Gima Kohorona INTANET LAIBRI
Gima Kohorona
INTANET LAIBRI
Hiri Motu
  • BAIBEL
  • PABLIKEISEN
  • HEBOUDIA
  • w99 4/15 rau 4-9
  • Momokani, Mauri Hanaihanai Ita Abia Diba, A?

Oi abia hidi kahana ena vidio ia noho lasi.

Sori, hekwakwanai ia vara vidio ia loud totona.

  • Momokani, Mauri Hanaihanai Ita Abia Diba, A?
  • 1999 Gima Kohorona Iehova Ena Basileia Ia Harorolaia
  • Sinado maragidia
  • Inai Bamona Atikol
  • Ita Ia Karaia Ita Mauri Hanaihanai Totona
  • Mauri Hanaihanai Urana
  • Daika Do Ita Abidadama Henia?
  • Unai be Dirava Ena Ura Momokani, A?
  • Dirava Ena Ura Ia Idau Lasi
  • Ita Mauri Hanaihanai Diba
    Gima Kohorona Iehova Ena Basileia E Herevalaiamu (Stadi)—2022
  • Mauri Hanaihanai Oi Abia Diba
    Mauri Hanaihanai Paradaiso Lalonai
  • Tanobada ai Mauri Hanaihanai Oi Abia Diba
    Gima Kohorona Iehova Ena Basileia Ia Harorolaia (Pablik)—2018
  • Iesu Ena Mase Bona Toreisi Lou—Edia Anina Oi Dekenai
    Gima Kohorona Iehova Ena Basileia Ia Harorolaia—2015
Ma Haida Itaia
1999 Gima Kohorona Iehova Ena Basileia Ia Harorolaia
w99 4/15 rau 4-9

Momokani, Mauri Hanaihanai Ita Abia Diba, A?

“Hadibaia Tauna e, dahaka kara namona do lau karaia, mauri hanaihanai abia totona?”​—⁠MATAIO 19:16.

1. Taunimanima edia mauri ena daudau be edena bamona?

PARASA ena King Xerxes Ginigunana, Baibel lalonai idia gwauraia, Ahasuero, be lagani 480 B.C.E. ai, tuari idia do karaia lasi neganai, ena ami taudia ia raraidia. (Eseta 1:​1, 2) Histori ia torea Greek tauna Herodotus ia gwau unai pavapava be ena tatau ia itaia neganai ia taitai. Dahaka dainai? Xerxes ia gwau: “Taunimanima edia mauri kwadogina lau laloa neganai lau lalohisihisi. Lagani 100 idia ore murinai, unai tatau ibounai amo tau ta lasi be do ia mauri noho.” Reana oi danu oi itaia mauri be nega kwadogi sibona lalonai ita moalelaia gauna bona tau ta lasi ia ura ia buruka, ia gorere, bena ia mase. Bema iseda mauri ibounai lalonai ita matamata, ita gorere lasi, bona ita moale, unai be namo herea!​—⁠Iobu 14:​1, 2.

2. Momo be dahaka helaro idia abia, bona dahaka dainai?

2 The New York Times Magazine, September 28, 1997 gauna, ena hereva ta ena ladana be “Idia Ura Idia Mauri.” Diba tahua tauna ena hereva ia gwauraia lou, ia gwau: “Lau laloa ita be mauri hanaihanai do idia moalelaia uruna ginigunana”! Reana, oi danu oi laloa mauri hanaihanai ia vara diba. Reana unai bamona oi laloa badina Baibel ia gwauhamata ita be tanobada dekenai mauri hanaihanai ita abia diba. (Salamo 37:29; Apokalupo 21:​3, 4) To, taunimanima haida be Baibel ia herevalaia gaudia idia laloa lasi, to idia laloa mauri hanaihanai ia vara diba ena badina be idau. Unai badina haida ita kikilaia ese ita do ia durua mauri hanaihanai do ia vara momokani diba ita abia dae totona.

Ita Ia Karaia Ita Mauri Hanaihanai Totona

3, 4. (a) Badina be dahaka haida idia laloa ita mauri hanaihanai diba? (b) Davida ese iena tauanina ia tubu dalana be edena bamona ia gwauraia?

