Iehova—Hadibaia Diravana
“Idia ibounai Dirava ese do ia hadibaia.”—IOANE 6:45.
IESU KERISO ese hoa karadia be vanegai ia karaia bena gabeai dubu lalonai, Kaperanauma dekenai, Galilea Gohuna kahanai, idia itaia ia hadibaia. (Ioane 6:1-21, 59) Ia gwau: “Guba dekena amo lau diho mai vadaeni.” Momo ese unai hereva idia abia dae lasi. Idia maumau, idia gwau: “Be! Inai be Iesu lasi, a? Iosepa ena natuna lasi, a? Iena tamana bona iena sinana be ita diba vadaeni. Edena bamona ia be ia gwau, ‘Lau be guba dekena amo lau diho’?” (Ioane 6:38, 42) Iesu ese ia gwau henidia, ia gwau: “Lauegu Tamana, lau ia siaia Diravana, ese do ia veria mai tauna sibona lau dekenai do ia mai diba, vadaeni dokona dina dekenai unai tauna do lau hatorea isi.”—Ioane 6:44.
2 Gwauhamata namo hereana unai—dokona dinana dekenai, Dirava ena Basileia do ia lohia neganai, mase taudia do ia hatorea isi! Unai gwauhamata ita abia dae diba, badina be Tamana, Iehova Dirava, ese ia hamomokania. (Iobu 14:13-15; Isaia 26:19) Momokani, mase taudia do idia toreisi lou herevana ia hadibaia Diravana, Iehova, be “hadibaia tauna hereadaena momokani.” (Iobu 36:22, Today’s English Version) Iesu ese Tamana ena hadibaia karana ia herevalaia, ia gwau: “Peroveta taudia ese inai bamona idia torea, idia gwau, ‘Idia ibounai Dirava ese do ia hadibaia.’ ”—Ioane 6:45.
3 Momokani, ta be peroveta tauna Isaia ese ia gwauraia taudia bogaragidiai bema ia noho be hahenamo ta; ia gwau: “Oiemu natuna memerodia iboudiai be Iehova ese do ia hadibaia.” (Isaia 54:13, NW) Ita be idia bogaragidiai ita noho diba, a? Daidia be iena natuna memerodia bamona ai idia lao bona ia ese ia hadibadia? Dahaka hahediba herevadia badadia, Iehova ese ia hadibaia gaudia, ita dibaia bona idia hegeregeredia ita kara be namo, iena hahenamo do ita abia totona? Gunaguna Iehova be edena dala ai ia hadibaia, bona hari inai negai unai dala tamona ai ia hadibaia eiava? Inai henanadai be do ita herevalaidia.
Tamana, Hadibaia Tauna, Adavana
4 Iehova be Tamana bona Hadibaia Tauna ai ia lao negana ginigunana be, ia sibona ia havaraia Natuna, Iesu, be guba dekenai ia havaraia neganai. Ena ladana ia hatoa “Hereva,” badina ia be Iehova ena Hereva Gwauraia Tauna Badana. (Ioane 1:1, 14; 3:16) Hereva be Tamana ‘badibadinai ia noho, gaukara karaia tauna bamona,’ bona ena Tamana ese ia hadibaia dainai diba ia abia goevagoeva. (Aonega Herevadia 8:22, 30) Iena amo Tamana ese gau iboudiai ia havaraia, “guba ena aneru” danu, Dirava ena natuna unai. Dirava ese ia hadibadia dainai idia moale bada herea! (Iobu 1:6; 2:1; 38:7; Kolose 1:15-17) Gabeamo, tau ginigunana Adamu ia karaia. Ia danu be “Dirava ena natuna” ta, bona Baibel ese ia hahedinaraia Iehova ese ia hadibaia.—Luka 3:38; Genese 2:7, 16, 17.
5 Madi, Adamu ese Dirava ia gwau-edeede henia mai ena ura ida dainai, Dirava ena natuna dagina namona ia haboioa. Unai dainai, ia amo idia vara taudia be ia dainai idia gwau diba lasi idia be Dirava ena natuna. To, Iehova ese goevadae lasi taudia, idia ura do ia hakaudia taudia, ia hadibaia. Idia ta be Noa, ia be “kara namo tauna,” “Dirava danu ia noho, turana hegeregere” tauna, unai dainai Iehova ese ia hadibaia. (Genese 6:10, 13–Genese 7:5) Ena kamonai karana amo Aberahamo ese ia hamomokania ia be “Dirava ena turana,” unai dainai ia danu be Dirava ese ia hadibaia.—Iamesi 2:23; Genese 12:1-4; 15:1-8; 22:1, 2.
