Karoa 29
Ruma Bese ena Mauri Namona
IEHOVA DIRAVA ese tau bona hahine ginigunadia ia havaraia neganai, ia hakapudia bena ruma bese ta ai idia lao. (Genese 2:21-24; Mataio 19:4-6) Dirava ia ura idia ruaosi ese natudia do idia havaraia bona do idia hutuma. Edia natudia idia bada neganai, idia danu do idia headava bona edia bese do idia havaraia. Dirava ena ura be moale besedia be tanobada ibounai dekenai do idia noho. Ia ura tanobada ibounai be paradaiso mai hairaina ai do idia halaoa.—Genese 1:28.
2 To hari inai nega lalonai ruma bese momo idia moale lasi, bona momo idia parara. To ita gwau lasi Dirava ena kerere dainai unai bamona idia dika. Hegeregere, bema kampani ta ese gau ta idia karaia namo herea bona gaukaralaia dalana be buka ta lalonai idia hahedinaraia, to bema unai gau ia hoia tauna ese unai buka ena hereva ia badinaia lasi bona bema unai gau ia gaukaralaia kerere dainai ia dika, unai be kampani ena kerere lasi. Ruma bese danu be unai bamona.
3 Iehova Dirava ese ruma bese edia noho dalana maorona be Bible lalonai ia hahedinaraia. Bema taunimanima ese unai sisiba idia badinaia lasi, dahaka ia vara? Ena be Dirava ese ia karaia dalana be namo herea, to ruma bese do idia parara. Bena ruma bese taudia do idia moale lasi. To, bema Bible ena sisiba idia badinaia, edia ruma bese ese mauri namona do idia davaria bona do idia moale. Unai dainai, Dirava ese ruma bese taudia ta ta ia karaia dalana bona edia kara korikori ita diba be gau badana.
TAU BONA HAHINE IA HAVARAIA DALANA
4 Ita ibounai ita diba Iehova ese tatau ia karaia idau bona hahine ia karaia idau. Gau haida dekenai idia hegeregere. To edia tau-anina edia toana be idau. Danu, edia lalona be idau. Dahaka dainai Dirava ese ia karadia idauidau? Badina be ia ura ruaosi do idia heduru heheni, ta ta ena kara ena kara idia karaia totona. Dirava ese tau ia havaraia murinai, ia gwau: “Unai tau sibona ia noho be ia namo lasi, lau ese durua tauna ia bamona do lau karaia.”—Genese 2:18, HM.
5 Anina be hahine be tau danu ia hakapua neganai, ruaosi idia hegeregere momokani. Dirava ese hahine ia karaia, tau do ia durua bona Dirava ena oda hegeregerena tanobada do idia hahonua bona do idia naria. Unai dainai, Dirava ese tau ena turiana ta amo hahine ia karaia murinai, ‘tau dekenai ia abia lao’ bona headava ginigunana ia karaia. (Genese 2:22; 1 Korinto 11:8, 9) Tau bona hahine be headava lalonai moale idia davaria diba, badina edia ura korikori be idia heduru heheni. Edia kara idauidau amo idia heduru heheni neganai idia ruaosi be hegeregere. Tau bona hahine ruaosi be unai dekenai idia lalo-parara bona edia kara korikori hegeregeredia idia gaukara hebou neganai, ruaosi ese moale edia ruma bese lalonai idia havaraia.
TAU ENA KARA KORIKORI
6 Ta ese headava o ruma bese ia gunalaia be namo. Tau ena kara bona ena goada be hegeregere do ia gunalaia. Unai dainai Bible ia gwau: “Tau be ena adavana ena kwarana, Keriso be ekalesia ena kwarana bamona.” (Efeso 5:23) Unai be namo, badina be bema kwarana be lasi, kerere bona heiriheiri idia vara. Bema ruma bese be kwarana lasi, unai be hegeregere motuka idia haheaua toho, to tari be lasi. Eiava bema hahine ese ena adavana ia hanaia toho, unai be hegeregere taunimanima rua be motuka tamona nega tamona idia taria bamona.
