Ita Laloaboio Diba Lasi Utu-Utu Badana
LAGANI 4,300 bamona gunanai, utu-utu bada hereana bona dikana ta ese tanobada ia koua. Nega tamonai, ia ese kahirakahira mauri gaudia iboudiai ia hamasedia. Unai be gau badana dainai taunimanima ese idia laloaboio diba lasi, bona uru iboudiai ese idia murinai idia vara uruna be unai sivarai idia hadibaia.
Utu-Utu badana murinai lagani 850 bamona, Heberu toretore tauna Mose ese unai tanobada ibounai ia koua Utu-Utuna ena sivarai ia torea. Unai sivarai be Bible buka Genese lalonai, Ge karoa 6 ia lao 8 dekenai ita davaria diba.
Utu-Utu Badana Ena Sivarai Bible Lalonai
Genese be inai bamona ia herevalaia, matana amo ia itaia tauna ese inai hereva ia gwauraia, ia gwau: “Noa ena mauri lagani be 600 neganai, hua iharuana ena dina 17, tanobada henunai ena ranu ia makohia bona ia daekau mai, bona guba ena matuna ibounai be idia kehoa. Abata ia daekau noho dina 40, ela bona ranu ena dobu be hegeregere lagatoi do ia abia isi. Abata ia bada daekau noho ela bona ororo badadia ibounai ia koua.”—Genese 7:11, 17, 19.
Utu-Utu Badana ese tanobada ena mauri gaudia ia hamasedia dainai, Bible ia gwau: “Mauri gaudia ibounai tanobada dekenai idia mase, manu bona boromakau bona boroma idau-idau bona tano dekenai idia rau gaudia bona taunimanima.” To, Noa bona ma taunimanima 7 idia roho mauri, bona tanobada ena boroma bona guba lalonai idia roho manudia bona tano dekenai idia rau gaudia, haida sibona idia mauri. (Genese 7:21, 23) Idia iboudiai be lagatoi badana, ena lata be mita 133, ena lababa be mita 22, bona ena dobu be mita 13. Unai Noa ena lagatoi lalonai ranu ia vareai diba lasi bona ranu latanai ia hure lao sibona dainai, ia be maua badana sibona bamona, ia be hari ita itaia lagatoi ta bamona lasi.
Utu-Utu Badana ia matamaia murinai hua ima idia hanai murinai, unai lagatoi be Ararat ena ororo latanai ia hure kau. Unai be hari inai nega Turkey ena dina daekau kahanai, ena east kahanai unai. Noa bona ena ruma bese be lagani tamona Utu-Utu ia matamaia murinai idia diho tano kaukauna dekenai bona vaia taunimanima edia kara bamona ma idia mauri noho. (Genese 8:14-19) Murinai, taunimanima idia hutuma bona Babel ena hanua badana mai ena kohorona idia haginia hamatamaia Eufrate Sinavai badinai. Dirava ese gado ia haidaua neganai, sisina sisina unai gabu amo taunimanima be idia raka oho bona idia lao gabu idauidau dekenai. (Genese 11:1-9) To, unai lagatoi be edeseniai hari?
Lagatoi Idia Tahua
Lagani 1800 amo ema bona hari, taunimanima momo ese unai lagatoi idia tahua Ararat ororona dekenai. Unai ororo dekenai dorina badadia rua idia noho, ta ena lata be mita 5,165 bona iharuana ena lata be mita 3,914. Idia rua amo badana be hanaihanai sinou ese ia koua. Badina Utu-Utu Badana murinai tanobada ena toana ia idau, unai lagatoi be sinou ese ia koua momokani. Tahua taudia haida idia laloa lagatoi ia do noho unai gabu dekenai, bona ia be aisi badana lalonai. Idia gwau nega haida siahu dainai unai aisi ia veve bona ranu ai ia lao neganai, unai lagatoi ia hedinarai.
Buka ta ladana In Search of Noah’s Ark ese George Hagopian, Armenia tauna, ena hereva ia gwauraia, unai tauna ia gwau, ia be Ararat Ororona dekenai ia daekau bona lagani 1902 bona lagani 1904 dekenai unai lagatoi ia itaia. Ia gwau, nega ginigunanai ia daekau bona lagatoi latanai ia gini. Ia gwau: “Lau gini bona unai lagatoi ibounai lau itaia. Ia lata. Ena dobu be mita 12.” Nega iharuana ia lao neganai, ia gwau: “Unai bouti ena toana be idau, ma bouti ta bamona lasi. Ena toana be maua badana bamona eiava barge bamona.”
Lagani 1952 ia lao 1969, tau ta ladana Fernand Navarra be nega hani ia lao bona unai lagatoi ma ia tahua. Ena nega ihatoinai Ararat Ororona dekenai, ia diho aisi ena koura badana lalonai, unuseniai ia ese au koremana ta ia davaria aisi lalonai. Ia gwau: “Unai au be lata herea bona reana aisi lalonai ia diho lao bona reana lagatoi badana ta dekenai ia kamokau. Lau ese unai au ena kahana sisina lau utua, ena lata be mita 1.5.”
Profesa Richard Bliss, unai au idia tahua aonega taudia ta, ia gwau: “Navarra ese ia davaria auna ai itaia be lagatoi ena au badana ta bona ia lalonai bona kopinai pisi ia noho. Unai au idia karaia ma au ta dekenai ia hesiriukau totona. Bona taunimanima ese idia utua bona idia hamaoromaoroa.” Unai aonega taudia idia gwau lagani 4 tausen eiava 5 tausen ia noho unai aisi dekenai.
Ena be Ararat Ororona dekenai lagatoi idia tahua toho, to ita hamomokania diba gauna be utu-utu badana ta idia hanaia totona lagatoi ta idia gaukaralaia. Hamomokania dalana be Genese ena Bible bukana ena sivarai lalonai ita duahia. Ma hamomokania gauna ta be tanobada ena gabu iboudiai idia noho bese gunadia momo edia sivarai gunadia lalodiai utu-utu badana ena sivarai momo idia noho. Sivarai gabenai edia hereva oi itaia.
[Picture on page 4, 5]
Unai lagatoi be ia hegeregere “freight train” 10 ese idia udaia diba kohuna ia udaia, PMV 250 ese idia udaia kohuna unai!