Gima Kohorona INTANET LAIBRI
Gima Kohorona
INTANET LAIBRI
Hiri Motu
  • BAIBEL
  • PABLIKEISEN
  • HEBOUDIA
  • rs rau 125-129
  • Gau Iboudiai Havaradia

Oi abia hidi kahana ena vidio ia noho lasi.

Sori, hekwakwanai ia vara vidio ia loud totona.

  • Gau Iboudiai Havaradia
  • Buka Helaga Herevalaia
  • Inai Bamona Atikol
  • Inai Dainai Ita Diba Dirava Ia Noho
    Dirava ese Ita Ia Laloa Eiava?
  • Dirava ese Lauma Helaga Amo Gau Ibounai Ia Karaia
    Gima Kohorona Iehova Ena Basileia E Herevalaiamu—2011
  • Mauri be Edena Bamona Ia Matamaia?
    Mauri Moalelaia Hanaihanai!—Baibel Stadi Amo Unai Oi Dibaia
  • Daika ese Ita Ia Hamaoroa Diba?
    Mauri ena Anina be Dahaka? Edena Bamona Oi Davaria Diba?
Ma Haida Itaia
Buka Helaga Herevalaia
rs rau 125-129

Gau Iboudiai Havaradia

Anina: Baibel ia gwau Siahu Ibounai Diravana ese guba bona tanobada bona idia dekenai idia mauri noho gaudia iboudiai, lauma taudia danu, edia oromana ia lalohadailaia guna bena ia havaradia.

Dirava ese gau iboudiai ia havaradia herevana ita abia dae be maoro, a?

“Guba gaudia bona tanobada gaudia ese taravatu idia badinaia goevagoeva dainai, taunimanima ese roketi be hua dekenai idia siaia diba, bona idia diba hora, miniti, bona sekeni hida lalodiai do ia heau bena hua dekenai do ia kamokau. Unai taravatu idia vara kava lasi, to ta ese ia atodia.”​—⁠Wernher von Braun ena hereva unai; ia ese hua dekenai idia lao America taudia edia lao dalana ia durua bada.

Guba gaudia: Dina gauna ta, nega ibounai ena hora, miniti, bona sekeni idia maoro momokani gauna, bema oi davaria, do oi gwau ia vara kava, lai ese kahu ia odaia hebou bena dina gauna ai ia halaoa neganai, a? Lasi, to oi diba tau ta mai ena aonega ese ia karaia ani? Unai dina gauna idia hereaia gaudia idia noho. Dina idia gegea ahu hisiudia bona guba dekenai idia noho hisiudia oredia, be edia nega korikori momokani dekenai idia heau goevagoeva; taunimanima ese idia karaia dina gaudia be unai bamona lasi. Tanobada be hisiu oreana badana lalonai ia noho bona unai orea lalonai hisiu 100 bilion mai kahana idia noho. Hisiu idia tahua taudia idia gwau, guba dekenai unai bamona hisiu oreadia badadia 100 bilion mai kahana idia noho. Bema dina gauna ese ia hahedinaraia ia karaia tauna be mai ena aonega bada, guba gaudia ese idia hahedinaraia ia karadia Diravana be mai ena aonega bada herea momokani! Baibel ia gwau ia be “Dirava Iehova, guba e karaia bona e idia roro Diravana.”​—⁠Isa. 42:5; 40:26; Sal. 19:1.

Tanobada: Tano gagaena oi rakaia hanai neganai, bema ruma namona ta oi davaria, ia lalonai kohu momo bona aniani momo idia noho, do oi gwau gau ta ia pou neganai unai ruma ia vara kava, a? Lasi; to oi diba tau ta mai ena aonega ese ia haginia. Saiens taudia ese dina idia gegea ahu hisiudia dekenai mauri gaudia idia davaridia lasi; tanobada sibona dekenai mauri gaudia idia noho. Buka ta ladana The Earth ese tanobada ia gwauraia, ia gwau “ia be hoa gauna, idau vaitani gauna.” (New York, 1963, Arthur Beiser, p. 10) Tanobada bona dina edia padana be hegeregere momokani dainai, taunimanima be tanobada ai idia noho diba, bona tanobada ena heau ena haraga be hegeregere momokani dainai, ena heau dalana amo ia siri lasi. Hodahoda ese tanobada ia koua hegege bona mauri gaudia ia durudia. Hisiu o ma gau ta dekenai unai bamona hodahoda ia noho lasi, mauri gaudia durudia totona. Dina ena diari, hodahoda ena anina ta, ranu, bona tano namona dekenai idia noho muramuradia idia gaukara hebou aniani gaudia hatubudia totona. Gau ta ia pou kava dainai unai ia vara, a? Magasin ta ladana Science News ia gwau: “Ai laloa unai gau idauidau idia vara kava diba lasi.” (August 24 and 31, 1974, p. 124) Baibel ena hereva be maoro, ia gwau: “Momokani, ruma ibounai be mai edia karaia tauna, to gau ibounai ia karaia tauna be Dirava sibona.”​—⁠Heb. 3⁠:⁠4.