7 To hahine momo idia ura lasi tau ese ruma bese ia gunalaia. Badina ta be tatau momo ese Dirava ena sisiba idia badinaia lasi dainai edia kwara dagina idia gaukaralaia namonamo lasi. To taunimanima idia diba orea ta ia kwalimu totona namona be ta ese ia gunalaia bona ena lalona ia hadaia dahaka do idia karaia be namo. Unai dainai Bible ia gwau: “Tatau iboudiai edia kwarana be Keriso; hahine ena kwarana be tau; Keriso ena kwarana be Dirava.” (1 Korinto 11:3) Dirava ena orea lalonai, ta be Dirava ena kwarana lasi, to ma iboudiai, Iesu Keriso, tatau, bona hahine, ese edia kwarana taudia idia kamonai henidia bona edia lalohadai idia badinaia be namo.
8 Anina be, tatau be edia kara korikori idia karaia totona, namona be Keriso idia matauraia, edia kwarana bamona. Danu, namona be edia kwara dagina edia adavadia dekenai idia gaukaralaia, Iesu ese ena ekalesia taudia ia kara henidia hegeregerena. Nega ibounai ia kara henidia mai ena hebogahisi danu. Ena be nega haida iena hereva idia abiadae haraga lasi, to ia kara auka lasi o ia badu haraga lasi. (Mareko 9:33-37; 10:35-45; Luka 22:24-27; Ioane 13:4-15) Momokani, mai ena ura danu sibona ena mauri ia henia idia dainai. (1 Ioane 3:16) Namona be Keristen tauna ese Keriso ena haheitalai ia laloa namonamo, bona ena ruma bese taudia unai bamona ia kara henidia toho be namo. Bena do ia hekokoroku lasi, do ia kara auka henidia lasi, bona sibona ena namo do ia tahua lasi.
9 To namona be umui tatau ese inai umui laloa namonamo: Oi emu adavana ia maumau badina be ruma bese ena kwarana bamona oi karaia lasi dainai, a? Ia gwau ruma bese oi gunalaia lasi bona ruma bese taudia edia kara idauidau oi laloa guna lasi bona oi biagudia lasi, a? To Dirava ia ura unai bamona oi karaia, badina oi be tau. To, momokani, namona be oi emu ruma bese taudia edia lalohadai bona edia ura oi abiadae bona oi laloa, emu kwara dagina oi gaukaralaia noho lalonai. Oi be tau dainai, emu maduna be metau. To bema oi huaia toho mai emu momokani danu, emu adavana do ia ura oi ia durua.—Hereva Lada-isidia 13:10; 15:22.
HAHINE ENA KARA KORIKORI
10 Bible ena hereva hegeregerena, Dirava ese hahine ia karaia ena adavana do ia durua totona. (Genese 2:18) Unai dainai Bible ia gwau: “Hahine e, emui adavana umui kamonai henidia.” (Efeso 5:22) Hari inai nega lalonai hahine momo idia ura tatau idia hanaidia. To hahine idia hekokoroku bona kwara dagina idia abia toho neganai, kerere idia vara. Unai bamona idia karaia neganai, edia adavadia momo edia lalohadai be inai: ‘Bema ia ura ruma bese ia gunalaia, vadaeni do lau koua lasi.’
11 To, hahine e, reana oi laloa emu ruma bese oi gunalaia be namo, badina be emu adavana ese ia gunalaia lasi. To reana namona be emu kara oi haidaua bona oi durua bada, ruma bese ena kwarana ena maduna ia huaia totona. Oi noia oi ia gunalaia totona a? Ena sisiba oi noia a? Iena kara oi gwauraia dika lasi a? Bema Dirava ena ura hegeregerena hahine ena kara korikori ruma bese lalonai oi karaia, reana emu adavana ese tau ena kara korikori do ia karaia matamaia.—Kolose 3:18, 19.
