IOANE IA GWAURAIA SIVARAINA
1 Matamana negana ai Hereva ia noho,+ bona Hereva be Dirava ida ia noho,+ bona Hereva be dirava ta.*+ 2 Ia be matamana negana ai Dirava ida ia noho. 3 Gau ibounai be ia amo idia vara,+ ma dala idauna ta amo idia vara lasi.
4 Ia amo ia vara gauna be mauri, bona unai mauri ese taunimanima dekenai diari ia henia.+ 5 Unai diari be dibura lalonai ia diaridiari noho,+ to dibura ese diari ia koua diba lasi.
6 Tau ta be Dirava ese ia siaia, iena ladana be Ioane.+ 7 Ia be hereva do ia hamomokania bona diari do ia gwauraia hedinarai totona ia mai,+ unai dainai ia amo taunimanima idauidau ibounai be idia abidadama diba. 8 Ia be unai diari lasi,+ to ia mai unai diari ia gwauraia hedinarai totona.
9 Taunimanima idauidau ibounai dekenai diari ia henia diari momokanina be kahirakahira tanobada dekenai do ia mai.+ 10 Ia be tanobada dekenai ia noho,+ bona tanobada be ia amo ia vara,+ to tanobada be ia ia diba lasi. 11 Ia be ena hanua dekenai ia mai, to ena hanua taudia ese idia abia dae lasi. 12 To, ia idia abia dae taudia ibounai dekenai gwaumaoro ia henia Dirava ena natudia ai idia lao totona,+ badina ena ladana idia abidadama henia.+ 13 Bona idia be hidio bona rara amo idia vara lasi, bona tanobada tamadia edia ura dainai idia vara lasi, to Dirava amo idia vara.+
14 Vadaeni Hereva be taunimanima ai ia lao+ bona ita huanai ia noho bona ena hairai ita itaia, unai hairai be tamana ta ese ia havaraia natuna tamona sibona dekenai ia henia hairai hegeregerena.+ Bona ia be Dirava ena lalonamo* bona hereva momokani amo ia honu. 15 Ioane ese unai tauna ia gwauraia hedinarai, ia boiboi ia gwau: “Lau murinai ia mai tauna be lau vairanai ia lao vadaeni, badina lau do vara lasi neganai, ia be ia noho vadaeni.”+ 16 Ia be hebogahisi hereadaena amo ia honudae dainai, ita ibounai be ia amo hebogahisi hereadaena ita abia noho. 17 Dirava ese Mose amo Taravatu ia henia,+ to hebogahisi hereadaena+ bona hereva momokani be Iesu Keriso amo ia mai.+ 18 Tau ta ese nega ta Dirava ia itaia lasi.+ To natuna korikorina,* ia be dirava bamona,+ Tamana ena badinai ia noho tauna,*+ ia sibona ese Dirava ia gwauraia hedinarai.+
19 Vadaeni Ierusalema amo Iuda taudia ese hahelaga taudia bona Levi taudia idia siaia Ioane dekenai, bona idia nanadaia: “Oi be daika?”+ 20 Ioane be ia hunia lasi, to ia hereva hedinarai, ia gwau: “Lau be Keriso lasi.” 21 Bona ia idia nanadaia: “Vadaeni oi be daika? Oi be Elia, a?”+ Bona ia gwau: “Lasi, lau be Elia lasi.” “Vadaeni oi be idia gwauraia peroveta tauna, a?”+ Ia haere: “Lasi!” 22 Unai dainai ia dekenai idia gwau: “Oi be daika? Ai oi hamaoroa, bena ai idia siaia taudia dekenai haere ta ai henia diba. Mani oi hereva, oi be daika?” 23 Ia gwau: “Peroveta tauna Isaia ia hereva bamona,+ lau be taunimanima momo lasi gabuna ai lau boiboi tauna, ‘Iehova* ena dala umui hamaoromaoroa.’”+ 24 Farisea taudia ese unai hahelaga taudia bona Levi taudia idia siaia. 25 Bona idia nanadaia, idia gwau: “Bema oi be Keriso eiava Elia eiava idia gwauraia Peroveta tauna lasi, dahaka dainai bapatiso oi karaia noho?” 26 Ioane ia haere: “Lau be ranu lalonai bapatiso lau karaia. Umui huanai ta ia gini noho, bona ia umui diba lasi. 27 Ia be egu murinai ia mai noho, bona lau be hegeregere lasi ena sandolo varona lau kokia totona.”+ 28 Unai gaudia be Betania, Ioridane ena ist kahana ai idia vara, unuseniai Ioane be taunimanima ia bapatisoa noho.+
29 Murina dinana ai, ia ese Iesu ia itaia ia dekenai ia mai noho, bona ia gwau: “Itaia, Dirava ena Mamoe Natuna,+ ia be tanobada taudia edia kara dika kokia tauna!+ 30 Lau herevalaia tauna be inai: ‘Lau murinai ia mai tauna be egu vairanai ia lao vadaeni, badina lau do vara lasi neganai, ia be ia noho vadaeni.’+ 31 Lau danu be ia lau diba lasi, to lau mai bona ranu lalonai bapatiso lau karaia, unai amo ia be Israela taudia dekenai do ia hedinarai.”+ 32 Danu, Ioane ia hamomokania, ia gwau: “Lau itaia lauma helaga be pune manu bamona guba amo ia diho bona ia latanai ia helai.+ 33 Ena be ia lau diba lasi, to lau ia siaia ranu lalonai bapatiso do lau karaia Tauna be lau dekenai ia gwau: ‘Do oi itaia, ia latanai lauma helaga ia diho bona ia helai,+ inai tauna be lauma helaga amo bapatiso do ia karaia.’+ 34 Bona lau itaia vadaeni, bona lau hamomokania inai tauna be Dirava ena Natuna.”+
35 Murina dinana ai danu, Ioane be ena hahediba taudia rua ida ia gini, 36 bona ia itaia Iesu ia raka lao neganai, ia gwau: “Itaia, Dirava ena Mamoe Natuna!”+ 37 Bona hahediba taudia rua be unai hereva idia kamonai neganai, Iesu murinai idia lao. 38 Vadaeni Iesu ia giroa bona idia ia itaia neganai, ia gwau: “Dahaka umui tahua noho?” Ia dekenai idia gwau: “Rabi* e, oi be edeseni oi noho?” 39 Idia dekenai ia gwau: “Umui mai bona do umui itaia.” Vadaeni idia lao bona ia noho gabuna idia itaia, bona unai dina ai ia ida idia noho, unai be adorahi 4 oklok* bamona. 40 Idia rua amo Simona Petero ena tadikaka, Andrea,+ be Ioane ese ia gwauraia herevana ia kamonai bona Iesu murinai ia raka. 41 Ia ese ena tadikaka Simona ia davaria guna, bena ia dekenai ia gwau: “Ai be Mesia ai davaria vadaeni”+ (Mesia ena anina be “Keriso”), 42 bena Iesu dekenai ia hakaua lao. Bona Iesu ese ia itaia neganai, ia gwau: “Oi be Simona,+ Ioane ena natuna. Oi do idia gwauraia Kepa” (inai ladana Kepa anina be “Petero”).+
43 Murina dinana ai, Iesu ia ura Galilea dekenai ia lao. Bena Filipo ia davaria+ bona ia dekenai ia gwau: “Lau murinai oi raka.” 44 Filipo be Betesaida tauna, Andrea bona Petero danu be unai hanua taudia. 45 Filipo ese Natanaela ia davaria+ bona ia dekenai ia gwau: “Ai be Iesu, Nasareta tauna Iosepa ena natuna ai davaria vadaeni.+ Mose ena Taravatu bona Peroveta Taudia edia toretore lalonai ia idia herevalaia.” 46 To Natanaela be Filipo dekenai ia gwau: “Gau namona ta be Nasareta amo ia mai diba, a?” Filipo be ia dekenai ia gwau: “Oi mai bona itaia.” 47 Iesu ia itaia Natanaela be ia dekenai ia mai, vadaeni ia herevalaia, ia gwau: “Itaia, ia be Israela tauna momokanina, ia dekenai koikoi ta be lasi.”+ 48 Natanaela be ia dekenai ia gwau: “Edena bamona lau oi diba?” Iesu ese ia haere henia: “Filipo ese oi ia do boiria lasi bona fig auna henunai oi helai noho neganai, oi lau itaia vadaeni.” 49 Natanaela ia gwau: “Rabi e, oi be Dirava ena Natuna, oi be Israela ena King.”+ 50 Iesu ese ia haere henia: “Lau oi abidadama henia badina lau gwau oi lau itaia fig auna henunai oi helai, a? Inai kara idia hereaia karadia ma haida do oi itaia.” 51 Ia dekenai ma ia gwau: “Umui lau hamaoroa momokani, do umui itaia guba be do ia kehoa, bona Dirava ena aneru be taunimanima ena Natuna dekenai do idia diho mai bona idia daekau lao.”+
2 Bona dina ihatoina ai, Kana, Galilea dekenai headava ariana ta idia karaia, bona Iesu ena sinana be unai aria dekenai ia noho. 2 Iesu bona ena hahediba taudia danu be headava ariana dekenai idia boiria.
3 Wain be kahirakahira ia ore neganai, Iesu ena sinana be ia dekenai ia gwau: “Edia wain ia ore.” 4 To Iesu be ia dekenai ia gwau: “Hahine e, unai be iseda maduna lasi.* Egu nega be ia do ginidae lasi.” 5 Ena sinana be hesiai taudia dekenai ia gwau: “Ena hereva hegeregerena do umui karaia.” 6 Bona Iuda taudia edia hahegoeva taravatu hegeregerena, unuseniai nadi hodu badadia 6 idia noho,+ idia ta ta be bat* rua eiava toi edia ranu idia dogoatao diba. 7 Iesu be idia dekenai ia gwau: “Hodu be ranu amo umui hahonudia.” Vadaeni idia hahonua momokani. 8 Bena idia dekenai ia gwau: “Sisina umui seia bona aria biaguna dekenai umui abia lao.” Vadaeni idia abia lao. 9 Aria biaguna ese wain ai ia lao ranu ia mamia toho, to ia diba lasi edeseni amo ia mai. To ranu idia seia hesiai taudia be idia diba. Vadaeni aria biaguna ese headava matamata tauna ia boiria, 10 bona ia dekenai ia gwau: “Taunimanima ese wain namo hereana idia seia guna, bona taunimanima idia kekero neganai, ia namo sisina wain idia seia. To oi ese wain namo hereana be hari sibona oi seia.” 11 Iesu ese Kana, Galilea dekenai, unai hoa karana ginigunana ia karaia. Unai dala amo iena siahu ia hahedinaraia+ bona ena hahediba taudia ese ia idia abidadama henia.
12 Unai murinai, Iesu, ena sinana, ena tadikaka+ bona ena hahediba taudia be Kaperanauma dekenai idia diho lao,+ to unuseniai dina momo idia noho lasi.
13 Vadaeni Iuda taudia edia Pasova+ be ia kahirakahira, bona Iesu be Ierusalema dekenai ia daekau lao. 14 Bona ia itaia dubu helaga lalonai haida be boromakau, mamoe bona pune manu idia hoihoilaia,+ bona moni senisia taudia be edia sea dekenai idia helai. 15 Bena varo amo kwadia gauna ta ia karaia murinai, ia ese idia ibounai bona edia mamoe bona boromakau be dubu helaga amo ia luludia, bona moni senisia taudia edia koini ia bubudia bona edia teibolo ia hagirodia.+ 16 Bona pune manu idia hoihoilaia taudia dekenai ia gwau: “Inai gaudia be iniseni amo umui abia siri! Namo lasi egu Tamana ena ruma be maketi* gabuna ai umui halaoa!”+ 17 Ena hahediba taudia be Toretore Helagadia ena hereva idia laloatao, ia gwau: “Emu ruma lau ura henia bada, egu lalona dekenai unai ura be lahi bamona.”+
18 Unai dainai, Iuda taudia be ia dekenai idia gwau: “Ai dekenai dahaka toa do oi hahedinaraia,+ unai amo do ai diba oi be mai emu maoro inai gaudia oi karaia totona?” 19 Iesu be idia dekenai ia haere: “Inai dubu helaga umui hadikaia bona dina toi lalonai do lau haginia lou.”+ 20 Vadaeni Iuda taudia idia gwau: “Inai dubu helaga be lagani 46 lalonai idia haginia, to dina toi lalonai do oi haginia lou, a?” 21 To ia gwauraia dubu helagana be ena tauanina.+ 22 Iesu be mase amo ia toreisi lou neganai, ena hahediba taudia be ia ese ia gwauraia herevana idia laloatao,+ bona Toretore Helagadia bona Iesu ena hereva idia abia dae.
23 To, Ierusalema ai Pasova ariana dekenai ia noho neganai, taunimanima momo be ia karaia hoa karadia idauidau idia itaia bona ena ladana idia abidadama henia. 24 To Iesu be idia dekenai ia naria namonamo, badina idia ibounai edia kudouna ia diba, 25 bona danu tau ta ese ia dekenai taunimanima idia laloa gaudia ia herevalaia be anina lasi, badina ia be taunimanima ibounai edia kudouna ia diba.+
3 Farisea tauna ta ena ladana be Nikodemo,+ ia be Iuda taudia edia tau badana ta. 2 Hanuaboi ai ia be Iesu dekenai ia lao+ bona ia gwau: “Rabi* e,+ ai diba oi be Dirava amo oi mai hadibaia tauna, badina bema Dirava ese tau ta ia durua, ia ese oi karaia hoa karadia ia karaia diba.”+ 3 Iesu be ia dekenai ia gwau: “Oi lau hamaoroa momokani, bema ta be ia vara lou,*+ ia be Dirava ena Basileia ia itaia diba.”+ 4 Nikodemo be ia dekenai ia gwau: “Bema tau ta ia bada vadaeni, edena bamona ia vara lou diba? Nega iharuana ena sinana ena bogana lalonai ia vareai, bena do ia vara lou, a?” 5 Iesu ia haere: “Oi lau hamaoroa momokani, bema ta be ranu bona lauma helaga amo ia vara,+ ia be Dirava ena Basileia lalonai ia vareai diba. 6 Taunimanima amo taunimanima idia vara, bona Dirava ena lauma amo Dirava ena natuna ia vara. 7 Namo lasi umui hoa, badina umui dekenai lau gwau: Umui vara lou be namo. 8 Lai be ia ura toa gabuna dekenai ia toa, bona ena regena oi kamonai, to oi diba lasi edeseni amo ia mai bona edeseni ia lao. Lauma helaga amo idia vara taudia ibounai danu be unai bamona.”+
9 Nikodemo be ia dekenai ia haere: “Unai be edena bamona ia vara diba?” 10 Iesu ia gwau: “Oi be Israela taudia edia hadibaia tauna ta, to inai gaudia oi diba lasi, a? 11 Oi lau hamaoroa momokani, ai diba gaudia ai herevalaia bona ai itaia gaudia ai gwauraia hedinarai, to umui ese ai gwauraia herevadia umui abia dae lasi. 12 Bema umui dekenai tanobada gaudia lau herevalaia, to umui abidadama lasi, vadaeni edena bamona do umui abidadama bema umui dekenai guba gaudia lau herevalaia? 13 Ma danu, tau ta be guba dekenai ia daekau lasi,+ to guba amo ia diho tauna sibona,+ taunimanima ena Natuna unai. 14 Taunimanima lasi gabuna ai Mose ese gaigai be au dekenai ia abia isi hegeregerena,+ taunimanima ese taunimanima ena Natuna do idia abia isi.+ 15 Unai amo ia idia abidadama henia taudia ibounai ese mauri hanaihanai do idia abia.+
16 “Dirava ese tanobada ia lalokau henia bada dainai, ena Natuna korikorina* ia henia,+ unai amo ia idia abidadama henia taudia ibounai be do idia mase lasi, to mauri hanaihanai do idia abia.+ 17 Dirava ese ena Natuna be tanobada dekenai ia siaia, tanobada ia hahemaoro henia totona lasi, to tanobada taudia be ia amo mauri idia abia totona.+ 18 Ia dekenai ia abidadama tauna be hahemaoro do ia abia lasi.+ To ia dekenai ia abidadama lasi tauna be hahemaoro ia abia vadaeni, badina Dirava ena Natuna korikorina ena ladana ia abidadama henia lasi.+ 19 Oibe, diari be tanobada dekenai ia mai vadaeni,+ to taunimanima be diari idia dadaraia bona dibura idia ura henia, badina edia kara be ia dika, unai dainai hahemaoro do idia abia. 20 Kara dika ia karaia tauna be diari ia inai henia bona diari dekenai ia mai lasi, badina diari ese ena kara kereredia ia hahedinaraia garina. 21 To kara maoromaoro ia karaia tauna be diari dekenai ia mai,+ unai amo do ia hedinarai ia karaia gaudia be Dirava ena ura hegeregerena.”
22 Unai murinai, Iesu bona ena hahediba taudia be Iudea tanona dekenai idia lao, bona unuseniai idia ida nega sisina ia noho bona taunimanima ia bapatisoa.*+ 23 Salima kahirakahira hanuana, Aenona ai, Ioane danu ese taunimanima ia bapatisoa noho. Badina unuseniai ranu badana ia noho,+ bona taunimanima be idia mai noho bona bapatiso idia abia.+ 24 Unai nega ai Ioane be dibura rumana ai idia do atoa lasi.+
25 Vadaeni Ioane ena hahediba taudia be Iuda tauna ta ida hahegoeva taravatudia idia hepapahuahulaia. 26 Unai dainai Ioane dekenai idia mai bona ia dekenai idia gwau: “Rabi e, guna Ioridane kahanai oi ida ia noho tauna, oi gwauraia hedinarai tauna unai,+ be taunimanima ia bapatisoa bona ibounai be ia dekenai idia lao noho.” 27 Ioane ia haere, ia gwau: “Tau ta ese gau ta ia abia diba, bema Dirava ese ia dekenai ia henia. 28 Umui danu umui kamonai vadaeni lau gwau, ‘Lau be Keriso lasi,+ to Dirava ese unai tauna vairanai lau ia siaia.’+ 29 Headava matamata tauna ese headava matamata hahine ia abia.+ To headava matamata tauna ena turana be ia badinai ia gini bona ena gadona ia kamonai neganai, ia moale bada. Unai hegeregerena egu kudouna be moale amo ia honu. 30 Unai tauna be do ia bada ia lao, to lau be do lau maragi lau lao.”
31 Atai amo ia mai tauna+ ese taunimanima ibounai ia hereaia. Tanobada amo ia mai tauna be tanobada amo bona tanobada gaudia ia herevalaia. To guba amo ia mai tauna ese taunimanima ibounai ia hereaia.+ 32 Ia itaia bona kamonai gaudia ia gwauraia hedinarai,+ to tau ta ese ena hereva ia abia dae lasi.+ 33 Iena hereva ia abia dae tauna ese ia hamomokania Dirava be ia hereva momokani.+ 34 Dirava ese ia siaia tauna be Dirava ena hereva ia gwauraia,+ badina Dirava ese lauma helaga ibounai ia henia, sisina sibona ia henia lasi. 35 Tamana ese Natuna ia lalokau henia+ bona gau ibounai be iena imana dekenai ia atoa.+ 36 Natuna ia abidadama henia tauna be mauri hanaihanai do ia abia,+ to Natuna ia kamonai henia lasi tauna be mauri do ia itaia lasi,+ to Dirava ena badu be ia latanai ia noho.+
4 Farisea taudia idia kamonai Iesu* be taunimanima momo ia bapatisoa bona ena hahediba taudia ai idia lao,+ to Ioane ena be momo lasi. Iesu be unai ia diba neganai, 2 (momokani Iesu ese taunimanima ia bapatisoa lasi, to ena hahediba taudia ese idia bapatisodia.) 3 ia be Iudea ia rakatania bona Galilea dekenai ia giroa lou, 4 to ia be Samaria amo ia hanaia lao. 5 Vadaeni Samaria ena siti ta ladana Sukara dekenai ia ginidae. Unai siti be Iakobo ese ena natuna Iosepa dekenai ia henia tano kahirakahira.+ 6 Oibe, Iakobo ena ranu guri be unuseniai.+ Iesu be gabu daudau amo ia raka dainai ia hesiku, bona ranu guri* badinai ia helai noho. Unai be 12 oklok* bamona.