6 Lagani momo herea murinai, Mose ena nega lalonai, Iehova be Israela besena ida idia gwauhamata heheni. Unai dainai, unai bese be ia abia hidi taudia ai idia lao bona ena “natuna” ia gwauraidia. Dirava ia gwau: “Israela be egu vara guna natuna tau.” (Esodo 4:22, 23; 19:3-6; Deuteronomi 14:1, 2) Unai gwauhamata dainai, Israela taudia be peroveta tauna Isaia ese ia torea herevana hegeregerena, inai bamona idia hereva diba: “Oi Lohiabada be aiemai Tamana.” (Isaia 63:16) Iehova be tama ta bamona ena maduna ia abia dae, bena ena natuna, Israela besena, ia hadibaia mai ena lalokau ida. (Salamo 71:17; Isaia 48:17, 18) Ia dekena amo idia raka siri neganai, ia noidia mai ena hebogahisi ida, ia gwau: “Kara koikoi bese taudia e, lau dekenai do umui giroa mai.”—Ieremia 3:14.
7 Iehova be Israela taudia ida idia gwauhamata heheni dainai, ia be unai bese ena Adavana bamona ai ia lao, bona unai bese be ena hahine bamona ai ia lao. Peroveta tauna Isaia ese unai bese sivaraina be inai bamona ia torea: “Oi ia karaia Diravana be oiemu adavana, iena ladana be Siahu Ibounai Lohiabada.” (Isaia 54:5; Ieremia 31:32) Ena be Iehova ese ena dagi, Israela besena ena Adavana dagina, ia hamomokania mai ena maoromaoro ida, to unai bese be heudahanai hahinena bamona ai ia lao. Iehova ia gwau: “Israela e, oi ese tau ia koia hahine ta bamona, be lau dekenai oi karaia vadaeni.” (Ieremia 3:20) Iehova ese ena heudahanai hahinena ena natuna ia noidia loulou do idia giroa; ia be do edia “Hadibaia Tauna.”—Isaia 30:20; 2 Sivarai 36:15.
8 Israela ese Dirava ena Natuna, Iesu Keriso, ia dadaraia bona ia alaia mase neganai, Dirava ese ia ia dadaraia. Unai murinai unai Iuda besena be iena adavana bamona lasi, bona ia be ena lalo-kerere natuna edia Tamana bona Hadibaia Tauna lasi. (Mataio 23:37, 38) To, Israela, iena adavana bamona, ese gau ta ia laulaulaia. Aposetolo Paulo ese Isaia 54:1 ena hereva ia gwauraia lou; unai siri ese ‘natuna ia havaraia diba lasi hahinena’ ia gwauraia, ia be idau, ‘iena tau ese ia rakatania lasi hahinena,’ Israela besena unai, hegeregerena lasi. Paulo ese ia hahedinaraia horoa Keristani taudia be ‘natuna ia havaraia diba lasi hahinena’ ena natuna; unai hahine ia gwauraia ‘guba dekenai ia noho Ierusalemana.’ Unai hahine, Israela besena ese ia laulaulaia hahinena, be Dirava ena guba oreana, ia lalonai aneru idia noho.—Galatia 4:26, 27.
9 Unai hegeregerena, Kaperanauma ena dubu lalonai, Iesu ese Isaia ena peroveta herevana: “Oiemu natuna memerodia iboudiai be Iehova ese do ia hadibaia” herevana, ia gwauraia lou neganai, ia ese ‘guba dekenai ia noho Ierusalemana,’ Dirava ena adavana bamona oreana guba lalonai, ena “natuna” ia herevalaidia. Dirava ese guba amo ia siaia tauna, Iesu Keriso, ena hahediba herevadia abia dae karana amo, ena hereva idia kamonai Iuda taudia be Dirava ena hahine guba lalonai, guna natuna ia havaraia diba lasi hahinena, ena natuna ai idia lao diba bena “bese helagana,” ‘Dirava ena lauma Israelana’ taudia ai idia lao diba. (1 Petero 2:9, 10; Galatia 6:16) Iesu ese ia kehoa dalana, taunimanima be Dirava ena lauma natuna ai do idia lao dalana, sivaraina, be aposetolo Ioane ese ia torea; ia gwau: “Iena tano korikori dekenai ia mai, to iena bese taudia ese idia abia dae lasi ia. To taunimanima haida ese ia dekenai idia abidadama henia. Vadaeni inai ia dekenai idia abia dae taudia dekenai siahu ia henia, idia be Dirava ena natudia idia lao totona.”—Ioane 1:11, 12.