3 Taunimanima momo idia laloa mauri hanaihanai ita abia diba ena badina ta be iseda tauanina be hoa dalanai ia vara. Hegeregere, iseda sinana ena bogana lalonai ita tubu dalana be hoa karana ta. Ita buruka ita lao karana ia stadilaia tauna ta ese inai ia torea: “Sinana ena bogana lalonai ita tubu matamaia bena ita vara bona ita tubu daekau ela bona ita be taunimanima badadia ai ita lao bona beibi havaraia siahuna ita abia be hoa karadia, to tauanina ese gau maragina ta ia havaraia lasi buruka do ia koua bona tauanina do ia hamatamataia hanaihanai totona.” Oibe, iseda tauanina ena oromana be hoa gauna, to henanadai ta ia do noho, Dahaka dainai ita mase?

4 Lagani tausen momo gunanai, ena be Baibel torea tauna Davida ese sinana ena bogana lalonai ia noho beibi ia itaia diba lasi, hari inai negai saiens taudia ese idia karaia bamona, to unai hoa gaudia ia laloa. Davida be inai hereva “iena sinana ena bogana dekenai ia noho” ia torea neganai, ia sibona ena tauanina ia vara dalana ia laloa. Ia gwau, unai neganai ‘iena tauanina ena kahana ibounai idia vara.’ Ia ese iena ‘turia’ idia tubu ia herevalaia danu, bona ia gwau, “lau be unai hunia gabuna dekenai lau noho.” Bena Davida be sinana ena bogana lalonai “lauegu tauanina ia matamaia” ia herevalaia neganai, ia gwau: “Ena kahana iboudiai, . . . be emu buka ai oi torea.”​—⁠Salamo 139:​13-15; 139:​16, NW.

5 Momokani, Davida be sinana ena bogana lalonai ia tubu ena palani korikorina ta idia torea lasi. To Davida ese ia laloa dobu neganai, ia dekenai unai gaudia idia tubu dalana, hegeregere iena “tauanina,” iena ‘turia’ bona ena tauanina ena kahana idauidau be palani ta hegeregerena ai idia tubu​—⁠hegeregere gau ibounai be ‘buka dekenai idia torea.’ Iena sinana ena bogana lalonai ia noho gatoi be mai ena daiutu badana bamona bona ia lalonai beibi idia karaia dalana idia herevalaia palani edia buka momo idia noho bona unai palani idauidau be sel ta ta dekenai idia henia hanai. Unai dainai, Science World magasin be inai laulau dalanai ia herevalaia, ‘ia tubu matamata beibi ena tauanina lalonai sel ta ta be mai edia kabodi bona lalonai palani idauidau idia noho.’

6. Edena hamomokania gaudia ese idia hahedinaraia, Davida ia hereva bamona, ita be “hoa” dalanai ita vara?

6 Iseda tauanina be hoa dalanai ia gaukara oi lalohadailaia vadaeni, a? Saiens tauna Jared Diamond ia gwau: “Iseda bogarau ena lalona kahanai, dina haida murinai, sel matamata ese sel gunadia edia gabu idia abia; hua rua murinai, posi ena lalona kahanai idia noho sel iboudiai be matamata; bona hua hani murinai, iseda rara ena sel kakakaka iboudiai be matamata.” Bona ia gwau: “Dina ta ta ai sel idia mase bona sel matamatadia be edia gabu idia abia noho.” Unai ena anina be dahaka? Ena anina be herevana iseda mauri laganidia be 8, 80, eiava 800​—⁠iseda tauanina ia do matamata noho. Saiens tauna ta be nega ta ia gwau: “Lagani ta lalonai, ita lalonai idia noho atom 100 100 amo 98 98 be hodahoda, aniani, bona ita inua gaudia amo ita havaraia atom matamatadia ese edia gabu do idia abia.” Oibe, Davida ia hereva bamona, ita be “hoa” dalanai ita vara.​—⁠Salamo 139:14.

7. Iseda tauanina ena oromana dainai, haida be dahaka idia gwau?

7 Iseda tauanina ena oromana namona dainai, ita buruka ita lao karana ia stadilaia tauna ta ia gwau: “Ita buruka ita lao ena badina ia hedinarai haraga lasi.” Unai dainai, toana be ita mauri hanaihanai diba. Bona unai dainai taunimanima ese idia havaraia gaudia amo unai tahua gauna idia abia totona idia hekwarahi noho. Lagani 1979 ai, Dr. Alvin Silverstein be ena buka Conquest of Death lalonai mai lalo-goada ida ia gwau: “Mauri ena badina do ita davaria. Do ita lalo-parara . . . edena dala ai tau ta ia buruka ia lao.” Bena dahaka do ia vara? Ia peroveta, ia gwau: “Nega vairai ‘buruka’ taudia be lasi, badina mase ia halusia dalana do ia kehoa dibana ese ta do ia matamata ela bona hanaihanai maurina do ia havaraia danu.” Hari inai negai saiens taudia ese tauanina ena oromana idia stadilaia bona idia davaria gaudia dainai, ia hedinarai mauri hanaihanai ita davaria diba, a? Badina namona ma ta ia noho, bona ia hedinarai goevagoeva mauri hanaihanai ita davaria diba.