7 Samaria hahinena ta be ranu utua totona ia mai. Bona Iesu be ia dekenai ia gwau: “Mani ranu sisina oi henia, lau inua totona.” 8 (Ena hahediba taudia be siti dekenai idia lao aniani idia hoia totona.) 9 Vadaeni, Samaria hahinena be ia dekenai ia gwau: “Dahaka dainai lau amo ranu oi noia, oi be Iuda tauna, bona lau be Samaria hahinena?” (Badina Iuda taudia be Samaria taudia ida idia herevahereva lasi.)+ 10 Iesu be ia dekenai ia gwau: “Bema Dirava ena davana lasi harihari gauna oi diba+ bona bema oi diba daika be oi dekenai ia gwau, ‘Mani ranu sisina oi henia, lau inua totona,’ vadaeni ia do oi noia, bona oi dekenai mauri ranuna do ia henia.”+ 11 Hahine be Iesu dekenai ia gwau: “Tau badana e, oi dekenai ranu utua gauna ta ia noho lasi, bona guri be ia dobu. Vadaeni, edeseni amo mauri ranuna do oi abia? 12 Oi be emai sene tauna Iakobo oi hereaia, a? Ia ese ai dekenai inai ranu guri ia henia, bona ia bona ena natudia bona boromakau be inai ranu guri amo ranu idia inua.” 13 Iesu be ia dekenai ia haere: “Inai ranu idia inua taudia ibounai be do idia ranu mase lou. 14 To lau henia ranuna ia inua tauna be do ia ranu mase lou lasi.+ Unai ranu be ia lalonai ranu guri ta bamona ai do ia lao bona do ia lohilohi dae, mauri hanaihanai ia henia totona.”+ 15 Hahine be ia dekenai ia gwau: “Tau badana e, lau dekenai unai ranu oi henia, unai amo do lau ranu mase lou lasi, bona inai gabu dekenai ranu utua totona do lau mai loulou lasi.”
16 Iesu be ia dekenai ia gwau: “Oi lao, emu adavana oi boiria bona inai gabu dekenai umui mai.” 17 Hahine ia haere: “Lau be adavana lasi.” Iesu be ia dekenai ia gwau: “Oi hereva maoro, oi gwau, ‘Lau be adavana lasi.’ 18 Badina oi be tatau 5 oi adavaia vadaeni, bona hari oi ida ia noho tauna be emu adavana lasi. Oi be oi hereva momokani.” 19 Hahine be ia dekenai ia gwau: “Tau badana e, hari lau diba oi be peroveta tauna.+ 20 Emai sene taudia be inai ororo dekenai idia tomadiho, to umui gwau taunimanima be Ierusalema dekenai idia tomadiho be namo.”+ 21 Iesu be ia dekenai ia gwau: “Hahine e, oi lau hamaoroa momokani, nega ta do ia mai, inai ororo bona Ierusalema dekenai danu Tamana do umui tomadiho henia lasi. 22 Umui be umui diba lasi gauna umui tomadiho henia,+ to ai be ai diba gauna ai tomadiho henia, badina hahemauri be Iuda taudia amo ia mai.+ 23 To nega ta do ia mai, bona ia ginidae vadaeni, tomadiho momokani taudia ese lauma ai bona momokani ai Tamana do idia tomadiho henia. Oibe, badina Tamana be unai bamona taudia ia tahua noho, ia idia tomadiho henia totona.+ 24 Dirava be Lauma,+ bona ia idia tomadiho henia taudia ese lauma ai bona momokani ai ia idia tomadiho henia be namo.”+ 25 Hahine be Iesu dekenai ia gwau: “Lau diba Mesia be do ia mai, ia idia gwauraia Keriso. Ia mai neganai, ai dekenai gau ibounai do ia gwauraia hedinarai.” 26 Iesu be ia dekenai ia gwau: “Tauna be lau inai, oi lau hereva henia noho.”+
27 Unai nega ai ena hahediba taudia idia ginidae, bona idia hoa badina ia be hahine ta ida ia herevahereva. To ta ia gwau lasi: “Ia amo dahaka oi ura?” eiava “Dahaka dainai ia oi hereva henia noho?” 28 Vadaeni unai hahine be ena ranu hodu ia rakatania bona siti dekenai ia lao bona taunimanima ia hamaorodia: 29 “Umui mai bona egu kara ibounai be lau dekenai ia gwauraia tauna umui itaia. Reana ia be Keriso, eiava?” 30 Unai taudia be siti idia rakatania bona Iesu dekenai idia mai.
31 Unai nega ai, Iesu ena hahediba taudia be ia idia hamaoroa, idia gwau: “Rabi* e,+ oi aniani.” 32 To idia dekenai ia gwau: “Lau be mai egu aniani, to unai umui diba lasi.” 33 Unai dainai hahediba taudia be ta ta dekenai idia gwau: “Daika ese ia dekenai aniani ia henia?” 34 Iesu be idia dekenai ia gwau: “Egu aniani be lau ia siaia tauna ena ura do lau karaia+ bona lau dekenai ia henia gaukarana do lau hagugurua.+ 35 Umui gwau hua 4 idia do noho bena gogoa negana do ia ginidae, ani? To umui lau hamaoroa, emui kwarana umui abia isi bona witi uma umui itaia, idia kurokuro vadaeni gogoa totona.+ 36 Utua tauna be ena davana ia abia noho bona huahua be mauri hanaihanai totona ia haboua noho, unai amo hadoa tauna bona utua tauna be do idia moale hebou.+ 37 Badina unai dala ai inai hereva be ia momokani: Ta be hadoa tauna bona ma ta be utua tauna. 38 Umui lau siaia umui hadoa lasi gauna umui gogoa totona. Ma haida ese idia hadoa, to umui mai bona edia gaukara ena anina namona umui abia.”
39 Unai siti amo Samaria taudia momo ese Iesu idia abidadama henia, badina unai hahine ia hereva ia gwau: “Lau karaia gaudia ibounai be lau dekenai ia gwauraia.”+ 40 Unai dainai Samaria taudia be ia dekenai idia mai neganai, idia noia idia ida ia noho totona, bona dina rua unuseniai ia noho. 41 Iesu ena hereva dainai taunimanima momo herea ese ia idia abidadama henia. 42 Bona hahine dekenai idia gwau: “Guna ai be emu hereva dainai ai abidadama, to hari ai danu ese ena hereva ai kamonai bona ai diba inai tauna be momokani tanobada ia hamauria tauna.”+
43 Dina rua murinai, unai gabu ia rakatania bona Galilea dekenai ia lao. 44 To Iesu sibona ia gwau, peroveta tauna be ena hanua korikorina ai idia matauraia lasi.+ 45 Unai dainai Galilea dekenai ia ginidae neganai, Galilea taudia ese ia idia abia dae, badina guna idia danu be Ierusalema ena aria dekenai idia lao bona Iesu ese ia karaia gaudia ibounai idia itaia.+
46 Bena Kana, Galilea dekenai ma ia giroa lou, guna unuseniai ranu be wain ai ia halaoa.+ Vadaeni Kaperanauma ai king ena hesiai tauna ta ia noho, bona ena natuna mero be ia gorere. 47 Unai tauna ia kamonai Iesu be Iudea ia rakatania bona Galilea dekenai ia mai neganai, Iesu dekenai ia lao bona ia noia do ia diho mai ena natuna ia hanamoa totona, badina ia be kahirakahira do ia mase. 48 To Iesu be ia dekenai ia gwau: “Bema umui ese toa bona hoa karadia umui itaia, do umui abidadama.”+ 49 King ena hesiai tauna ese ia hamaoroa, ia gwau: “Lohiabada e, egu natuna ia do mase lasi lalonai, mani lau ida oi mai.” 50 Iesu be ia dekenai ia gwau: “Emu hanua dekenai oi giroa lao, emu natuna ia namo vadaeni.”+ Unai tauna be Iesu ese ia gwauraia hereva ia abidadama henia, bena ia lao. 51 To ena hanua dekenai ia giroa lou noho lalonai, ena hesiai taudia ese idia hedavari henia bona idia hamaoroa, ena natuna mero be ia namo vadaeni. 52 Unai dainai idia ia nanadaia mero be edena hora ai ia namo lou. Ia dekenai idia gwau: “Varani 1 oklok* ai ena fiva ia ore.” 53 Bena tamana ia diba unai hora ai Iesu be ia dekenai ia gwau, “Emu natuna ia namo vadaeni.”+ Unai dainai ia bona ena ruma bese taudia ibounai be Iesu idia abidadama henia. 54 Iesu be Iudea ia rakatania bona Galilea dekenai ia mai neganai, unai be ia karaia hoa karana iharuana.+
5 Gabeai, Iuda taudia be edia aria ta idia karaia,+ bona Iesu be Ierusalema dekenai ia lao. 2 Ierusalema ai, Mamoe Iduarana+ kahirakahira dekenai ranu gabuna ta ia noho. Heberu gado ai ena ladana be Betesata. Unai ranu gabuna be du momo ese idia hagegea.* 3 Unuseniai gorere taudia, matakepulu taudia, raka diba lasi taudia, bona imana o aena idia dika* taudia idia hekure. 4* —— 5 Unuseniai lagani 38 lalonai ia gorere tauna ta ia noho danu. 6 Iesu ia itaia unai tauna ia hekure noho bona ia diba ia be nega daudau lalonai ia gorere, vadaeni ia dekenai ia gwau: “Oi ura oi namo, a?”+ 7 Unai gorere tauna ia haere: “Tau badana e, ranu ia marere neganai durua tauna ta ia noho lasi ranu lalonai lau ia atoa diho totona. To lau lao noho lalonai, ta be lau vairanai ia diho guna.” 8 Iesu be ia dekenai ia gwau: “Oi toreisi! Emu geda* oi abia isi bona oi raka.”+ 9 Bona maoromaoro unai tauna ia namo, ena geda* ia abia isi bona ia raka.
Unai be Sabati dinana. 10 Unai dainai Iuda taudia be ia namo tauna dekenai idia gwau: “Inai be Sabati dinana, emu geda* oi huaia be maoro lasi.”+ 11 To idia dekenai ia gwau: “Lau ia hanamoa tauna be lau ia hamaoroa, ‘Emu geda* oi abia isi bona oi raka.’” 12 Idia nanadaia: “Daika ese oi ia hamaoroa, ‘Geda oi abia isi bona oi raka’?” 13 To ia namo tauna be ia diba lasi daika ese ia ia hanamoa, badina Iesu be unuseniai idia noho hutuma huanai ia raka vareai vadaeni.
14 Gabeai Iesu ese dubu helaga lalonai unai tauna ia davaria, bona ia dekenai ia gwau: “Itaia, oi be oi namo vadaeni. Oi kara dika lou lasi, unai amo dika badana ta be oi dekenai do ia vara lasi.” 15 Unai tauna ia lao bona Iuda taudia ia hamaoroa, ia be Iesu ese ia hanamoa. 16 Unai dainai Iuda taudia ese Iesu idia dagedage henia, badina Sabati dinana ai unai gaudia ia karaia. 17 To ia haere henidia: “Egu Tamana be ia gaukara noho ema bona hari, bona lau danu lau gaukara noho.”+ 18 Unai dainai Iuda taudia be dala idia tahua noho ia idia hamasea totona, badina idia laloa ia be Sabati taravatuna ia makohia sibona lasi, to Dirava ia gwauraia ena Tamana,+ unai amo ia be Dirava hegeregerena ai sibona ia halaoa.+
19 Unai dainai, Iesu be idia dekenai ia gwau: “Umui lau hamaoroa momokani, Natuna be sibona ena ura dekenai gau ta ia karaia diba lasi, to ena Tamana dekenai ia itaia karadia sibona ia karaia.+ Badina Tamana ese ia karaia gaudia ibounai be Natuna danu ese ia karaia. 20 Tamana ese Natuna ia lalokau henia dainai,+ ia karaia gaudia ibounai be ia dekenai ia hahedinaraia, bona unai gaukara idia hereaia gaudia be ia dekenai do ia hahedinaraia, vadaeni do umui hoa.+ 21 Tamana ese mase taudia ia hatorea isi lou bona mauri ia henia,+ Natuna danu be ia ura henia taudia dekenai mauri ia henia.+ 22 Tamana ese tau ta ia hahemaoro henia lasi, to hahemaoro gaukara ibounai be ena Natuna dekenai ia henia.+ 23 Unai amo ibounai ese Natuna do idia matauraia, Tamana idia matauraia bamona. Natuna ia matauraia lasi tauna ese Tamana, natuna ia siaia tauna, ia matauraia lasi.+ 24 Umui lau hamaoroa momokani, bema tau ta be egu hereva ia kamonai bona lau ia siaia Tauna ia abidadama henia, unai tauna ese mauri hanaihanai do ia abia.+ Ia be hahemaoro do ia abia lasi, to mase amo do ia hanaia lao mauri dekenai.+
25 “Umui lau hamaoroa momokani, nega ta ia mai noho bona ia ginidae vadaeni, mase taudia ese Dirava ena Natuna ena gadona do idia kamonai, bona ia idia badinaia taudia be do idia mauri. 26 Tamana be mai ena siahu mauri ia henia totona,+ unai hegeregerena Natuna dekenai siahu ia henia, mauri ia henia totona.+ 27 Bona ia dekenai siahu ia henia hahemaoro ia karaia totona,+ badina ia be taunimanima ena Natuna.+ 28 Inai kara dekenai umui hoa lasi, nega ta ia mai noho, gara gabudia ai idia noho taudia ibounai ese ena gadona do idia kamonai+ 29 bona do idia raka-lasi. Kara namo idia karaia taudia be do idia toreisi lou mauri abia totona, to kara dika idia karaia taudia be do idia toreisi lou hahemaoro abia totona.+ 30 Lau sibona egu ura dekenai gau ta lau karaia diba lasi. Lau kamonai hegeregerena hahemaoro lau karaia, bona egu hahemaoro be ia maoromaoro,+ badina lau sibona egu ura lau badinaia lasi, to lau ia siaia tauna ena ura lau badinaia.+
31 “Bema lau be sibona egu kara lau gwauraia hedinarai, egu hereva do idia abia dae lasi.+ 32 Ta ia noho bona ia ese lau ia gwauraia hedinarai, bona lau diba, lau totona ia gwauraia herevadia be momokani.+ 33 Umui ese Ioane dekenai taunimanima umui siaia, bona ia be hereva momokani ia gwauraia hedinarai.+ 34 To, taunimanima ese lau idia gwauraia hedinarai karana lau abia dae lasi, to inai gaudia lau gwauraia, unai amo mauri umui abia diba. 35 Unai tauna be lamepa ta bamona ia araia bona ia diaridiari noho, bona nega sisina lalonai umui ura iena diari lalonai umui moale bada.+ 36 Ioane be taunimanima ia hamaoroa Tamana ese lau ia siaia. To lau ese gau ta amo lau hamomokania Tamana be lau ia siaia. Gauna be inai: Ia ese lau dekenai ia henia gaukaradia lau hagugurua noho.+ 37 Danu, Tamana, lau ia siaia tauna, ese lau ia gwauraia hedinarai.+ Nega ta ena gadona umui kamonai lasi eiava ena toana umui itaia lasi.+ 38 Iena hereva be umui lalonai ia noho lasi, badina ia siaia tauna umui abidadama henia lasi.
39 “Toretore Helagadia umui duahia noho,+ badina umui laloa idia amo mauri hanaihanai do umui abia. Bona unai Toretore Helagadia be lau idia gwauraia hedinarai.+ 40 To umui ura lasi lau dekenai umui mai,+ mauri umui abia totona. 41 Lau ese taunimanima edia hanamoa herevadia* lau abia dae lasi. 42 To lau diba momokani, emui kudouna ai Dirava umui lalokau henia lasi. 43 Lau be egu Tamana ena ladanai lau mai, to lau umui abia dae lasi. To bema ta be sibona ena ladanai ia mai, unai tauna do umui abia dae. 44 Edena bamona umui abidadama diba, bema umui ta ta amo hanamoa herevadia* umui abia dae, to Dirava korikori tamona ena hanamoa umui tahua lasi?+ 45 Namo lasi umui laloa Tamana dekenai umui do lau samania, to umui abidadama henia tauna, Mose, ese ena toretore amo umui ia samania.+ 46 Momokani, bema Mose umui abidadama henia, lau do umui abidadama henia, badina ia ese egu sivarai ia torea.+ 47 To bema iena toretore umui abidadama henia lasi, edena bamona egu hereva do umui abidadama henia?”
6 Unai murinai Iesu be Galilea eiava Tiberia Gohuna ia hanaia lao.+ 2 Bona hutuma bada be ia murinai idia lao,+ badina idia itaia ia be hoa dalanai gorere taudia ia hanamoa.+ 3 Vadaeni Iesu be ororo ta dekenai ia daekau bona unuseniai ena hahediba taudia ida ia helai. 4 Unai nega ai, Iuda taudia edia Pasova+ aria be ia kahirakahira. 5 Vadaeni Iesu ia roha lao bona ia itaia hutuma bada be ia dekenai idia mai neganai, Filipo dekenai ia gwau: “Edeseni amo paraoa do ita hoia inai taudia idia ania totona?”+ 6 Iesu ese unai ia gwauraia Filipo ia tohoa totona, badina Iesu be do ia karaia gauna ia diba vadaeni. 7 Filipo ese ia haere henia: “Ena be 200 denario* amo paraoa ita hoia, bona idia ta ta dekenai sisina sisina ita henia, to unai be do ia hegeregere lasi.” 8 Ena hahediba tauna ta, Andrea, Simona Petero ena tadikaka, be ia dekenai ia gwau: 9 “Inai mero maragina be mai ena bali paraoa 5 bona gwarume maragidia rua. To inai aniani amo hutuma be edena bamona ita ubua diba?”+
10 Iesu ia gwau: “Taunimanima umui hamaoroa do idia helai.” Unai be rei momo gabuna dainai, tatau be unuseniai idia helai, ibounai be 5,000 bamona.+ 11 Iesu ese paraoa ia abia, bona Dirava ia tanikiu henia murinai, idia helai taudia dekenai ia haria, bona gwarume maragidia danu be unai bamona ia haria, bona edia ura hegeregerena idia aniani. 12 Idia bogakunu neganai, ena hahediba taudia dekenai ia gwau: “Aniani oredia umui haboua, unai amo aniani do umui negea kava lasi.” 13 Vadaeni idia haboua, bona bali paraoa 5 amo idia abia paraoa oredia, taunimanima ese idia ania gaudia unai, be bosea 12 dekenai idia hahonua.
14 Taunimanima ese Iesu ia karaia hoa karana idia itaia neganai, idia gwau: “Momokani, tanobada dekenai do ia mai Peroveta Tauna korikorina be inai.”+ 15 Bena Iesu ia diba taunimanima be do idia mai ia idia dogoatao bona king ai do idia halaoa, unai dainai ia sibona be ororo dekenai ma ia daekau lao.+
16 Dina ia diho neganai, ena hahediba taudia be gohu dekenai idia diho lao,+ 17 bona bouti ta dekenai idia guia, bena gohu idia hanaia bona Kaperanauma dekenai idia lao. Unai nega ai gabu be ia dibura vadaeni, bona Iesu be idia dekenai ia do mai lasi.+ 18 Danu, lai bada ia toa dainai, hurehure ia bada.+ 19 To, idia bara lao 5 eiava 6 kilomita* bamona neganai, idia itaia Iesu be gohu latanai ia raka bona bouti kahirakahira ia mai noho, vadaeni idia gari dikadika. 20 To idia dekenai ia gwau: “Inai be lau, umui gari lasi!”+ 21 Bena idia ura ia be bouti dekenai ia guia, vadaeni daudau lasi murinai bouti be idia lao henia gabuna dekenai ia ginidae.+
22 Murina dinana ai, gohu kahanai idia noho hutuma idia itaia, unuseniai bouti idia noho lasi. Guna bouti maragina ta sibona be unuseniai ia noho, to Iesu be ena hahediba taudia ida unai bouti dekenai ia guia lasi, badina ena hahediba taudia be sibodia idia lao vadaeni. 23 To Tiberia amo bouti haida idia mai bona guna Iesu ese Dirava ia tanikiu henia bona paraoa idia ania gabuna kahirakahira idia noho. 24 Vadaeni hutuma idia itaia Iesu bona ena hahediba taudia be unuseni idia noho lasi neganai, edia bouti idia guia bona Kaperanauma dekenai idia mai, Iesu idia tahua totona.
