Dirava Ena Hereva Oi Ura Henia Bada, A?
“Oiemu taravatu lau ura henia. Dina ena hora ibounai lalonai, oiemu taravatu lau laloa noho.”—SALAMO 119:97.
1. Dirava idia gari henia taudia ese Dirava ena Hereva idia ura henia karana be edena dala ta ai idia hahedinaraia?
TATAU bona hahine milioni momo be mai edia Baibel. To ta dekenai Baibel ia noho be kara idauna bona Dirava ena Hereva ia ura henia be kara idauna. Ta ia gwau diba ia be Dirava ena Hereva ia ura henia, bema nega ta ta sibona ia duahia, a? Lasi momokani! To haida be idau, guna Baibel idia laloa bada lasi to hari dina iboudiai Baibel idia duahia. Dirava ena Hereva idia ura henia matamaia, bona salamo torea tauna bamona, “dina ena hora ibounai lalonai,” Dirava ena Hereva idia laloa noho.—Salamo 119:97.
2. Dahaka ese Iehova ena Witness tauna ta ia durua, hekwakwanai lalodiai ena abidadama ia goada noho totona?
2 Dirava ena Hereva ia ura henia tauna ta be Nasho Dori. Abidadama taudia ma haida ida, ena tano Albania dekenai lagani momo herea lalonai, Iehova ena hesiai gaukara ia karaia mai ena haheauka ida. Unai nega ena kahana badana lalonai, Iehova ena Witness taudia edia gaukara idia taravatua, bona unai kamonai Keristani taudia ese Baibel bukadia haida sibona idia abia. To, Tadikaka Dori ena abidadama ia goada noho. Edena dala amo? Ia gwau: “Egu tahua gauna . . . be, dina ta ta hora tamona lalonai Baibel lau duahia, bona lagani 60 bamona lalonai unai lau karaia ela bona egu matana idia dika.” Vanegai sibona, Baibel ibounai be Albania gado ai idia abia diba, to Tadikaka Dori be ia maragi neganai Greek gado ia diba dainai, Greek gado Baibel ia duahia. Baibel duahia loulou karana ese Tadikaka Dori ia hagoadaia, hahetoho idauidau lalonai ia haheauka totona, bona unai kara ese ita ia hagoadaia diba danu.
Dirava Ena Hereva Oi “Ura Henia” Matamaia
3. Keristani taudia ese Dirava ena Hereva be edena bamona idia laloa be namo?
3 Aposetolo Petero ia gwau: “Beibi matamata ese rata ia ura dikadika bamona, umui ese lauma ena rata goevagoeva do umui ura henia.” (1 Petero 2:2) Beibi ese ena sinana ena rata ia ura henia dikadika bamona, idia diba lauma gaudia idia tahua be namo Keristani taudia ese Dirava ena Hereva duahia karana idia moalelaia bada. Oiemu hemami be unai bamona, a? Bema lasi, oi lalohisihisi lasi. Oi danu be Dirava ena Hereva oi ura henia matamaia diba.
4. Dina iboudiai Baibel do oi duahia diba totona dahaka oi karaia diba?
4 Unai oi karaia totona, gau ginigunana be sibona emu kara oi biagua Baibel oi duahia loulou totona, bema mai dalana dina iboudiai oi duahia be namo. (Kara 17:11) Reana Nasho Dori bamona, oi be dina ta ta hora tamona oi atoa diba lasi Baibel duahiduahi totona, to reana oi ese dina ta ta nega sisina lalonai Dirava ena Hereva oi duahia diba. Keristani taudia momo be daba momokani idia toreisi, miniti haida lalonai Baibel ena kahana ta idia lalohadailaia totona. Unai be dina hamatamaia dalana hereadaena, ani? Ma haida idia ura dina ena dokona ai, idia do mahuta lasi neganai, Baibel idia duahia. Bona ma haida ese nega namona ma ta ai Baibel idia duahia. Gau badana be Baibel do oi duahia loulou. Bena, nega sisina lalonai, oi duahia gaudia oi lalohadailaia be namo. Dirava ena Hereva idia duahia bona idia lalohadailaia karana amo namo idia davaria taudia haida edia haheitalai mani ita laloa.