Mauri Hanaihanai Urana

8, 9. Gunaguna ema bona hari, taunimanima be dahaka ura idia laloa bada?

8 Taunimanima be vaia idia ura do idia mauri hanaihanai, oi itaia vadaeni, a? Germany ena magasin ta lalonai, doketa ta ia gwau: “Mauri hanaihanai abia ena nihi be reana taunimanima edia matamana negana amo ia vara.” The New Encyclopædia Britannica ese idaunegai Europe taudia haida edia lalohadai idauidau ia gwauraia, bona ia gwau: “Kara namo taudia be ia diaridiari daiutu badana ta mai ena golo guhina lalonai do idia mauri ela bona hanaihanai.” Bona momokani, taunimanima idia hekwarahi bada herea vadaeni unai mauri hanaihanai urana idia hagugurua toho totona!

9 Encyclopedia Americana ia gwau lagani 2,000 gunanai China dekenai, “lohia taudia bona [idia lohiaia] taudia danu, be Tao pris taudia edia biaguna henunai edia gaukara korikori idia rakatania, bona idia hekwarahi mauri hanaihanai ena muramura tahua totona”​—⁠ladana idia hatoa matamata abia lou muramurana. Momokani, gunaguna ema bona hari, momo idia laloa bema gau ta idia ania eiava ranu ta idia inua, do idia buruka lasi.

10. Hari inai negai, dahaka idia karaia toho mauri hanaihanai abia totona?

10 Hari inai negai, saiens taudia ese unai mauri hanaihanai abia urana idia hagugurua toho daladia be idau herea danu. Haheitalai ta be ia mase vadaeni gorere tauna ena tauanina be aisi lalonai idia atoa. Unai idia karaia badina edia helaro be nega vairai, gorere hanamoa dalana idia davaria neganai, ia do idia hamauria lou diba. Unai kara, cryonic karana, ia gwauraia namo tauna, ia gwau: “Bema ita ura gauna ia vara bona gorere o tauanina ena kahana dikana ena hanamoa dalana ita dibaia​—⁠buruka ese ia havaraia manoka bona gorere danu​—⁠vadaeni hari idia ‘mase’ taudia be vaira negana ai mauri do idia davaria lou bona do idia noho hanaihanai.”

11. Badina be dahaka taunimanima idia ura do idia mauri hanaihanai?

11 Reana oi henanadai, badina be dahaka mauri hanaihanai urana be iseda lalona dekenai ia noho momokani? Ena badina be “[Dirava] ese taunimanima edia lalona ai nega hanaihanai ia atoa,” a? (Hadibaia Tauna 3:​11, Revised Standard Version) Unai ita laloa dobu be namo! Mani inai oi laloa: Dahaka dainai unai noho hanaihanai urana​—⁠mauri hanaihanai urana unai​—⁠ita abia bema iseda Havaraia Tauna ese do ia hagugurua lasi? Bema mai eda mauri hanaihanai urana ida ita ia havaraia, to unai ura hagugurua dalana ia koua, unai be lalokau karana, a?​—⁠Salamo 145:​16, NW.

Daika Do Ita Abidadama Henia?

12. Haida be dahaka idia abidadama henia, to oi laloa unai be mai badina namona, a?

12 Daika, eiava dahaka ita abidadama henia be namo, mauri hanaihanai ita abia totona? Hari inai negai taunimanima idia havaraia gaudia ita abidadama henia, a? The New York Times Magazine ena hereva “Idia Ura Idia Mauri” ese “dirava: taunimanima ese idia havaraia gaudia” bona unai “gaudia edia siahu abidadama henia” karana ia herevalaia. Diba tahua tauna ta ia gwau “ia diba momokani . . . genetik hanamoa daladia be gabeai do idia noho bona [ita] do idia hamauria, badina ita buruka ita lao dalana do idia koua bona reana do ita matamata lou diba.” To, momokani, taunimanima ese buruka idia koua lasi bona mase danu idia haorea diba lasi.