25 Gohu kahanai ia idia davaria neganai, ia dekenai idia gwau: “Rabi* e,+ edena negai iniseni oi mai?” 26 Iesu ese ia haere henidia: “Umui lau hamaoroa momokani, umui ese hoa karadia umui itaia dainai lasi, to paraoa umui ania bona umui bogakunu dainai, lau umui tahua.+ 27 Ia bodaga diba aniani totona umui gaukara lasi, to ia bodaga diba lasi bona mauri hanaihanai ia henia aniani totona do umui gaukara.+ Unai be taunimanima ena Natuna ese umui dekenai do ia henia. Badina ia be Tamana Dirava ese ia makaia vadaeni, iena lalonamo ia hahedinaraia totona.”+
28 Unai dainai ia dekenai idia gwau: “Dahaka do ai karaia Dirava ena ura ai karaia totona?” 29 Iesu ese ia haere henidia: “Dirava ena ura be inai, ia siaia tauna do umui abidadama henia.”+ 30 Bena ia dekenai idia gwau: “Vadaeni edena toa do oi hahedinaraia,+ unai amo ai itaia bona oi ai abidadama henia diba? Dahaka gaukara oi karaia noho? 31 Emai sene taudia be taunimanima lasi gabuna ai mana idia ania,+ Toretore Helagadia dekenai idia torea hegeregerena: ‘Ia ese guba amo idia dekenai paraoa ia henia idia ania totona.’”+ 32 Bena Iesu be idia dekenai ia gwau: “Umui lau hamaoroa momokani, guba amo ia mai paraoa be Mose ese umui dekenai ia henia lasi, to egu Tamana ese guba amo umui dekenai paraoa momokanina ia henia. 33 Badina Dirava ena paraoa be guba amo ia diho mai bona tanobada taudia dekenai mauri ia henia.” 34 Unai dainai ia dekenai idia gwau: “Lohiabada e, hanaihanai ai dekenai unai paraoa oi henia.”
35 Iesu be idia dekenai ia gwau: “Lau be mauri paraoana. Lau dekenai ia mai tauna be do ia hitolo lasi momokani, bona lau ia abidadama henia tauna be do ia ranu mase lasi momokani.+ 36 To guna umui lau hamaoroa bamona, umui be lau umui itaia, to umui abidadama lasi.+ 37 Tamana ese lau dekenai ia henia taudia ibounai be lau dekenai do idia mai, bona lau dekenai ia mai tauna be do lau lulua lasi.+ 38 Badina guba amo lau diho mai+ egu ura karaia totona lasi, to lau ia siaia tauna ena ura do lau karaia.+ 39 Lau ia siaia tauna ena ura be inai, lau dekenai ia henia taudia ibounai amo ta do lau haboioa lasi, to dina dokona ai idia do lau hatorea isi lou.+ 40 Egu Tamana ena ura be inai, Natuna ia diba bona abidadama henia tauna be mauri hanaihanai ia abia be namo,+ bona dina dokona ai ia do lau hatorea isi lou.”+
41 Bena Iuda taudia be ia idia maumauraia matamaia, badina ia gwau: “Lau be guba amo ia diho mai paraoa.”+ 42 Bona idia hereva, idia gwau: “Inai be Iesu, Iosepa ena natuna, ena tamana bona sinana ita diba, ani?+ Ma edena bamona ia gwau, ‘Lau be guba amo lau diho mai’?” 43 Iesu be idia dekenai ia gwau: “Umui huanai maumau karana umui hadokoa. 44 Tau ta be lau dekenai do ia mai diba, bema Tamana, lau ia siaia tauna ese ia veria mai,+ bona dina dokona ai ia do lau hatorea isi lou.+ 45 Peroveta taudia edia toretore lalonai ia gwau: ‘Idia ibounai be Iehova* ese do ia hadibaia.’+ Tamana idia kamonai henia bona diba idia abia taudia ibounai be lau dekenai do idia mai. 46 Tau ta ese Tamana ia itaia lasi,+ to Dirava amo ia mai tauna sibona ese Tamana ia itaia.+ 47 Umui lau hamaoroa momokani, ia abidadama tauna be mauri hanaihanai do ia abia.+
48 “Lau be mauri paraoana.+ 49 Emui sene taudia ese taunimanima lasi gabuna ai mana idia ania, to idia mase.+ 50 To guba amo ia diho mai paraoana ia ania tauna be do ia mase lasi. 51 Lau be guba amo ia diho mai mauri paraoana. Bema ta ese inai paraoa ia ania, do ia mauri ela bona hanaihanai. Bona momokani, do lau henia paraoana be egu tauanina, unai amo tanobada taudia ese mauri idia abia diba.”+
52 Bena Iuda taudia be ta ta ida idia hepapahuahu matamaia, idia gwau: “Edena bamona inai tauna ese ena tauanina ia henia ita ania totona?” 53 Vadaeni Iesu be idia dekenai ia gwau: “Umui lau hamaoroa momokani, bema taunimanima ena Natuna ena tauanina umui ania lasi bona ena rara umui inua lasi, umui be mauri do umui abia lasi.*+ 54 Lauegu hidio ia ania bona egu rara ia inua tauna be mauri hanaihanai do ia abia, bona dina dokona ai ia do lau hatorea isi lou.+ 55 Badina egu hidio be aniani korikorina bona egu rara be inua gauna korikorina. 56 Lauegu hidio ia ania bona egu rara ia inua tauna be lau ida ia hakapua bona lau be ia ida lau hakapua.+ 57 Ia mauri noho Tamana ese lau ia siaia bona Tamana dainai lau mauri noho. Unai hegeregerena egu hidio ia ania tauna danu be lau dainai do ia mauri.+ 58 Inai paraoa be guba amo ia diho mai. Ia be emui sene taudia ese idia ania paraoa hegeregerena lasi, unai paraoa idia ania to gabeai idia mase. To inai paraoa ia ania tauna be do ia mauri hanaihanai.”+ 59 Kaperanauma ena sinagoga* ta dekenai ia hadibaia noho neganai, unai gaudia ia gwauraia.
60 Unai idia kamonai neganai, ena hahediba taudia momo idia gwau: “Inai be hereva namona lasi! Ai ura lasi ai kamonai.” 61 To Iesu ia diba ena hahediba taudia be unai idia maumauraia neganai, idia dekenai ia gwau: “Unai ese umui ia habadua, a? 62 Bema umui itaia taunimanima ena Natuna be guna ia noho gabuna dekenai ia daekau, dahaka do umui karaia?+ 63 Lauma helaga ese mauri ia henia,+ to tauanina be anina lasi. Umui dekenai lau gwauraia vadaeni herevadia be lauma helaga amo bona mauri idia henia.+ 64 To umui haida be umui abidadama lasi.” Badina Iesu be matamana amo ia diba daidia be idia abidadama lasi bona daika ese ia be ena inai taudia dekenai do ia henia.+ 65 Ma ia gwau: “Unai dainai umui dekenai lau hereva vadaeni, ta be lau dekenai ia mai diba bema Tamana ese gwaumaoro ia henia.”+
66 Unai dainai ena hahediba taudia momo be idia rakatania gaudia dekenai idia giroa lou,+ bona ia idia bamoa lou lasi. 67 Vadaeni Iesu be ena aposetolo taudia 12 dekenai ia gwau: “Umui danu umui ura lao, a?” 68 Simona Petero be ia dekenai ia gwau: “Lohiabada e, daika dekenai do ai lao?+ Mauri hanaihanai herevadia be oi amo idia mai.+ 69 Ai abidadama bona ai diba oi be Dirava ena Helaga Tauna.”+ 70 Iesu ese ia haere henidia, ia gwau: “Lau ese umui 12 lau abia hidi, ani?+ To umui ta be ladana hadikaia tauna.”*+ 71 Ia be Simona Iskariote ena natuna, Iuda, ia herevalaia, badina ena be ia be aposetolo taudia 12 ta, to gabeai ia ese Iesu be ena inai taudia dekenai do ia henia.+
7 Unai murinai, Iesu be Galilea dekenai ia haroro noho, to ia ura lasi Iudea dekenai ia haroro, badina Iuda taudia idia ura ia idia hamasea.+ 2 To Iuda taudia edia Ruma Maragidia Ena Aria*+ be ia kahirakahira. 3 Vadaeni ena tadikaka+ be ia dekenai idia gwau: “Inai gabu oi rakatania bona Iudea dekenai oi lao, unai amo emu hahediba taudia ese oi karaia noho gaudia do idia itaia danu. 4 Bema tau ta ia ura taunimanima ese ia idia diba, ia be hunia dekenai gau ta do ia karaia lasi. Bema inai gaudia oi karaia, namona be taunimanima ibounai vairanai oi karaia.” 5 Iena tadidia be ia idia abidadama henia lasi.+ 6 Vadaeni Iesu be idia dekenai ia gwau: “Lauegu nega be ia do ginidae lasi,+ to umui dekenai nega ibounai be hegeregere. 7 Tanobada ese umui ia inai henia be anina lasi, to lau ia inai henia, badina ena kara dika lau gwauraia hedinarai.+ 8 Aria dekenai umui lao, to lau be do lau daekau lao lasi, badina egu nega be ia do ginidae lasi.”+ 9 Vadaeni idia dekenai unai gaudia ia herevalaia murinai, Galilea dekenai ia noho.
10 To ena tadidia be aria dekenai idia daekau lao murinai, ia danu ia lao, to hehuni dalanai ia lao. 11 Vadaeni Iuda taudia be aria gabuna dekenai ia idia tahua matamaia, bona idia gwau: “Unai tauna be edeseni?” 12 Hutuma be sibodia huanai gado maragimaragi ai ia idia herevalaia. Haida idia gwau: “Ia be tau namona.” To ma haida idia gwau: “Lasi, ia ese taunimanima ia hakaua kerere.”+ 13 Oibe, ta be taunimanima vairanai Iesu ia herevalaia lasi, badina Iuda taudia dekenai idia gari.+
14 Aria ena dina namba 4 ai, Iesu be dubu helaga lalonai ia vareai bona ia hadibaia matamaia. 15 Iuda taudia idia hoa, bona idia gwau: “Inai tauna be sikuli* ta dekenai ia lao lasi, to edena bamona iena diba Toretore Helagadia dekenai be bada?”+ 16 Iesu ese idia ia haere henia: “Lau hadibaia gaudia be lau amo lasi, to lau ia siaia tauna amo.+ 17 Bema ta ia ura Dirava ena ura ia karaia, ia be do ia diba bema lau hadibaia herevadia be Dirava amo+ eiava lau sibona egu lalohadai lau gwauraia. 18 Sibona ena lalohadai ia gwauraia tauna be sibona ena hairai ia tahua noho. To ia ia siaia tauna ena hairai ia tahua tauna be hereva momokani tauna,+ bona ia dekenai kara gageva ta be lasi. 19 Mose ese umui dekenai Taravatu ia henia, ani?+ To umui ese unai Taravatu umui badinaia lasi. Dahaka dainai dala umui tahua noho lau umui hamasea totona?”+ 20 Hutuma idia haere: “Demoni be oi lalonai ia noho. Daika ia ura oi ia hamasea?” 21 Iesu be idia dekenai ia gwau: “Kara tamona sibona lau karaia, to umui ibounai umui hoa. 22 Unai dainai Mose ese umui dekenai kopina utua* taravatuna ia henia+ (ia be Mose amo lasi, to sene taudia amo)+ bona sabati dinana ai umui ese tau ta ena kopina umui utua. 23 Bema sabati ai tau ta ena kopina umui utua, badina umui ura Mose ena Taravatu umui badinaia, vadaeni dahaka dainai lau dekenai umui badu dikadika badina sabati ai gorere tauna ta lau hanamoa?+ 24 Namo lasi ta ena toana amo ia umui hahemaoro henia, to mai maoromaoro ida ia umui hahemaoro henia.”+
25 Vadaeni Ierusalema dekenai idia noho taudia haida idia hereva idia gwau: “Idia ura hamasea tauna be inai, ani?+ 26 To itaia, ia be taunimanima vairanai ia hereva noho ma ia dekenai gau ta idia gwauraia lasi. Lohia taudia idia diba momokani inai tauna be Keriso, a? 27 Inai tauna ia mai gabuna ita diba.+ To Keriso ia mai neganai, tau ta be do ia diba lasi ia be edena gabu amo.” 28 Bena Iesu be dubu helaga ai ia hadibaia noho lalonai, ena gadona ia habadaia, ia gwau: “Umui be lau umui diba bona lau mai gabuna danu umui diba. Bona lau be sibona egu ura dainai lau mai lasi,+ to lau ia siaia Tauna be ia noho momokani, bona umui be ia umui diba lasi.+ 29 Lau be ia lau diba,+ badina lau be ena gwaukau tauna bona Ia ese lau ia siaia.” 30 Vadaeni dala idia tahua ia idia dogoatao totona,+ to ta ese ia dogoatao lasi, badina ena nega be ia do ginidae lasi.+ 31 To taunimanima momo ese ia idia abidadama henia,+ bona idia gwau: “Keriso ia ginidae neganai, ia be toa karadia momo do ia karaia. Inai tauna be unai bamona ia karaia noho, ani?”
32 Farisea taudia idia kamonai hutuma be Iesu idia herevalaia neganai, idia bona dubu biagudia ese ofesa taudia* idia siaia, Iesu idia dogoatao totona. 33 Bena Iesu ia gwau: “Lau be nega sisina umui danu do lau noho, bena lau ia siaia Tauna dekenai do lau giroa lou.+ 34 Lau do umui tahua, to lau do umui davaria lasi, bona lau lao gabuna dekenai umui mai diba lasi.”+ 35 Unai dainai Iuda taudia be sibodia huanai idia gwau: “Inai tauna be ia ura edeseni ia lao, ma do ita davaria lasi? Reana ia ura Grik taudia huanai idia noho Iuda taudia dekenai ia lao, bona Grik taudia ia hadibaia, a? 36 Iena hereva ena anina be dahaka, ia gwau, ‘Lau do umui tahua, to lau do umui davaria lasi, bona lau lao gabuna dekenai umui mai diba lasi’?”
37 Dina ginigabena, unai be aria ena dina badana ai,+ Iesu ia gini bona ena gadona ia habadaia, ia gwau: “Bema ta ia ranu mase, lau dekenai ia mai bona ranu ia inua be namo.+ 38 Lau ia abidadama henia tauna be Toretore Helagadia ese ia herevalaia, ia gwau: ‘Ena lalona momokani amo mauri ranu do ia aru.’”+ 39 Ia be lauma helaga ia herevalaia. Ia idia abidadama henia taudia ese unai do idia abia. To idia be lauma helaga idia do abia lasi,+ badina Iesu be ena hairai ia do abia lasi.+ 40 Vadaeni unai hereva idia kamonai taudia haida idia hereva matamaia, idia gwau: “Inai tauna be Peroveta Tauna korikorina.”+ 41 Haida idia gwau: “Inai be Keriso.”+ To ma haida idia gwau: “Keriso be Galilea amo do ia mai, a?+ 42 Toretore Helagadia ia gwau Keriso be Davida ena bese amo do ia vara+ bona Betelehema,+ guna Davida ia noho hanuana amo do ia mai, ani?”+ 43 Vadaeni hutuma be ia dainai idia parara. 44 Ena be idia haida idia ura ia idia dogoatao, to ta ese ia dogoatao lasi.
45 Bena ofesa taudia idia giroa lou neganai, dubu biagudia bona Farisea taudia be idia dekenai idia henanadai: “Dahaka dainai ia umui mailaia lasi?” 46 Ofesa taudia idia haere: “Guna tau ta be unai bamona ia hereva lasi.”+ 47 Vadaeni Farisea taudia idia gwau: “Ia ese umui ia hakaua kerere danu, a? 48 Lohia tauna ta eiava Farisea tauna ta be ia dekenai ia abidadama, a?+ Lasi. 49 To inai hutuma be Taravatu idia diba lasi, bona Dirava ena lalonamo do idia abia lasi.” 50 Idia ta be Nikodemo, ia be guna Iesu dekenai ia mai. Ia be idia dekenai ia gwau: 51 “Iseda Taravatu hegeregerena, bema ta ita hahemaoro henia, namona be ena hereva ita kamonai guna bona ia karaia gauna ita diba, ani?”+ 52 Ia idia haere henia, idia gwau: “Oi danu be Galilea amo, a? Toretore Helagadia oi tahua bona do oi diba, peroveta tauna ta be Galilea amo do ia mai lasi.”*
8 12 Bena Iesu be idia dekenai ma ia gwau: “Lau be tanobada ena diari.+ Lau ia badinaia tauna be dibura ai do ia raka lasi, lasi momokani, to mauri ia henia diari do ia abia.”+ 13 Vadaeni Farisea taudia be ia dekenai idia gwau: “Oi be sibona oi herevalaia, to emu hereva be momokani lasi.” 14 Iesu be idia dekenai ia gwau: “Ena be lau be sibona lau herevalaia, to egu hereva be momokani, badina lau mai gabuna bona do lau lao gabuna lau diba.+ To umui be lau mai gabuna bona do lau lao gabuna umui diba lasi. 15 Umui be taunimanima edia dala hegeregerena umui hahemaoro,+ to lau be tau ta lau hahemaoro henia lasi. 16 To bema hahemaoro lau karaia, egu hahemaoro be momokani, badina lau bona Tamana, lau ia siaia tauna, ese hahemaoro ai karaia.+ 17 Danu, umui sibona emui Taravatu* ia gwau: ‘Bema witnes taudia be rua, unai hereva do idia hamomokania.’+ 18 Lau be sibona lau herevalaia, bona Tamana, lau ia siaia tauna, ese lau ia herevalaia danu.”+ 19 Bena ia dekenai idia gwau: “Emu Tamana be edeseni?” Iesu ia haere: “Umui be lau bona egu Tamana umui diba lasi.+ Bema lau umui diba, egu Tamana do umui diba danu.”+ 20 Iesu be dubu helaga ai, moni maua idia noho gabunai ia hadibaia noho lalonai, unai hereva ia gwauraia.+ To tau ta ese ia dogoatao lasi, badina ena nega be ia do ginidae lasi.+
21 Unai dainai idia dekenai ma ia gwau: “Lau be do lau lao bona lau do umui tahua, to umui be emui kara dika ai do umui mase.+ Lau lao gabuna dekenai umui mai diba lasi.”+ 22 Vadaeni Iuda taudia idia gwau: “Ia be sibona do ia hamasea, a? Badina ia gwau, ‘Do lau lao gabuna dekenai umui mai diba lasi.’” 23 Idia dekenai ma ia gwau: “Umui be henunai amo, lau be ataiai amo. Umui be inai tanobada amo, lau be inai tanobada amo lasi.+ 24 Unai dainai umui lau hamaoroa: Umui be emui kara dikadia dainai do umui mase. Badina lau hereva vadaeni lau be daika, to bema umui abia dae lasi, emui kara dika ai do umui mase.” 25 Unai dainai ia dekenai idia gwau: “Oi be daika?” Iesu ia haere: “Egu hereva ena anina umui lalopararalaia lasi dainai, dahaka dainai umui lau hereva henia noho? 26 Lau ura umui dekenai gau momo lau herevalaia bona hahemaoro lau karaia. Oibe, lau ia siaia Tauna be momokani, bona ia amo lau kamonai gaudia be tanobada taudia dekenai lau gwauraia.”+ 27 Idia laloparara lasi ia be Tamana ia herevalaia. 28 Bena Iesu ia gwau: “Umui ese taunimanima ena Natuna umui abia isi murinai,+ do umui diba lau be daika.+ Bona lau be sibona egu ura dekenai gau ta lau karaia lasi,+ to Tamana ese lau ia hadibaia gaudia lau herevalaia. 29 Bona lau ia siaia Tauna be lau ida, ia ese lau ia rakatania lasi, badina hanaihanai ia hamoalea gaudia lau karaia.”+ 30 Unai gaudia ia herevalaia noho lalonai, momo ese ia idia abidadama henia.
