Herevahereva Namonamo Karana—Headava Maurina Namona Havaraia Dalana
Lagani 1778 lalonai, Robert Barron ese loka ta mai ena kahana rua bona pine gauna ta ia karaia, bona hari inai negai ki amo idia kehoa loka be unai karaia dalanai ai idia karaia. Ia karaia dalana be ki tamona ese unai loka ena pine rua ia abia isi hebou.
UNAI hegeregerena, headava maurina ia namo dalana be tau bona hahine idia gaukara hebou mai lalo-tamona ida. Headava namona ena moale havaraia bona mamia totona, herevahereva namonamo karana be mai anina bada.
Herevahereva Namonamo Karana Ena Anina
Herevahereva namonamo karana ena anina be dahaka? Diksenari ta ia gwau herevahereva ena anina be “hereva, toretore, eiava toa amo lalohadai, ura, eiava diba gwauraia eiava herevalaia hebou karana.” Unai dainai herevahereva ena anina be lalohadai bona hemami herevalaia hebou. Bona herevahereva namonamo karana ena anina be hagoadaia, mamina hanamoa, goeva, namo, bona lalona durua gaudia herevalaia.—Efeso 4:29-32; Filipi 4:8.
Herevahereva namonamo karana be abidadama heheni bona lalo-parara amo ia vara. Unai bamona kara idia hedinarai bema headava be noho daudau gauna ai idia halaoa bona edia lalona idia hadaia do idia badinaia totona. Lagani 1700 murinai, toretore tauna Joseph Addison ese headava karana be inai bamona ia gwauraia: “Taunimanima rua be ma oredia iboudiai amo idia sibona idia abia hidi, edia ura be do idia heduru heheni bona moale hebou, unai kara amo idia hegaegae ta ta ena kerere bona maoro negadia ai, do idia lalo-namo, hariharibada, kara maoromaoro, dika idia gwauatao, bona idia moale ela bona edia mauri dokonai.” Unai bamona hetura dalana ese moale bada ia havaraia! Bona unai kara namodia ese oiemu headava ia hahairaia diba, badina herevahereva namonamo karana amo oi abidia dainai.
Herevahereva Namonamo Karana Ia Koua Gaudia
Do idia headava taudia momo idia laloa edia headava be do ia heau namonamo bona idia moale bada herea. To idia momo dekenai, unai moale ia ore haraga bona edia lalohadai namona ia boio. Reana edia lalo-goada ia ore, bena idia lalohisihisi, badu, dagedage, bona ta ura henia karana be lasi. Bena headava be idia haheaukalaia gauna sibona “ela bona mase ese [idia] do ia hapararaia.” Headava namona havaraia totona herevahereva namonamo karana be mai anina bada, bona unai kara hanamoa eiava durua totona koua gaudia haida oi hanaia be namo.
Herevahereva namonamo karana ia koua gauna badana ta be gari, ta ia gari ena hereva eiava ura ia gwauraia neganai, ena adavana be edena bamona do ia haere. Hegeregere, reana ta ia diba ena tauanina kahana ta ia dika ia lao neganai ma ta ese do ia dadaraia garina ia gari matamaia. Ta ese ena adavana be edena bamona do ia hadibaia do ia vara gauna ese iena toana bona kara do ia haidaua? Unai bamona negadia ai, mai momokani ida herevahereva bona nega vaira totona palani namona karaia be gau badana. Adavana oi hamaoroa do oi lalokau henia hanaihanai bona hebogahisi hahedinaraia loulou karadia ese idia hahedinaraia iena namo oi laloa bada, bona unai ese headava lalonai moale do ia habadaia. Namona be headava lalonai inai aonega herevana ena anina do idia hahedinaraia badabada: “Tau ta ena turana ese ia lalokau henia noho, nega ibounai, bona nega dika ia vara neganai, oiemu tadikakana ese iena lalokau ia hedinaraia noho.”—Aonega Herevadia 17:17.
Badu be herevahereva namonamo karana ia koua gauna ma ta. Haida idia gwau, dika idia gwauatao taudia namodia rua hakapua karana ese headava lalonai moale ia havaraia. Unai hereva ia guguru totona, namona be headava taudia idia hekwarahi aposetolo Paulo ena sisiba idia badinaia totona, ia gwau: “Dina do ia diho lasi neganai, emui badu do umui haorea.” (Efeso 4:26) Emui badu ia noho daudau lasi, to unai sisiba umui badinaia ena anina be mai manau danu umui herevahereva. Headava taudia namodia be nega ibounai idia badu, idia heai, bona idia lalohisihisi daudau lasi. (Aonega Herevadia 30:33) Idia ura ia badu daudau lasi Diravana idia tohotohoa. (Ieremia 3:12) Momokani, mai edia kudouna ibounai ida edia dika idia gwauatao heheni.—Mataio 18:35.
Herevahereva karana ia koua gauna badana ta be hereva lasi karana. Anina be moale lasi toana ia hahedinaraia, hahodi badabada regena ia halasia, kara haida ia karaia kava, bona ta sibona ia hereva. Bema headava tauna ta be unai bamona ia karaia, ia hahedinaraia ia be mai ena lalohisihisi ta. To, sibona ena hemami ia gwauraia hedinarai maoromaoro bona dala namona ai ia karaia neganai, unai ese edia headava maurina do ia hanamoa, to hereva lasi karana be unai do ia havaraia lasi.
