiava “natuna maragina; matamata tauna.”
Eiava “Sheol,” unai be, mase taudia guria gabuna. Diksenari itaia.
Heb., “Egu kidni.”
Eiava “abia.”
Eiava “tohoa totona idia haboua.”
Eiava “hisihisi lau mamia lasi.”
Eiava “kekero muramura ma ta do lau tahua.”
Eiava “ruma bese.”
Unai be, Iehova bona king.
Eiava reana, “Ia hereva maoromaoro tauna be ta ia kisi henia bamona.”
Eiava “ruma bese.”
Eiava “ia laloa namonamo lasi.”
Heb., “sinou ena keru.”
Heb., “malana manokana.”
Eiava reana, “koikoi tauna.”
Heberu ai idia gaukaralaia herevana ese muramura ta ladana souda ia herevalaia.
Unai be, ta hamanaua bona ena kara auka koua karana.
Eiava “hereva momo.”
Eiava reana, “Unai hegeregerena bema ta ese ma ta ia gwauraia dika kava, unai be do ia guguru lasi.”
Eiava “aena manoka.”
Eiava reana, “lalonai ia vareai kava.”
Heb., “idau tauna.”
Heb., “idau bese tauna.”
Eiava reana, “koikoi dalanai; idia doria dainai.”
Eiava “hereva momo.”
Eiava “Sheol,” unai be, mase taudia guria gabuna. Diksenari itaia.
Eiava “laiona natuna.”
Eiava “nega ibounai ia gari tauna.”
Eiava reana, “Hekokoroku tauna.”
Eiava reana, “To kara maoromaoro tauna ia ura ena mauri ia gimaia.”
Eiava “ena hemami ibounai.”
Unai be, Ia ese idia dekenai mauri ia henia.
Eiava “matahakani; panisi.”
Heb., “Uru ta.”
Heb., “Uru ta.”
Heb., “Uru ta.”
Heb., “Uru ta.”
Animal alaia totona idia gaukaralaia kaia.
Sinavai ai idia noho gaigai maragidia, idia be animal eiava taunimanima edia kopina ai idia kamokau neganai, rara idia topoa.
Eiava “Sheol,” unai be, mase taudia guria gabuna. Diksenari itaia.
Ia be rabiti badana ta bamona, iuna lasi, bona nadi momo gabunai ia noho.
Eiava “orea ta ta ai idia parara.”
Diksenari itaia.
Linen be tubutubu gauna ta amo idia karaia varo eiava dabua.
Heb., “hebogahisi ena taravatu be ena malana ai ia noho.”