31 Bena Iesu be ia idia abidadama henia Iuda taudia dekenai ia gwau: “Bema egu hereva umui badinaia, umui be momokani egu hahediba taudia, 32 bona hereva momokani do umui diba,+ bona hereva momokani ese umui do ia ruhaia.”+ 33 Idia haere: “Ai be Aberahamo ena natudia bona nega ta tau ta ena igui hesiai gaukara ai karaia lasi. Dahaka dainai oi gwau, ‘Umui do ia ruhaia’?” 34 Iesu ia gwau: “Umui lau hamaoroa momokani, kara dika idia karaia taudia ibounai be kara dika ena igui hesiai taudia.+ 35 Danu, igui hesiai tauna be ruma bese lalonai do ia noho hanaihanai lasi, to natuna be do ia noho hanaihanai. 36 Unai dainai bema Natuna ese umui ia ruhaia, umui do ia ruhaia momokani. 37 Lau diba umui be Aberahamo ena natudia. To umui ese lau hamasea dalana umui tahua noho, badina egu hadibaia hereva umui abia dae lasi. 38 Egu Tamana ida lau noho neganai, lau itaia gaudia lau herevalaia,+ to umui be emui tamana dekenai umui kamonai gaudia umui karaia.” 39 Ia idia haere henia: “Aiemai tamana be Aberahamo.” Iesu be idia dekenai ia gwau: “Bema umui be Aberahamo ena natudia,+ Aberahamo ia karaia gaudia do umui karaia. 40 Lau ese umui dekenai Dirava amo lau kamonai hereva momokani lau gwauraia, to umui ese lau hamasea dalana umui tahua noho.+ Aberahamo be unai bamona ia karaia lasi. 41 Umui be emui tamana ena kara umui karaia noho.” Ia dekenai idia gwau: “Ai be heudahanai karana* amo ai vara lasi, aiemai Tamana be tamona, Dirava unai.”
42 Iesu be idia dekenai ia gwau: “Bema Dirava be emui Tamana, lau do umui lalokau henia,+ badina lau be Dirava amo lau mai bona iniseniai lau noho. Lau be sibona egu ura dainai lau mai lasi, to Dirava ese lau ia siaia.+ 43 Dahaka dainai lau herevalaia gaudia umui lalopararalaia lasi? Badina egu hereva umui kamonai diba lasi. 44 Umui be emui tamana, Diabolo amo, bona umui ura emui tamana ena ura umui karaia.+ Matamana amo ia be ala-ala tauna+ bona hereva momokani ia badinaia lasi, badina hereva momokani be ia lalonai ia noho lasi. Hereva koikoi ia gwauraia neganai, ena kara hegeregerena ia hereva, badina ia be koikoi tauna bona koikoi ena tamana.+ 45 Lau be hereva momokani lau gwauraia, to lau umui abidadama henia lasi. 46 Umui daika ia gwau lau be kara dika tauna? Bema hereva momokani lau gwauraia, dahaka dainai lau umui abidadama henia lasi? 47 Dirava amo ia mai tauna be Dirava ena hereva ia kamonai.+ To umui be umui kamonai lasi, badina umui be Dirava amo umui mai lasi.”+
48 Iuda taudia be ia dekenai idia gwau: “Aiemai hereva be maoro, ai gwau, ‘Oi be Samaria tauna+ bona oi lalonai demoni ta ia noho.’”+ 49 Iesu ia haere: “Lau lalonai demoni ta ia noho lasi. Lau be egu Tamana lau matauraia, to umui be lau umui matauraia lasi. 50 To lau be sibona egu hairai lau tahua lasi.+ Dirava ia ura lau be hairai lau abia bona Ia be hahemaoro tauna. 51 Umui lau hamaoroa momokani, bema tau ta ese egu hereva ia badinaia, ia be do ia mase lasi.”+ 52 Iuda taudia be ia dekenai idia gwau: “Hari ai diba oi lalonai demoni ta ia noho. Aberahamo be ia mase vadaeni, bona peroveta taudia danu, to oi gwau, ‘Bema tau ta ese egu hereva ia badinaia, ia be mase do ia mamia lasi, lasi momokani.’ 53 Oi ese emai tamana Aberahamo, ia mase vadaeni tauna oi hereaia, a? Peroveta taudia be idia mase danu. Vadaeni oi be daika?” 54 Iesu ia gwau: “Bema lau sibona lau hanamoa, egu hairai be anina lasi. To egu Tamana ese lau ia hanamoa,+ bona umui gwau ia be emui Dirava. 55 To umui be ia umui diba lasi.+ Lau be ia lau diba,+ bema lau gwau ia lau diba lasi, lau be koikoi tauna, umui bamona. To lau be ia lau diba bona ena hereva lau badinaia noho. 56 Emui tamana Aberahamo be ia moale bada egu dina ia itaia totona, bona lalona ena matana amo ia itaia bona ia moale.”+ 57 Bena Iuda taudia be ia dekenai idia gwau: “Oiemu mauri lagani be 50 ia do abia lasi, to Aberahamo oi itaia vadaeni, a?” 58 Iesu be idia dekenai ia gwau: “Umui lau hamaoroa momokani, Aberahamo ia do vara lasi neganai, lau noho vadaeni.”+ 59 Vadaeni nadi idia abia Iesu idia hodoa totona, to Iesu ia hunia bona dubu helaga amo ia raka-lasi.
9 Iesu ia raka hanai noho lalonai, ia vara negana amo ia matakepulu tauna ia itaia. 2 Bona ena hahediba taudia ese idia nanadaia: “Rabi* e,+ daika ia kara dika, inai tauna eiava ena tama sina, unai dainai ia vara neganai ia matakepulu?” 3 Iesu ia haere: “Inai tauna eiava ena tama sina idia kara dika lasi, to unai ia vara unai amo taunimanima ese Dirava ia karaia diba gauna do idia itaia.+ 4 Namona be lau ia siaia Tauna ena gaukara be dina lalonai ita karaia.+ Hanuaboi be ia mai noho bona unai negai, tau ta do ia gaukara lasi. 5 Tanobada dekenai lau do noho lalonai, lau be tanobada ena diari.”+ 6 Unai gaudia ia herevalaia murinai, tano dekenai ia kanudi bona kopukopu sisina ia karaia, bona unai amo unai tau ena matana ia dahua,+ 7 bena ia dekenai ia gwau: “Oi lao Siloama gohuna dekenai emu matana oi huria” (Siloama anina be “Siaia Lao”). Vadaeni ia lao, ena matana ia huria, bona ia giroa mai neganai ia itaia diba.+
8 Bena unai tau ena dekena taudia bona guna ia noinoi neganai ia idia itaia taudia idia gwau: “Ia be guna iniseniai ia helai bona ia noinoi tauna, ani?” 9 Haida idia gwau: “Inai be ia.” Ma haida idia gwau: “Lasi, to ia be unai tauna hegeregerena.” Unai tau be ia hereva noho: “Lau be unai tauna.” 10 Bena ia idia nanadaia: “Vadaeni, edena bamona oi itaia diba?” 11 Ia haere: “Tau ta ladana Iesu ese kopukopu ia karaia bona egu matana dekenai ia dahua bena lau dekenai ia gwau, ‘Siloama dekenai oi lao bona emu matana oi huria.’+ Unai dainai lau lao bona egu matana lau huria murinai lau itaia diba.” 12 Vadaeni ia idia nanadaia: “Unai tauna be edeseni?” Ia gwau: “Lau diba lasi.”
13 Idia ese guna ia matakepulu tauna be Farisea taudia dekenai idia hakaua lao. 14 Danu, Iesu ese kopukopu ia karaia bona unai tauna ena matana ia kehoa dinana+ be Sabati dinana.+ 15 Unai dainai, Farisea taudia danu be ia idia nanadaia edena dala ai ia itaia diba. Idia dekenai ia gwau: “Ia ese kopukopu be egu matana dekenai ia dahua, bona egu matana lau huria, bena lau itaia diba.” 16 Bena Farisea taudia haida idia gwau: “Inai tauna be Dirava amo ia mai lasi, badina Sabati ia badinaia lasi.”+ Ma haida idia gwau: “Edena bamona kara dika tauna ta be unai bamona toa karadia ia karaia diba?”+ Unai dainai idia parara.+ 17 Vadaeni ia matakepulu tauna dekenai ma idia gwau: “Unai tauna ese oiemu matana ia kehoa dainai, oiemu lalohadai be dahaka?” Ia gwau: “Ia be peroveta tauna.”
18 To Iuda taudia idia abia dae lasi unai tauna be guna ia matakepulu bona hari ia itaia, ela bona ena tama sina idia boiria. 19 Idia dekenai idia henanadai: “Inai be emui natuna, umui gwau ia vara neganai ia matakepulu, a? To, edena bamona hari ia itaia diba?” 20 Ena tama sina idia haere: “Ai diba inai be emai natuna bona ia vara neganai ia be matakepulu. 21 To hari ia itaia diba dalana be ai diba lasi, bona daika ese ena matana ia kehoa be ai diba lasi. Ia umui nanadaia. Ia be tau badana vadaeni. Ia sibona do ia hereva be namo.” 22 Iena tama sina be Iuda taudia dekenai idia gari dainai, unai bamona idia hereva,+ badina Iuda taudia be idia lalotamona vadaeni, bema ta ese Iesu ia gwauraia Keriso, ia be sinagoga amo do idia lulua.+ 23 Unai dainai ena tama sina idia gwau: “Ia be tau badana vadaeni. Ia umui nanadaia.”
24 Unai dainai nega iharuana idia ese guna ia matakepulu tauna idia boiria bona idia gwau: “Dirava vairanai oi hereva momokani. Ai diba unai tauna be kara dika tauna.” 25 Vadaeni ia haere: “Ia be kara dika tauna eiava lasi be lau diba lasi. Lau diba gauna be inai, ena be guna lau matakepulu, to hari lau itaia diba.” 26 Bena ia dekenai idia gwau: “Oi dekenai dahaka ia karaia? Edena bamona emu matana ia kehoa?” 27 Idia dekenai ia haere: “Umui lau hamaoroa vadaeni, to umui kamonai lasi. Dahaka dainai umui ura lau gwauraia lou? Umui danu umui ura iena hahediba taudia ai umui lao, a?” 28 Unai dainai ia idia hereva auka henia, idia gwau: “Oi be unai tau ena hahediba tauna, to ai be Mose ena hahediba taudia. 29 Ai diba Dirava ese Mose ia hereva henia, to ai diba lasi inai tauna be edeseni amo ia mai.” 30 Unai tau ese ia haere henidia: “Inai be hoa gauna momokani, umui diba lasi unai tauna be edeseni amo ia mai, to ia ese egu matana ia kehoa. 31 Ita diba Dirava be kara dika taudia ia kamonai henia lasi,+ to bema tau ta ese Dirava ia gari henia bona ena ura ia karaia, ia ese unai tauna ia kamonai henia.+ 32 Guna negadia amo, tau ta ese mai matakepulu danu ia vara tauna ena matana ia kehoa sivaraina ita kamonai lasi. 33 Bema unai tauna be Dirava amo ia mai lasi, gau ta do ia karaia diba lasi.”+ 34 Ia dekenai idia gwau: “Oi be kara dika ai oi vara, to oi ura ai oi hadibaia, a?” Bena ia idia negea raka-lasi!+
35 Iesu ia kamonai unai tauna idia negea raka-lasi, bona ia davaria neganai, ia gwau: “Oi ese taunimanima ena Natuna oi abidadama henia, a?” 36 Unai tauna ia haere: “Mani lau oi hamaoroa ia be daika, unai amo ia lau abidadama henia diba?” 37 Iesu be ia dekenai ia gwau: “Oi be ia oi itaia vadaeni, bona ia be oi ia hereva henia noho.” 38 Bena ia gwau: “Lohiabada e, oi lau abidadama henia.” Bona ia vairanai ia igo diho. 39 Bona Iesu ia gwau: “Inai hahemaoro karana totona lau be tanobada dekenai lau mai, idia itaia lasi taudia do idia itaia,+ bona idia itaia taudia be do idia matakepulu.”+ 40 Unuseni idia noho Farisea taudia be unai gaudia idia kamonai bona ia dekenai idia gwau: “Ai danu be ai matakepulu, a?” 41 Iesu be idia dekenai ia gwau: “Bema umui matakepulu, umui dekenai kara dika ta do ia noho lasi. To umui gwau, umui itaia dainai, emui kara dika be umui latanai do ia noho.”+
10 “Umui lau hamaoroa momokani, mamoe edia magu ena iduara amo ia vareai lasi, to magu ia daekau bona ia vareai tauna be henaohenao tauna.+ 2 To iduara amo ia vareai tauna, ia be mamoe naria tauna.+ 3 Iduara naria tauna ese unai tauna totona iduara ia kehoa,+ bona mamoe be ena gadona idia kamonai.+ Ena mamoe edia ladana ia boiria bena murimuri dekenai ia hakaudia lao. 4 Ena mamoe ibounai ia abia raka-lasi murinai, edia vairanai ia raka lao, bona mamoe be ia murinai idia raka, badina ena gadona idia diba. 5 Mamoe be idau tauna murinai do idia raka lasi, to ia amo do idia heau siri, badina idau taudia edia gadona idia diba lasi.” 6 Iesu be unai haheitalai ia gwauraia, to Iuda taudia be ena hereva idia lalopararalaia lasi.
7 Vadaeni Iesu ma ia gwau: “Umui lau hamaoroa momokani, lau be mamoe edia iduara.+ 8 Koikoi dalanai egu ladana idia gaukaralaia bona vareai taudia be henaohenao taudia, to mamoe be edia gadona idia kamonai lasi. 9 Lau be iduara. Lau amo ia raka vareai tauna be do ia mauri, bona unai tauna be do ia vareai bona raka-lasi bona rei namona do ia davaria.+ 10 Henaohenao tauna be ia mai kava lasi, to mamoe ia henaoa, alaia, bona hadikaia ore totona ia mai.+ Lau mai, unai amo mauri do idia abia bona do idia noho ela bona hanaihanai. 11 Lau be mamoe naria tauna namona.+ Mamoe naria tauna namona ese ena mauri be ena mamoe totona do ia henia.+ 12 Moni totona mamoe ia naria tauna be mamoe naria tauna lasi bona mamoe be iena lasi. Ia be uda sisia ia itaia neganai, mamoe ia rakatania bona ia heau bena uda sisia ese mamoe ia koridia bona gabu idauidau dekenai idia heau. 13 Unai ia vara badina ia be moni totona mamoe ia naria bona mamoe ia laloa bada lasi. 14 To lau be mamoe naria tauna namona. Egu mamoe lau diba bona egu mamoe be lau idia diba,+ 15 Tamana be lau ia diba bona lau be ia lau diba hegeregerena.+ Bona egu mauri be mamoe totona do lau henia.+
16 “Bona lau be mai egu mamoe ma haida, idia be inai mamoe maguna lalonai lasi,+ idia danu do lau mailaia bona egu gadona do idia kamonai, bona idia be mamoe orea tamona ai do idia lao, bona mamoe naria tauna be tamona.+ 17 Unai dainai Tamana ese lau ia lalokau henia,+ badina lau ese egu mauri lau henia,+ mauri lau abia lou totona. 18 Tau ta ese lau amo egu mauri ia kokia lasi, to sibona egu ura dainai lau henia. Lau be mai egu maoro* egu mauri lau henia totona, bona mai egu maoro* lau abia lou totona.+ Unai hahegani be egu Tamana amo lau abia.”
19 Unai hereva dainai, Iuda taudia idia parara.+ 20 Idia momo idia gwau: “Ia lalonai demoni ta ia noho bona ia kavakava. Dahaka dainai ia umui kamonai henia?” 21 Ma haida idia gwau: “Demoni ese ia biagua tauna be inai bamona do ia hereva lasi. Demoni ese matakepulu taudia edia matana ia kehoa diba, a?”
22 Unai nega ai Ierusalema dekenai Dubu Hahelagaia Ariana idia karaia. Unai be keru negana, 23 bona dubu helaga lalonai Iesu be Solomona ena du* henunai ia raka.+ 24 Bena Iuda taudia ese ia idia hagegea bona ia dekenai idia gwau: “Dahaka dainai ai dekenai sibona oi gwauraia hedinarai lasi? Bema oi be Keriso, ai oi hamaoroa.” 25 Iesu ese ia haere henidia: “Umui lau hamaoroa vadaeni to umui abidadama lasi. Lauegu Tamana ena ladanai lau karaia noho gaukaradia ese lau idia gwauraia hedinarai.+ 26 To umui abidadama lasi, badina umui be egu mamoe lasi.+ 27 Lauegu mamoe ese egu gadona idia kamonai, idia lau diba, bona idia be egu murinai idia raka.+ 28 Idia dekenai mauri hanaihanai lau henia+ bona idia be do idia mase ore lasi, bona ta ese egu imana amo idia do ia henaoa lasi.+ 29 Lauegu Tamana ese lau dekenai ia henia gaudia ese gau ibounai idia hereaia, bona Tamana ena imana amo ta ese idia ia henaoa diba lasi.+ 30 Lau bona Tamana be tamona.”*+
31 Iuda taudia ese nadi idia abia lou, ia idia hodoa totona. 32 Iesu be idia dekenai ia gwau: “Tamana ese ia henia gaukara namodia momo be umui vairanai lau hahedinaraia. Edena gaukara dainai umui ura lau umui hodoa?” 33 Iuda taudia idia haere: “Gaukara namona ta dainai oi ai hodoa lasi, to Dirava ena ladana oi hadikaia dainai,+ badina ena be oi be taunimanima ta, to oi sibona be dirava ta ai oi halaoa.” 34 Iesu ia haere: “Emui Taravatu* ai inai idia torea, a? ‘Lau gwau, “Umui be dirava.”’*+ 35 Bema Dirava ena hereva ese ia gwauraia dika taudia be ia ese ia gwauraia ‘dirava,’+ bona Toretore Helagadia be ta ese ia haidaua diba lasi, 36 vadaeni, edena bamona umui be lau, Tamana ese ia hahelagaia bona tanobada dekenai ia siaia tauna dekenai umui gwau, ‘Oi be Dirava ena ladana oi hadikaia,’ badina lau gwau, lau be Dirava ena Natuna?+ 37 Bema lau be egu Tamana ena gaukara lau karaia lasi, lau umui abidadama henia lasi. 38 To bema unai gaukara lau karaia noho, ena be umui ese lau umui abidadama henia lasi, namona be unai gaukara umui abidadama henia.+ Unai amo do umui laloparara bona diba do umui abia noho, Tamana be lau ida ia lalotamona bona lau be Tamana ida lau lalotamona.”+ 39 Unai dainai idia ura ia idia dogoatao lou, to idia amo ia heau.
40 Vadaeni Ioridane ia hanaia bona guna Ioane ese bapatiso ia karaia gabuna dekenai ia lao,+ bona unuseniai ia noho. 41 Bona taunimanima momo be ia dekenai idia mai, bona idia gwau: “Ioane be hoa karana ta ia karaia lasi, to Ioane ese inai tauna dainai ia gwauraia gaudia ibounai be momokani.”+ 42 Bona unuseniai momo ese ia idia abidadama henia.
11 Tau ta ladana Lasaro be ia gorere. Ia be Betania hanua tauna, iena taihudia Maria bona Mareta be unai hanua dekenai idia noho danu.+ 2 Unai Maria ese Lohiabada ena aena dekenai bonana namo dehoro ia bubua bona ena huina amo ia dahua kaukau.+ Ia gorere tauna Lasaro be iena taihuna. 3 Vadaeni Lasaro ena taihudia ese Iesu dekenai hereva idia siaia, idia gwau: “Lohiabada e, kamonai! Oi lalokau henia tauna be ia gorere.” 4 To Iesu be unai ia kamonai neganai, ia gwau: “Inai gorere ese mase do ia havaraia lasi, to Dirava dekenai hairai do ia henia,+ vadaeni Dirava ena Natuna be unai dala amo idia hanamoa diba.”
