“Taunimanima Iboudiai ese Headava Do Idia Matauraia”
“Taunimanima iboudiai ese headava do idia matauraia, mahuta gedana do idia hadikaia lasi.”—HEBERU 13:4, NW.
ENA be hari be headava hadokoa haraga negana, to taunimanima milion milion edia headava idia doko lasi. Ena be idia bona edia adavadia edia kara bona edia mauri gunadia be idauidau, to edia headava ai idia kwalimu noho. Inai bamona headavadia be Iehova ena Witness taudia bogaragidiai. Hari headava taudia momo idia gwau hekwakwanai idia davaridia bona nega haida edia adavadia ese idia habadudia. To unai hekwakwanai maragidia haheaukalaidia bona edia headava taridia maoromaoro dalana be idia davaria vadaeni. Dahaka ese ia hakwalimudia?—Kolose 3:13.
2. (a) Headava hanamoa karadia haida be dahaka dahaka? (b) Headava hadikaia karadia haida be dahaka dahaka? (Maua oi itaia rau 14 ai.)
2 Keristen taudia haida, edia headava be nega daudau idia moalelaidia taudia, edia hereva ese unai idia hahedinaraia. Lagani 16 ia headava tauna ta ia gwau: “Hekwakwanai ta ia vara neganai, ai ruaosi be ta ta ena lalohadai ena lalohadai ai kamonai heheni toho.” Headava momo ha-aukadia karana ta be inai—hereva heheni hedinarai karana. Hahine ta, lagani 31 ia headava, be ia gwau: “Moale karadia amo emai lalokau do ai hahedinarai heheni daladia be nega ibounai ai tahua guna.” Tau ta mai ena adavana, lagani 40 bamona idia headava, be idia gwau ta be sibona ena kerere ia kirikirilaia diba bona ruaosi be idia kirikirilai heheni diba be gau badana. Ma idia gwau heduru gauna ma ta be, ena be edia namo bona edia dika idia dibalai heheni to idia lalokau heheni noho. Tau ia gwau ta ia kerere neganai ia gwauraia hedinarai bona sori herevana ia gwauraia danu. Lalo-manau bema ia noho, headava do ia beua, bena do ia kwaidu lasi.—Filipi 2:1-4; 4:5.
Edia Lalohadai Idia Haidaudia
3 Hanaia laganidia 30 bamona lalodiai, tanobada hegegemadai, taunimanima ese edia lalohadai headava enai be idia haidaudia. Headava taudia haida idia laloa idia heudahanai be kerere lasi, bona bema heudahanai tauna o hahinena ena adavana ese ena kara ia diba bona ia abia dae, unai be mai anina bada idia gwau.
3, 4. Taunimanima ese edia lalohadai headava enai be edena bamona idia haidaua vadaeni? Haheitalai haida oi gwauraidia diba a?
4 Keristen elda tauna ta ia gwau: “Tanobada ese taravatu badinadia toho dalana ia rakatania vadaeni. Tanobada taudia idia laloa kara goeva be gau gunana ta.” Politik taudia, spot taudia, bona ane abia taudia, ladana bada taudia unai, ena be Baibel ena taravatu idia utua hedinarai, to taunimanima ese idia hanamodia bada noho. Herevana dahaka matabodaga karadia idia karadia, to taunimanima ese idia gwauraidia dika lasi. Unai taga taudia momo ese kara goeva bona kara maoromaoro idia laloa maragi, bona taunimanima momo ese edia kara idia tohotohodia; Dirava ese ia gwauraidia dika karadia be idia ese idia gwauraidia namo. Paulo ena hereva hegeregerena, “Idia be hemarai lasi momokani. Lebulebu daladia idia ura dikadika, bona matabodaga karadia idia tahua doko lasi.”—Efeso 4:19; Hereva Lada-isidia 17:15; Roma 1:24-28; 1 Korinto 5:11.
5. (a) Dirava ena lalohadai heudahanai enai be dahaka? (b) Baibel lalonai idia torea herevana “heudahanai” ena anina be dahaka?