Dirava Ena Taravatu Ia Ura Henia Salamo Torea Tauna
5, 6. Ena be ena ladana ita diba lasi, to Salamo 119 ia torea tauna ese ia torea herevadia ita duahia bona lalohadailaia karana amo ena mauri dekenai dahaka ita diba?
5 Salamo 119 ia torea tauna ese Dirava ena Hereva ia laloa bada herea. Daika ese unai salamo ia torea? Baibel ese torea tauna ena ladana ia gwauraia lasi. To, unai karoa ena siri haida amo iena mauri ita diba sisina bona ita diba hekwakwanai haida ia davaria. Ia diba taudia haida, ena be sibona idia gwauraia Iehova tomadiho henia taudia, to Baibel ena hakaua herevadia idia ura henia lasi unai salamo torea tauna ese ia ura henia bamona. To, unai salamo torea tauna be kara maoromaoro ia karaia noho bona ia naria namonamo, edia lalohadai ese ia idia veria kerere garina. (Salamo 119:23) Bema oi be Baibel ena taravatu ia matauraia lasi tauna ta ida oi noho eiava oi gaukara, reana oi itaia dala haida ai unai salamo torea tauna ena mauri bona oiemu mauri be hegeregere.
6 Ena be unai salamo torea tauna ese Dirava ia badinaia, to sibona ena kara maoromaoro ia laloa bada lasi. Ia gwauraia hedinarai ia be kara dika tauna. (Salamo 119:5, 6, 67) To, kara dika ese ena mauri ia biagua karana ia koua. Ia henanadai: “Uhau tauna be edena bamona mai goevagoeva danu do ia noho?” Iena haere be: “Ia ese oiemu taravatu do ia kamonai henia.” (Salamo 119:9) Bena, unai salamo torea tauna ia ura hahedinaraia kara namo havaraia totona Dirava ena Hereva ena siahu be bada, ia gwau: “Oiemu hereva be egu kudouna lalonai lau hunia noho, oi dekenai do lau kara dika lasi totona.” (Salamo 119:11) Dirava vairanai ita kara dika lasi totona ita ia durua diba siahuna be siahu bada herea momokani!
7. Dahaka dainai matamata taudia ese dina iboudiai Baibel idia duahia be gau badana?
7 Keristani matamata taudia ese unai salamo torea tauna ena hereva idia laloa be namo. Diabolo ese matamata Keristani taudia hari inai negai ia hakererea toho. Ia ura dikadika Iehova ena tomadiho taudia edia uru matamata taudia ia hadikaia. Satani ia ura matamata Keristani taudia ia veria, tauanina ena ura idia badinaia bona Dirava ena taravatu idia utua totona. Nega momo muvini piksa bona televisen program ese Diabolo ena lalohadai idia hahedinaraia. Unai bamona program lalodiai idia hedinarai taudia edia toana be mai hairai bona ta ese ia ura henia haraga; idia hahedinaraia idia karaia matabodaga karadia be idia kerere lasi. Unai ese edena bamona lalohadai ia hadibaia? ‘Bema headava lasi taudia idia lalokau heheni momokani, idia mahuta hebou be kerere lasi.’ Madi, lagani ta ta unai bamona lalohadai ese matamata Keristani taudia momo ia hamorua. Haida edia abidadama ia hadikaia. Oibe, Satani be ia gaukara goada noho! To Satani ena siahu be bada herea dainai, umui matamata taudia ese umui koua diba lasi, a? Lasi momokani! Iehova be dala ia karaia matamata Keristani taudia ese ura dikadia idia koua diba totona. Diabolo ese ia gaukaralaia gaudia ibounai idia dadaraia diba bema ‘Dirava ena Hereva idia kamonai henia, bona edia kudouna lalonai Dirava ena hereva idia hunia noho.’ Oi sibona emu Baibel duahiduahi bona laloa dobu karana dekenai nega bada oi atoa, a?