13. Iseda harana ena oromana ese edena bamona ia hahedinaraia ita mauri hanaihanai diba?

13 Anina be mauri hanaihanai abia dalana ta be lasi, a? Lasi, dala ta ia noho! Iseda harana namo hereana ena oromana be hanaihanai diba ia abia ena dokona be lasi, unai dainai ita diba momokani dala ta ia noho. Sel ia stadilaia tauna James Watson ia gwau iseda harana be “guba bona tanobada ai idia davaria gaudia ibounai amo ia be hoa gauna badana.” Bona harana doketa ta, Richard Restak, ia gwau: “Tanobada bona guba dekenai ita davaria gaudia ibounai amo, ma gau ta be ia bamona lasi.” Dahaka dainai iseda harana be hanaihanai diba bada ia abia bona gau idauidau momo herea ia laloatao, bema Dirava ia ura lasi mauri hanaihanai do ita moalelaia?

14 Unai gaudia ibounai ita laloa namonamo murinai, dahaka ita diba? Siahu ibounai Havaraia Tauna mai ena aonega ese iseda tauanina ena oromana ia palanilaia bona ia havaraia, unai dainai ita mauri hanaihanai diba, ani? (Iobu 10:8; Salamo 36:9; 100:3; Malaki 2:10; Kara 17:​24, 25) Unai dainai, ita ese Baibel bukana Salamo ia torea tauna ena hahegani ita badinaia be aonega karana, ani? Ia gwau: “King taudia do umui abidadama henia lasi, badina taunimanima ese umui do idia hamauria diba lasi.” Dahaka dainai taunimanima ita abidadama henia be namo lasi? Badina salamo torea tauna ia gwau bamona, “idia mase neganai tano ena kahu dekenai idia giroa lou. Edia mase dina dekenai, idia ura do idia karaia gaudia be do idia doko.” Momokani, ena be taunimanima idia laloa tauanina ia mauri hanaihanai diba, to mase idia koua diba lasi. Salamo torea tauna ena hereva dokonai ia gwau: “Dirava ese ia durua noho taudia, be idia moale noho.”​—⁠Salamo 146:​3-5.

Unai be Dirava Ena Ura Momokani, A?

15. Dahaka ese ia hahedinaraia Dirava ena ura be do ita mauri hanaihanai?

15 To reana oi henanadai, Momokani, Iehova ena ura be mauri hanaihanai do ita moalelaia, a? Oibe! Nega momo iena Hereva ese ia gwauhamatalaia. Baibel ese ita ia hagoadaia ia gwau: “Dirava ena harihari gauna davana lasi be mauri hanaihanai.” Dirava ena hesiai tauna Ioane be inai ia torea: “Inai be [Dirava] sibona ese ita dekenai ia gwauhamata henia gauna, mauri hanaihanai.” Unai dainai ita hoa lasi, tau matamata ta ese Iesu ia nanadaia: “Hadibaia tauna e, dahaka kara namona do lau karaia, mauri hanaihanai abia totona?” (Roma 6:23; 1 Ioane 2:25; Mataio 19:16) Oibe, aposetolo Paulo be inai ia torea, ia gwau: “Inai abidadama ese mauri hanaihanai ia havaraia noho. Inai mauri hanaihanai be tanobada ia do karaia lasi neganai, Dirava ese ia gwauhamatalaia, bona Dirava be koikoi diba lasi.”​—⁠Tito 1:⁠2.

16. Edena dala ai “tanobada ia do karaia lasi neganai,” Dirava ese mauri hanaihanai ia gwauhamatalaia?

16 “Tanobada ia do karaia lasi neganai,” Dirava ese mauri hanaihanai ia gwauhamatalaia ena anina be dahaka? Haida idia laloa aposetolo Paulo ena hereva ena anina be taunimanima ginigunadia, Adamu bona Heva, ia do havaraia lasi neganai, Dirava ena ura be taunimanima do idia mauri ela bona hanaihanai. To, bema Paulo be Dirava ese taunimanima ia karaia murinai bona Iehova ese iena palani ia gwauraia negana ia herevalaia, ia do hedinarai goevagoeva Dirava ena ura be taunimanima be mauri hanaihanai do idia abia.