5 Iesu ese Mareta, Maria, bona Lasaro ia lalokau henia. 6 Iesu be Lasaro ena gorere sivaraina ia kamonai neganai, ia lao lasi, to ia noho gabuna ai ma dina rua ia noho. 7 Unai murinai ena hahediba taudia dekenai ia gwau: “Namona be Iudea dekenai ita giroa lou.” 8 To hahediba taudia be ia dekenai idia gwau: “Rabi* e,+ vanegai sibona Iudea taudia idia ura nadi amo oi idia hodoa,+ ma oi ura unuseniai oi giroa lou, a?” 9 Iesu ia haere: “Dina ta ena diari be hora 12, ani?+ Bema ta be dina ena diari lalonai ia raka, gau ta do ia bampaia lasi, badina inai tanobada ena diari ia itaia. 10 To bema tau ta be hanuaboi ai ia raka, gau ta do ia bampaia, badina ia lalonai diari be lasi.”
11 Unai gaudia ia gwauraia murinai, ma ia gwau: “Iseda turana Lasaro be ia mahuta,+ to unuseni do lau lao, ia lau hanogaia totona.” 12 Bena hahediba taudia be ia dekenai idia gwau: “Lohiabada e, bema ia mahuta, ia be do ia namo.” 13 Iesu be Lasaro ena mase ia herevalaia. To idia laloa mahuta ai ia laga-ani karana ia herevalaia. 14 Vadaeni Iesu be idia dekenai ia hereva hedinarai, ia gwau: “Lasaro ia mase vadaeni,+ 15 bona lau be umui dainai lau moale badina lau be unuseniai lau noho lasi, badina do lau karaia gauna ese emui abidadama do ia hagoadaia. Vadaeni namona be ia dekenai ita lao.” 16 Unai dainai Toma, idia gwauraia Hekapa, be hahediba taudia ma haida dekenai ia gwau: “Namona be ita danu ita lao, unai amo ia ida do ita mase.”+
17 Iesu ia ginidae neganai, ia itaia Lasaro be guria gabuna lalonai dina 4 ia noho vadaeni. 18 Betania be Ierusalema kahirakahira, ena daudau be 3 kilomita* bamona. 19 Mareta bona Maria edia taihuna ia mase dainai, Iuda taudia momo be idia dekenai idia mai, edia lalona idia hagoadaia totona. 20 Mareta ia kamonai Iesu ia mai neganai, ia lao ia hedavari henia totona, to Maria+ be ruma dekenai ia helai noho. 21 Bena Mareta be Iesu dekenai ia gwau: “Lohiabada e, bema oi be iniseniai oi noho, egu taihuna be do ia mase lasi. 22 To hari danu lau diba, herevana Dirava amo dahaka oi noia, Dirava ese oi dekenai do ia henia.” 23 Iesu be ia dekenai ia gwau: “Emu taihuna do ia toreisi lou.” 24 Mareta be ia dekenai ia gwau: “Lau diba dina dokona ai do ia toreisi lou.”+ 25 Iesu be ia dekenai ia gwau: “Toreisi lou be lau bona mauri be lau.+ Lau ia abidadama henia tauna, ena be ia mase, to do ia mauri lou. 26 Bona idia mauri noho bona lau idia abidadama henia taudia ibounai be do idia mase diba lasi.+ Unai oi abia dae, a?” 27 Mareta be ia dekenai ia gwau: “Oibe Lohiabada, lau abia dae oi be Keriso, Dirava ena Natuna, tanobada dekenai do ia mai tauna.” 28 Unai ia hereva murinai, ia lao bona ena tadina Maria ia boiria, bona gado maragina dekenai ia gwau: “Hadibaia Tauna+ be ia mai vadaeni bona ia ura oi ia hereva henia.” 29 Maria be unai ia kamonai neganai, ia toreisi haraga bona Iesu dekenai ia lao.
30 Iesu be hanua lalonai ia do vareai lasi, to Mareta ese ia hedavari henia gabuna ai ia do noho. 31 Iuda taudia be Maria ena lalona hagoadaia totona ia ida ruma lalonai idia noho. Bona idia itaia Maria be ia toreisi haraga bona ia raka-lasi neganai, ia idia badinaia badina idia laloa ia be guria gabuna dekenai ia lao,+ ia taitai totona. 32 Maria be Iesu ia noho gabuna dekenai ia ginidae bona Iesu ia itaia neganai, ena aena badinai ia goru diho, bona ia gwau: “Lohiabada e, bema oi be iniseniai oi noho, egu taihuna be do ia mase lasi.” 33 Vadaeni Iesu ese Maria bona ia ida idia mai Iuda taudia idia taitai ia itaia neganai, edia hisihisi ia mamia bona ia lalohisihisi bada. 34 Ia gwau: “Edeseniai ia umui atoa?” Ia dekenai idia gwau: “Lohiabada e, oi mai bona oi itaia.” 35 Vadaeni Iesu ia tai.+ 36 Bena Iuda taudia idia gwau: “Itaia, ia ese Lasaro ia lalokau henia bada!” 37 To idia haida idia gwau: “Inai tauna ese matakepulu tauna ena matana ia kehoa,+ to inai tauna ena mase ia koua diba lasi, a?”
38 Bena Iesu ena lalona ia hisihisi bada, bona guria gabuna dekenai ia lao. Unai guria gabuna be ororo matuna ta bona ena vareai gabuna be nadi ese ia koua. 39 Iesu ia gwau: “Nadi umui kokia.” Mareta, mase tauna ena taihuna, be ia dekenai ia gwau: “Lohiabada e, ena tauanina be ia bonana vadaeni, badina hari be dina namba 4 vadaeni.” 40 Iesu be ia dekenai ia gwau: “Oi lau hamaoroa vadaeni, bema oi abidadama, Dirava ena hairai do oi itaia, ani?”+ 41 Vadaeni nadi idia abia siri. Bena Iesu be guba ia itaia+ bona ia gwau: “Tamagu e, oi lau tanikiu henia badina lau oi kamonai henia. 42 Lau diba oi be hanaihanai lau oi kamonai henia, to lau idia hagegea hutuma dainai lau hereva, unai amo do idia abia dae oi ese lau oi siaia.”+ 43 Unai gaudia ia gwauraia murinai, ia boiboi badabada, ia gwau: “Lasaro e, oi raka-lasi!”+ 44 Ia mase vadaeni tauna ia raka-lasi neganai, ena aena bona imana idia kumia dabua idia do noho, bona vairana idia kumia dabua danu ia noho. Iesu be idia dekenai ia gwau: “Dabua umui ruhaia bona do ia raka.”
45 Unai dainai, Maria idia vadivadi henia Iuda taudia momo be Iesu ese ia karaia gauna idia itaia bona ia idia abidadama henia,+ 46 to idia haida be Farisea taudia dekenai idia lao bona Iesu ia karaia gauna idia herevalaia. 47 Vadaeni dubu biagudia bona Farisea taudia ese Sanhedrin* taudia idia haboua bona idia gwau: “Dahaka do ita karaia, badina inai tauna ese toa karadia momo ia karaia?+ 48 Bema gau ta ita karaia lasi, idia ibounai be ia do idia abidadama henia, bona Roma taudia do idia mai bona iseda gabu* bona iseda bese do idia abia.” 49 To idia ta, Kaiapa,+ unai lagani ai ia be hahelaga tauna badana, be idia dekenai ia gwau: “Umui be gau ta umui diba lasi, 50 bona umui laloparara lasi, emui namo totona tau tamona be taunimanima ibounai totona ia mase be namo, unai amo bese ibounai be dika do idia davaria lasi.” 51 Kaiapa be sibona ena lalohadai ia gwauraia lasi, to unai lagani ai ia be hahelaga tauna badana dainai, ia peroveta Iesu be Iuda besena totona do ia mase. 52 Bona Iuda bese sibona totona lasi, to danu Dirava ena natudia gabu idauidau dekenai idia noho taudia do ia haboudia bona do idia tamona. 53 Vadaeni unai dina amo palani idia karaia Iesu idia hamasea totona.
54 Unai dainai, Iesu be Iuda taudia huanai ia raka loaloa lasi, to unai gabu ia rakatania bona Eparaima, taunimanima lasi gabuna kahirakahira ia noho taoni dekenai ia lao,+ bona unuseniai ena hahediba taudia ida ia noho. 55 Iuda taudia edia Pasova+ be ia kahirakahira dainai, gabu ibounai amo taunimanima momo be Ierusalema dekenai idia daekau lao guna, taravatu hegeregerena sibodia idia hagoevaia totona. 56 Vadaeni Iesu idia tahua bona dubu helaga dekenai idia gini noho lalonai, ta ta dekenai idia gwau: “Dahaka umui laloa? Aria dekenai do ia mai eiava lasi?” 57 To dubu biagudia bona Farisea taudia ese oda idia henia, bema tau ta be Iesu ia noho gabuna ia diba, do ia gwauraia hedinarai, unai amo Iesu idia dogoatao diba.
12 Dina 6 idia do noho bena Pasova do idia karaia neganai, Iesu be Betania dekenai ia ginidae. Lasaro,+ Iesu ese mase amo ia hatorea isi tauna be unuseniai ia noho. 2 Vadaeni hanuaboi ai, ia totona aniani idia hegaegaelaia, bona Mareta ese idia ia hesiai henia.+ Lasaro be Iesu ida idia aniani* hebou tauna ta. 3 Bena Maria ese bonana namo dehoro kavabu ia abia, lita* kahana ta bamona, bona Iesu ena aena dekenai ia bubua bona ena huina amo ia dahua kaukau. Unai dehoro be nado* korikorina bona ia be dava bada gauna. Vadaeni dehoro ena bonana ese ruma lalona ia hahonua.+ 4 To Iesu ena hahediba tauna ta, Iuda Iskariote,+ iena inai taudia dekenai ia do ia henia tauna unai, ia gwau: 5 “Dahaka dainai inai bonana namo dehorona be 300 denario* amo ita hoihoilaia lasi, bona moni be ogogami taudia dekenai ita henia?” 6 Momokani, Iuda be ogogami taudia ia laloa dainai unai bamona ia hereva lasi, to ia be henaohenao tauna bona moni mauana ia naria bona nega momo maua lalonai idia udaia moni ia henaoa. 7 Bena Iesu ia gwau: “Ia umui rakatania. Ia be unai ia karaia, badina egu mase tauanina guria dinana totona lau ia hegaegaelaia.+ 8 Badina ogogami taudia be hanaihanai umui ida do idia noho,+ to lau be hanaihanai umui ida do lau noho lasi.”+
9 Iuda taudia momo idia diba Iesu be unuseniai, vadaeni idia mai, Iesu sibona itaia totona lasi, to Lasaro danu idia itaia totona, ia ese mase amo ia hatorea isi tauna.+ 10 Vadaeni dubu biagudia idia hereva hebou, Lasaro do idia hamasea danu, 11 badina ia dainai Iuda taudia momo be unuseni idia lao bona Iesu idia abidadama henia.+
12 Unai dina murinai, aria dekenai idia mai hutuma bada idia kamonai Iesu be Ierusalema dekenai do ia mai. 13 Unai dainai pama au rigidia idia abia bona ia hedavari henia totona idia lao, bona idia boiboi, idia gwau: “Mani ia oi hamauria! Iehova* ena ladanai ia mai tauna be Ia ese ia hanamoa,+ ia be Israela ena King!”+ 14 Iesu ese doniki natuna ta ia davaria neganai, ia latanai ia helai,+ Toretore Helagadia ai idia torea bamona: 15 “Siona ena natuna kekeni e, oi gari lasi. Itaia! Emu king be ia mai noho, doniki natuna latanai ia helai.”+ 16 Matamanai, ena hahediba taudia be unai gaudia idia lalopararalaia lasi, to Iesu be hairai ia abia neganai,+ idia laloatao Toretore Helagadia ai idia torea gaudia be ia totona, bona ia dekenai unai gaudia idia vara.+
17 Iesu ese guria gabuna amo Lasaro ia boiria bona ia hatorea isi lou neganai,+ unai idia itaia hutuma ese ma haida dekenai idia gwauraia loaloa.+ 18 Unai dainai aria dekenai idia mai taudia idia lao ia idia hedavari henia totona, badina idia kamonai unai hoa karana ia karaia. 19 Bena Farisea taudia be sibodia idia herevahereva, idia gwau: “Umui itaia, a? Ita be ita kwalimu lasi. Taunimanima ibounai be ia murinai idia lao.”+
20 Aria negana ai tomadiho totona idia mai taudia huanai be Grik taudia haida. 21 Vadaeni idia be Filipo dekenai idia lao,+ ia be Betesaida Galilea tauna, bona ia idia noia: “Tau badana e, ai ura Iesu ai itaia.” 22 Filipo ia mai bona Andrea ia hamaoroa. Vadaeni Andrea bona Filipo idia mai bona Iesu idia hamaoroa.
23 To Iesu ese ia haere henidia: “Nega ia ginidae vadaeni taunimanima ena Natuna be hairai do ia abia.+ 24 Umui lau hamaoroa momokani, bema witi ena uhe ta be tano dekenai ia moru bona ia mase lasi, uhe tamona sibona do ia noho, to bema ia mase,+ huahua momo do ia havaraia. 25 Iena mauri ia ura henia tauna ese ena mauri ia hadikaia, to inai tanobada dekenai ena mauri ia ura henia lasi tauna+ be ena mauri do ia gimaia, unai amo mauri hanaihanai do ia abia.+ 26 Bema ta be lau ia hesiai henia, namona be egu murinai ia raka, bona lau noho gabunai egu hesiai tauna danu do ia noho.+ Bema ta be lau ia hesiai henia, Tamana ese ia do ia hanamoa. 27 Hari lau lalohekwarahi bada,+ dahaka do lau gwau? Tamagu e, inai lalohekwarahi negana amo lau oi hamauria.+ To inai lalohekwarahi negana be do ia vara, badina unai dainai lau mai. 28 Tamagu e, emu ladana oi hanamoa.” Bena gado ta+ be guba amo ia mai, ia gwau: “Unai ladana lau hanamoa vadaeni bona do lau hanamoa lou.”+
29 Unuseniai idia gini hutuma be unai idia kamonai neganai, idia gwau guba ia boiboi. Ma haida idia gwau: “Aneru ta be ia dekenai ia hereva.” 30 Iesu ia haere: “Inai gadona umui kamonai be lau totona lasi, to umui totona. 31 Dirava ese inai tanobada ia hahemaoro henia noho, bona inai tanobada ena lohia+ be murimuri dekenai do ia negea.+ 32 To lau, bema lau be tanobada amo idia abia isi,+ taunimanima idauidau be lau dekenai do lau veria mai.” 33 Unai hereva amo ia hahedinaraia ia be edena dala ai do ia mase.+ 34 Bena hutuma be ia dekenai idia haere: “Taravatu* ia gwau Keriso be do ia noho hanaihanai.+ To edena bamona oi gwau taunimanima ena Natuna be do idia abia isi?+ Taunimanima ena Natuna be daika?” 35 Unai dainai Iesu be idia dekenai ia gwau: “Diari be nega sisina umui huanai do ia noho. Diari ia noho lalonai umui raka be namo, unai amo dibura ese umui do ia koua lasi, badina dibura lalonai ia raka tauna be ia diba lasi edeseni ia lao.+ 36 Diari ia noho neganai, diari umui abidadama henia, unai amo diari ena natudia ai do umui lao.”+
Iesu be unai gaudia ia gwauraia murinai, ia lao bona idia amo ia hunia. 37 Ena be idia vairanai toa karadia momo ia karaia, to ia idia abidadama henia lasi. 38 Unai amo peroveta tauna Isaia ena hereva do ia guguru, ia gwau: “Iehova* e, daika ese ai gwauraia gaudia ia abidadama henia?+ Bona Iehova* ese ena siahu* be daika dekenai ia hahedinaraia?”+ 39 Idia abidadama lasi ena badina be Isaia ese ma ia gwauraia. Ia gwau: 40 “Lau ese edia matana lau hakepulua bona edia kudouna lau ha-aukaia. Unai bamona lau karaia unai amo do idia itaia lasi bona do idia karaia gaudia do idia lalopararalaia lasi, bena lau dekenai do idia giroa bona idia do lau hanamoa.”+ 41 Isaia ese unai bamona Keriso ia herevalaia, badina ena hairai ia itaia.+ 42 Oibe, lohia taudia momo ese ia idia abidadama henia danu,+ to ia idia gwauraia hedinarai lasi, badina Farisea taudia dekenai idia gari, dika sinagoga amo idia luludia.+ 43 Idia ese taunimanima edia hanamoa idia ura henia bada, to Dirava ena hanamoa idia ura henia maragi.+
44 To Iesu ia boiboi, ia gwau: “Lau ia abidadama henia tauna be lau sibona ia abidadama henia lasi, to lau ia siaia Tauna danu ia abidadama henia.+ 45 Bona lau ia itaia tauna ese lau ia siaia Tauna danu ia itaia.+ 46 Lau be diari ta bamona tanobada dekenai lau mai,+ unai amo lau idia abidadama henia taudia ibounai be dibura lalonai do idia noho lasi.+ 47 To bema tau ta ese egu hereva ia kamonai bona ia badinaia lasi, ia do lau hahemaoro henia lasi. Badina lau be tanobada hahemaoro henia totona lau mai lasi, to tanobada hamauria totona lau mai.+ 48 Lau ia dadaraia bona egu hereva ia abia dae lasi tauna be ta ese do ia hahemaoro henia. Lau gwauraia herevana ese dina gabediai ia do ia hahemaoro henia. 49 Badina lau be sibona egu ura dainai lau hereva lasi, to lau ia siaia Tamana ese lau ia hagania hegeregerena lau hereva bona hadibaia.+ 50 Bona lau diba ena taravatu ese mauri hanaihanai do ia mailaia.+ Unai dainai lau herevalaia gaudia be Tamana ese lau dekenai ia gwauraia hegeregerena lau herevalaia.”+
13 Pasova aria be do lasi neganai, Iesu ia diba ena nega ia ginidae vadaeni+ inai tanobada do ia rakatania bona Tamana dekenai do ia lao.+ Iesu be tanobada ai iena murinai idia raka taudia ia lalokau henia, oibe, idia ia lalokau henia ela bona ia mase.+ 2 Hanuaboi ai idia aniani noho lalonai, Diabolo ese Iuda Iskariote,+ Simona ena natuna, ena kudouna ai Iesu be ena inai taudia dekenai do ia henia lalohadaina ia atoa vadaeni.+ 3 Iesu ia diba Tamana ese gau ibounai be ena imana dekenai ia atoa vadaeni bona ia be Dirava amo ia mai bona Dirava dekenai do ia giroa lao.+ Unai dainai, 4 idia aniani noho lalonai, ia toreisi bona ena ataiai dabua ia kokia. Bena tauele ta ia abia bona ena gabana ai ia kwatua.+ 5 Unai murinai disi ta lalonai ranu ia bubua bona ena hahediba taudia edia aena ia huria matamaia, bena ena gabana ai ia kwatua tauele amo edia aena ia dahua kaukau. 6 Simona Petero dekenai ia mai neganai, Petero ia gwau: “Lohiabada e, oi ese egu aena do oi huria, a?” 7 Iesu ia haere: “Lau karaia gauna be hari oi lalopararalaia lasi, to gabeai do oi laloparara.” 8 Petero ia gwau: “Oi be egu aena do oi huria lasi momokani.” Iesu ia haere: “Bema oiemu aena lau huria lasi,+ lau abia ahuna do oi abia lasi.” 9 Simona Petero be ia dekenai ia gwau: “Lohiabada e, egu aena sibona lasi, to egu imana bona kwarana oi huria danu.” 10 Iesu ia haere: “Ia digu vadaeni tauna be ena aena sibona ia huria be hegeregere, badina ia be ia goeva vadaeni. Umui be umui goeva, to umui ibounai lasi.” 11 Iesu be ia diba vadaeni daika ese ia be ena inai taudia dekenai do ia henia.+ Unai dainai ia gwau: “Umui be umui goeva, to umui ibounai lasi.”