12 To hahine ese ena lalohadai ia gwauraia diba, herevana ia be iena adavana ena hegeregerena lasi. Reana hahine ena lalohadai be maoro, bona bema ena adavana ese ia kamonai henia, unai ese ruma bese ibounai ena namo do ia havaraia. Abraham ena adavana Sara be haheitalai namona Keristen hahinedia dekenai, badina be ena adavana ia kamonai henia. (1 Petro 3:1, 5, 6) To ia ese ena ruma bese ena hekwakwanai ta kokia dalana ia gwauraia, bona Abraham ese ena hereva ia abiadae lasi neganai, Dirava ese ia hamaoroa, ia gwau: “Oi kamonai henia.” (Genese 21:9-12) To, tau be ena lalona ia hadaia vadaeni neganai, bema unai ese Dirava ena taravatu ia utua lasi, ena adavana ese unai lalohadai ia durua be namo.—Kara 5:29.
13 Ena kara korikori hegeregerena, hahine ese dala idauidau amo ena ruma bese ia naria diba. Aniani namona ia karaia diba, ruma ia hagoevaia diba, bona ena natudia ia hadibaia diba. Bible ia gwau namona be hahine ese “edia adavadia idia lalokau henidia, edia natudia idia lalokau henidia, idia laloa maoromaoro, idia goeva, ruma dekenai idia gaukara, idia kara namo, edia adavadia idia kamonai henidia, unai bamona ta ese Dirava ena hereva do ia hadikaia lasi.” (Tito 2:4, 5) Unai bamona ia karaia hahinena be ena ruma bese taudia ese do idia lalokau henia bona do idia matauraia.—Hereva Lada-isidia 31:10, 11, 26-28.
NATUDIA EDIA KARA RUMA BESE LALONAI
14 Iehova ese Adam bona Eva ia haganidia, ia gwau: “Emui bese umui havaraia, do umui hutuma.” (Genese 1:28, HM) Oibe, Dirava ia ura ruma bese be natudia edia amo hahenamo do idia davaria. (Salamo 127:3-5) Natudia be edia tamadia sinadia edia siahu henunai idia noho, unai dainai Bible ia gwau natu ta be hesiai tauna ta bamona. (Hereva Lada-isidia 1:8; 6:20-23; Galatia 4:1) Iesu danu be ena tamana sinana ia kamonai henidia, ia do mero neganai. (Luka 2:51) Anina be edia oda ia karaia. Bema natu iboudiai be unai bamona idia karaia, edia ruma bese edia moale idia havaraia momokani.
15 To hari inai nega lalonai, natu momo be hahenamo ta lasi edia ruma bese dekenai, to edia tamadia sinadia edia lalona idia hahisia. Badina be unai natu mai edia tamadia bona sinadia danu ese Bible ena taravatu ruma bese dekenai idia badinaia lasi. Unai taravatu bona lalohadai maorodia edia badina herevadia haida danu be rau gabedia dekenai oi duahia neganai, do oi diba unai hereva oi badinaia neganai emu ruma bese lalonai moale do oi havaraia.
Tau e, Oi emu Adavana Oi Lalokau Henia bona Oi Matauraia
16 Bible ia gwau: “Namona be tatau ese edia adavadia idia lalokau henidia, sibodia edia tauanina idia lalokau henidia hegeregerena.” (Efeso 5:28-30) Hahine idia moale totona, namona be edia adavadia edia lalokau ena mamina idia abia. Unai dainai tau ese ena adavana ia naria, ia hebogahisi henia bona ena lalona ia hanamoa be namo. Namona be ia matauraia, Bible ena hereva hegeregerena. Anina be ena kara iboudiai lalodiai ena namo ia tahua. Unai amo ena hahine ese ia do ia matauraia.—1 Petro 3:7.
Hahine e, Oi emu Adavana Oi Matauraia
17 Bible ia gwau: “Namona be hahine ese ena adavana ia matauraia.” (Efeso 5:33) Hahine haida be unai sisiba idia badinaia lasi dainai edia adavadia ese idia lalo-dika henidia. Hahine ese hemataurai ia hahedinaraia dalana be inai: Ena adavana ena lalohadai ia karaia, bona ia danu idia gaukara goadagoada, edia ruma bese ena namo havaraia totona. Bible ena hereva hegeregerena ena adavana ena ‘durua tauna’ ai ia lao neganai, ena adavana ese do ia lalokau henia.—Genese 2:18.