17 Baibel ia gwau Eden umana lalonai, “Lohiabada Dirava ese tano dekena amo . . . uma ena huana dekenai mauri ena au . . . ia havaraia.” Adamu be uma murimurinai ia atoa ena badina be ia ese “mauri auna ena huahua do ia ania” bona “mauri hanaihanai ia abia garina”! Adamu bona Heva be Eden umana amo ia luludia murinai, Iehova ese “kerubi aneru ia haginidia, uma gabu gimaia totona. Bona lahi kaia danu ia atoa. Unai kaia be ia giroagiroa kahana ibounai dekenai. Inai aneru bona kaia ese mauri auna dekenai lao dalana ia koua momokani.”​—⁠Genese 2:9; 3:​22-24.

18. (a) Bema mauri auna ena huahua idia ania, dahaka do ia vara Adamu bona Heva dekenai? (b) Unai au ena huahua ania karana be dahaka ia laulaulaia?

18 Bema Adamu bona Heva ese unai mauri auna ena huahua idia ania, ena anina idia dekenai be dahaka? Paradaiso lalonai do idia mauri noho ela bona hanaihanai hahenamona idia abia diba! Baibel tahua namonamo tauna ta ia gwau: “Sedira, mauri auna lalonai siahu ta ia noho, taunimanima edia manoka tauanina do ia durua, do ia buruka eiava do ia bodaga bona do ia mase karana ia koua diba.” Ia gwau danu “paradaiso lalonai tubutubu gaudia edia muramura ta ia noho bona ena siahu ia hegeregere” buruka karana ena dika ia hanamoa totona. To, Baibel ia gwau lasi unai mauri auna lalonai unai bamona mauri henia siahuna ia noho. To, unai au ese Dirava ena gwauhamata, iena huahua idia ania diba taudia be mauri hanaihanai do idia abia gwauhamatana, ia laulaulaia sibona.​—⁠Apokalupo 2:⁠7.

Dirava Ena Ura Ia Idau Lasi

19 Adamu ia kara dika neganai, ena maoro, mauri hanaihanai do ia abia maorona unai, ia bona idia do vara lasi natudia totona, ia haboioa. (Genese 2:17) Unai dainai ena gwau-edeede karana dainai kara dika tauna ai ia lao neganai, ia be mai ena kerere bona goevadae lasi tauna ai ia lao. Unai nega amo, Adamu ena tauanina lalonai mase havaraia dalana ta ia noho bamona. Baibel ia hereva hegeregerena, “kara dika ena davana be mase.” (Roma 6:23) Danu, Adamu ena goevadae lasi natudia edia tauanina lalonai mase havaraia dalana ta ia noho, mauri hanaihanai dalana ta ia noho lasi. Baibel ese ia gwauraia hedinarai, ia gwau: “Tau tamona [Adamu] dekena amo kara dika ia vareai mai tanobada dekenai, bona iena kara dika ese mase ia mailaia. Unai dainai mase be taunimanima ibounai ese idia abia, badina ibounai be mai edia kara dika.”​—⁠Roma 5:⁠12.

20. Dahaka ese ia hahedinaraia Dirava ena ura be taunimanima be tanobada dekenai do idia noho hanaihanai?

20 To, dahaka ia vara diba bema Adamu ia kara dika lasi? Dahaka ia vara diba, bema ia ese Dirava ia gwau-edeede henia lasi bona gwaumaoro ia abia mauri auna ena huahua ia ania totona? Dirava ena harihari gauna, mauri hanaihanai, be edeseniai do ia moalelaia? Guba dekenai, a? Lasi! Dirava ia gwau lasi Adamu be guba dekenai do ia abia lao. Dirava ese ia henia gaukarana be tanobada dekenai. Baibel ia hahedinaraia goevagoeva, “Dirava ese tano dekena amo toana namo au ibounai ia havaraia, bona aniani idia atoa audia danu.” Bona ia gwau: “Dirava ese unai tau ia abia, Eden ena uma gabu lalonai ia atoa, do ia geia bona naria totona.” (Genese 2:​9, 15) Dirava ese Heva ia havaraia bona Adamu ena adavana ai ia lao murinai, idia ruaosi be gaukara ma haida idia abia tanobada dekenai. Dirava ese ia hamaorodia: “Emui bese do umui havaraia, do umui momo herea. Tanobada ena gabu ibounai dekenai do umui noho, bona unai tano do umui biagua. Davara ena gwarume bona ataiai manudia, bona mauri gaudia, tanobada dekenai idia marere gaudia ibounai do umui biagua.”​—⁠Genese 1:⁠28.