12 Vadaeni edia aena ia huria murinai, ena ataiai dabua ia karaia bena teibolo dekenai ia helai lou, bona ia gwau: “Umui dekenai lau karaia karana umui lalopararalaia, a? 13 Lau umui gwauraia, ‘Hadibaia Tauna’ bona ‘Lohiabada,’ bona unai bamona umui hereva be maoro.+ 14 Unai dainai, bema lau, Lohiabada bona Hadibaia Tauna, ese emui aena lau huria,+ umui ta ta ese emui aena umui huria danu be namo.+ 15 Lau ese umui totona lau haheitalaia vadaeni, umui dekenai lau karaia hegeregerena, umui danu unai bamona do umui karaia.+ 16 Umui lau hamaoroa momokani, hesiai tauna ese ena biaguna ia hereaia lasi, bona tau ta ese ia siaia tauna be ia ia siaia tauna ia hereaia lasi. 17 Unai gaudia umui diba bona umui karaia neganai, do umui moale.+ 18 Lau be umui ibounai lau herevalaia lasi. Lau abia hidi taudia lau diba. To unai do ia vara, unai amo Toretore Helagadia ese ia gwauraia gaudia do idia guguru, ia gwau:+ ‘Lau ida ia aniani hebou tauna be egu inai tauna ai ia lao.’+ 19 Ia vara lasi gauna be hari umui lau hamaoroa. Unai amo ia vara neganai, do umui abia dae lau be ia.+ 20 Umui lau hamaoroa momokani, lau siaia tauna ia abia dae tauna be lau ia abia dae danu.+ Bona lau ia abia dae tauna ese lau ia siaia Tauna ia abia dae danu.”+
21 Iesu ese unai gaudia ia gwauraia murinai, ia lalohisihisi bada. Bona ia hereva hedinarai, ia gwau: “Umui lau hamaoroa momokani, umui ta ese lau be egu inai taudia dekenai do ia henia.”+ 22 Hahediba taudia be ta ta idia itaia bona idia daradara, ia be daika ia herevalaia.+ 23 Hahediba tauna ta, Iesu ese ia lalokau henia tauna+ be Iesu badinai* ia helai. 24 Unai dainai Simona Petero be unai hahediba tauna dekenai ia lado* bona ia gwau: “Ai oi hamaoroa, ia be daika ia herevalaia.” 25 Vadaeni unai hahediba tauna be Iesu dekenai ia tabekau bona ia henanadai: “Lohiabada e, unai be daika?”+ 26 Iesu ia haere: “Paraoa sisina be vasiahu lalonai lau atoa bona lau henia tauna be unai.”+ Vadaeni Iesu ese paraoa be vasiahu lalonai ia atoa murinai, Iuda, Simona Iskariote ena natuna, dekenai ia henia. 27 Bena Iuda ese paraoa ia abia murinai, Satani be ia lalonai ia vareai.+ Unai dainai Iesu be ia dekenai ia gwau: “Oi ura karaia gauna oi karaia haraga.” 28 To teibolo dekenai idia helai taudia ta ia diba lasi dahaka dainai Iuda dekenai unai hereva ia gwauraia. 29 Haida idia laloa Iuda be moni mauana ia dogoatao dainai,+ Iesu be ia dekenai ia gwau: “Aria totona do ita gaukaralaia gaudia oi hoia,” eiava ia ese ogogami taudia dekenai harihari gauna do ia henia. 30 Vadaeni Iuda be unai paraoa sisina ia abia murinai, maoromaoro ia raka-lasi. Bona unai be hanuaboi vadaeni.+
31 Vadaeni Iuda ia raka-lasi murinai, Iesu ia gwau: “Hari taunimanima ena Natuna be hairai ia abia,+ bona ia amo Dirava be hairai ia abia danu. 32 Bona Dirava sibona ese ia dekenai hairai do ia henia,+ bona unai hairai do ia henia haraga. 33 Egu lalokau natudia e, nega sisina sibona umui danu do lau noho. Umui be lau do umui tahua, to Iuda taudia dekenai lau hereva bamona, ‘Lau lao gabuna dekenai do umui mai lasi.’+ Hari umui dekenai unai bamona lau hereva danu. 34 Umui dekenai taravatu matamata lau henia inai: Do umui lalokau heheni. Lau ese umui lau lalokau henia hegeregerena,+ umui danu do umui lalokau heheni.+ 35 Unai amo taunimanima ibounai do idia diba umui be egu hahediba taudia, bema umui huanai lalokau ia noho.”+
36 Simona Petero be ia dekenai ia gwau: “Lohiabada e, edeseni do oi lao?” Iesu ia haere: “Lau lao gabuna dekenai hari do oi mai lasi, to gabeai do oi mai.”+ 37 Petero be ia dekenai ia gwau: “Lohiabada e, dahaka dainai hari oi murinai lau mai diba lasi? Oi dainai egu mauri do lau atoa diho.”+ 38 Iesu ia haere: “Emu mauri be lau dainai do oi atoa diho, a? Oi lau hamaoroa momokani, kokoroku be do ia tai lasi ela bona nega toi do oi gwau lau oi diba lasi.”+
14 “Namo lasi umui lalohekwarahi.+ Dirava do umui abidadama henia,+ bona lau danu do umui abidadama henia. 2 Egu Tamana ena ruma lalonai noho gabudia be momo. Bema unai be momokani lasi, unai do lau gwauraia lasi. To hari lau lao bona umui totona gabu ta do lau hegaegaelaia.+ 3 Danu, bema lau lao bona umui totona gabu ta lau hegaegaelaia, do lau giroa mai bona egu ruma dekenai umui do lau abia dae, unai amo lau noho gabuna dekenai do umui noho danu.+ 4 Bona lau lao noho gabuna ena dala be umui diba vadaeni.”
5 Toma+ be ia dekenai ia gwau: “Lohiabada e, oi lao noho gabuna be ai diba lasi. Edena bamona ena dala do ai diba?”
6 Iesu be ia dekenai ia gwau: “Dala be lau,+ hereva momokani be lau+ bona mauri be lau.+ Lau sibona amo tau ta be Tamana dekenai ia mai diba.+ 7 Bema umui be lau umui diba, egu Tamana danu do umui diba vadaeni. Inai nega amo ia umui diba bona umui itaia vadaeni.”+
8 Filipo be ia dekenai ia gwau: “Lohiabada e, ai dekenai Tamana oi hahedinaraia, vadaeni emai lalona be do ia hegeregere.”
9 Iesu be ia dekenai ia gwau: “Lau be umui ida nega daudau lau noho vadaeni, to Filipo, oi be lau oi diba lasi, a? Lau ia itaia tauna be Tamana danu ia itaia vadaeni.+ Ma edena bamona oi gwau, ‘Ai dekenai Tamana oi hahedinaraia’? 10 Oi abia dae lasi lau be Tamana ida lau lalotamona bona Tamana be lau ida ia lalotamona, a?+ Umui dekenai lau gwauraia gaudia be lau sibona egu lalohadai amo lau gwauraia lasi,+ to Tamana, lau ida ia lalotamona tauna be ena gaukara ia karaia noho. 11 Lau gwau lau be Tamana ida lau lalotamona bona Tamana be lau ida ia lalotamona neganai, unai umui abidadama henia be namo. Bema lasi, lau karaia gaukaradia dainai umui abidadama be namo.+ 12 Umui lau hamaoroa momokani, lau ia abidadama henia tauna be lau karaia gaukaradia do ia karaia danu, bona ia karaia gaukaradia ese lau karaia gaukaradia do idia hereaia,+ badina lau be Tamana dekenai do lau lao.+ 13 Danu, egu ladanai dahaka umui noia be do lau karaia, unai amo Tamana be Natuna ese ia karaia gaudia amo hairai do ia abia.+ 14 Bema egu ladanai gau ta umui noia, do lau karaia.
15 “Bema lau umui lalokau henia, egu taravatu do umui badinaia.+ 16 Bona Tamana do lau noia, ia ese umui dekenai heduru ma ta* do ia henia bona umui ida do ia noho ela bona hanaihanai.+ 17 Unai be hereva momokani ena lauma helaga.+ Bona tanobada taudia be unai do idia abia lasi, badina idia itaia lasi bona idia diba lasi.+ To umui be umui diba, badina ia be umui ida bona umui lalonai ia noho. 18 Tama sina idia mase natudia bamona umui do lau rakatania lasi. Umui dekenai do lau giroa mai.+ 19 Nega sisina murinai tanobada taudia ese lau do idia itaia lasi, to umui ese lau do umui itaia,+ lau mauri noho dainai do umui mauri. 20 Unai dina ai do umui diba lau be egu Tamana ida lau lalotamona, bona umui bona lau be ita lalotamona.+ 21 Lauegu taravatu ia abia dae bona ia badinaia tauna be lau ia lalokau henia. Bona lau ia lalokau henia tauna be egu Tamana ese do ia lalokau henia, bona lau ese ia do lau lalokau henia, bona ia dekenai lau sibona do lau hahedinaraia.”
22 Iuda+ Iskariote lasi, to Iuda ma ta be ia dekenai ia gwau: “Lohiabada e, dahaka ia vara dainai oi ura ai dekenai oi sibona oi hahedinaraia, to tanobada taudia dekenai lasi?”
23 Iesu ia haere: “Bema ta be lau ia lalokau henia, ia ese egu hereva do ia badinaia,+ bona egu Tamana ese ia do ia lalokau henia bona ia dekenai do ai mai bona ia ida do ai noho.+ 24 Lau ia lalokau henia lasi tauna ese egu hereva ia badinaia lasi. Umui kamonai noho herevana be lauegu lasi, to lau ia siaia Tamana ena hereva.+
25 “Umui ida lau noho lalonai, unai gaudia be umui dekenai lau herevalaia. 26 To Tamana ese egu ladanai heduru do ia siaia, unai be lauma helaga. Ia ese umui dekenai gau ibounai do ia hadibaia bona umui do ia durua lau gwauraia gaudia ibounai do umui laloa lou totona.+ 27 Hari lau ida umui moalelaia maino be umui dekenai do lau henia noho,+ unai lau henia dalana be tanobada ese ia henia dalana hegeregerena lasi. Namo lasi emui lalona* idia hekwarahi bona umui gari. 28 Umui kamonai lau be umui dekenai lau gwau, ‘Lau be do lau lao bona umui dekenai do lau giroa mai.’ Bema lau umui lalokau henia, do umui moale lau be Tamana dekenai do lau lao, badina Tamana be lau ia hereaia.+ 29 Vadaeni unai ia do vara lasi neganai, umui lau hadibaia, unai amo ia vara neganai, egu hereva do umui abidadama henia.+ 30 Umui ida do lau hereva daudau lasi, badina tanobada ena lohia+ be ia mai noho, bona lau dekenai ia be siahu lasi.+ 31 To tanobada taudia do idia diba lau be Tamana lau lalokau henia, lau be Tamana ia hagania hegeregerena do lau karaia.+ Umui toreisi, inai gabu ita rakatania.
15 “Lau be vain korikorina, bona egu Tamana be uma naria tauna. 2 Ia ese lau dekenai huahua idia havaraia lasi rigi ibounai ia utudia. Bona huahua idia havaraia rigi ibounai ia hagoevaia, unai amo huahua momo idia havaraia diba.+ 3 Umui dekenai lau gwauraia herevana dainai, umui goeva vadaeni.+ 4 Lau ida do umui lalotamona bona lau be umui ida do lau lalotamona. Bema rigi ta be sibona ia noho, ia be huahua do ia havaraia lasi, to bema vain dekenai ia noho, huahua do ia havaraia. Unai hegeregerena, bema lau ida umui lalotamona lasi, umui be huahua do umui havaraia lasi.+ 5 Lau be vain bona umui be rigi. Lau ida ia lalotamona bona lau be ia ida lau lalotamona tauna be huahua momo do ia havaraia.+ Badina bema lau ida umui noho lasi, gau ta umui havaraia diba lasi. 6 Bema ta be lau ida ia lalotamona lasi, ia be idia negea rigi bamona do ia kakoro. Bona taunimanima ese unai rigi idia haboudia bona lahi lalonai idia negea, vadaeni lahi ese ia gabua. 7 Bema lau ida umui lalotamona bona egu hereva be emui kudouna lalonai idia noho, bona emui ura gauna totona umui noinoi, vadaeni unai hegeregerena do ia vara.+ 8 Lauegu Tamana ese hanamoa do ia abia, bema huahua momo umui havaraia noho bona umui hahedinaraia umui be egu hahediba taudia.+ 9 Tamana ese lau ia lalokau henia hegeregerena,+ umui lau lalokau henia. Egu lalokau lalonai do umui noho. 10 Bema egu taravatu umui badinaia, egu lalokau lalonai do umui noho, lau ese egu Tamana ena taravatu lau badinaia bona iena lalokau lalonai lau noho hegeregerena.
11 “Lau ese umui dekenai inai gaudia lau herevalaia, unai amo lauegu moale do umui mamia momokani.+ 12 Egu taravatu be inai, do umui lalokau heheni, umui lau lalokau henia hegeregerena.+ 13 Lalokau karana hereadaena be inai, tau ta ese ena turadia totona ena mauri do ia atoa diho.+ 14 Bema lau henia taravatu umui badinaia, umui be egu turadia.+ 15 Umui do lau gwauraia lasi hesiai taudia, badina hesiai tauna be ena biaguna ese ia karaia gaudia ia diba lasi. To umui do lau gwauraia turadia, badina egu Tamana amo lau kamonai gaudia ibounai be umui dekenai lau gwauraia hedinarai. 16 Umui ese lau umui abia hidi lasi, to lau ese umui lau abia hidi, unai amo huahua do umui havaraia noho, bona emui huahua be do idia noho daudau. Vadaeni herevana egu ladanai egu Tamana dekenai dahaka umui noia, umui dekenai do ia henia.+
17 “Umui dekenai unai hahegani lau henia, unai amo do umui lalokau heheni.+ 18 Bema tanobada taudia ese umui idia inai henia, namona be umui diba umui idia do inai henia lasi neganai, lau idia inai henia guna.+ 19 Bema umui be tanobada taudia bamona, vadaeni tanobada taudia ese umui do idia ura henia. To umui be tanobada taudia bamona lasi+ bona lau ese edia huana amo umui lau abia hidi dainai, tanobada taudia ese umui idia inai henia.+ 20 Umui dekenai lau gwauraia herevana do umui laloatao: Hesiai tauna be ena biaguna ia hereaia lasi. Bema lau idia dagedage henia, umui danu do idia dagedage henia.+ Bema egu hereva idia badinaia, emui hereva do idia badinaia danu. 21 Egu ladana dainai, umui dekenai inai gaudia do idia karaia, badina lau ia siaia Tauna idia diba lasi.+ 22 Bema lau mai lasi bona idia lau hereva henia lasi, vadaeni idia be kerere lasi.+ To hari edia kerere dainai idia be ekskius lasi.+ 23 Lau ia inai henia tauna ese egu Tamana ia inai henia danu.+ 24 Bema guna edia vairanai hoa karadia lau karaia idia itaia lasi, vadaeni idia be kerere lasi.+ To hari idia be lau* idia itaia, ma danu lau bona egu Tamana idia inai henia. 25 To inai ia vara, edia Taravatu* dekenai idia torea herevana ia guguru totona: ‘Lau idia inai henia kava.’+ 26 Lauma helaga be umui durua totona ia mai neganai, ia ese umui dekenai lau do ia gwauraia hedinarai. Unai lauma helaga be Tamana amo do ia mai bona hereva momokani do ia hadibaia.+ 27 Bena umui ese lau do umui gwauraia hedinarai,+ badina matamana amo, umui be lau ida umui noho.
16 “Umui dekenai inai gaudia lau gwauraia, unai amo do umui moru lasi. 2 Taunimanima ese sinagoga amo umui do idia lulua.+ Oibe, nega ta do ia mai, umui idia alaia taudia ibounai+ do idia laloa idia be Dirava totona hesiai gaukara helagana idia karaia. 3 To unai gaudia do idia karaia, badina idia ese lau eiava Tamana idia diba lasi.+ 4 To, umui dekenai inai gaudia lau gwauraia, unai amo idia vara horana ia ginidae neganai, do umui laloatao umui dekenai unai gaudia lau herevalaia vadaeni.+
“Matamanai umui dekenai unai gaudia lau herevalaia lasi, badina lau be umui ida lau noho. 5 To hari, lau be lau ia siaia Tauna dekenai do lau lao.+ To dahaka dainai umui ta be lau ia nanadaia lasi, ‘Oi be edeseni do oi lao?’ 6 To lau ese umui dekenai unai gaudia lau herevalaia vadaeni, unai dainai umui lalohisihisi bada.+ 7 To umui dekenai hereva momokani lau gwauraia noho, emui namo totona do lau lao, badina bema lau lao lasi, lauma helaga do lau siaia lasi umui ia durua totona.+ To bema lau lao, umui dekenai do lau siaia. 8 Unai heduru ia mai neganai, ia ese tanobada taudia edia kara dika do ia hahedinaraia. Do ia hahedinaraia lau be lau kara maoromaoro, bona Dirava ese do ia hahemaoro henia taudia do ia hahedinaraia. 9 Ia ese tanobada taudia edia kara dika do ia hahedinaraia guna,+ badina idia be lau idia abidadama henia lasi.+ 10 Bena ia ese tanobada taudia dekenai do ia hahedinaraia lau be kara maoromaoro lau karaia, badina lau be Tamana dekenai lau lao noho bona lau do umui itaia lou lasi. 11 Danu, ia ese do ia hahedinaraia Dirava be daidia do ia hahemaoro henia, badina inai tanobada ena lohia be ia hahemaoro henia vadaeni.+
12 “Lau ura umui dekenai gau momo lau herevalaia, to hari unai gaudia do umui lalopararalaia lasi. 13 To unai heduru, hereva momokani ia hahedinaraia laumana,+ ia mai neganai, hereva momokani do umui lalopararalaia namonamo. Badina lauma helaga be sibona ena ura amo do ia hereva lasi, to ia kamonai gaudia sibona do ia gwauraia, bona do idia vara gaudia be umui dekenai do ia hahedinaraia.+ 14 Lauma helaga ese lau do ia hanamoa,+ badina lau amo ia kamonai herevadia be umui dekenai do ia gwauraia.+ 15 Tamana ena gaudia ibounai be lauegu.+ Unai dainai lau gwau, lauma helaga be lau amo ia kamonai herevadia be umui dekenai do ia gwauraia. 16 Nega sisina lalonai lau do umui itaia lasi,+ to ma nega sisina murinai lau do umui itaia lou.”
17 Unai nega ai, ena hahediba taudia haida be ta ta dekenai idia gwau: “Ena hereva ena anina be dahaka, ia gwau, ‘Nega sisina lalonai lau do umui itaia lasi, to ma nega sisina murinai lau do umui itaia lou,’ bona, ‘badina lau be Tamana dekenai lau lao’?” 18 Vadaeni idia gwau: “Ena hereva ena anina be dahaka, ia gwau, ‘nega sisina lalonai’? Ita diba lasi ia be dahaka ia herevalaia noho.” 19 Iesu ia diba idia ura ia idia nanadaia dainai, idia dekenai ia gwau: “Umui ta ta umui nanadaia noho, badina lau gwau: ‘Nega sisina lalonai lau do umui itaia lasi, to ma nega sisina murinai lau do umui itaia lou,’ a? 20 Umui lau hamaoroa momokani, do umui taitai mai boiboi bada ida, to tanobada taudia be do idia moale. Do umui lalohisihisi, to emui lalohisihisi be moale ai do ia lao.+ 21 Hahine ta ena mara negana ia ginidae neganai, hisihisi ia mamia, to natuna ia havaraia murinai, hisihisi ia laloa lou lasi, to ia moale badina natuna ta ia havaraia. 22 Umui danu hari umui lalohisihisi, to umui do lau itaia lou, bona emui lalona* do ia moale,+ bona tau ta ese emui moale do ia kokia lasi. 23 Unai dina ai lau dekenai do umui henanadai lasi. Umui lau hamaoroa momokani, bema egu ladanai Tamana dekenai gau ta umui noia,+ umui dekenai do ia henia.+ 24 Matamana amo egu ladanai gau ta totona umui noinoi lasi. To hari umui noinoi bena do umui abia, unai amo emui moale be do ia bada.
