Iehova Ena Dina Totona Oi Hegaegae Vadaeni, A?
“Lohiabada ena dina badana be ia kahirakahira vadaeni inai. Ia be ia mai noho haraga.”—SEPANAIA 1:14.
IEHOVA ena ‘dina badana, taunimanima ibounai do idia gari bada herea’ dinana, be kahirakahira inai tanobada dikana dekenai do ia vara. Baibel ese Iehova ena dina ia gwauraia tuari, dibura, badu, lalohisihisi, lalo-hekwarahi, gari, bona hadikaia dinana. To, taunimanima haida do idia roho mauri, badina be “durua totona Lohiabada idia noia taudia ibounai, ese mauri do idia davaria.” (Ioela 2:30-32; Amosa 5:18-20) Oibe, Dirava ese ena inai taudia do ia hadikaia ore bona ena taunimanima do ia hamauria.
2 Dirava ena peroveta taudia be Iehova ena dina idia gwauraia neganai, karaharaga lalohadaina idia hahedinaraia. Hegeregere, Sepanaia ia torea: “Lohiabada ena dina badana be ia kahirakahira vadaeni inai. Ia be ia mai noho haraga.” (Sepanaia 1:14) Hari karaharaga negana ai ita noho, badina be Dirava ese ia gwauraia Tauna, Davana Henia Tauna Badana, King Iesu Keriso, be kahirakahira ‘tuari kaia be ena gaba dekenai do ia kwatua bona hereva momokani bona kara maoromaoro gimaia totona, do ia tuari lao.’ (Salamo 45:3, 4) Unai dina totona oi hegaegae vadaeni, a?
Mai Laloa Goada ida Idia Laloa Gaudia
3 Iehova ena dina dekenai taunimanima momo idia laloa gaudia edia anina idia vara lasi. Idaunegai Keristani taudia Tesalonika ai, idia gwau, “Lohiabada ena Dina ia ginidae vadaeni.” (2 Tesalonika 2:2) To ia do ginidae lasi ena badina be rua. Aposetolo Paulo ese ta ia gwauraia, ia gwau: “ ‘Maino bona gari lasi ita noho inai,’ taunimanima idia gwauraia noho neganai, karaharaga hisihisi dika momokani bona mase do ia ginidae!” (1 Tesalonika 5:1-6) Hari inai “dokona negana” lalonai, ita be unai hereva ena anina do ia guguru negana ita naria. (Daniela 12:4) Tesalonika taudia be Iehova ena dina badana ia ginidae ia hamomokania gauna iharuana idia do itaia lasi danu, badina be Paulo ese ia hamaorodia: “Do ia mai lasi ela bona hereva momokani negea karana ia mai guna.” (2 Tesalonika 2:3, NW) Paulo ese unai hereva ia torea neganai (51 C.E. bamona), unai “hereva momokani negea karana” ia do hedinarai momokani lasi. To hari iseda nega ai, Kerisendom lalonai ia hedinarai momokani. Ena be unai abidadama horoa taudia Tesalonika dekenai idia laloa gaudia edia anina idia vara lasi, to mai edia kamonai ida Dirava idia hesiai henia ela bona edia mase dinana, bona gabeai davana namona, guba maurina, idia abia. (Apokalupo 2:10) Ita danu ese davana namona do ita abia bema mai iseda abidadama ida Iehova ena dina ita naria.
4 Baibel be ‘Iehova ena Dina’ bona “Lohiabada Iesu Keriso ma do ia giroa mai” negana ia hakapua. (2 Tesalonika 2:1, 2) Idia gwauraia Ekalesia Taudia Ginigunadia edia lalohadai Keriso ena giroa mai, ena noho, bona Lagani 1,000 Lohia Negana dekenai be idauidau. (Apokalupo 20:4) Lagani 100 C.E. murinai, Hieropoli tauna Papias ese Iesu Keriso ena Lagani 1,000 Lohia Negana ia laloa neganai, ia laloa tanobada ese aniani idauidau namo hereadia do ia havaraia. Justin Martyr ese Iesu ena noho ia herevalaia loulou bona ia laloa Ierusalema do ia namo lou bona Iesu ena Basileia ena gini gabuna ai do ia lao. Lyons tauna Irenæus ese ia hadibaia herevana be Roma Basileia idia hadikaia ore murinai, Iesu be edia matana amo do idia itaia lou, Satani do ia kwatua, bona tanobada Ierusalema dekenai do ia lohia.