Umui Badinaia Heheni
18 Bible ia gwau: “Namona be tatau bona edia adavadia idia badinaia heheni.” Tau be inai bamona ia sisiba henia: “Emu adavana oi moalelaia bona oi adavaia hahinena dekenai moale oi davaria. Dahaka dainai hahine idauna ta oi lalokau henia? Dahaka dainai tau ta ena adavana ena hairai oi ura henia?” (Heberu 13:4; Hereva Lada-isidia 5:18-20, Today’s English Version) Oibe, heudahanai ese Dirava ena taravatu ia utua bona headava ia hadikaia. Haida be edia headava idia moalelaia momokani lasi dainai idia laloa heudahanai amo moale do idia davaria, to idia be hekwakwanai momo idia davaria.—Hereva Lada-isidia 6:27-29, 32.
Emu Adavana Hamoalea Dalana Oi Tahua
19 Bema headava karana lalonai ta ese sibona ena moale ia tahua lasi to ena adavana ena moale ia tahua, ia danu be moale do ia davaria. Bible ia gwau: “Namona be tau ese hahine ena headava karana ia henia, bona hahine ese tau ena headava karana ia henia.” (1 Korinto 7:3) Ruaosi idia hamoalea heheni toho be gau badana. Moale ia henia tauna ese moale korikori ia abia. Iesu Keriso ena hereva bamona: “Henia kara ena moale be bada, abia kara ena moale be maragi.”—Kara 20:35, HM.
Emu Natudia Oi Bamodia Momo
20 Natu ta, ena mauri lagani be 8 bamona, ia gwau: “Egu tamana ia gaukara nega ibounai. Ruma dekenai ia noho lasi. Moni bona gadara gaudia momo ia henia lau dekenai, to ia lau itaia lasi. Lau lalokau henia bona lau ura nega haida lau ia bamoa.” Bema tama bona sina be Bible ena oda hegeregerena edia natudia idia hadibaia, ‘ruma lalonai idia helai neganai, bona dala dekenai idia raka neganai, bona idia hekure neganai bona idia toreisi neganai’ edia ruma bese ena mauri do ia namo herea! Bema emu natudia be nega momo oi bamodia bona oi kara namo henidia, moale do umui davaria.—Deuteronomi 11:19; Hereva Lada-isidia 22:6.
Oi Sisiba Henidia
21 Iseda Tamana guba dekenai ese ena orea taudia ia sisiba henidia. Unai hegeregerena, tama bona sina ese edia natudia idia sisiba henidia be namo. (Heberu 12:6; Hereva Lada-isidia 29:15) Unai dainai Bible ia gwau: “Tama e, emui natudia . . . Iehova ena sisiba herevadia dekenai umui hadibaia hanaihanai.” Tama sina be edia natudia idia hadibaia totona idia sisiba henidia o idia dadabaia o edia moale karana ta idia koua neganai, idia hahedinaraia idia lalokau henidia. Bible ia gwau: “Ena natuna ia lalokau henia tauna ese ia panisia.”—Efeso 6:4; Hereva Lada-isidia 23:13, 14.
Memero Kekeni e—Tanobada ena Kara Dadaraia
22 Tanobada ese memero kekeni ia veridia toho, Dirava ena taravatu idia utua totona. Danu, Bible ena hereva hegeregerena, “kavakava be mero ena kudouna lalonai ia noho.” (Hereva Lada-isidia 22:15) Unai dainai, umui kara maoromaoro be auka. To Bible ia gwau: “Memero kekeni e, emui Keristen maduna be inai, emui tamana sinana umui kamonai henidia, badina be inai bamona umui karaia be maoro.” Davana bada do umui abia. Unai dainai, memero kekeni e, umui aonega. Inai sisiba umui badinaia: “Oi do matamata lalonai, oi ia havaraia Diravana oi laloatao.” Muramura dikadia ania totona, o inuinu kekero totona, o sihari kava totona eiava Dirava ena taravatu ma haida utua totona umui idia dibagania neganai, umui dadaraidia.—Efeso 6:1-4; Kohelete 12:1; Hereva Lada-isidia 1:10-19, Today’s English Version.