8 Salamo 119 ia torea tauna ia gwau: “Oiemu taravatu lau ura henia.” (Salamo 119:97) Edena taravatu ia herevalaia? Iehova ese ia halasia herevana, anina be Mose ena Taravatu danu. Reana nega ginigunana ai ta ese unai Taravatu ia itaia neganai, do ia laloa ia be gau gunana bona ia hoa bema ta ese unai Taravatu ia ura henia. To, salamo torea tauna bamona, Mose ena Taravatu ena kahana idauidau ita lalohadailaia neganai, ita ese unai Taravatu lalonai ia hedinarai aonegana do ita laloa bada. Taravatu ese gau idauidau ia perovetalaia sibona lasi, to ia be mai ena oda idauidau tauanina naria bona aniani totona, bona idia ese taunimanima edia goeva bona gorere lasi karana idia habadaia. (Levitiko 7:23, 24, 26; 11:2-8) Taravatu ese taunimanima ia hagoadaia, edia bisinesi karadia lalonai idia koikoi lasi bona tomadiho tamona taudia idia dabu neganai idia hebogahisi henidia totona. (Esodo 22:26, 27; 23:6; Levitiko 19:35, 36; Deuteronomi 24:17-21) Hahemaoro karadia idia karaia neganai, toana idia laloa lasi. (Deuteronomi 16:19; 19:15) Salamo 119 ia torea tauna ese ena mauri lalonai idia vara gaudia amo diba ia abia neganai, ia itaia Dirava ena Taravatu idia badinaia taudia edia mauri be namo, bena Taravatu ia ura henia bada. Hari inai negai danu be unai bamona, Keristani taudia ese Baibel ena hakaua herevadia idia badinaia karana amo namo idia abia neganai, Dirava ena Hereva idia ura henia bona laloa bada momokani.
Gari Lasi Karana Ia Hahedinaraia King Ena Natuna Mero Ia Idau
9. King Hesekaia ese Dirava ena Hereva be edena bamona ia laloa?
9 Salamo 119 ena hereva bona Hesekaia ena sivarai, ia do king lasi neganai, be hegeregere. Baibel tahua taudia haida idia gwau Hesekaia ese unai salamo ia torea. Ena be unai ita diba momokani lasi, to ita diba Hesekaia ese Dirava ena Hereva ia laloa bada. Ena mauri dalana amo ia hahedinaraia ia ese Salamo 119:97 ena hereva ia abia dae mai ena kudouna ibounai ida. Baibel ese Hesekaia ia herevalaia neganai, ia gwau: “Hesekaia ese Lohiabada ia badinaia namonamo, bona Lohiabada ena murinai raka ena kara dekena amo ia raka siri lasi momokani. Hesekaia ese Lohiabada ena Taravatu ibounai, Mose dekenai ia henia gaudia ibounai, ia badinaia namonamo.”—2 King Taudia 18:6.
10. Edena dala ai Hesekaia ena haheitalai ese Dirava idia badinaia lasi tama sina edia natudia ia hagoadaia diba?
10 Sivarai idauidau idia hahedinaraia, Hesekaia be Dirava badinaia ruma besena lalonai ia tubu daekau lasi. Ena tamana, King Ahasa, be kaivakuku tomadiho henia abidadama lasi tauna bona ia ese ena natuna mero ta—Hesekaia ena tadina—ia gabua mase dirava koikoi ta ena boubou gauna bamona! (2 King Taudia 16:3) Ena be ena tamana ese haheitalai dikana ia hahedinaraia, to Hesekaia ese Dirava ena Hereva ia diba namonamo dainai, kaivakuku tomadiho henia dalana ia badinaia lasi to “mai goevagoeva danu” ia noho.—2 Sivarai 29:2.