5 Histori torea tauna Philip Schaff ia gwau “hahediba hereva badana ta,” lagani 325 C.E. Council of Nicaea idia do karaia lasi neganai, be inai: “Keriso be taunimanima ese do idia itaia lagani 1,000 lalonai idia toreisi lou vadaeni helaga taudia ida tanobada dekenai do idia lohia, bona unai be toreisi lou negana badana bona kota negana ia do ginidae lasi neganai do ia vara.” A Dictionary of the Bible, James Hastings ese ia haboua gauna, ia gwau: “Tertullian, Irenæus, bona Hippolytus idia laloa [Iesu Keriso ena] lou mai be kahirakahira; to Alexandrine Father taudia idia hedinarai neganai, lalohadai idauna ta ia matamaia. . . . Augustine ese ia hadibaia herevana ai Lagani 1,000 Lohia Negana bona tanobada ai taunimanima idia noho negana ia hakapua dainai Lou Mai Iharuana be daudau momokani negana ta ai do ia vara.”
Iehova Ena Dina Bona Iesu Ena Noho
6 Haida ese lalohadai kereredia idia abia dainai edia anina idia itaia lasi, to namona be ita laloa lasi Iehova ena dina ena mai negana be ia do daudau. Baibel lalonai unai dina ida ia hakapua gauna, Iesu ena noho unai, taunimanima idia itaia diba lasi gauna, be ia matamaia vadaeni. Iehova ena Witness taudia edia Gima Kohorona bona buka idauidau be nega momo Baibel siridia amo idia hahedinaraia Keriso ena noho be lagani 1914 ai ia matamaia.a Vadaeni, Iesu ese ena noho be edena bamona ia gwauraia?
7 Iesu ena mase negana be kahirakahira neganai, ena noho idia herevalaia. Iesu be Ierusalema ena dubu do idia hadikaia peroveta herevana ia gwauraia murinai, ena aposetolo taudia Petero, Iamesi, Ioane, bona Andrea ese idia nanadaia: “Mani oi hamaoroa ai dekenai, oiemu hereva gauna edena negai do idia vara? Do oi giroa mai [“oiemu noho,” NW], bona tanobada dokona danu, ena toana be dahaka?” (Mataio 24:1-3; Mareko 13:3, 4) Iesu ese idia ia haere henia, ia gwau tuari, hitolo, tano mareremarere, bona gau idauidau ma haida be iena noho bona tanobadana ena dokona edia “toana.” Ma danu ia gwau: “To iena lalona do ia goada noho ela bona dokona, unai tauna be do ia mauri.” (Mataio 24:13) Bema ita haheauka ela bona ita mase eiava inai tanobada dikana ia ore, hahemauri do ita abia.
8 Dokona ia do ginidae lasi neganai, Iesu ena noho ena toana badana do ia guguru. Unai ia herevalaia, ia gwau: “Basileia ena Sivarai Namona be tanobada ibounai dekenai do idia harorolaia. Vadaeni unai murinai, dokona be do ia ginidae.” (Mataio 24:14) Roma taudia be lagani 70 C.E. ai Ierusalema bona Iuda taudia edia nega oromana idia do haorea lasi neganai, Paulo ia gwau diba sivarai namona be “tanobada ibounai dekenai ai harorolaia vadaeni.” (Kolose 1:23) To hari iseda negai, Iehova ena Witness taudia ese haroro gaukara bada hereana ta idia karaia “tanobada ibounai dekenai.” Vanegai idia hanaia laganidia ai, Dirava ese dala ia kehoa Eastern Europe dekenai taunimanima momo herea idia haroro henidia. Tanobada hegegemadai Iehova ena orea ena brens opesi bona printa gabudia idia noho dainai, ia be ia noho hegaegae gaukara badana karaia totona, idia do karaia lasi “kahana” matamatadia dekenai danu. (Roma 15:22, 23) Mai emu kudouna ibounai ida oi ura hereva momokani oi halasia, dokona ia do mai lasi neganai, a? Bema oi ura, Dirava ese oi ia hagoadaia diba hari ia noho gaukarana mai ena ahuna do oi karaia danu.—Filipi 4:13; 2 Timoteo 4:17.