Taunimanima edia kwara harana: Taunimanima haida ese gau idauidau idia tahua namonamo bona karaia dalana idia lalohadailaia namonamo dainai, kompiuta idia karaia diba. Kompiuta idia “vara kava” lasi. Taunimanima edia kwara harana be edena bamona? Beibi ta ena lagani ginigunana lalonai ena kwara harana ena bada be nega toi ia bada ia lao, to animal ta ena kwara harana be unai bamona ia karaia lasi. Saiens taudia idia do diba goevagoeva lasi kwara harana be edena bamona ia gaukara. Kwara harana dainai taunimanima ese gado aukadia idia dibadia, hairai gaudia idia moalelaidia, miusik idia karaia, bona mauri ena badina bona ena anina idia lalohadailaia diba. Kwara harana doketa ta ladana Robert White, ia gwau: “Lau gorea diba lasi herevana be inai: Mai ena aonega hereadae Tauna ia noho, ia ese kwara harana ena oromana bona ena gaukara dalana ia lalohadailaia bona ia karaia​—⁠taunimanima ese unai idia lalo-pararalaia diba lasi momokani.” (The Reader’s Digest, September 1978, p. 99) Kwara harana, ita hoalaia gauna, be gatoi maragimaragi hereana lalonai ia tubu matamaia, hahine ena bogana lalonai. Baibel torea tauna ta, David, be Iehova dekenai ia gwau: “Oi ese taugu anina o karaia, sinagu bogana ai o karagu. Na imodaimumu, badina be oi na mai garimu bona mai hoamu; emu kara na hoa ḡaudia.”​—⁠Sal. 139⁠:​13, 14.

Sel: Mauri gaudia iboudiai be mai edia kahana maragimaragidia ladana sel. Ena be mauri gaudia maragimaragidia haida be mai edia sel tamona, to edia aniani idia abia, edia bogana dekenai unai aniani ena namo idia abia, ena momoru idia negea, sibodia edia ruma idia karaia, bona sel ma haida idia havaradia diba. Saiens taudia idia gwau taunimanima edia tauanina dekenai idia noho sel ta ta be hanua badadia ta ta hegeregeredia; idia be mai edia magu, mai edia gavamani taravatu atoa totona, mai edia masini paua karaia totona, mai edia faktori aniani edia anina ta ladana proutin karaia totona, mai edia trenspot daladia, bona mai edia gima taudia, idia vareai gwauraia gaudia edia dala kehoa o koua totona. Taunimanima ta ena tauanina be mai ena sel 100 trilion. Salamo 104⁠:24 ena hereva be maoro momokani, ia gwau: “Iehova e, o kara ḡaudia dahaka ini heḡiḡi-boudia; iboudiai na mai aonegamu ida vada o kara”!

Dirava ese evolusen amo mauri gaudia idauidau be gau tamona amo ia havaradia herevana be Baibel ena hereva hegeregerena, a?

Genese 1:​11, 12 ia gwau Dirava ese rei bona au ia karaia, idia be uhe do idia havaraia “ta ta edia orea hegeregerena.” Ge 1 Siri 21, 24, 25 idia gwau Dirava ese davara dekenai idia mauri gaudia, atai manudia bona tanobada dekenai idia mauri gaudia ia karaia, “ta ta edia orea, edia orea hegeregerena.” Inai sivarai ese ia hamomokania lasi gau tamona ia havaraia bena unai gau tamona amo idia vara gaudia be uru momo lalodiai idia idau idia lao ela bona mauri gaudia idauidau ai idia lao.

Genese 1⁠:26 dekenai Dirava ese taunimanima ia gwauraia, ia gwau: “Taunimanima ita karaia namo, iseda toana bona iseda laulau hegeregerena.” Unai dainai Dirava ese ia karaia tauna ena kara be Dirava ena kara hegeregeredia, boroma amo ia abidia karadia hegeregeredia lasi. Genese 2⁠:7 ia gwau: “Iehova Dirava ese taunimanima [mauri gauna idauna ta amo ia karaia lasi to] tano ena kahu amo ia karaia, bona mauri ena laga ena udu baubau lalonai ia hiriria vareai.” Unai sivarai ese ia hahedinaraia evolusen dalana amo ia vara lasi, to Dirava ese ia havaraia, gau matamatana ta.

Dirava ese tanobada dekenai idia mauri noho gaudia idauidau milion momo ia karaia, a?