Iehova Ena Hahediba Herevadia Badadia
10 Iehova be Tamana mai ena lalokau dainai, ena palani be ena natuna ia hadibadia. Unai hegeregerena, gwau-edeede aneruna ese taunimanima ginigunadia ruaosi ia veridia, Iehova do idia kamonai henia lasi totona neganai, maoromaoro Iehova ese ena palani, tanobada be paradaiso ai do ia lao palanina, be do ia hagugurua dalana ia hadibadia. Ia gwau “idaunegai gaigaina,” Satani Diabolo unai, bona “hahine” edia ihuanai badu do ia atoa. Bena ia gwau hahine ena “garana” ese Satani ena “kwarana” do ia haberoa, anina be do ia hamasea. (Genese 3:1-6, 15, NW; Apokalupo 12:9; 20:9, 10) Ita davaria vadaeni hegeregerena, unai hahine—gabeai Baibel ese ‘guba dekenai ia noho Ierusalemana’ ia gwauraia—be Dirava ena guba oreana, ia lalonai aneru idia noho. To iena “garana” be daika? Tauna be Dirava ena Natuna, Iesu Keriso, Dirava ese guba amo ia siaia tauna, gabeai ia ese Satani do ia hadikaia ore.—Galatia 4:4; Heberu 2:14; 1 Ioane 3:8.
11 Iehova ese unai hahediba herevana badana, “garana” herevana unai, ia habadaia, Aberahamo be inai bamona ia gwauhamata henia neganai: “Emu garana do lau hahutumaia, guba hisiudia . . . bamona . . . Bona oiemu garana dainai tanobada besedia iboudiai be sibodia do idia hanamoa.” (Genese 22:17, 18, NW) Iehova be aposetolo Paulo ena amo ia hahedinaraia Iesu Keriso be Aberahamo ena Garana, ia gwauhamatalaia gauna, to ma haida danu be unai “garana” ena kahana ai do idia lao. Paulo ia gwau: “Bema umui be Keriso ena taudia neganai, umui be Aberahamo ena natuna [garana], bona Dirava ena gwauhamata gauna do umui davaria.”—Galatia 3:16, 29.
12 Iehova ese ia hahedinaraia danu Keriso, Garana unai, be Iuda ena pavapava iduhuna lalonai do ia vara bona “ia dekenai bese ibounai ese, dohore idia kamonai henia.” (Genese 49:10) Iehova be inai gwauhamata amo Iuda iduhuna tauna, King Davida, ia herevalaia, ia gwau: “Iena natuna bona tubuna ese, king dagi do idia dogoatao noho ela bona hanaihanai. Iena king siahuna be nega ibounai do ia noho, guba do ia noho dinadia hegeregere. Davida ena tubuna be do idia vara noho hanaihanai, do idia doko lasi, bona Davida ena basileia be do lau naria noho, ela bona dina ena noho dinadia ibounai.” (Salamo 89:3, 4, 29, 36) Aneru ladana Gabriela ese Iesu ena vara sivaraina ia gwauraia neganai, ia gwau unai mero be Dirava ese ia abia hidi Pavapavana, Davida ena Garana. Ia gwau: “Ia be do ia tau bada herea momokani, ia be Dirava Ataiai Momokani ena Natuna do idia gwauraia. Lohiabada Dirava ese iena tamana Davida ena King dagina do ia henia. . . . Iena basileia be do ia doko lasi.”—Luka 1:32, 33; Isaia 9:6, 7; Daniela 7:13, 14.