9 Harihari Iesu ia perovetalaia Basileia harorolaia gaukarana idia karaia noho bona Iesu ena noho ena toana hahedinaraia gaudia ma haida be idia vara noho. Unai dainai, inai tanobada ena oromana dikana ena dokona be kahirakahira. Momokani, Iesu ia gwau: “Unai dina, unai hora gauna, ta ia diba lasi, guba aneru danu idia diba lasi, Taunimanima ena Natuna ia diba lasi, to Tamana sibona ia diba.” (Mataio 24:4-14, 36) To Iesu ena peroveta herevana ese ita ia durua ita gini hegaegae “unai dina, unai hora gauna” totona.
Idia Gini Hegaegae
10 Iehova ena dina badana ai ita roho mauri totona, namona be lauma dalanai ita noga bona tomadiho momokanina totona ita gini goada. (1 Korinto 16:13) Ita diba unai bamona haheauka ita hahedinaraia diba, badina be Dirava idia badinaia famili ta be guna unai bamona ia karaia bona idia roho mauri, lagani 2370 B.C.E. ai Abata ese kara dika taudia ia hamasea neganai. Iesu ese unai nega bona iena noho negana ia hahegeregerea, ia gwau: “Noa ena nega bamona, Taunimanima ena Natuna do ia mai neganai, be unai bamona gaudia do idia vara. Badina be unai neganai, abata badana do ia ginidae lasi neganai, idia aniani noho, idia inuinu noho, idia headava noho, ia mai bona Noa be lagatoi dekenai ia guia dinana. Taunimanima ese idia laloa lasi dahaka do ia vara, idia kara dika noho, ia mai bona abata badana ia ginidae, vadaeni abata ranu ese ibounai ia abia lao. Taunimanima ena Natuna do ia mai neganai danu unai bamona do ia vara.”—Mataio 24:37-39.
11 Ita bamona, Noa bona ena ruma bese taudia be dagedage tanobadana ai idia noho. Gwau-edeede anerudia, “Dirava ena natuna taudia,” be tanobada tauanina idia atoa bona adavadia idia abia, bona Nefilim taudia idia havaraia—tanobada dekenai ia vara dagedage karadia habadaia taudia. (Genese 6:1, 2, 4; 1 Petero 3:19, 20) To, Noa be ‘Dirava danu ia noho, ena turana hegeregerena,’ ia be abidadama tauna dainai. Noa be ena nega taudia dikadia amo ia idau—“Noa be kara namo tauna, ia tamona sibona dekenai Dirava ia moale.” (Genese 6:9-11) Dirava dekenai ita tabekau mai guriguri ida neganai, ita danu be unai bamona do ita karaia diba, inai dagedage bona kara dika amo ia honu tanobadana ai Iehova ena dina ita naria noho lalonai.
12 Taunimanima momo idia diba Noa ese lagatoi ia karaia Abata amo mauri gaudia idia roho mauri totona. Danu, ia be “kara maoromaoro ia harorolaia tauna,” to ena nega taudia ese ena hereva, Dirava amo ia abia herevana, idia “kamonai henia lasi.” Idia aniani bona idia inuinu, idia headava, natudia idia havaraia, bona vaia taunimanima idia karaia gaudia idia karaia ela bona Abata ese idia iboudiai ia abia oho. (2 Petero 2:5; Genese 6:14) Idia ura lasi kara bona hereva namona idia kikilaia taudia idia kamonai henia. Unai hegeregerena hari iseda nega taudia dikadia ese Iehova ena Witness taudia idia gwauraia herevadia, hegeregere “lalona do idia giroa Dirava dekenai,” Keriso idia abidadama henia, kara maoromaoro, “bona Dirava ena kota bada dinana dohore ia mai” herevadia, be idia ura lasi kamonai. (Kara 20:20, 21; 24:24, 25) Noa ese Dirava ena sivarai ia harorolaia neganai tanobada ai taunimanima hida idia noho be ita diba lasi. To gau ta ita diba momokani, lagani 2370 B.C.E. ai, idia noho taudia edia momo ia diho momokani! Abata ese kara dika taudia ia abia oho, Dirava ena kara ta totona idia hegaegae noho taudia sibona idia mauri—Noa bona ena famili taudia 7.—Genese 7:19-23; 2 Petero 3:5, 6.