Genese karoa 1 ia gwau Dirava ese gau iboudiai ia karaia, “ta ta edia orea, edia orea hegeregerena.” (Gen. 1⁠:​12, 21, 24, 25) Abata Badana ia halasia gwauraia neganai, Dirava ese Noa ia hagania, tanobada dekenai idia mauri gaudia “edia orea hegeregerena” bona manu idauidau “edia orea hegeregerena” be lagatoi ai do ia atodia. (Gen. 7⁠:​2, 3, 14) “Orea” ta ta idia idauidau, bona unai “orea” tamona gaudia ta ta edia toana be idauidau sisina. Ripoti ta ia gwau, sisia edia orea badana lalonai, orea maragidia idauidau 400 idia noho, bona hosi edia orea badana lalonai, orea maragidia idauidau 250 bamona idia noho. Orea maragidia idauidau gaudia, bema idia mahuta hebou diba bona natudia idia havaradia diba, idia be Genese ese ia gwauraia “orea” badana tamona gaudia. Unai hegeregerena, bese idauidau taudia​—⁠kopi korema taudia, kopi kurokuro taudia, kopi laboralabora taudia, Dinka taudia lata hereadia Sudan dekenai, bona Pygmie taudia kwadogi hereadia​—⁠iboudiai be taunimanima ginigunadia ruaosi, Adam bona Eva, edia amo idia vara.​—⁠Gen. 1:​27, 28; 3:20.

Dahaka dainai mauri gaudia idauidau edia tauanina gaudia haida edia oromadia be hegeregere?

“Dirava ese gau ibounai ia karaia.” (Ef. 3⁠:⁠9) Unai dainai gau iboudiai edia oromadia laloa davari Tauna be tamona.

“Gau ibounai be Dirava ese ia karaia inai Hereva dekena amo. Gau ta ia vara lasi idau dala ta dekena amo, lasi momokani.” (Ioane 1⁠:⁠3) Unai Hereva be Dirava sibona ese ia havaraia Natuna, tanobada ai ia noho neganai Iesu Keriso ai ia lao. Unai dainai Gaukara Diba Momo Tauna tamona amo Iehova ese gau iboudiai ia karaia.​—⁠Her. 8:​22, 30, 31.

Dirava ese guba bona tanobada edia anina be dahaka amo ia havaraia?

Saiens taudia idia davaria vadaeni gau iboudiai edia anina be siahu amo ia vara. Niuklia bomudia ese unai siahu idia hahedinaraia idia pou neganai. Saiens tauna Josip Kleczek ia gwau: “Reana gau iboudiai edia anina be siahu amo idia havaraia diba.”​—⁠The Universe (Boston, 1976), Vol. 11, p. 17.

Unai siahu be edeseni amo ia mai? Baibel ia gwau, “Unu hisiu na daika ese e karadia?” bena ia ese Iehova Dirava inai bamona ia gwauraia, ia gwau: “Ena goada herea-daena amo, bona ena siahu na bada dainai, ta se boiomu.” (Isa. 40⁠:26) Unai dainai Dirava be siahu ibounai ena Badina, unai siahu amo guba bona tanobada ia havaradia.

Lagani 6,000 o 10,000 bamona idia lao vadaeni, tanobada bona guba gaudia iboudiai be dina 6 lalodiai ia karaia, a?

Unai lalohadai idia hakoikoia gaudia be inai: (1) Hanuaboi ai ori be lasi neganai, tanobada ena mirigini kahanai idia noho taudia be hisiu oreana ta ladana Andromeda nebula ena diari idia itaia diba. Unai hisiu oreana be daudau herea momokani dekenai ia noho dainai, ia halasia diarina be tanobada dekenai ia ginidae lasi ela bona lagani 2,000,000 idia ore murinai. Unai ese ia hahedinaraia Dirava ese guba bona tanobada ia havaradia negana amo ema bona hari, idia ore laganidia edia momo ese 2,000,000 ia hanaia. (2) Tano lalonai idia noho nadi badadia lalodiai ia noho siahuna ta ladana radioactivity ena toana ese ia hahedinaraia unai nadi haida be lagani bilion momo lalodiai gabunai idia noho.

Genese 1⁠:​3-31 ena sivarai be guba gaudia havaradia matamata sivaraina lasi. To ia be Dirava ese ia karaia vadaeni tanobadana be taunimanima do idia noholaia totona ia karaia karana sivaraina. Ia ese ava, rei, au, davara ai idia mauri gaudia, roho manudia, tanobada boromadia, bona tau bona hahine ginigunadia ia havaradia. Unai gaukara ibounai be “dina” 6 lalodiai ia karaia. Heberu gado herevana ta be Motu gado ai idia hahanaia neganai “dina” idia torea, to unai hereva be mai anina idauidau. Ena anina rua be ‘nega daudauna; gau badana ia vara negana.’ (Old Testament Word Studies, Grand Rapids, Mich.; 1978, W. Wilson, p. 109) Unai hegeregerena “dina” ta ena lata ese lagani tausen momo ia hanaia diba.

    Hiri Motu Pablikeisen (1987-2025)
    Log aut
    Login
    • Hiri Motu
    • Ta dekenai siaia
    • Preferens
    • Copyright © 2025 Watch Tower Bible and Tract Society of Pennsylvania
    • Gaukaralaia Taravatudia
    • Privacy Policy
    • Privacy Settings
    • JW.ORG
    • Login
    Ta dekenai siaia