13 Iehova ena hahenamo do ita abia totona, namona be inai hahediba herevana badana, Dirava ena Basileia herevana, ita diba bona ia hegeregerena ita kara. Namona be ita abia dae Iesu be guba amo ia diho mai, ia be Dirava ese ia abia hidi Pavapavana—pavapava Garana, Paradaiso be tanobada ai havaraia lou gaukarana do ia biagua tauna—bona ia ese mase taudia do ia hatorea isi. (Luka 23:42, 43; Ioane 18:33-37) Kaperanauma dekenai Iesu be mase taudia hatorea isi karana ia gwauraia neganai, Iuda taudia be idia abia dae haraga diba Iesu be hereva momokani ia gwauraia unai. Badina be, pura haida gunanai, reana unai hanua dekenai, ia ese dubu biaguna ta ena natuna, ena lagani be 12 kekenina, ia hatorea isi! (Luka 8:49-56) Momokani ita danu ese Iehova ena Basileia hahediba herevana, helaro namona ia havaraia gauna, ita abia dae bona ia hegeregerena ita kara be mai badina korikorina!
14 Iesu be tanobada dekenai ia noho neganai, Iehova ena Basileia herevana hahedibalaia gaukarana ia goadalaia. Basileia be ena haroro herevana ena sinado, bona ia murinai idia raka taudia ia hagania do idia gurigurilaia. (Mataio 6:9, 10; Luka 4:43) Guna Dirava ese Iuda taudia ia abia hidi “Basileia ena taudia” ai do idia lao totona, to abidadama lasi dainai idia momo be unai hahenamo idia abia lasi. (Mataio 8:12; 21:43) Iesu ese ia hahedinaraia “orea maragi” sibona be “Basileia ena taudia” ai do idia lao. Idia be ‘Dirava ese Keriso ia henia hanamoa gaudia do idia abia danu’ iena guba Basileiana lalonai.—Luka 12:32; Mataio 13:38; Roma 8:14-17; Iamesi 2:5.
15 Basileia abia taudia hida be Keriso ese do ia laohaia guba dekenai, ia ida tanobada do idia lohiaia totona? Baibel ia gwau 144,000 sibona mo. (Ioane 14:2, 3; 2 Timoteo 2:12; Apokalupo 5:10; 14:1-3; 20:4) To Iesu ia gwau ia be mai ena “mamoe idaudia,” idia be Basileia ena siahu henunai do idia noho tanobada dekenai. Paradaiso tanobadana ai, mauri goevadaena bona maino do idia moalelaia ela bona hanaihanai. (Ioane 10:16; Salamo 37:29; Apokalupo 21:3, 4) Namona be Iehova ena hahediba herevana, Basileia herevana unai, ita lalo-pararalaia bona ita gwauraia hedinarai diba.
16 Aposetolo Paulo ese Iehova ena hahediba herevadia ma ta ia gwauraia hedinarai. Ia gwau: “Dirava ese umui ta ta do umui lalokau henia dalana ia hadibaia vadaeni umui dekenai.” (1 Tesalonika 4:9) Iehova hamoalea totona, namona be ita lalokau heheni. Baibel ia gwau “Dirava be lalokau,” bona iena lalokau karana ita tohotohoa be gau badana. (1 Ioane 4:8; Efeso 5:1, 2) Madi, momo be unai bamona idia karaia lasi, herevana Dirava ese ita ia hadibaia iseda dekena taudia do ita lalokau henia be namo. Iseda kara be edena bamona? Unai Iehova ena hahediba herevana ita badinaia eiava?
17 Gau badana be Iehova ena hahediba herevadia iboudiai ita abia dae. Namona be iseda lalohadai be Baibel ena salamo idia torea taudia edia hegeregerena; idia gwau: “Lohiabada e, oiemu kara lau dekenai do oi hadibaia. Oiemu dala lau dekenai do oi hedinaraia. Oiemu hereva momokani ena dala dekenai, lau do oi hakaua, bona inai hereva momokani, be lau dekenai do oi hadibaia.” “Oiemu taravatu lau dekenai do oi hadibaia. Aonega bona lalona kehoa be lau dekenai do oi hadibaia . . . Oiemu oda hereva lau dekenai do oi hadibaia.” (Salamo 25:4, 5; 119:12, 66, 108) Bema oiemu lalohadai be unai salamo torea taudia edia hegeregerena, Iehova ese oi ia hadibaia diba, hutuma bada herea ia hadibaia hegeregerena.