13 Dirava be lagani momo gunanai abata ena dina bona hora Noa dekenai ia hamaoroa lasi. To, Noa ena mauri lagani be 480 neganai, Iehova ia gwau: “Egu lauma be nega ibounai taunimanima edia lalonai do ia noho lasi, badina idia be hidio sibona. Hari ia lao, edia mauri lagani be dohore lagani 120 sibona.” (Genese 6:3) Noa be unai hereva, Dirava ena hahemaoro herevana, dekenai ia tabekau momokani. Iena mauri lagani be 500 neganai, “Sema, bona Hamo, bona Iapeta ia havaraia.” Unai nega ena kastom be reana memero do idia headava lasi ela bona edia mauri lagani be 50 o 60. Iehova ese Noa dekenai Abata amo do ia roho mauri diba totona lagatoi do ia karaia herevana ia gwauraia neganai, ena natudia memero bona edia adavadia ese ia idia durua ia karaia totona. Unai lagatoi ia karaia negana lalonai ia be “kara maoromaoro ia harorolaia” danu, unai dainai Abata ia do mai lasi neganai lagani 40 o 50 bamona lalonai ia bisi bada herea. (Genese 5:32; 6:13-22) Unai lagani ibounai lalonai, ia bona ena ruma bese taudia be mai edia abidadama ida idia kara. Namona be sivarai namona ita harorolaia bona Iehova ena dina ita naria noho lalonai ita danu be abidadama ita hahedinaraia.—Heberu 11:7.
14 Lagatoi idia haorea gwauraia neganai, reana Noa ia laloa Abata be kahirakahira, to ia diba lasi edena nega momokani do ia vara. Gabeai Iehova ese ia hamaoroa, ia gwau: “Badina be dina 7 do idia ore murinai lau be medu do lau siaia tanobada dekenai. Dina 40 bona hanuaboi 40 medu do ia diho tanobada dekenai.” (Genese 7:4) Noa bona ena ruma bese taudia dekenai unai nega be hegeregere Abata ia do vara lasi neganai animal idauidau be lagatoi dekenai idia atoa vareai bona idia danu idia vareai totona. Edena dina bona hora ai inai tanobada ena oromana hadikaia ore negana do ia matamaia ita diba lasi be herevana; animal hamauria gaukarana be iseda lasi, bona idia ura idia roho mauri taudia be lagatoi ia laulaulaia gauna, Dirava ena taunimanima edia lauma paradaiso, dekenai idia vareai noho.
“Do Umui Naria”
15 Iesu be ena noho ia herevalaia, ia gwau: “Unai neganai tau rua uma dekenai do idia [gaukara] noho, ta be do ia kokia, ta be do ia noho. Hahine rua ese uiti do idia gaukaralaia noho, paraoa karaia totona. Ta be do ia kokia, ta be do ia noho. Unai dainai do umui naria, badina be umui emui Lohiabada do ia mai negana be umui diba lasi. Inai do umui laloatao! Ruma biaguna bema ia diba guna edena hora dekenai henaoa tauna do ia mai, ia be do ia naria, iena ruma do ia makohia lasi. Unai dainai, do umui hegaegae, badina be Taunimanima ena Natuna do ia mai ena hora be umui diba lasi.” (Mataio 24:40-44; Luka 17:34, 35) Ita diba lasi Iesu be edena negai Dirava ena davana henia karana do ia karaia dainai ita be ita gima noho bona dina ta ta ita be mai eda dala do ita hahedinaraia Iehova ita hesiai henia neganai ita be sibona eda ura ita tahua lasi.