25 “Inai gaudia be parabole amo umui dekenai lau gwauraia. Nega ia mai noho, parabole amo umui do lau hereva henia lasi, to umui dekenai Tamana do lau gwauraia hedinarai goevagoeva. 26 Unai dina ai egu ladanai Tamana do umui noia. To namo lasi umui laloa lau be umui totona do lau noinoi. 27 Tamana be umui ia lalokau henia, badina umui ese lau umui lalokau henia,+ bona umui abia dae lau be Dirava ena gwaukau tauna bamona lau mai.+ 28 Tanobada dekenai lau be Tamana ena gwaukau tauna bamona lau mai. Hari lau be tanobada lau rakatania bona Tamana dekenai lau lao noho.”+
29 Ena hahediba taudia idia gwau: “Lohiabada e, hari emu hereva ai lalopararalaia, badina parabole ai oi hereva lasi. 30 Hari ai diba oi be gau ibounai oi diba bona ta ese oi ia nanadaia be anina lasi, badina ia laloa noho gauna be oi diba vadaeni. Unai amo ai abia dae oi be Dirava amo oi mai.” 31 Iesu ese ia haere henidia: “Hari umui abidadama, a? 32 Kamonai! Nega be ia mai noho, oibe, ia ginidae vadaeni, umui ta ta be emui ruma dekenai do umui heau lao bona lau sibona do umui rakatania.+ To lau be sibona lau noho lasi, badina Tamana be lau ida.+ 33 Unai gaudia be umui dekenai lau herevalaia, unai amo lau dainai maino do umui abia.+ Tanobada ai hisihisi do umui davaria, to umui lalogoada! Badina lau be tanobada lau halusia vadaeni.”+
17 Iesu be unai gaudia ia herevalaia bena guba ia itaia, bona ia gwau: “Egu Tamana e, nega ia ginidae vadaeni. Emu natuna oi hanamoa, unai amo emu natuna ese oi do ia hanamoa.+ 2 Oi ese taunimanima ibounai biagua siahuna be ia dekenai oi henia.+ Unai amo ia dekenai oi henia taudia ibounai dekenai ia ese mauri hanaihanai ia henia diba.+ 3 Mauri hanaihanai abia totona,+ namona be oi, Dirava momokanina tamona,+ bona oi ese oi siaia tauna, Iesu Keriso, do idia dibaia.+ 4 Tanobada dekenai oi lau hanamoa vadaeni,+ badina lau dekenai oi henia gaukarana lau karaia haorea.+ 5 Vadaeni egu Tamana e, mani lau dekenai hairai oi henia, guna tanobada* ia do vara lasi neganai oi badinai lau abia hairaina hegeregerena.+
6 “Tanobada amo lau dekenai oi henia taudia dekenai oiemu ladana lau hadibaia.+ Idia be oiemu, bona lau dekenai oi henia, bona idia ese emu hereva idia badinaia. 7 Hari idia diba lau dekenai oi henia gaudia ibounai be oi amo, 8 badina lau dekenai oi gwauraia gaudia be idia dekenai lau gwauraia,+ bona idia ese unai idia abia dae. Bona idia diba momokani lau be emu gwaukau tauna bamona lau mai,+ bona idia abia dae oi ese lau oi siaia.+ 9 Lau be idia totona lau noinoi. Tanobada taudia totona lasi, to lau dekenai oi henia taudia totona lau noinoi, badina idia be oiemu, 10 bona lauegu gaudia ibounai be oiemu bona oiemu gaudia ibounai be lauegu,+ bona lau dekenai oi henia taudia huanai hairai lau abia.
11 “Lau ese inai tanobada do lau rakatania bona oi dekenai do lau mai, to idia be inai tanobada dekenai idia noho.+ Tamana Helagana e, oiemu ladana, lau dekenai oi henia gauna dainai, mani idia oi naria,+ unai amo do idia tamona,* ita ruaosi ita tamona* hegeregerena.+ 12 Lau be idia ida lau noho neganai, oiemu ladana, lau dekenai oi henia gauna dainai idia lau naria.+ Idia lau gimaia bona idia ta ia boio lasi,+ to dika do ia davaria tauna sibona,+ unai amo Toretore Helagadia ena hereva do ia guguru.+ 13 To hari lau be oi dekenai lau mai noho, to tanobada dekenai lau do noho lalonai unai gaudia lau herevalaia, unai amo egu moale do idia mamia momokani.+ 14 Oiemu hereva be idia dekenai lau gwauraia vadaeni, to tanobada ese idia ia inai henia, badina idia be tanobada ena lasi,+ lau hegeregerena, lau be tanobada ena lasi.
15 “Oi lau noia lasi, tanobada amo idia oi kokia totona, to Dika Tauna amo idia do oi gimaia.*+ 16 Idia be tanobada ena lasi,+ lau hegeregerena, lau be tanobada ena lasi.+ 17 Hereva momokani amo idia oi hahelagaia,*+ oiemu hereva be momokani.+ 18 Tanobada dekenai lau oi siaia mai hegeregerena, lau danu ese tanobada dekenai idia lau siaia lao.+ 19 Bona idia totona lau sibona lau hahelagaia, unai amo idia be hereva momokani dainai do idia helaga danu.
20 “Idia sibona totona lau noinoi lasi, to edia hadibaia hereva idia kamonai murinai lau idia abidadama henia taudia totona lau noinoi danu. 21 Unai amo idia ibounai be do idia tamona,+ oi, Tamana, be lau ida oi lalotamona bona lau be oi ida lau lalotamona hegeregerena.+ Vadaeni idia be ita ida do idia lalotamona danu, unai amo tanobada taudia do idia abia dae oi ese lau oi siaia. 22 Lau dekenai oi henia hanamoa be idia dekenai lau henia, unai amo idia be do idia tamona, ita ruaosi ita tamona hegeregerena.+ 23 Lau be idia ida lau lalotamona bona oi be lau ida oi lalotamona, unai amo idia be do idia lalotamona momokani, unai amo tanobada do ia diba oi ese lau oi siaia bona lau oi lalokau henia hegeregerena, idia oi lalokau henia. 24 Egu Tamana e, lau ura lau dekenai oi henia taudia be egu noho gabuna dekenai lau ida do idia noho,+ unai amo lau dekenai oi henia hairaina do idia itaia, badina tanobada ai natudia* idia do vara lasi neganai, lau oi lalokau henia guna.+ 25 Kara Maoromaoro Tamana e, tanobada taudia be oi idia diba lasi,+ to lau be oi lau diba,+ bona lau dekenai oi henia taudia idia diba oi ese lau oi siaia. 26 Lau ese emu ladana be idia dekenai lau gwauraia hedinarai vadaeni, bona do lau gwauraia hedinarai noho,+ unai amo lau dekenai oi hahedinaraia lalokauna be idia ese do idia hahedinaraia, bona lau be idia ida do lau lalotamona.”+
18 Iesu be unai gaudia ia gwauraia murinai, ia bona ena hahediba taudia be Kiderona Kourana+ idia hanaia lao bona unuseni ia noho uma gabu ta dekenai idia vareai.+ 2 Iuda, Iesu be ena inai taudia dekenai do ia henia tauna, be unai gabu ia diba danu, badina Iesu be nega momo ena hahediba taudia ida unuseniai idia lao. 3 Vadaeni Iuda ese tuari taudia, dubu biagudia bona Farisea taudia edia tuari taudia be unuseni ia hakaudia lao. Idia be mai edia diari gaudia, lamepa bona tuari gaudia.+ 4 Bena Iesu be ia dekenai do idia vara gaudia ibounai ia diba dainai, ia lao bona idia dekenai ia gwau: “Daika umui tahua noho?” 5 Idia haere: “Iesu, Nasareta tauna.”+ Idia dekenai ia gwau: “Tauna be lau inai.” Iuda, Iesu be ena inai taudia dekenai ia henia tauna, be idia ida ia gini danu.+
6 To Iesu be inai hereva, “Tauna be lau inai” ia gwauraia neganai, idia hoa bona tano dekenai idia moru.+ 7 Vadaeni ia henanadai lou: “Daika umui tahua noho?” Idia gwau: “Iesu, Nasareta tauna.” 8 Iesu ia haere: “Umui lau hamaoroa vadaeni, tauna be lau inai. Bema lau umui tahua noho, vadaeni inai taudia umui siaia lao.” 9 Unai amo ia gwauraia herevana ia guguru, ia gwau: “Lau dekenai oi henia taudia ibounai amo, idia ta lau haboioa lasi.”+
10 Bena Simona Petero dekenai tuari kaia ta ia noho dainai, ia abia bona hahelaga tauna badana ena hesiai tauna ena taiana idibana ia utua oho.+ Unai hesiai tauna ena ladana be Malako. 11 To Iesu be Petero dekenai ia gwau: “Tuari kaia be ena udaia gauna dekenai oi atoa.+ Tamana ese lau dekenai ia henia kapusi do lau inua lasi, a?”+
12 Bena tuari taudia, tuari biaguna bona Iuda taudia edia ofesa taudia ese Iesu idia dogoatao bona ena imana idia kwatua. 13 Ana dekenai idia hakaua lao guna, badina unai lagani ai ia be hahelaga tauna badana,+ bona ia be Kaiapa ena ravana.+ 14 Oibe, guna Kaiapa ese Iuda taudia ia hamaoroa, edia namo totona tau tamona be idia ibounai totona do ia mase.+
15 Simona Petero bona hahediba tauna ma ta be Iesu murinai idia lao.+ Hahelaga tauna badana be unai hahediba tauna ia diba. Bona ia be Iesu ida hahelaga tauna badana ena ariara dekenai ia vareai, 16 to Petero be murimuri ai iduara badinai ia gini. Vadaeni unai hahediba tauna, hahelaga tauna badana ese ia diba tauna unai, ia raka-lasi bona iduara naria hesiai kekeni ia hereva henia, bena Petero ia hakaua vareai. 17 Iduara naria hesiai kekenina be Petero dekenai ia gwau: “Oi danu be unai tauna ena hahediba tauna ta, ani?” Ia haere: “Lasi.”+ 18 Gabu be ia keru dainai, hesiai taudia bona ofesa taudia ese lahi idia karaia bona idia gini hegege, sibodia idia hasiahua totona. Petero danu be idia ida ia gini bona sibona ia hasiahua.
19 Vadaeni dubu biaguna be Iesu ena hahediba taudia bona ena hahediba herevadia dainai Iesu ia nanadaia. 20 Iesu ese ia haere henia: “Lau be taunimanima ibounai vairanai lau haroro. Hanaihanai sinagoga bona dubu helaga lalonai lau hadibaia,+ unuseniai Iuda taudia ibounai idia haboua, bona hunia gabuna ai hereva ta lau gwauraia lasi. 21 Dahaka dainai lau oi nanadaia? Lau harorolaia herevana idia kamonai taudia oi nanadaia. Idia be lau gwauraia hereva idia diba.” 22 Unai gaudia ia gwauraia murinai, ia badinai ia gini ofesa tauna ta ese ena vairana ia pataia,+ bona ia gwau: “Dubu biaguna be unai bamona do oi haere henia, a?” 23 Iesu ia haere: “Bema hereva kererena lau gwauraia, egu kerere oi gwauraia hedinarai. To bema lau gwauraia herevana be maoro, dahaka dainai lau oi pataia?” 24 Bena Ana ese hahelaga tauna badana Kaiapa dekenai Iesu ia siaia lao. Iena imana idia kwatua.+
25 Simona Petero be lahi badinai ia gini bona sibona ia hasiahua noho. Bena ia dekenai idia gwau: “Oi danu be iena hahediba tauna ta, ani?” To ia gwau: “Lasi.”+ 26 Hahelaga tauna badana ena hesiai tauna ta, ia be Petero ese ena taiana ia utua oho tauna ena varavara,+ ia gwau: “Lau be oi lau itaia, oi be uma gabu dekenai ia ida oi noho, ani?” 27 To Petero ma ia gwau, lasi. Bena maoromaoro kokoroku ia tai.+
28 Daba momokani ai, Kaiapa ena ruma amo Iesu idia hakaua lao gavana ena ruma dekenai.+ To idia be gavana ena ruma lalonai idia vareai lasi, dika idia miro+ bena Pasova do idia ania lasi. 29 Vadaeni Pilato ia raka-lasi bona idia dekenai ia gwau: “Inai tauna dekenai dahaka samania herevana umui gwauraia?” 30 Idia haere: “Bema inai tauna be kerere ia karaia lasi, oi dekenai do ai mailaia lasi.” 31 Vadaeni Pilato be idia dekenai ia gwau: “Ia umui abia lao bona emui taravatu hegeregerena umui hahemaoro henia.”+ Iuda taudia idia haere: “Ai be maoro lasi tau ta ai hamasea totona.”+ 32 Guna Iesu be ia do idia hamasea dalana ia gwauraia, bona unai ia vara iena hereva ia guguru totona.+
33 Vadaeni Pilato be gavana ena ruma lalonai ia vareai lou bena Iesu ia boiria bona ia gwau: “Oi be Iuda taudia edia King, a?”+ 34 Iesu ia haere: “Oi be sibona emu lalohadai amo lau oi nanadaia noho, eiava ma haida be oi dekenai lau idia herevalaia?” 35 Pilato ia gwau: “Oi diba lau be Iuda tauna lasi. Oiemu bese bona dubu biagudia ese oi be lau dekenai idia siaia. Oi be dahaka oi karaia?” 36 Iesu ia haere:+ “Lauegu Basileia be inai tanobada ena lasi.+ Bema egu Basileia be inai tanobada ena, egu hesiai taudia be do idia tuari, unai amo lau be Iuda taudia dekenai do idia henia lasi.+ To lau hereva bamona, egu Basileia be inai tanobada ena lasi.” 37 Bena Pilato be ia dekenai ia gwau: “Vadaeni, oi be king ta, a?” Iesu ia haere: “Oi sibona ese oi gwauraia unai.+ Hereva momokani gwauraia hedinarai totona lau vara bona tanobada dekenai lau mai.+ Hereva momokani idia badinaia taudia ibounai ese egu gadona idia kamonai.” 38 Pilato be ia dekenai ia gwau: “Hereva momokani be dahaka?”
Unai ia gwauraia murinai, ia raka-lasi lou bona Iuda taudia dekenai ia gwau: “Ia dekenai kerere ta lau davaria lasi.+ 39 Danu, emui kastom hegeregerena, Pasova negadiai umui dekenai tau ta lau ruhaia.+ Vadaeni umui ura umui dekenai Iuda taudia edia King lau ruhaia, a?” 40 Idia boiboi lou: “Inai tauna lasi, to Baraba oi ruhaia!” Baraba be henaohenao tauna.+
19 Bena Pilato ese tuari taudia ia hamaoroa Iesu do idia abia bona idia dadabaia.+ 2 Bona tuari taudia ese ginigini amo korona ta idia karaia bona ena kwarana dekenai idia atoa bona pepol dabua ta be ia dekenai idia atoa.+ 3 Vadaeni ia dekenai idia mai bona idia hevaseha henia, idia gwau: “Iuda taudia edia King e, dina namona!” Danu ena vairana idia pataia.+ 4 Pilato be murimuri dekenai ia raka-lasi lou bona idia dekenai ia gwau: “Itaia! Umui dekenai ia lau hakaua mai, unai amo do umui diba, ia dekenai kerere ta lau davaria lasi.”+ 5 Vadaeni Iesu ia raka-lasi, iena kwarana ai ginigini korona ia noho bona pepol dabua ia karaia. Bona Pilato be idia dekenai ia gwau: “Itaia! Tauna be inai!” 6 To dubu biagudia bona ofesa taudia be ia idia itaia neganai, idia boiboi: “Au dekenai kokoa kau! Au dekenai kokoa kau!”+ Pilato be idia dekenai ia gwau: “Umui sibona ese ia umui abia lao bona umui hamasea, badina ia dekenai kerere ta lau davaria lasi.”+ 7 Iuda taudia be ia dekenai idia gwau: “Ai be mai emai taravatu, bona unai taravatu hegeregerena ia mase be namo,+ badina ia sibona ia gwauraia ia be Dirava ena natuna.”+
8 Pilato be edia hereva ia kamonai neganai, ia gari bada, 9 bona gavana ena ruma lalonai ia vareai lou bona Iesu dekenai ia gwau: “Oi be edeseni amo oi mai?” To Iesu ia haere lasi.+ 10 Unai dainai Pilato ia haere: “Oi ura lasi lau oi hereva henia, a? Oi diba lau be mai egu siahu oi lau ruhaia eiava mai egu siahu oi lau hamasea totona, a?” 11 Iesu ia haere: “Bema Dirava ese oi dekenai siahu ia henia lasi, oi be siahu lasi lau dekenai kara ta oi karaia totona. Unai dainai oi dekenai lau ia henia tauna ena kara dika ese emu kara dika ia hereaia.”
12 Unai dainai Pilato be Iesu ruhaia dalana ia tahua noho, to Iuda taudia idia boiboi: “Bema inai tauna oi ruhaia, oi be Kaisara ena turana lasi. Ia sibona king ai ia halaoa tauna be Kaisara ia dadaraia.”+ 13 Vadaeni Pilato be unai ia kamonai murinai, Iesu ia hakaua raka-lasi. Bena Pilato be gabu ta ladana Nadi Dehena, Heberu gado ai idia gwauraia Gabata dekenai ia lao bona hahemaoro sea dekenai ia helai. 14 Vadaeni inai be Pasova Hegaegaelaia dinana,+ bona hora be adorahi 12 oklok* bamona. Bona Pilato be Iuda taudia dekenai ia gwau: “Itaia! Emui king!” 15 To idia boiboi: “Ia abia siri! Ia abia siri! Au dekenai kokoa kau!” Pilato be idia dekenai ia gwau: “Emui king do lau hamasea, a?” Dubu biagudia idia haere: “Ai dekenai king ta be lasi, to Kaisara sibona.” 16 Vadaeni Pilato ese Iesu be idia dekenai ia henia, au dekenai idia kokoa kau totona.+
Bena Iesu idia abia lao. 17 Iesu sibona be ena hisihisi auna* ia huaia bona gabu ta ladana Kwara Koukou Gabuna dekenai ia lao,+ Heberu gado ai idia gwauraia Gologota.+ 18 Unuseniai au ta dekenai Iesu idia kokoa kau.+ Ia be tatau rua edia huanai, ta be ena lauri kahanai bona ma ta be ena idiba kahanai.+ 19 Danu, Pilato ese hereva ta ia torea bona hisihisi auna* dekenai ia kokoa. Ia torea: “Iesu, Nasareta tauna, Iuda taudia edia King.”+ 20 Unai hereva be Heberu, Latin bona Grik ai ia torea. Iuda taudia momo ese unai hereva idia duahia, badina Iesu idia kokoa kau gabuna be siti kahirakahira ai. 21 To, Iuda taudia edia dubu biagudia be Pilato dekenai idia gwau: “Oi torea lasi, ‘Iuda taudia edia King.’ To inai oi torea, ‘Lau be Iuda taudia edia King.’” 22 Pilato ia haere: “Lau torea gauna be do lau haidaua lasi.”
23 Tuari taudia ese Iesu be au dekenai idia kokoa kau murinai, ena ataiai dabua idia abia bona kahana 4 dekenai idia haria, tuari taudia ta ta be kahana ta ta idia abia, bona ena lalona dabua idia abia danu. To unai lalona dabua be dabua ma ta ida idia hakapua lasi, iena ataiai amo ela bona dokona be idia hatua. 24 Vadaeni ta ta dekenai idia gwau: “Namo lasi dabua ita darea, to gadara ta* amo do ita itaia daika ese do ia abia.”+ Unai ese Toretore Helagadia ena hereva ia hagugurua, ia gwau: “Idia sibodia huanai egu dabua idia haria, bona egu dabua totona gadara ta idia karaia.”+ Tuari taudia be unai gaudia idia karaia.