5 Dirava ena taravatu be idia idau lasi. Ia vairanai, sihari kava taudia bona headava hadikaia taudia be heudahanai taudia.a Aposetolo Paulo ia gwau: “Lebulebu taudia, kaivakuku idia tomadiho henia taudia, heudahanai taudia, eiava lebulebu hahine edia kara idia tohotohoa tatau, eiava tatau ese tatau danu hemarai karadia idia karaia taudia . . . ta lasi be Dirava ena Basileia do ia davaria diba. Umui haida be guna unai bamona umui karaia. To Dirava ese umui emui kara dika ia huria vadaeni, ia ese helaga taudia umui ia halaoa vadaeni. Bona hari Dirava ena vairana dekenai umui be maoromaoro, Lohiabada Iesu Keriso dainai bona Dirava ena Lauma dainai.”—1 Korinto 6:9-11.
6. Edena hereva 1 Korinto 6:9-11 ai ese iseda lalona idia hagoadaia?
6 Unai siri lalonai Paulo ena hahegoada herevana be inai: “Umui haida be guna unai bamona umui karaia. To Dirava ese umui emui kara dika ia huria vadaeni.” Oibe, tanobada ena “lebulebu karadia” be guna idia karadia taudia momo be idia helalo-kerehai, Keriso bona ena boubou karana idia abidia dae, bena Dirava ese ia huridia. Dirava hamoalea totona idia kara maoromaoro, bona unai dainai edia moale ia bada ia lao.—1 Petero 4:3, 4.
7. Dahaka lalohadai idauidau “heudahanai” enai be idia noho, bona Baibel ese edena bamona ia gwauraia?
7 To hari inai negai tanobada ena lalohadai kara dika enai be Dirava ena lalohadai hegeregerena lasi. Tanobada taudia momo idia laloa sihari kava karadia bona heudahanai bona tatau be tatau ida idia karaia karadia bodagadia be dika lasi, to Baibel ia gwau unai kara iboudiai be dika. Oibe, Baibel ia gwau unai kara idia karaia taudia ese Dirava ena taravatu idia utua bada.—Esodo 20:14, 17; 1 Korinto 6:18.
Keristen Oreana Idia Hadikaia
8 Hari inai negai matabodaga karadia momo herea idia vara dainai, Keristen taudia danu idia hakereredia diba. TV, vidio, bona buka, unai kara idia hahedinaraidia o idia gwauraidia gaudia, ese idia hakereredia diba. Ena be Keristen oreana taudia momo lasi idia hakereredia, to namona be inai ita lalo-pararalaia: Iehova ena Witness taudia edia orea amo idia atodia siri taudia momo be unai bamona karadia amo idia helalo-kerehai lasi dainai unai dika idia davaria. Gau namona be inai, idia momo be gabeai idia helalo-kerehai, kara maoromaoro idia badinaia lou, bena kongregesen lalonai idia vareai lou.—Luka 15:11-32 itaia.
9. Satana ese edena bamona ia tarapudia?
9 Momokani, Satana be leona mai ena boiboi bada bamona ia loaloa, idia naria namonamo lasi taudia do ia anidia ore totona. Lagani iboudiai iena “koikoi karadia” amo ia ese Keristen taudia, idia naria namonamo lasi taudia, be ia tarapudia. Iena tanobada ese taunimanima ia veridia, sibodia edia ura hegeregeredia lebulebu karadia, edia tauanidia edia ura karadia, do idia tahudia badabada bona sibodia edia tauanidia biagudia karana do idia dadaraia totona.—Efeso 2:1, 2; 6:11, 12; 1 Petero 5:8.
10. Hedibagani ese daidia idia abidia, bona badina be dahaka?
10 Daidia kongregesen lalonai ia dibaganidia diba, matabodaga karadia do idia karadia totona? Keristen taudia momo herea, herevana idia be kongregesen ena elda taudia, o sekit o distrik naria taudia, o Betele taudia, o pioneer taudia, o tama sina, o memero kekeni, to edia tauanidia edia ura amo ia dibaganidia diba. Idia laloa lasi horana ai edia hegahusi ia havaraia diba. Unai dainai Paulo ia gwau: “Tau ta bema ia laloa ia gini goada, namona be ia naria namonamo, do ia moru garina. Umui idia pidia hedibagani ibounai ese taunimanima ibounai danu idia pidia noho.” Madi, Keristen dagi taudia haida be matabodaga hedibaganidia ai idia moru vadaeni.—1 Korinto 10:12, 13.