16 Kara dika taudia ida idia “noho” bona do idia mase taudia haida be guna lauma dalanai idia lalo-diari to gabeai edia mauri lalonai idia mataganigani. Namona be do idia “kokia” taudia huanai do ita noho. Idia be Iehova ena ura idia karaia momokani bona ‘hesiai tauna mai ena kamonai bona mai ena kara maoromaoro’ oreana amo ia henia lauma gaudia idia laloa bada taudia. (Mataio 24:45-47) Namona be ela bona dokona, Dirava ita hesiai henia mai lalokau ida, unai lalokau be “laloa goevagoeva, laloa maoromaoro bona abidadama korikori.”—1 Timoteo 1:5.
Kara Ibounai Idia Helaga be Gau Badana
17 Aposetolo Petero ia torea: “Lohiabada ena Dina be do ia ginidae, henaoa tauna ia ginidae bamona. Unai Dina dekenai, guba be nega tamona do ia ore, mai regena bada danu. Guba dekenai noho gaudia, hisiu, hua, bona dina, be lahi bada herea ese idia do ia araia ore. Tanobada danu, bona ia lalonai noho gaudia ibounai, be lahi bada ese do ia araia ore.” (2 Petero 3:10) Guba bona tanobada ese idia laulaulaia gaudia be Dirava ena badu siahuna dainai do idia gini lasi. Unai dainai Petero ma ia gwau: “Bema inai gau ibounai unai bamona do idia boio ore, umui be edena bamona do umui noho? Umui emui kara ibounai do idia helaga be namo, bona Dirava do umui badinaia namonamo.” (2 Petero 3:11) Unai kara haida be Keristani hebou lao henia hanaihanai, ma haida kara namo henia, bona sivarai namona harorolaia gaukarana lalonai anina havaraia.—Mataio 24:14; Heberu 10:24, 25; 13:16.
18 Iseda “kara ibounai do idia helaga” bona ‘Dirava do ita badinaia namonamo’ totona, namona be ‘tanobada ena kara mirodia dekena amo do ita raka siri.’ (Iamesi 1:27) To bema inai tanobada ita ura henia matamaia be edena bamona? Reana Dirava vairanai dika do ita davaria gabuna dekenai ita ia veria lao, badina ita be moale karadia mirodia eiava tanobada ena Dirava matauraia lasi lalohadaina idia hahedinaraia miusik bona ane ita kamonai henia. (2 Korinto 6:14-18) Bema unai ia vara, namona be Dirava ena heduru ita noia guriguri amo, ita be inai tanobada danu do ita ore lasi to mai maoromaoro ida Taunimanima ena Natuna vairanai do ita gini diba. (Luka 21:34-36; 1 Ioane 2:15-17) Bema Dirava dekenai iseda mauri ita gwauhamatalaia vadaeni, ita ura mai iseda goada ibounai ida tura henia karana namona ita haginia bona ita gimaia noho, unai amo do ita gini hegaegae Iehova ena gari havaraia dinana badana totona.
19 Dirava badinaia tauna Noa bona ena ruma bese be idaunegai taudia ia hadikaia Abatana amo idia roho mauri. Kara maoromaoro taudia be lagani 70 C.E. ai Iuda taudia edia nega oromana ena dokona amo idia roho mauri. Hegeregere, aposetolo Ioane be Dirava ena hesiai gaukara ia karaia noho lagani 96-98 C.E. ai, unai neganai Apokalupo bukana, ena Evanelia sivaraina, bona revareva toi be Dirava ena lauma ena heduru amo ia torea. Pentekoste dinana lagani 33 C.E. ai hereva momokani idia abia dae taudia tausen haida amo, reana momo be Iuda taudia edia nega oromana ena dokona amo idia roho mauri. (Kara 1:15; 2:41, 47; 4:4) Hari iseda negai Basileia harorolaia taudia hutuma edia helaro be inai tanobada dikana ena oromana ena dokona amo idia ura idia roho mauri.