Hutuma Bada Herea Ia Hadibaia
18 Peroveta tauna ese iseda nega lalonai do ia vara gauna ia perovetalaia, ia gwau: “Nega gabeai be inai bamona do ia vara: Lohiabada ena Dubu Helaga ia gini ororona, be ataiai momokani ororona do ia lao. . . . Bona edia taunimanima do idia gwau, ‘Umui mai, Lohiabada ena ororo dekenai do ita daekau, Israela ena Dirava ena Dubu Helaga dekenai do ita lao. Ia ese iena kara ita dekenai do ia hadibaia.’ ” (Isaia 2:2, 3; Mika 4:2) Iehova ese ia hadibaia taudia be daidia?
19 Idia be Keriso ida guba lalonai do idia lohia hebou taudia sibodia lasi, to ma haida danu. Ita davaria vadaeni hegeregerena, Iesu ese Basileia do idia abia taudia edia “orea maragi” sibona mo ia herevalaia lasi, to ma ia gwau ia be mai ena “mamoe idaudia” danu—Basileia ena siahu henunai tanobada dekenai do idia noho taudia unai. (Ioane 10:16; Luka 12:32) ‘Hutuma bada herea,’ “hisihisi badana” amo do idia roho mauri taudia, be mamoe idaudia oreana taudia, bona Iesu ena rara, ia bubua gauna, idia abidadama henia dainai Iehova ese ia lalo-namo henidia. (Apokalupo 7:9, 14) Ena be mamoe idaudia be Isaia 54:13 ese ia gwauraia “natuna memerodia” lasi, to Iehova ese ia hadibadia. Unai dainai, Dirava idia gwauraia “Tamana” be maoro, badina be “Hanaihanai Noho Tamana,” Iesu Keriso, dainai ia be edia Tubuna bamona.—Mataio 6:9; Isaia 9:6.
Iehova Ena Hadibaia Dalana
20 Iehova be dala idauidau amo ia hadibaia. Dala ta be, ia karaia gaudia amo; idia hamomokania ia noho bona iena aonega be bada herea. (Iobu 12:7-9; Salamo 19:1, 2; Roma 1:20) Dala ma ta be, ia hadibaia tauna ia hereva henia, Iesu be taunimanima ai ia do lao lasi neganai ia hadibaia hegeregerena. Unai hegeregerena, Baibel sivaraidia toi ese idia hahedinaraia ia be guba amo tanobada ai idia noho taudia ia hereva henia.—Mataio 3:17; 17:5; Ioane 12:28.
21 Iehova ese aneru danu ia gaukaralaidia, taunimanima hadibaia totona; idia ta be iena Natuna Roboana, “Hereva” unai. (Ioane 1:1-3) Ena be Iehova ese ena natuna goevadaena Eden umana lalonai, Adamu, be maoromaoro ia hereva henia diba, to reana ia ese Iesu, taunimanima ai ia do lao lasi neganai, ia gaukaralaia, Ia dainai do ia hereva totona. (Genese 2:16, 17) Reana ia be “Dirava ena aneru, Israela ena kamepa ena vairana dekenai ia noho aneruna,” bona Iehova ese ia gwauraia aneruna, inai bamona ia hahegani neganai: “Iena gadona do umui kamonai henia.” (Esodo 14:19; 23:20, 21) Toana be Iesu be taunimanima ai ia do lao lasi neganai ia be “Lohiabada ena tuari oreana ena gunalaia tauna,” Iosua hagoadaia totona ia vairanai ia hedinarai tauna. (Iosua 5:14, 15) Iehova ese aneru ma haida danu ia gaukaralaia, iena hahediba herevadia henia totona; hegeregere aneru edia amo iena Taravatu be Mose ia henia.—Esodo 20:1; Galatia 3:19; Heberu 2:2, 3.
22 Idia sibodia lasi, to Iehova Dirava ese taunimanima danu ia gaukaralaia, ma haida do idia hadibaia totona. Iehova ena hahegani dainai, Israela lalonai tama sina ese edia natudia idia hadibaia; peroveta taudia, hahelaga taudia, lohia taudia, bona Levi taudia ese Iehova ena Taravatu be Israela besena idia hadibaia. (Deuteronomi 11:18-21; 1 Samuela 12:20-25; 2 Sivarai 17:7-9) Iesu be Dirava ena Hereva Gwauraia Tauna badana tanobada dekenai. (Heberu 1:1, 2) Nega momo Iesu ia gwau Tamana ese ia hadibaia hegeregerena ia hereva, unai dainai unai dala amo iena hereva idia kamonai taudia be Iehova ese ia hadibaia. (Ioane 7:16; 8:28; 12:49; 14:9, 10) Iehova ese dala ia karaia dainai ena hereva idia torea, bona hari inai negai taunimanima ia hadibaia momo dalana be unai toretore, iena lauma ese ia havaraia Revarevadia, amo.—Roma 15:4; 2 Timoteo 3:16.