Bible Umui Stadilaia Hebou
23 Bema ruma bese tauna ta ese Bible ena hereva ia tahua bona ia badinaia, unai ese iena ruma bese ena moale do ia havaraia. To bema ruma bese taudia iboudiai—tama, sina bona natudia danu—be unai bamona idia karaia, ruma bese be hahenamo bada do idia davaria. Iehova ena ura karaia totona idia heduru heheni lalonai, do idia lalokau heheni bona do idia hebamo heheni namo herea. Unai dainai, emu ruma bese taudia danu Bible umui stadi hebou momo be namo!—Deuteronomi 6:4-9; Ioane 17:3.
RUMA BESE EDIA HEKWAKWANAI KOKIDIA DALANA
24 Ena be ruma bese haida be nega momo idia moale, to nega haida hekwakwanai idia vara diba. Badina be ita ibounai be namo momokani lasi bona ita kara kerere. Bible ia gwau: “Ita ibounai ita hekwakwanai loulou.” (Iakobo 3:2) Unai dainai, namona be headava taudia ese edia adavadia edia kerere maragidia idia maumauraia lasi, to idia gwauatao heheni be namo. Namona be idia lalo-parara, do idia moale hanaihanai diba lasi badina be idia be goevadae lasi taudia.
25 Momokani, namona be tau bona hahine idia naria namonamo, ta ese ta ia habadua garina. To, ena be maino idia tahua, to nega haida badu do ia vara. Vadaeni, unai hekwakwanai be edena bamona idia kokia be namo? Bible ia gwau: “Lalokau ese kara dika momo ia koua.” (1 Petro 4:8) Anina be lalokau tauna ese ena adavana ena kerere do ia herevalaia lasi. Ena lalohadai be inai, ‘Oibe, kerere ta oi karaia. To lau danu be nega haida lau kara kerere. Unai dainai emu kerere do lau laloa lasi, bena oi be unai bamona do oi karaia lau dekenai.’—Hereva Lada-isidia 10:12; 19:11.
26 Bema ruaosi be sibodia edia kerere idia gwauraia hedinarai heheni bona idia hamaoromaoroa toho, do idia heai momo lasi bona do idia lalo-hisihisi momo lasi. Namona be ta ese ta heai lalonai ia halusia toho lasi, to edia hekwakwanai kokia dalana idia tahua be namo. Bema emu adavana ia kerere, oi hebogahisi henia. Bema oi kerere, mai emu manau danu oi noia emu kerere do ia gwauatao. Oi kara haraga be namo. “Dina ia do diho lasi neganai oi emu badu ia doko be namo.”—Efeso 4:26.
27 Bema oi be headava tauna o hahinena, inai hereva oi badinaia be mai anina bada: “Ta ta ena namo ena namo umui tahua lasi, to emui bamodia edia namo umui tahua.” (Filipi 2:4) Namona be “inai umui karaia dabua bamona: hebogahisi, kara namo, lalo-manau, manada bona haheauka. Umui haheauka heheni. Ta ese ena bamona ia samania neganai, emui dika umui gwauatao heheni. Iehova ese emui dika ia gwauatao vadaeni hegeregerena, umui danu unai bamona umui karaia. To unai gau iboudiai latadiai, lalokau umui karaia dabua bamona, badina ia be hatamonaia gauna hereadaena.”—Kolose 3:12-14.
28 Hari inai nega lalonai headava taudia momo idia ura lasi Bible ena sisiba amo edia hekwakwanai idia kokia, to edia headava hadokoa dalana idia tahua. To Dirava ese unai kara ia moalelaia lasi. (Malaki 2:15, 16) Ia ura tau be ena adavana danu idia noho hebou ela bona mase. (Roma 7:2) Bible ese headava hadokoa bena headava lou ena badina maorona tamona mo ia gwauraia, heudahanai unai (Greek gado ai, porneia, matabodaga karana). Heudahanai tauna o hahinena ena adavana bema ia ura neganai, edia headava ia hadokoa diba.—Mataio 5:32.