Ta ese adavana ena hereva ia kamonai namonamo lasi eiava ia ura lasi kamonai be koua gauna ma ta, to headava lalonai herevahereva karana ia noho totona, do idia hanaia be gau badana. Reana ita hesiku eiava ita bisi dainai eda lalona bona hemami ita hagoadaia lasi ta ta ena hereva ita kamonai totona. Heai ia vara diba kamonai namonamo lasi karana dainai, reana ta ia laloa ena hereva palani ta dekenai ia hedinarai goevagoeva, to ma ta ia gwau unai gauna be nega ginigunana ia kamonai. Momokani, herevahereva namonamo lasi karana ese unai bamona hekwakwanai do ia havaraia.
Herevahereva Namonamo Karana Habadaia Dalana
Mai lalokau ida umui herevahereva namonamo totona, nega umui atoa be mai anina bada! Haida be edia nega bada idia halusia TV dekenai ma haida edia mauri dalana idia raraia totona, to idia sibona edia mauri dalana itaia totona edia nega be hegeregere lasi. Unai dainai, televisen koua karana be dala namona herevahereva namonamo karana havaraia totona.
Hereva be mai ena nega, to unai hegeregerena hereva lasi be mai ena nega danu. Aonega tauna ia gwau: ‘Inai tanobada dekenai idia vara gaudia ibounai be mai edia nega korikori, . . . regerege lasi dekenai ita noho be mai ena nega bona do ita herevahereva danu be mai ena nega.’ Unai sibona lasi, to hereva maorodia do ita gwauraia danu. Aonega herevana ta ia gwau: “Nega korikori dekenai, hereva namona ta ia gwauraia, be namo bada!” (Hadibaia tauna 3:1, 7; Aonega Herevadia 15:23) Unai dainai, namona be nega namona ta oi abia hidi, emu lalona dekenai idia noho herevadia oi gwauraia hedinarai totona. Sibona dekenai oi henanadai: ‘Egu adavana be ia hesiku eiava ena hemami bona ena lalona ia namo, a? Do lau herevalaia gauna be hepapahuahu do ia havaraia, a? Guna inai gauna ai herevalaia neganai, egu adavana be edena hereva dekenai ia moale lasi?’
Namona be ita laloatao taunimanima do idia kamonai namonamo bema idia itaia ita gwauraia gauna dekenai idia lalo-tamona eiava idia badinaia ese edia namo do ia havaraia. Bema headava taudia huanai lalo-metau ia vara, reana idia ta be inai bamona do ia hereva, “Gau ta ese egu lalona ia hahekwarahia noho, namona be harihari ita hamaoromaoroa!” Momokani, ia vara hekwakwanai hegeregerena ita hereva be maoro, to reana inai bamona do ita hereva be namo, “Egu lalokau, matamanai ita herevalaia gauna dainai lau laloa momo, bona edena bamona do ita hamaoromaoroa dalana lau laloa danu.” Emu adavana ese edena hereva dalana do ia abia dae haraga?
Oibe, edena bamona hereva ta ita gwauraia be mai anina bada. Aposetolo Paulo ia gwau: “Nega ibounai mai laloa namona bona mai gado namo do umui hereva.” (Kolose 4:6) Namona be oi hekwarahi oiemu hereva ena mamina oi hanamoa bona oi gwauraia herevadia oi lalodia namonamo. Namona be oi laloatao, “hereva namodia mai bogahisihisi danu, be hani bamona, edia mamina be namo, lauma dekenai, bona tauanina dekenai danu.”—Aonega Herevadia 16:24.
Headava taudia haida be ruma dekenai gaukara haida idia karaia hebou diba bona unai be nega namona idia herevahereva totona. Unai bamona kara ese gaukara hebou mamina ia habadaia bona nega namona ia havaraia idia herevahereva namonamo totona. Ma headava taudia haida be gaukara ta idia karaia lasi to nega idia atoa idia sibona idia herevahereva namonamo totona be namo.
Headava taudia namodia idia herevahereva dalana amo gau momo do ita dibaia danu. Dahaka dainai idia be unai bamona? Toana be mai edia lalo-tamona bona gari lasi ida idia herevahereva badina be idia ta ta idia hekwarahi mai manau ida idia haheauka bona mai lalokau ida ta ta idia laloa bada. Headava namona ia vara kava lasi, unai dainai idia danu be dala idauidau amo gau momo idia dibaia. Unai dainai, emu adavana ena lalohadai oi laloa, ena ura oi laloa bada, bona hereva namona amo lalohisihisi oi haorea be gau badana. (Aonega Herevadia 16:23) Bema oi be headava tauna, vadaeni, namona be oi hekwarahi bena emu adavana be mai moale ida oi danu ia noho bona oi dekenai sori herevana ia gwauraia totona ia gari lasi. Unai kara ese oi do ia durua momokani headava maurina namona umui havaraia totona.
Iehova Dirava ia ura taunimanima ese edia headava do idia moalelaia hanaihanai. (Genese 2:18, 21) To, havaraia dalana be, ki bamona, headava taudia edia imana dekenai. Idia lalokau heheni bona idia gaukara hebou taudia rua ese headava maurina namona ena iduara idia kehoa diba, herevahereva namonamo karana idia manadalaia karana amo.
[Pictures on page 22]
TV koua karana dainai nega bada do ia noho herevahereva totona
[Picture on page 23]
Herevahereva namonamo karana ese eda kudouna amo ita lalokau heheni karana ia hagoadaia