21. Taunimanima ginigunadia rua be dahaka hahenamo namodia idia moalelaia?

21 Dirava ese Adamu bona Heva dekenai unai oda herevana ia henia dainai, tanobada dekenai vaira negana namona do idia abia, mani oi laloa! Tanobada Paradaisona lalonai goevadae bona gorere lasi natudia, memero bona kekeni, do idia havaraia bona do idia naria. Idia lalokau henia natudia idia bada neganai, idia danu natudia do idia havaraia bona uma gabuna ai gaukara namona do idia karaia Paradaiso idia naria totona. Animal ibounai be edia siahu henunai do idia noho, bona taunimanima do idia moale momokani. Eden umana ena hetoana do idia habadaia lao ela bona tanobada ibounai be paradaiso ai do ia lao ena moale mani oi laloa! Oi be unai bamona tanobada hairaina lalonai mauri namona do oi noholaia emu goevadae natudia danu, bona do oi buruka bona do oi mase dainai oi gari lasi maurina, do oi moalelaia, a? Oiemu kudouna lalonai oi mamia gauna ese unai henanadai ia haerelaia be namo.

22. Dahaka dainai ita diba momokani Dirava be iena palani tanobada totona ia haidaua lasi?

22 Vadaeni, Adamu bona Heva idia gwau-edeede bona Eden umana amo Dirava ese ia luludia neganai, Dirava ena ura taunimanima totona, tanobada Paradaisona dekenai do idia noho ela bona hanaihanai, ia haidaua, a? Lasi! Bema Dirava ese unai ia karaia, ena anina be ena ura ginigunana ia hagugurua diba lasi. To ita diba momokani Dirava ia gwauhamatalaia gaudia do ia karaia, badina ia gwau: “Lau ese lau gwauraia hereva, be anina do ia havaraia, bona lau dekenai do ia giroa kava lasi. Lau siaia totona gaukarana be do ia karaia momokani.”​—⁠Isaia 55:⁠11.

23. (a) Dahaka ese ia hamomokania lou, Dirava ena palani be kara maoromaoro taudia be tanobada dekenai do idia noho hanaihanai? (b) Hereva gabena lalonai dahaka do ita herevalaia?

23 Ita diba Dirava ena ura tanobada totona ia idau lasi, badina Baibel ese unai ia hahedinaraia, unuseniai Dirava ia gwauhamata ia gwau: “Kara maoromaoro taudia ese, Dirava ia henidia tano dekenai do idia noho ela bona hanaihanai.” Iesu Keriso danu, ena Hereva Badana Ororo Dekenai ia henia neganai ia gwau dagedage lasi taudia ese tanobada do idia abia. (Salamo 37:29; Mataio 5:⁠5) To, edena bamona mauri hanaihanai ita abia diba, bona dahaka ita karaia be namo unai bamona mauri ita moalelaia totona? Hereva gabena ese unai do ia herevalaia.

Edena Bamona Do Oi Haere?

◻ Badina be dahaka momo idia abia dae mauri hanaihanai ita davaria diba?

◻ Dahaka ese iseda lalona ia veria bena ita abia dae momokani do ita mauri hanaihanai diba?

◻ Matamanai Dirava ena palani taunimanima bona tanobada totona be dahaka?

◻ Dahaka dainai ita abia dae momokani diba Dirava ese iena palani do ia hagugurua?

5. Iseda sinana ena bogana lalonai ita tubu neganai, dahaka hoa gaudia idia vara?

14. (a) Baibel torea taudia be dahaka idia gwau taunimanima edia mauri dekenai? (b) Badina be dahaka Dirava ita abidadama henia be namo, to taunimanima ita abidadama henidia lasi?

17. Dahaka dainai Dirava ese Adamu bona Heva be Eden umana murimurinai ia atodia, bona dahaka dainai kerubi ia haginidia uma gabu ena vareai gabuna dekenai?

19. Adamu be dahaka dainai ia mase, bona ita, iena natudia, be dahaka dainai ita mase danu?

    Hiri Motu Pablikeisen (1987-2025)
    Log aut
    Login
    • Hiri Motu
    • Ta dekenai siaia
    • Preferens
    • Copyright © 2025 Watch Tower Bible and Tract Society of Pennsylvania
    • Gaukaralaia Taravatudia
    • Privacy Policy
    • Privacy Settings
    • JW.ORG
    • Login
    Ta dekenai siaia