Edia Lalodia Idia Anidia
11 Dahaka hedibagani dainai haida idia heudahanai? Hedibagani be momo, bona tano idauidau ai bona bese idauidau ai idia be idauidau. To edia badina tamodia be tano momo ai idia hedinarai. Gaudia be inai: Haida ese pati idia karadia bona kekero muramuradia momo idia atodia, pati taudia ese do idia inudia totona. Haida ese lebulebu miusikina bona mavarudia idia ura henidia. Africa ena tano haida ai, taga taudia—murimuri taudia—be mai edia adavadia momo; hahine haida idia laloa namona be do idia adavadia do idia noho namonamo totona; unai kara ena dika idia laloa lasi. Gabu haida ai Keristen tatau ese edia famili idia rakatanidia, maini ai o gabu idaudia ai moni gaukarana abia totona. Bena dala idaudia amo Satana ese ia dibaganidia; sibodia edia hanua ai unai dala amo ia dibaganidia diba lasi.
11-13. Dahaka dainai haida idia heudahanai?
12 Moni momo tanodia ai, haida be Satana ena tarapu lalonai idia moru, badina be maruane ta be hahine o kekeni ta ida, ruaosi mo sibodia be nega momo idia helai hebou dainai—reana motuka ta lalonai idia helai hebou loulou, badina be ta ese taria dalana na ena bamona ia hadibaia dainai.b Elda taudia danu do idia naria namonamo be namo, idia ta ese taihu ta do ia sisiba henia neganai, idia ruaosi mo sibodia do idia helai hebou bena edia herevahereva do idia hemarailaia garina.—Mareko 6:7; Kara 15:40 itadia.
13 Unai bamona negadiai Keristen taudia haida idia naria namonamo lasi dainai idia heudahanai. Aposetolo edia negai idia noho taudia haida hegeregeredia, ‘sibodia edia tauanidia edia ura ese idia dibaganidia bona edia lalodia idia anidia’ dainai, idia kara dika.—Iakobo 1:14, 15, NW; 1 Korinto 5:1; Galatia 5:19-21.
14. Dahaka dainai ita gwau heudahanai taudia ese sibodia edia ura idia tahua?
14 Kongregesen amo idia atodia siri taudia sivaraidia ese idia hahedinaraia, heudahanai taudia momo be sibodia edia ura idia tahua dainai idia be unai bamona idia karaia. Ai be inai bamona ai hereva, badina be edia kara amo idia ese kerere lasi taudia idia hahisidia. Reana edia adavadia idia hahisidia, bona bema edia headava idia hadokodia, edia natudia be momokani hisihisi bada idia davaria, badina be idia ura edia famili taudia bogaragidiai do idia noho namonamo mai edia lalo-tamona ida. Heudahanai tauna o hahinena ese sibona ena moale bona ena namo ia tahua guna.—Filipi 2:1-4.
15. Dahaka dainai headava taudia haida idia heudahanai?
15 Nega momo, heudahanai be manoka dainai ia vara haraga karana lasi. Ta ena headava be metairametaira ia dika ia lao guna, to reana unai dika ena mamina ia abia lasi. Reana ia be ena adavana ida idia hereva heheni namonamo lasi; mai anina gaudia idia herevalai heheni lasi, idia hahegoada heheni lasi, bona idia tanikiu heheni lasi. Reana nega taina daudau lalonai headava karana amo idia hamoalea heheni lasi. Momokani, heudahanai tauna ese danu Dirava ia laloa bada lasi, guna ia laloa bada bamona. Iena lalona ia parara goevagoeva lasi Iehova be mauri Diravana, eda lalohadai iboudiai bona eda kara iboudiai ia diba Diravana. Reana heudahanai tauna ese Dirava ia laloa nege, bena Dirava ia kara dika henia be haraga.—Salamo 51:3, 4; 1 Korinto 7:3-5; Heberu 4:13; 11:27.