29 To bema emu adavana ia ura lasi Dirava ena Hereva be oi danu umui stadilaia hebou, o bema emu Keristen gaukara ia koua toho, dahaka oi karaia be namo? Bible ia gwau namona be ia danu umui noho hebou, bona ia rakatania dalana oi tahua lasi emu lalo-hekwarahi hadokoa totona. Emui noho hanamoa totona, Bible ena sisiba oi badinaia sibomu emu kara lalodiai. Reana gabeai do ia helalo-kerehai, emu Keristen karadia dainai. (1 Korinto 7:10-16; 1 Petro 3:1, 2) Bema unai bamona ia vara, emu lalokau bona haheauka edia davana namo hereana oi abia unai!
30 Hari inai nega lalonai ruma bese edia hekwakwanai momo be natudia dainai idia vara. Bema unai bamona hekwakwanai be emu ruma bese lalonai idia vara, namona be umui tama bona sina ese haheitalai namona umui haheitalaia, badina be emui natudia ese emui kara idia tohotohoa haraga, to emui hereva be reana idia badinaia haraga lasi. Bema emui kara bona emui hereva be idau, unai dekenai do idia lalo-parara haraga. Unai dainai, bema umui ura emui natudia ese Keristen karadia namodia idia karaia, namona be haheitalai namona umui haheitalaia.—Roma 2:21, 22.
31 Danu, namona be taravatu edia badina be emui natudia dekenai umui hadibaia. Bema oi hamaorodia, oi gwau: ‘Lau ura lasi umui sihari kava badina be unai be kerere,’ unai be hegeregere lasi. Namona be oi hadibadia, ia karadia Diravana Iehova ia gwau sihari kava karana be kerere. (Efeso 5:3-5; 1 Tesalonika 4:3-7) To unai danu be hegeregere lasi. Namona be Dirava ena taravatu badinaia karana ena badina maorona bona ena namo dekenai idia lalo-parara. Natuna ta be hoa dalanai ia vara matamaia dalana be reana oi kikilaia emu natuna dekenai, bena ma oi nanadaia, oi gwau: ‘Dirava ese tatau bona hahine siahu ia henidia inai hoa gauna do idia karaia diba, unai dainai iena taravatu inai kara dekenai ita badinaia be namo, ani?’ (Salamo 139:13-17) Eiava reana oi nanadaia, oi gwau: ‘Ita ia karaia Diravana be taravatu ta do ia atoa lasi iseda moale koua totona, ani? To idau, iena taravatu ita badinaia neganai moale do ita davaria, ani?’
32 Unai bamona henanadai dainai, Dirava ena taravatu headava karana dekenai do ia laloa matamaia. Bema ena lalohadai unai kara dekenai idia kerere, oi badu henia lasi. Badina be memero bona kekeni momo, iena uru taudia unai, be Bible ena hereva maorodia amo idia siri vaitani. Namona be oi hahedinaraia edia lebulebu karadia be aonega karadia lasi. Reana haida edia sivarai oi gwauraia, edia sihari kava karadia dainai natudia idia havaraia kava eiava V.D. gorerena idia abia. Unai amo do ia lalo-parara Bible ena hereva be namo bona maoro.
33 Iseda ruma bese ena mauri hanamoa totona, gau badana be Bible ese ia gwauraia helarona, mauri hanaihanai tanobada ena paradaiso lalonai ita abia diba helarona, be ita abiadae. Badina be, bema ita ura momokani Dirava ena nega matamatana lalonai ita noho, do ita hekwarahi bada, unai bamona noho be hari ita manadalaia totona. Anina be Dirava ena hahegani do ita badinaia namonamo. Bena Dirava ese iseda moale do ia habadaia momokani, bona mauri do ita moalelaia ela bona hanaihanai.—Hereva Lada-isidia 3:11-18.
[Study Questions]
1. (a) Ruma bese edia noho dalana be edena bamona ia matamaia? (b) Dirava ena ura be dahaka, ruma bese dekenai?
2, 3. (a) Ena be ruma bese momo idia dika, to dahaka dainai ita gwau lasi unai be Dirava ena kerere? (b) Ruma bese ese mauri namona idia davaria totona, dahaka idia karaia be namo?
4. (a) Tatau bona hahine be edena bamona idia idau? (b) Dahaka dainai Dirava ese idia ia karaia idauidau?
5. (a) Tau bona hahine be edia kara idauidau amo edena bamona idia heduru heheni? (b) Headava ginigunana be edeseniai ia karaia? (c) Dahaka dainai headava ese moale ia havaraia diba?