11. Hesekaia ese ena abidadama lasi tamana ia itaia noho lalonai, dahaka ia itaia?
11 Hesekaia ia tubu daekau neganai, ena kaivakuku tomadiho henia tamana ese Gavamani ia biagua dalana ia itaia namonamo. Iuda taudia edia inai taudia ese edia tano idia hagegea. Suria ena king Resini bona Israela ena King Peka be Ierusalema idia koua hagegea hebou. (2 King Taudia 16:5, 6) Edoma taudia bona Pilistia taudia be Iuda idia tuari henia bona Iuda taudia haida idia abia mauri. (2 Sivarai 28:16-19) Ahasa be dahaka ia karaia? Suria ia halusia totona Iehova ena heduru ia noia lasi, to Asuria ena king ena heduru ia noia bona golo bona siliva, dubu helaga ena golo bona siliva danu, amo ena lalona ia ania. To unai ese noho daudau mainona Iuda dekenai ia havaraia lasi.—2 King Taudia 16:6, 8.
12. Edena kara ese Hesekaia ia durua, ena tamana ena kara dika ia tohotohoa lasi totona?
12 Gabeai, Ahasa ia mase bona Hesekaia ena mauri lagani be 25 neganai, ia be king ai ia lao. (2 Sivarai 29:1) Ia be tau matamatana, to ia be king namona ai ia lao. Ia ese ena abidadama lasi tamana ena kara ia tohotohoa lasi, to ia ese Iehova ena Taravatu ia badinaia. Ia be mai ena taravatu idauna king taudia totona: “Iena basileia dekenai king dagi ia abia neganai, king ese Dirava ena Taravatu bona hadibaia hereva ena buka ta, hahelagaia taudia, Levi taudia dekena amo ia abia gauna, be ia sibona do ia torea hanai, buka ta dekenai. Inai buka be ia dekenai do ia noho, bona ia ese iena mauri dinadia ibounai lalonai do ia duahia. Unai dekena amo, king be Lohiabada matauraia kara dekenai do ia manada, bona buka ena taravatu bona oda ibounai do ia kamonai henia, bona karaia momokani.” (Deuteronomi 17:18, 19) Dina iboudiai Hesekaia ese Dirava ena Hereva ia duahia karana amo, Iehova gari henia karana ia dibaia bona ena abidadama lasi tamana ena kara dika ia karaia lasi.
13. Edena kara ese Keristani tauna ta ia durua diba, lauma dalanai iena kara ibounai lalonai ia kwalimu totona?
13 Israela ena king taudia sibona lasi, to Dirava idia gari henia Israela taudia ibounai idia hagoadaia, hanaihanai Dirava ena Hereva idia laloa totona. Salamo ginigunana ese moale taudia korikoridia ia herevalaia bona ia gwau unai taudia be “Lohiabada ena Taravatu dekenai idia moale, bona Lohiabada ena Taravatu idia laloa, dina bona hanuaboi ibounai lalonai.” (Salamo 1:1, 2) Salamo torea tauna ese unai bamona taudia ia herevalaia, ia gwau: “Edia gaukara ibounai be ena anina ia vara, bona mai edia kwalimu danu.” (Salamo 1:3) To, Baibel ese Iehova Dirava ia abidadama henia lasi tauna ia herevalaia neganai, ia gwau: “Iena kara ibounai lalonai, ia ese dala tamona sibona ia badinaia diba lasi.” (Iamesi 1:8) Ita ibounai ita ura ita moale bona ita kwalimu. Mai iseda lalona ibounai ida Baibel ita duahia loulou karana ese iseda moale ia habadaia diba.
