Gima Kohorona INTANET LAIBRI
Gima Kohorona
INTANET LAIBRI
Hiri Motu
  • BAIBEL
  • PABLIKEISEN
  • HEBOUDIA
  • w98 9/15 rau 8-9
  • Hekokoroku Lohia Tauna ese Basileia Ia Haboioa

Oi abia hidi kahana ena vidio ia noho lasi.

Sori, hekwakwanai ia vara vidio ia loud totona.

  • Hekokoroku Lohia Tauna ese Basileia Ia Haboioa
  • 1998 Gima Kohorona Iehova Ena Basileia Ia Harorolaia
  • Sinado maragidia
  • Inai Bamona Atikol
  • Ma Ta ida Ia Lohia o Ia be King?
  • Hekokoroku Lohia Tauna
  • Tanobada Idia Haidaua Hereva Hani
    Daniela Ena Peroveta Herevana Oi Laloa Namonamo!
  • Inai Oi Diba, A?
    Gima Kohorona Iehova Ena Basileia Ia Harorolaia (Stadi)—2020
  • Daniela Bukana—Kota Dekenai Idia Tahua
    Daniela Ena Peroveta Herevana Oi Laloa Namonamo!
  • Haba Dekenai Ia Torea Revarevadia Oi Itaia A?
    1987 Gima Kohorona Iehova Ena Basileia Ia Harorolaia
1998 Gima Kohorona Iehova Ena Basileia Ia Harorolaia
w98 9/15 rau 8-9

Hekokoroku Lohia Tauna ese Basileia Ia Haboioa

PEROVETA tauna Daniela be inai bamona ia torea: “King Belesasa ese aria badana ta ia karaia, bona iena lohia taudia 1000 ia boiria, vadaeni uaina idia inua hebou.” To, unai aria idia karaia noho lalonai, king ena “vairana ena toana be ia idau, labora bamona ia lao, bona ia gari dainai iena aena idia mareremarere.” Unai hanuaboi ia do ore lasi neganai, “Belesasa, Babulonia ena king, be idia alaia mase. Vadaeni Mede ena bese tauna ladana Dariuse ese king dagi ia abia.”​—⁠Daniela 5:​1, 6, 30, 31.

Belesasa be daika? Dahaka dainai ia idia gwauraia “Babulonia ena king”? Iena dagi momokani be dahaka unai Babulonia Basileiana lalonai? Edena bamona unai basileia ia haboioa?

Ma Ta ida Ia Lohia o Ia be King?

Daniela ese Nebukanesa ia gwauraia Belesasa ena tamana. (Daniela 5:​2, 11, 18, 22) To, ia be Belesasa ena tamana momokani lasi. Raymond P. Dougherty ese ia torea buka ladana Nabonidus and Belshazzar lalonai ia gwau, reana Nebukanesa be Belesasa ena tubuna, ena sinana Nitocris ena tamana. Danu, reana Nebukanesa be terona dekenai ia helai guna bona Belesasa be gabeai ia helai dainai, idia gwau Nebukanesa be Belesasa ena “tamana.” Lagani 1800 murinai, Iraq ena saut kahana ai idia davaria raro nadi latadia haida mai edia toretore ese idia hahedinaraia Belesasa be Nabonido, Babulonia ena king, ena natuna merona roboana.

Daniela karoa 5 be lagani 539 B.C.E. hanuaboina ai Babulonia ia moru ena sivarai sibona ia gwauraia dainai, Belesasa be edena bamona lohia siahuna ia abia ia herevalaia lasi. To akioleji taudia idia davaria gaudia ese idia hahedinaraia Nabonido be Belesasa ena tamana. Akioleji tauna bona Semitic gado gunadia ia diba momo tauna, Alan Millard, ia gwau: “Babulonia toretore ese idia hahedinaraia Nabonido be lohia tauna idauna.” Ma ia gwau: “Ena be Babulonia ena dirava ia dadaraidia lasi, ia ese . . . siti rua, Uru bona Haran dekenai hua diravana ia laloa bada. Iena lohia laganidia haida lalonai, Nabonido be Babulonia dekenai ia noho lasi; to ia be Arabia ena not kahana ai gabu daudauna ladana Teima [o Tema] dekenai ia noho.” Ia hahedinaraia, Nabonido ia lohia neganai siti badana Babulonia dekenai ia noho lasi, to nega bada be gabu idauna ai ia noho. Gabu daudau dekenai ia noho neganai, Belesasa dekenai lohia siahuna ia henia.

Belesasa ena dagi momokani hahedinaraia goevagoeva totona, toretore gunana ta, idia gwauraia “Nabonido Ena Sivarai,” ia gwau: “Ia [Nabonido] ese ena natuna (mero) roboana dekenai ‘Tuari Oreana’ ia henia, tuari taudia ibounai basileia lalonai ia oda henia iena (siahu) henunai do idia noho. Ena gau ibounai ia henia, [ia] ese king ena dagi ia henia ia dekenai.” Unai dala ai, Belesasa be Nabonido ida ia lohia.