20 Tanobada matamata maurina be ita vairanai dainai, namona be ‘kara maoromaoro ita harorolaia’ mai goada ida. Inai nega dokona ai Dirava ida ita gaukara be hahenamo badana! Bona taunimanima be hari iseda nega ai “lagatoi” ia laulaulaia gauna, Dirava ena taunimanima idia moalelaia lauma paradaisona, dekenai ita hakaua lao be moale bada gauna! Namona be ia lalonai idia noho vadaeni milioni momo be mai edia abidadama ida idia noho, lauma dalanai idia noga noho, bona idia gini hegaegae Iehova ena dina badana totona. To dahaka ese ita ibounai do ia durua ita noga noho totona?
[Footnotes]
a Diba ese Mauri Dekenai Ita Ia Hakaua Lao bukana, ena karoa 10 bona 11 oi itaia, Watchtower Bible and Tract Society of New York, Inc. ese ia halasia gauna.
Edena Bamona Do Oi Haere?
◻ Haida edia lalohadai be dahaka Iehova ena dina bona Keriso ena noho dekenai?
◻ Dahaka dainai ita gwau diba Noa bona ena ruma bese taudia idia gini hegaegae Abata totona?
◻ Dahaka do ia vara “idia naria” taudia dekenai bona idia naria lasi taudia dekenai?
◻ Iehova ena dina badana ia mai kahirakahira lalonai, dahaka dainai helaga karadia ita karaia be gau badana?
[Study Questions]
1. Baibel ese Iehova ena dina be edena bamona ia gwauraia?
2. Dahaka dainai Iehova ena dina ita laloa neganai karaharaga lalohadaina ita abia be namo?
3. Tesalonika Keristani taudia be dahaka lalohadai idia abia, bona idia kerere ena badina rua be dahaka?
4. (a) Baibel be 2 Tesalonika 2:1, 2 ai Iehova ena dina be dahaka gau danu ia hatamonaia? (b) Idia gwauraia Ekalesia Taudia Ginigunadia edia lalohadai be dahaka Keriso ena lou mai negana bona unai bamona gaudia dekenai?
5. Diba bada taudia haida edia hereva be dahaka Keriso ena “Lou Mai Iharuana” bona ena Lagani 1,000 Lohia Negana dekenai?
6. Dahaka dainai ita laloa lasi Iehova ena dina ena mai negana be ia do daudau?
7. (a) Iesu ena noho bona inai tanobada ena dokona edia toana gaudia be dahaka? (b) Hahemauri abia dala be dahaka?
8. Iuda taudia edia nega oromana ena dokona ia do mai lasi neganai, dahaka idia karaia, bona hari inai negai edena bamona idia karaia?
9. Mataio 24:36 ai, Iesu ena hereva badana be dahaka?
10. Dahaka dainai ita diba lauma dalanai do ita noga noho diba?
11. Ena be Noa ena nega ai dagedage karana be bada herea, to edena kara ia badinaia?
12. (a) Noa ese lagatoi ia karaia sibona lasi, to dahaka gaukara ia karaia danu? (b) Noa ena haroro herevadia idia kamonai neganai taunimanima be dahaka idia karaia, bona dahaka ia vara idia dekenai?
13. Noa be edena hahemaoro herevana dekenai ia tabekau momokani, bona unai hegeregerena ia karaia?
14. Gabeai Iehova ese Noa dekenai dahaka ia hamaoroa, bona dahaka dainai?
15. (a) Oi sibona emu hereva amo Iesu ena hereva Mataio 24:40-44 ai ena anina be edena bamona do oi gwauraia? (b) Iesu be Dirava ena davana henia karana karaia totona do ia mai ena nega ita diba lasi dainai, dahaka ia vara?
16. Dahaka do ia vara idia “noho” taudia dekenai bona idia “kokia” taudia dekenai?
17. (a) Petero Iharuana 3:10 ese dahaka ia perovetalaia? (b) Petero Iharuana 3:11 ese dahaka kara ia herevalaidia?
18. Bema tanobada ura henia mamina ita abia, dahaka ita karaia be namo?
19. Dahaka dainai Basileia harorolaia taudia hutuma edia helaro be inai tanobada dikana ena dokona amo do idia roho mauri?
20. Dahaka dainai namona be ‘kara maoromaoro ita harorolaia’ mai goada ida?