23 Iseda nega be mai anina bada negana, badina be Baibel ena gwauhamata be ‘nega gabeai [hari ita noho negana ai] Iehova ese iena kara be taunimanima momo dekenai do ia hadibaia.’ (Isaia 2:2, 3) Edena dala amo ia hadibaia? Dahaka ita karaia be namo, Iehova ena hahediba gaukarana badana, hari ia karaia gaukarana, amo, namo do ita davaria bona unai gaukara do ita durua totona? Unai henanadai be hereva gabena lalonai do ita herevalaia.
Edena Bamona Do Oi Haere?
◻ Edena dala amo Iehova be Tamana, Hadibaia Tauna, bona Adavana ai ia lao?
◻ Iehova ese “garana” be edena bamona ia herevalaia?
◻ Edena hahediba herevana badana, Iehova ese ia gwauraia, be ita badinaia be namo?
◻ Edena dala amo Iehova ese haida ia hadibaia?
[Study Questions]
1. Iesu ese dahaka ia karaia Kaperanauma dekenai?
2. Dahaka dainai Iesu ena gwauhamata, mase taudia do ia hatorea isi gauna, ita abia dae diba?
3. Edena henanadai do ita herevalaidia?
4. Iehova ena natuna, ia ese ia hadibaia taudia, ginigunadia, be daika daika?
5. Adamu ese dahaka hahenamo badana ia haboioa, to Iehova ese daidia ia hadibaia, bona badina be dahaka?
6. Iehova ese daidia be iena “natuna” ia gwauraidia, bona edena dala amo ia hadibadia?
7. Iehova be Israela ena dahaka bamona ai ia lao, bona Israela be Iehova ena dahaka bamona ai ia lao?
8. Ena be Iehova ese Israela besena ia dadaraia, to daika be iena adavana bamona ia do noho?
9. (a) Iesu ese inai hereva, “oiemu natuna memerodia iboudiai be Iehova ese do ia hadibaia,” be ia herevalaia neganai, daidia ia gwauraia? (b) Dahaka kara dainai taunimanima be Dirava ena lauma natuna ai idia lao?
10. Gwau-edeede be Eden lalonai ia vara bena maoromaoro Iehova ese “garana” be edena bamona ia herevalaia, bona unai Garana be daika?
11, 12. Iehova ese ena hahediba herevana badana, “garana” herevana unai, be edena dala amo ia habadaia?
13. Iehova ena hahenamo do ita abia totona, iena hahediba dainai edena bamona ita kara be namo?
14, 15. (a) Iehova ena Basileia ena anina ena bada Iesu dekenai be edena bamona? (b) Iehova ena Basileia dekenai dahaka ita lalo-pararalaia bona ita gwauraia hedinarai diba be namo?
16. Edena hahediba herevana badana, Iehova ese ia gwauraia, be ita dibaia bona ia hegeregerena ita kara be namo?
17. Daidia edia lalohadai bamona ita laloa be namo?
18. Peroveta tauna Isaia ia gwau iseda nega lalonai dahaka do ia vara?
19. Hari inai negai Iehova ese daidia ia hadibaia?
20. Edena dala amo Iehova ese haida ia hadibaia?
21. Iehova ese edena aneru ia gaukaralaia bada iena hereva gwauraia totona, to edena bamona ita diba ia ese ma haida danu ia gaukaralaia?
22. (a) Tanobada ai Iehova ese daika daika ia gaukaralaia taunimanima hadibaia totona? (b) Hari inai negai Iehova ese taunimanima ia hadibaia dalana badana be dahaka?
23. Hereva gabena lalonai edena henanadai do ita herevalaidia?
[Picture on page 10]
Iairo ena natuna kekenina ia hatorea isi dainai, Iesu ese ia gwauraia toreisi lou gwauhamatana ita abia dae diba