Dirava Ena Hereva ese Iesu Ia Hagoadaia
14. Edena dala ai Iesu ese ia hahedinaraia Dirava ena Hereva ia ura henia?
14 Nega ta, Iesu ena tama sina ese ia idia davaria, Ierusalema ena dubu helaga lalonai hadibaia taudia huanai ia helai noho. Unai Dirava ena Taravatu idia diba bada taudia be “iena diba bona iena haere dekenai idia hoa bada”! (Luka 2:46, 47) Unai neganai Iesu ena mauri lagani be 12. Oibe, ia hedinarai goevagoeva ia do maragi neganai, Dirava ena Hereva ia ura henia bada vadaeni. Gabeai, Iesu ese Buka Helaga ena hereva ia gaukaralaia Diabolo ia gwau henia totona, ia gwau: “Aniani sibona dekena amo taunimanima do idia mauri lasi, to Dirava ena uduna dekena amo idia mai hereva ibounai ese mauri ia henia.” (Mataio 4:3-10) Unai ia vara bena nega sisina murinai, Iesu be ena hanua Nasareta taudia dekenai ia haroro bona Buka Helaga ia gaukaralaia.—Luka 4:16-21.
15. Iesu ese ma haida ia haroro henia neganai, edena dala ai haheitalai ia hahedinaraia?
15 Iesu ese ena hadibaia herevadia ia hamomokania totona Dirava ena Hereva ia gwauraia loulou. Kamonai taudia ese “iena hadibaia hereva dekenai idia hoa bada.” (Mataio 7:28) Bona unai ita hoalaia lasi—Iesu ia hadibaia gaudia be Iehova Dirava dekena amo idia mai! Iesu ia gwau: “Lauegu hadibaia herevadia be lauegu lasi, to lau ia siaia Diravana ena. Sibona ena ura herevadia ia gwauraia tauna be sibona dekenai hanamoa dala ia tahua, to ia siaia Diravana dekenai hanamoa dala ia tahua tauna be momokani tauna, bona iena lalona dekenai koikoi ia noho lasi.”—Ioane 7:16, 18.
16. Edena dala badana ai Iesu ese ia hahedinaraia Dirava ena Hereva ia ura henia bada?
16 Iesu be Salamo 119 ia torea tauna bamona lasi, Iesu ena “lalona dekenai koikoi ia noho lasi.” Ia dekenai kara dika ta be lasi, ia be Dirava ena Natuna, “ia manau momokani. Bona ia ese Dirava ia kamonai henia ela bona ia mase.” (Filipi 2:8; Heberu 7:26) Oibe, ena be Iesu ia goevadae, to ia ese Dirava ena Taravatu ia stadilaia bona ia badinaia. Unai kara badana dainai Iehova ia badinaia diba. Tuari taudia ese ena Biaguna idia dogoatao lasi totona Petero ese kaia ia gaukaralaia neganai, Iesu ese unai aposetolo tauna ia matahakani henia bona nanadaia: “Oi laloa lau be siahu lasi a, lauegu Tamana bema lau noia, be ia ese aneru orea 12, bona ma haida danu do ia siaia, lau dekenai durua henia totona? To bema unai bamona, Buka Helaga be edena bamona do ia momokani?” (Mataio 26:53, 54) Oibe, Iesu ese Buka Helaga ena hereva do ia guguru dalana ia laloa bada, to mase mai ena hisihisi bona hemarai amo ia heau mauri dalana ia laloa bada lasi. Ia ese Dirava ena Hereva ura henia bada karana ia hahedinaraia!
Iesu Idia Tohotohoa Taudia Haida
17. Aposetolo Paulo ese Dirava ena Hereva ia laloa bada, a?
17 Aposetolo Paulo be ena Keristani tadikaka dekenai ia gwau: “Lau karaia bamona do umui karaia, Keriso ena kara lau karaia bamona.” (1 Korinto 11:1) Ena Biaguna bamona, Paulo ese Buka Helaga ia ura henia matamaia. Ia gwau: “Egu kudouna lalonai Dirava ena Taravatu lau ura henia bada.” (Roma 7:22, The Jerusalem Bible) Paulo ese Dirava ena Hereva ia gwauraia loulou. (Kara 13:32-41; 17:2, 3; 28:23) Paulo ese ia ida hesiai gaukara ia karaia lalokau tauna, Timoteo, dekenai ena hadibaia hereva ginigabedia ia henia neganai, ia hahedinaraia “Dirava ena tau” ena mauri dinadia ibounai lalonai Dirava ena Hereva be mai anina bada.—2 Timoteo 3:15-17.