Hedibagani Dadaraia Dalana
16 Heudahanai hedibaganina ai, Keristen tauna be dahaka do ia laloa be namo? Namona be ia ese Keristen lalokauna ena anina do ia laloa guna, Baibel ena hahegani latadiai ia haginia auka lalokauna unai. Namona be ena hegahusi do ia koua, unai hegahusi ese do ia biagua bena sibona ena ura do ia tahua dainai haida do ia hahisidia garina. Namona be ia ese unai hedibagani do ia laloa, Iehova ese ia laloa hegeregerena. Namona be do ia gari, kara dika amo kongregesen do ia hahemaraia bona Iehova ena ladana do ia hadikaia garina. (Salamo 101:3) Keriso ena lalohadai unai kara enai bema ia abia bena ia badinaia, hekwakwanai badana amo do ia raka siri. Keriso ena lalokau, sibona ena ura tahua lasi lalokauna, be ia doko lasi.—Hereva Lada-isidia 6:32, 33; Mataio 22:37-40; 1 Korinto 13:5, 8.
17. Daidia edia kamonai do ita tohotohoa be namo?
17 Ta ese hedibagani do ia dadaraia diba totona, namona be ena abidadama bona ena helaro do ia hagoadadia. Anina be, idaunegai taudia mai edia kamonai bona Iesu danu ese kara maoromaoro idia haheitalaia daladia be nega ibounai do ia lalodia bada. Paulo ia gwau: “Witness taudia hutuma bada ese ita idia gegea ahu dainai, ita idia hametaua gaudia iboudiai bona ita idia kahua tao karadia dikadia do ita atodia siri, bena heau helulu ita vairanai ia noho be do ita heau mai eda haheauka ida. Iesu do ita raraia tao; ia ese eda abidadama ia havaraia bona ia hagugurua; ia danu be ia vairanai ia noho moalena dainai satauro ia haheaukalaia, hemarai ia laloa lasi, bena Dirava ena terona idibana kahanai ia helai vadaeni. Kara dika taudia ese idia gwau dika henia, to unai ia haheaukalaia. Unai umui laloa namonamo, emui lalona do idia hesiku bona do umui manoka garina.” (Heberu 12:1-3, NW) Aonega tauna ese ena headava do ia hadokoa lasi, to do ia hanamoa lou toho. Unai amo ia ese koikoi tarapuna amo do ia raka siri.—Iobu 24:15.
18. (a) Dahaka dainai heudahanai tauna be koikoi tauna ita gwauraia be maoro? (b) Dirava ese gwauhamata helagadia hamomokanidia karana edena bamona ia laloa?
18 Bema headava tauna ta ia heudahanai, ia be koikoi tauna ani? Headava matamata taudia, tau mai ena adavana, be idia abidadama heheni dainai, hereva helagana amo idia gwauhamata heheni, idia gwau do idia lalokau heheni noho, nega namodia ai bona nega dikadia ai danu. Unai abidadama ia gorea tauna o hahinena ese ena adavana ia koia. Dirava ena lalohadai gwauhamata helagadia ediai be Baibel ese ia gwauraia hedinarai goevagoeva: “Dirava oi gwauhamata henia neganai, ena anina karaia ai oi leiti lasi, badina be ia ese kavakava taudia ia moalelaidia lasi. Emu gwauhamata ena anina oi karaia.”—Kohelete 5:4.
19. Satana be Witness tauna ena moru dainai ia abia moalena be dahaka hegeregerena lasi?
19 Momokani, kara dika tauna ta ia helalo-kerehai dainai guba ai moale ia bada hegeregerena, Iehova ena Witness tauna ta ese ena kara maoromaoro ia negea neganai, tanobada ai Satana ena orea taudia, taunimanima bona lauma dikadia danu, be idia moale bada.—Luka 15:7; Apokalupo 12:12.