25 Iesu ena hisihisi auna* badinai be ena sinana+ bona ena sinana ena tadina, bona Klopa ena adavana Maria, bona Maria Magadala idia gini.+ 26 Iesu ia itaia ena sinana bona ia lalokau henia hahediba tauna+ be kahirakahira idia gini, vadaeni ena sinana dekenai ia gwau: “Hahine e, itaia! Emu natuna!” 27 Bena unai hahediba tauna dekenai ia gwau: “Itaia! Emu sinana!” Bona unai nega amo unai hahediba tauna ese ena ruma dekenai Maria ia abia lao.
28 Unai murinai, Iesu ia diba ia ese gau ibounai ia hagugurua neganai, Toretore Helagadia ena hereva hagugurua totona, ia gwau: “Lau ranu mase.”+ 29 Unuseniai uro ta mai wain iditana ia noho. Vadaeni spansi ta mai wain iditana be husopo auna dekenai idia atoa bona Iesu ena uduna dekenai idia atoa.+ 30 Wain iditana ia mamia neganai, Iesu ia gwau: “Lau hagugurua vadaeni!”+ Bena ena kwarana ia atoa diho bona ia mase.*+
31 Unai be Hegaegae Dinana* dainai,+ mase tauanidia be Sabati dinana ai hisihisi auna dekenai do idia noho lasi+ (badina unai be Sabati dinana badana).+ Unai dainai Iuda taudia ese Pilato idia noia unai tatau edia aena do idia makohia bona edia tauanina do idia abia lao. 32 Vadaeni tuari taudia idia mai, bona Iesu badinai idia tauadae tatau rua edia aena idia makohia. 33 To Iesu dekenai idia mai neganai, idia itaia ia mase vadaeni, unai dainai ena aena idia makohia lasi. 34 To tuari tauna ta ese ena ohena be io amo ia gwadaia,+ bena maoromaoro rara bona ranu idia diho. 35 Bona unai gaudia ia itaia tauna ese unai gaudia ia gwauraia hedinarai, bona iena hereva be momokani, bona ia diba ia gwauraia herevadia be momokani, unai amo umui danu umui abidadama diba.+ 36 Oibe, unai gaudia idia vara unai amo Toretore Helagadia edia hereva idia guguru, ia gwau: “Ena turia ta be do idia makohia lasi.”+ 37 Bona Toretore Helagadia ena hereva ma ta ia gwau: “Idia ese idia gwadaia tauna do idia itaia.”+
38 Unai murinai, Arimatea tauna Iosepa ese Pilato ia noia Iesu ena tauanina do ia abia lao. Ia be Iesu ena hahediba tauna ta, to Iuda taudia dekenai ia gari dainai, unai ia gwauraia hedinarai lasi.+ Pilato ese ia dekenai gwaumaoro ia henia dainai, ia mai bona Iesu ena tauanina ia abia lao.+ 39 Nikodemo,+ guna hanuaboi ai Iesu dekenai ia mai tauna, ia mai danu, ia ese idia mikisia vadaeni muro* bona aloe* 30 kilogram bamona ia mailaia.+ 40 Vadaeni Iesu ena tauanina idia abia bona dabua mai ena bonana namo muramura bona dehoro ida idia kumia.+ Vaia Iuda taudia edia kastom dekenai mase tauanina idia guria totona unai bamona idia karaia. 41 Ma danu, Iesu idia hamasea gabuna dekenai uma ta ia noho, bona unai uma be mai ena guria gabuna matamata ta,+ unuseniai tau ta idia do atoa lasi. 42 Unai be Iuda taudia edia Hegaegae Dinana+ bona guria gabuna be kahirakahira dainai, Iesu be unuseniai idia atoa.
20 Pura ena dina ginigunana* ai, gabu be ia do dibura lalonai, Maria Magadala be guria gabuna dekenai ia mai.+ Bona ia itaia guria gabuna ia koua nadina idia kokia vadaeni.+ 2 Vadaeni Simona Petero bona hahediba tauna ma ta, Iesu ese ia lalokau henia tauna unai, dekenai ia heau lao+ bona idia dekenai ia gwau: “Idia ese guria gabuna amo Lohiabada idia abia siri vadaeni,+ bona ai diba lasi edeseniai idia atoa.”
3 Bena Petero bona unai hahediba tauna be guria gabuna dekenai idia lao. 4 Idia ruaosi idia heau hebou matamaia, to hahediba tauna ma ta be Petero vairanai ia heau haraga bona guria gabuna dekenai ia ginidae guna. 5 Kwarana ia atoa vareai bona ia itaia kumia dabua idia noho,+ to ia vareai lasi. 6 Bena Simona Petero be ia murinai ia mai, bona guria gabuna lalonai ia vareai. Bona ia itaia kumia dabua idia noho. 7 Danu, Iesu ena kwarana idia kumia dabuana be kumia dabua ma haida ida ia noho lasi, to idia lokua bona gabu ma ta ai sibona idia atoa. 8 Vadaeni guria gabuna dekenai ia ginidae guna hahediba tauna ia vareai danu, bena ia itaia bona ia abia dae. 9 Badina idia be Toretore Helagadia ena hereva, Iesu be mase amo do ia toreisi lou, idia do lalopararalaia lasi.+ 10 Vadaeni hahediba taudia be edia ruma dekenai idia giroa lou.
11 To Maria be guria gabuna murimurinai ia gini, bona ia taitai noho, bena ena kwarana ia atoa vareai guria gabuna ia itaia totona. 12 Bona aneru rua mai dabua kurokuro ia itaia,+ guna Iesu ena tauanina ia hekure gabunai idia helai, ta be ena kwarana kahanai bona ma ta be ena aena kahanai. 13 Bona ia dekenai idia gwau: “Hahine e, dahaka dainai oi taitai?” Idia dekenai ia gwau: “Lauegu Lohiabada idia abia lao vadaeni, bona lau diba lasi edeseniai idia atoa.” 14 Unai ia gwauraia murinai, ia giroa bona ia itaia Iesu be unuseniai ia gini noho, to ia laloparara lasi unai be Iesu.+ 15 Iesu be ia dekenai ia gwau: “Hahine e, dahaka dainai oi taitai? Daika oi tahua noho?” Hahine ia laloa unai be uma naria tauna dainai, ia gwau: “Tau badana e, bema oi ese ia oi abia lao, mani lau oi hamaoroa edeseniai oi atoa, bena ia do lau abia lao.” 16 Iesu be ia dekenai ia gwau: “Maria e!” Vadaeni ia giroa bona Heberu gado ai Iesu dekenai ia gwau: “Raboni!” (anina be “Hadibaia Tauna!”) 17 Iesu be ia dekenai ia gwau: “Lau oi dogoatao lasi, badina lau be Tamana dekenai lau do lao lasi. To egu tadikaka dekenai oi lao+ bona idia oi hamaoroa, ‘Lau be egu Tamana bona emui Tamana bona egu Dirava bona emui Dirava dekenai do lau lao.’”+ 18 Maria Magadala ia mai bona hahediba taudia ia hamaoroa, ia gwau: “Lohiabada lau itaia vadaeni!” Bona Iesu ese ia gwauraia herevadia be idia dekenai ia gwauraia.+
19 Unai dina ena adorahi momokani ai, unai be pura ena dina ginigunana, ena hahediba taudia be ruma ta lalonai idia haboua bona iduara be idia lokaia, badina Iuda taudia dekenai idia gari. Bena Iesu ia mai bona edia huanai ia gini, bona ia gwau: “Maino umui abia.”+ 20 Unai ia gwauraia murinai, idia dekenai ena imana rua bona ohena ia hahedinaraia.+ Bena hahediba taudia idia moale badina Lohiabada idia itaia.+ 21 Iesu be idia dekenai ma ia gwau: “Maino umui abia.+ Tamana ese lau ia siaia hegeregerena,+ lau danu be umui lau siaia.”+ 22 Unai ia gwauraia murinai idia dekenai ena laga ia hiriria bona ia gwau: “Lauma helaga umui abia.+ 23 Bema kara dika ia karaia tauna ena dika umui gwauatao, Dirava ese ena dika ia gwauatao. To bema kara dika ia karaia tauna ena dika umui gwauatao lasi, Dirava ese ena dika ia gwauatao lasi.”
24 To Iesu ia mai neganai, Toma+ be idia ida ia noho lasi. Ia be aposetolo taudia 12 ta, bona ia idia gwauraia Hekapa. 25 Vadaeni hahediba taudia ma haida be ia dekenai idia gwau: “Ai be Lohiabada ai itaia!” To idia dekenai ia gwau: “Bema ena imana rua dekenai ikoko ena maka lau itaia, bona unai maka dekenai egu ima kwakikwaki lau atoa, bona ena ohena dekenai egu imana lau atoa,+ do lau abia dae.”
26 Vadaeni dina 8 murinai, ena hahediba taudia be ruma lalonai ma idia haboua, bona Toma be idia ida ia noho. Ena be iduara idia lokaia, to Iesu ia mai bona edia huanai ia gini, bona ia gwau: “Maino umui abia.”+ 27 Bena Toma dekenai ia gwau: “Emu ima kwakikwaki be egu imana dekenai oi atoa, bona emu imana be egu ohena dekenai oi atoa, bona oi daradara lasi to oi abidadama.” 28 Toma ia haere: “Egu Lohiabada bona egu dirava!”* 29 Iesu be ia dekenai ia gwau: “Lau oi itaia dainai oi abidadama, a? Idia itaia lasi to idia abidadama taudia be idia moale.”
30 Momokani, Iesu ese hahediba taudia vairanai hoa karadia momo ia karaia danu, to edia sivarai be inai lokua toretore lalonai idia torea lasi.+ 31 To inai idia torea, unai amo do umui abia dae Iesu be Keriso, Dirava ena Natuna, bona umui abidadama dainai, iena ladanai mauri umui abia diba.+
21 Unai murinai, Iesu be Tiberia Gohuna* ai ena hahediba taudia dekenai ia hedinarai lou. Ia be inai dala ai ia hedinarai. 2 Unuseni idia noho taudia be: Simona Petero, Toma (idia gwauraia Hekapa),+ Natanaela,+ ia be Kana Galilea tauna, Sebedeo ena natuna memero rua,+ bona Iesu ena hahediba taudia ma rua. 3 Simona Petero be idia dekenai ia gwau: “Lau be lau lao haoda.” Ia dekenai idia gwau: “Ai be oi ida do ai mai.” Vadaeni idia lao bona bouti dekenai idia guia, to unai hanuaboi ai gwarume ta idia abia lasi.+
4 To daba maragi ai, Iesu be kone dekenai ia gini, to hahediba taudia idia laloparara lasi unai be Iesu.+ 5 Bena Iesu be idia dekenai ia gwau: “Egu natudia e, umui dekenai aniani* ia noho, a?” Idia haere: “Lasi!” 6 Idia dekenai ia gwau: “Bouti ena idiba kahanai reke umui negea bona gwarume haida do umui abia.” Vadaeni reke idia negea, to idia hegeregere lasi idia veria daekau totona, badina gwarume be momo herea.+ 7 Bena Iesu ese ia lalokau henia hahediba tauna+ be Petero dekenai ia gwau: “Unai be Lohiabada!” Vadaeni Simona Petero ia kamonai unai be Lohiabada neganai, ena dabua ia hahedokilaia, badina ia be kopina kavakava* bona gohu dekenai ia paudobi. 8 To hahediba taudia ma haida be bouti maragina amo idia mai, bona gwarume amo ia honu reke idia veria lao, badina idia be kone amo idia daudau lasi, 100 mita bamona.*
9 Kone dekenai idia ginidae neganai, idia itaia lahi gida latanai gwarume bona paraoa idia noho. 10 Iesu be idia dekenai ia gwau: “Hari umui abia gwarume haida umui abia mai.” 11 Vadaeni Simona Petero be bouti dekenai ia guia bona gwarume badadia amo ia honu reke be kone dekenai ia veria daekau, gwarume ibounai be 153. Bona ena be idia be momo herea, to reke ia darea lasi. 12 Iesu be idia dekenai ia gwau: “Umui mai bona aniani.” Hahediba taudia edia lalona ia goada lasi ia do idia nanadaia: “Oi be daika?” Badina idia diba ia be Lohiabada. 13 Iesu ese paraoa ia abia bona idia dekenai ia henia, gwarume danu be unai bamona ia karaia. 14 Iesu be mase amo ia toreisi lou murinai, unai be nega ihatoina+ ena hahediba taudia dekenai ia hedinarai.
15 Idia aniani ore murinai, Iesu be Simona Petero dekenai ia gwau: “Simona, Ioane ena natuna e, lau eiava inai gwarume oi lalokau henia bada?” Ia haere: “Oibe Lohiabada, oi diba oi lau lalokau henia.” Iesu be ia dekenai ia gwau: “Lauegu mamoe natudia oi ubua.”+ 16 Nega iharuana Iesu ma ia henanadai: “Simona, Ioane ena natuna e, lau oi lalokau henia, a?” Ia haere: “Oibe Lohiabada, oi diba oi lau lalokau henia.” Iesu be ia dekenai ia gwau: “Lauegu mamoe natudia oi naria.”+ 17 Nega ihatoina Iesu ma ia henanadai: “Simona, Ioane ena natuna e, lau oi lalokau henia, a?” Petero ia lalohisihisi badina ia dekenai nega toi ia henanadai: “Lau oi lalokau henia, a?” Vadaeni ia dekenai ia gwau: “Lohiabada e, oi be gau ibounai oi diba. Oi diba lau be oi lau lalokau henia.” Iesu ia gwau: “Lauegu mamoe natudia oi ubua.+ 18 Oi lau hamaoroa momokani, oi matamata neganai, sibona emu dabua oi hahedokilaia bona oi ura gabuna dekenai oi loaloa. To oi buruka neganai, emu imana do oi toia roro bona ta ese oi dekenai emu dabua do ia atoa bona oi ura lasi gabuna dekenai oi do ia abia lao.” 19 Iesu ena hereva amo ia hahedinaraia Petero ena mase dalana amo Dirava do ia hanamoa. Unai ia gwauraia murinai, Petero dekenai ia gwau: “Lau oi badinaia noho.”+
20 Petero ia giroa bona Iesu ese ia lalokau henia hahediba tauna ia itaia,+ ia murinai ia mai, guna idia aniani hebou neganai ia be Iesu ena kemena dekenai ia tabekau, bona ia gwau: “Lohiabada e, daika ese emu inai taudia dekenai oi do ia henia?” 21 Vadaeni Petero ese unai hahediba tauna itaia bona Iesu ia nanadaia: “Lohiabada e, inai tauna dekenai dahaka do ia vara?” 22 Iesu be ia dekenai ia gwau: “Bema lau ura do ia noho ela bona lau mai, dahaka dainai unai oi lalohekwarahilaia? Namona be lau oi badinaia noho.” 23 Vadaeni tadikaka huanai idia kamonai, unai hahediba tauna be do ia mase lasi. To Iesu be ia dekenai unai ia gwauraia lasi, to ia gwau: “Bema lau ura do ia noho ela bona lau mai, dahaka dainai unai oi lalohekwarahilaia?”
24 Unai hahediba tauna+ ese inai gaudia ia gwauraia hedinarai bona ia toredia diho, bona ai diba ia gwauraia herevadia be momokani.
25 Oibe, Iesu ese gau ma haida ia karaia danu, to bema unai ibounai edia sivarai idia torea, lau laloa tanobada* be do ia hegeregere lasi unai lokua toretore ibounai ia haboua totona.+
Eiava “ia be Dirava bamona.”
Eiava “hebogahisi hereadaena.”
Eiava “Dirava sibona ese ia havaraia natuna tamona.”
Eiava “Tamana ena kemena kahirakahira ia noho.” Anina be Tamana ese ia lalonamo henia.
Ap. A5 itaia.
Anina be, “Hadibaia Tauna.”
Gr., “hora namba 10.”
Gr., “Hahine e, unai be oi bona lau iseda gaukara lasi.” Unai amo ia hahedinaraia ia be ena hereva ia abia dae lasi. To ita gwau lasi inai hereva “hahine” be hemataurai lasi ena toana.
Bat ta ta be reana ranu 22 L amo ia honu diba. Ap. B14 itaia.
Eiava “bisinesi.”
Anina be, “Hadibaia Tauna.”
Eiava reana, “ataiai amo ia vara.”
Eiava “Dirava sibona ese ia havaraia Natuna tamona.”
Iesu ena hereva hegeregerena bapatiso idia karaia. Ioa 4:2 ida hahegeregerea.
Gr., “Lohiabada.”
Eiava “ranu lohilohi.”
Gr., “hora namba 6.”
Anina be, “Hadibaia Tauna.”
Gr., “hora namba 7.”
Unai du be mai edia guhi bona taunimanima be edia ikerukeru henunai idia raka.
Eiava “paralais.”
Ap. A3 itaia.
Eiava “bedi.”
Eiava “bedi.”
Eiava “bedi.”
Eiava “bedi.”
Gr., “hairai.”
Gr., “hairai.”
Ap. B14 itaia.
Gr., “25 eiava 30 stadia bamona.” Steidiam ta be 185 m. Ap. B14 itaia.
Anina be, “Hadibaia Tauna.”
Ap. A5 itaia.
Gr., “umui lalonai mauri ia noho lasi.”
Diksenari itaia.
Eiava “diabolo ta.”
Eiava “Au Raurau Rumadia Ena Aria.” Diksenari itaia.
Unai be, rabi edia sikuli.
Diksenari itaia.
Ierusalema dekenai ia noho Dubu Helaga ena gima taudia.
Idaunegai maniuskrip haida dekenai siri 53 ia lao karoa 8 siri 11 ena hereva idia kokia.
Unai be, Mose Ena Taravatu.
Eiava “matabodaga karana.” Gr., por·nei′a. Diksenari itaia.
Anina be, “Hadibaia Tauna.”
Gr., “siahu.”
Gr., “siahu.”
Ioa 5:2 ena futnout itaia.
Eiava “ai lalotamona.”
Unai be, Mose Ena Taravatu.
Eiava “dirava ai idia halaoa taudia.”
Anina be “Hadibaia Tauna.”
Gr., “15 stadia bamona.” Ap. B14 itaia.
Diksenari itaia.
Unai be, dubu helaga.
Eiava “teibolo dekenai idia helai.”
Ap. B14 itaia.
Diksenari itaia.
Ap. B14 itaia.
Ap. A5 itaia.
Unai be, Mose Ena Taravatu.
Ap. A5 itaia.
Ap. A5 itaia.
Gr., “imana.”
Gr., “ena kemena badinai.”
Kwarana hadihoa bona hadaea.
Eiava “hahegoada.”
Gr., “kudouna.”
Eiava “egu gaukara.”
Unai be, Mose Ena Taravatu.
Gr., “kudouna.”
Gr., ko′smos. Eiava, “tanobada taudia.”
Eiava “lalotamona.”
Eiava “lalotamona.”
Eiava “idia do oi naria.”
Unai be, gaukara helagana totona idia do ia hapararaia.
Inai be Adamu bona Heva edia natudia ia herevalaia.
Gr., “hora namba 6.”
Diksenari itaia.
Diksenari itaia.
Diksenari itaia.
Diksenari itaia.
Eiava “ena hahodi ia doko.”
Diksenari itaia.
Diksenari itaia.
Inai be au ta mai ena bonana namona, Baibel negadiai pefium totona idia gaukaralaia.
Unai dina be hari ita gwauraia Sunday. Iuda taudia dekenai ia be pura ena dina ginigunana.
Eiava “egu Dirava,” unai be, Iehova Ena Hereva Gwauraia Tauna bona Gwaukau Tauna.
Eiava “Galilea Gohuna.” Ioa 6:1 itaia.
Eiava “gwarume.”
Eiava “lalona dabua sibona ia karaia.”
Gr., “200 kiubit bamona.” Ap. B14 itaia.
Toana be unai ese tanobada ena laiberi idauidau ia herevalaia.