6. (a) Dirava ese daika ruma bese ena kwarana ai ia halaoa? (b) Dahaka dainai unai be maoro bona namo?
7. (a) Dahaka dainai hahine haida idia ura lasi tau be kwara dagina ia abia? (b) Iboudiai be mai edia kwarana taudia a? Dahaka dainai haida be Dirava ena dala hegeregerena kwara dagina idia abia be namo?
8. (a) Tatau ese daika ena kara idia tohotohoa be namo, edia kwara dagina idia gaukaralaia lalonai? (b) Iena haheitalai amo dahaka idia diba?
9. (a) Hahine momo be edena bamona idia maumau? (b) Tatau be edia kwara dagina idia gaukaralaia lalonai, dahaka idia laloatao be namo?
10. (a) Bible ia gwau namona be hahine be edena bamona idia karaia? (b) Hahine ese Bible ena sisiba idia badinaia lasi neganai, dahaka ia vara?
11. (a) Hahine ese ena adavana edena bamona ia durua diba, ruma bese ia gunalaia totona? (b) Bema Dirava ena ura hegeregerena hahine ese ena kara korikori ia karaia, reana ena adavana be dahaka do ia karaia?
12. Dahaka ese ia hahedinaraia, ena be hahine ena lalohadai be ena adavana ena hegeregerena lasi, to ia gwauraia hedinarai diba?
13. Hahine namona be dahaka ia karaia, bona iena kara dainai ena ruma bese be dahaka do idia karaia?
14. (a) Ruma bese lalonai natudia edia kara korikori be dahaka? (b) Iesu ena haheitalai ese dahaka ia hadibaia natu dekediai?
15. Dahaka dainai natu momo ese edia tamadia sinadia edia lalona idia hahisia?
16. Dirava ena oda tatau dekenai be dahaka? Unai oda be edena bamona idia badinaia namonamo?
17. Dirava ena oda be dahaka hahine dekenai, bona edena bamona idia karaia?
18. Dahaka dainai tatau bona edia adavadia idia badinaia heheni be namo?
19. Edena dala amo moale bada edia headava karana amo idia davaria diba?
20. Dahaka dainai tama sina be edia natudia danu kara haida idia karaia hebou be namo?
21. Bible ena hereva be dahaka, natudia sisiba henidia karana dekenai?
22. Memero kekeni edia maduna be dahaka, bona edena bamona idia huaia diba?
23. Bema ruma bese taudia be Bible idia stadilaia hebou, dahaka hahenamo do idia davaria?
24. Dahaka dainai headava taudia ese edia adavadia edia kerere idia gwauatao be namo?
25. Edena dala amo headava taudia ese edia hekwakwanai idia kokia mai edia lalokau danu?
26. Hekwakwanai ta ia vara neganai, ruaosi be edena bamona idia karaia be namo?
27. Edena sisiba herevadia Bible lalonai bema headava taudia idia badinaia, unai ese do ia durudia edia hekwakwanai kokia totona?
28. (a) Headava hadokoa be headava ena hekwakwanai kokia dalana namona ta a? (b) Bible ia gwau headava hadokoa ena badina maorona tamona be dahaka?
29. (a) Bema oi emu adavana be oi danu Keristen tomadiho ia karaia lasi, dahaka oi karaia be namo? (b) Bena reana dahaka do ia vara?
30. Dahaka dainai tama sina be kara namo edia natudia dekenai idia haheitalaia be gau badana?
31. (a) Memero kekeni ese edia tamadia sinadia edia sisiba idia badinaia totona, dahaka idia diba be gau badana? (b) Edena dala amo emu natuna oi hadibaia diba, Dirava ena taravatu sihari kava karana dekenai badinaia be aonega karana?
32. (a) Bema emu natuna ena lalohadai be Dirava ena hegeregerena lasi, edena bamona oi laloa be namo? (b) Emu natuna be edena bamona oi durua diba, Bible ena hereva ia abiadae totona?
33. Paradaiso helarona ese ita edena bamona ia durua, iseda ruma bese taudia danu mauri namona ita davaria totona?