Taunimanima Iboudiai ese Idia Davaridia Hedibaganidia
20 Keristen taudia haida edia tauanidia edia ura bona Satana be idia goada herea dainai, idia ese heudahanai hedibaganidia idia dadaraidia diba lasi, a? Paulo ena hahegoada herevadia be inai: “Dirava . . . ese umui do ia naria, emui goada ia hanaia hedibagani ese umui do ia pidia garina. Bona hedibagani neganai emui dala ta do ia kehoa. Vadaeni inai dala dekena amo unai hedibagani dekenai do umui kwalimu diba.” Reana hedibagani ese ita do idia abia, to bema Dirava do ita guriguri henia, iboudiai do ita haheaukalaidia bona ita halusidia diba.—1 Korinto 10:13.
21. Dahaka henanadai be iseda stadi gabena ese do ia haerelaidia?
21 Dirava ese dahaka amo ita do ia durua, hedibagani do ita haheaukalaidia bona do ita kwalimu totona? Dahaka do ita abia be namo, eda headava, eda famili, bona Iehova ena ladana bona kongregesen ena danu do ita naridia totona? Stadi gabena ese unai henanadai do ia haerelaidia.
[Footnotes]
a “ ‘Heudahanai,’ Iesu ese Mataio 5:32 bona 19:9 ai ia gwauraia herevana, ena anina be taravatu utua karadia idauidau, headava murimurinai idia karaia karadia unai. Porneia [Greek gado herevana, Mataio ese unai siri ai ia torea herevana] ena anina be, taunimanima ta be sibona ena usina o kiona amo matabodaga karana be taunimanima ma ta ida eiava animal ta ida idia karaia.”—The Watchtower, March 15, 1983, rau 30.
b Nega haida, tadikaka ta ese taihu ta be ena motuka lalonai ia laohaia be kerere lasi, bona namona be edia kara do ita gwauraia dika lasi.
Inai Oi Laloatao A?
◻ Headava hagoadaia karadia haida be dahaka dahaka?
◻ Dahaka dainai tanobada ena lalohadai ita dadaraia be namo?
◻ Heudahanai hedibaganidia haida be dahaka dahaka?
◻ Kara dika dadaraia dalana badana be dahaka?
◻ Hedibagani negadiai Dirava ese ita edena bamona ia durua?
1. Taunimanima momo ese headava kwalimulaia dalana enai dahaka idia diba?
8. Matabodaga karadia ese Keristen oreana taudia edena bamona idia hakereredia diba?
16. Keristen headava tauna ese heudahanai hedibaganina edena bamona do ia dadaraia diba?
20. Hedibagani be edena bamona ita dadaraia diba? (2 Petero 2:9, 10)
[Box on page 14]
HEADAVA NAMODIA AI IDIA KARAIA KARADIA
◻ Baibel ena hahegani idia badinadia
◻ Tau bona hahine ese Iehova idia badinaia momokani
◻ Tau ese ena adavana bona ena lalohadai ia matauraidia
◻ Idia hereva heheni namonamo
◻ Idia hamoalea heheni toho
◻ Sibodia edia kerere idia kirikirilaia diba
◻ Edia kerere idia gwauraidia hedinarai; idia gwauatao heheni haraga
◻ Edia heura-heheni ia ore lasi
◻ Natudia hakaudia bona hadibadia karadia ai idia lalo-tamona
◻ Iehova idia guriguri henia hebou loulou
HEADAVA HADIKAIA KARADIA
◻ Ta be sibona ena ura ia tahua bona ena lalona ia ha-aukaia
◻ Kara idia karadia hebou lasi
◻ Idia hereva heheni namonamo lasi
◻ Ta ese ena adavana ena lalohadai ia tahua lasi
◻ Edia moni idia naria namonamo lasi
◻ Edia natudia naridia dalana idia lalo-tamonalaia lasi
◻ Tau be ovataim ia karaia o ena gaukara idaudia dainai ena famili ia naria lasi
◻ Famili be lauma dalanai idia naria lasi
[Picture on page 15]
Headava matauraia karana ese moale hanaihanai ia havaraia