To, king ida ia lohia tauna be king ita gwauraia diba, a? Lagani 1970 murinai, Syria ena not kahana dekenai idaunegai ia lohia tauna ta ena kaivakuku idia davaria, bona ia hahedinaraia lohia tauna be king idia gwauraia be kara matamatana lasi, ena be ia be king ena dagi henunai. Unai kaivakuku be Gozan ena lohia tauna ta bona ena toretore be Asuria bona Aramia gado dekenai idia torea. Asuria gado ena toretore ese ia gwau unai tauna be Gozan ena gavana, to Aramia gado ena toretore ia gwau ia be king. Unai dainai, Babulonia ena toretore lalodiai Belesasa idia gwauraia terona do ia abia lohia tauna, bona Daniela ena toretore Aramia gado dekenai ia gwau ia be king, be hoa gauna lasi.

Nabonido bona Belesasa idia lohia hebou ela bona Babulonia Basileiana ena dokona. Unai dainai, Babulonia ia moru hanuaboina ai, Belesasa ia gwau Daniela be Babulonia ena lohia tauna ihatoina ai do ia halaoa, iharuana lasi.​—⁠Daniela 5:⁠16.

Hekokoroku Lohia Tauna

Belesasa ena lohia negana ena dokona ai, ia hedinarai ia be hekokoroku lohia tauna. October 5, 539 B.C.E. ai ena lohia negana ia ore neganai, Nabonido be Borsippa dekenai ia hunia noho, badina Mede bona Parasa ami ese idia hadarerea. Babulonia danu idia koua. To unai hanuaboi ai Belesasa be unai siti ena magu badadia lalonai ia noho dainai ia gari lasi, bona “aria badana ta ia karaia, bona iena lohia taudia 1000 ia boiria.” Lagani 500 B.C.E. murinai histori ia torea tauna, Greek tauna Herodotus ia gwau, unai nega ai siti lalonai taunimanima be “idia mavaru bona moale karadia idia karaia noho.”

To, Babulonia ena magu murimurina i, Mede bona Parasa ami taudia idia gima noho. Kurese ena gunalaia henunai, idia ese Babulonia bogaraginai ia aru lao sinavaina, Eufrate Sinavaina, ena ranu ia aru dalana idia haidaua. Ena tuari taudia idia hegaegae ranu ia diho neganai sinavai lalonai do idia raka daekau totona. Sinavai ena kahana dekenai idia daekau bona ena magu dekenai idia koua lasi kapa iduara amo siti lalonai idia vareai.

Bema Belesasa be siti ena murimurinai ia vara noho gauna ia diba, ia ese kapa geiti ia koua, sinavai kahana ena magu dekenai ena tuari taudia goadadia ia atoa, bona ena inai taudia ia tarapua diba. To idau, uaina amo ia kekero dainai, hekokoroku Belesasa ia gwau Iehova ena Dubu Helaga amo idia abia kapusi do idia mailaia. Bena ia, ia boiria taudia, ena adavana taudia, bona ena hahine taudia be hemataurai lasi ida unai kapusi amo idia inuinu bona Babulonia dirava idia hanamodia. Karaharaga, hoa dalanai imana ta ia hedinarai bona haba dekenai ia toretore matamaia. Belesasa be gari ese ia hadikaia momokani, bona ena aonega taudia ia boiria unai toretore idia hahanaia totona. To, “unai toretore bona iena anina be idia hamaoroa diba lasi.” Bena, Daniela “idia hakaua lao king ena vairanai.” Dirava ena siahu amo, Iehova ena peroveta tauna goadana ese unai hoa dalanai ia hedinarai toretorena ena anina ia gwauraia. Ia hahedinaraia Mede bona Parasa besedia ese Babulonia do idia hamorua.​—⁠Daniela 5:​2-28.

Mede bona Parasa taudia ese unai siti idia abia haraga, bona Belesasa be unai hanuaboi ai idia hamasea. Belesasa ia mase, bona Nabonido be Kurese ena siahu henunai ia lao dainai, Babulonia Basileiana ia ore.

[Picture on page 9]

Daniela ese Babulonia Basileiana do ia moru ena toretorena ia hahanaia

    Hiri Motu Pablikeisen (1987-2025)
    Log aut
    Login
    • Hiri Motu
    • Ta dekenai siaia
    • Preferens
    • Copyright © 2025 Watch Tower Bible and Tract Society of Pennsylvania
    • Gaukaralaia Taravatudia
    • Privacy Policy
    • Privacy Settings
    • JW.ORG
    • Login
    Ta dekenai siaia