18. Hari inai negai Dirava ena Hereva ia laloa bada tauna ta ena haheitalai mani oi herevalaia.
18 Hari inai negai danu, Iehova ena kamonai hesiai taudia momo be Iesu ena kara idia tohotohoa bona Dirava ena Hereva idia ura henia bada. Lagani 1900 sisina murinai, tau matamata ta ese ena turana amo Baibel ia abia. Ia ese unai harihari gauna namona ena anina ia dekenai ia herevalaia, ia gwau: “Egu lalona lau hadaia egu mauri lalonai dina ta ta iboudiai Baibel ena kahana ta do lau duahia be gau badana.” Unai tau matamatana be Frederick Franz, bona Baibel ia ura henia bada dainai ena mauri daudauna lalonai Iehova ena hesiai gaukara ia moalelaia bada bona ia kwalimu. Momo ese mai edia moale ida idia laloatao, ia ese ena kwarana amo Baibel ena karoa momo ia gwauraia diba.
19. Haroro Sikuli ena Baibel duahiduahi totona haida ese edena bamona sediual idia badinaia?
19 Iehova ena Witness taudia idia laloa Baibel duahia loulou karana be mai anina bada. Pura ta ta ai, edia Keristani heboudia ta, Haroro Sikuli, totona idia hegaegae neganai, Baibel ena karoa haida idia duahia. Unai Baibel karoa haida edia hereva badadia be hebou dekenai idia herevalaia. Witness taudia haida idia laloa namona be unai pura ena Baibel duahiduahi be kahana maragidia 7 ai idia hapararaia bona dina ta ta kahana ta idia duahia. Idia duahia neganai, idia duahia herevadia idia lalohadailaia. Bema mai dalana, Baibel idia herevalaia bukadia amo diba ma haida idia tahua.
20. Dahaka oi karaia be namo Baibel oi duahia loulou diba totona?
20 Baibel oi duahia loulou diba totona, namona be kara idauidau ma haida dekenai oiemu ‘nega oi haorea kava lasi.’ (Efeso 5:16) To, unai amo oi abia namo ese oi dadaraia gaudia edia namo ia hanaia. Dina ta ta Baibel duahiduahi karana oi manadalaia neganai, Dirava ena Hereva oi ura henia bada matamaia. Nega sisina murinai, salamo torea tauna ida do oi gwau: “Oiemu taravatu lau ura henia. Dina ena hora ibounai lalonai, oiemu taravatu lau laloa noho.” (Salamo 119:97) Unai lalohadai dainai oi ese namo bada do oi abia hari bona vaira negana lalonai, hereva gabena ese do ia hahedinaraia hegeregerena.
Oi Laloatao, A?
◻ Edena dala ai Salamo 119 ia torea tauna ese ia hahedinaraia Dirava ena Hereva ia ura henia bada?
◻ Iesu bona Paulo edia haheitalai amo dahaka ita dibaia diba?
◻ Edena dala ai ita ese Dirava ena Hereva ita ura henia bada matamaia diba?
8. Inai paragraf lalonai idia noho haheitalai ese edena bamona oi idia durua diba, Mose ena Taravatu oi laloa bada totona?
[Pictures on page 10]
Mai edia kamonai king taudia ese Dirava ena Hereva idia duahia loulou. Oi danu, a?
[Picture on page 12]
Iesu be ia do mero maragi neganai, Dirava ena Hereva ia ura henia vadaeni