Gima Kohorona INTANET LAIBRI
Gima Kohorona
INTANET LAIBRI
Hiri Motu
  • BAIBEL
  • PABLIKEISEN
  • HEBOUDIA
  • w01 10/1 rau 8-13
  • Emui Natudia Umui Hadibaia Neganai Iehova Umui Tohotohoa

Oi abia hidi kahana ena vidio ia noho lasi.

Sori, hekwakwanai ia vara vidio ia loud totona.

  • Emui Natudia Umui Hadibaia Neganai Iehova Umui Tohotohoa
  • Gima Kohorona Iehova Ena Basileia Ia Harorolaia—2001
  • Sinado maragidia
  • Inai Bamona Atikol
  • Matahakani​​—⁠Ena Anina
  • Lalokau​​—⁠Ita Ia Veria Siahuna
  • Herevahereva Dalana Ia Namo Noho be Namo
  • Oi Laloa Maoromaoro
  • Ruma Bese Ena Herevahereva be Moale Dalanai Umui Karaia
  • Tama Sina E, Mai Lalokau ida Emui Natudia Umui Hadibaia
    Gima Kohorona Iehova Ena Basileia Ia Harorolaia—2007
  • Tama Sina E, Emui Natudia Umui Durua Iehova Idia Lalokau Henia
    Gima Kohorona Iehova Ena Basileia E Herevalaiamu (Stadi)—2022
  • Emui Natuna Ia Maragi Negana amo Umui Hadibaia
    Ruma Bese Ena Moale Havaraia Dalana
  • Iseda Natudia—Harihari Gaudia Namodia
    Gima Kohorona Iehova Ena Basileia Ia Harorolaia—2005
Ma Haida Itaia
Gima Kohorona Iehova Ena Basileia Ia Harorolaia—2001
w01 10/1 rau 8-13

Emui Natudia Umui Hadibaia Neganai Iehova Umui Tohotohoa

“Edena mero be iena tamana ese ia matakani henia lasi?”​​—⁠HEBERU 12:⁠7.

1, 2. Dahaka dainai tama sina ese hari edia natudia idia naria be auka?

LAGANI haida gunanai, Japan dekenai idia karaia tahua gaukarana ta ese ia hahedinaraia idia henanadai henia taudia 50 pesen idia gwau tama sina bona natudia idia herevahereva momo lasi bona edia natudia amo gau ta idia koua lasi. Unai tano dekenai idia karaia tahua gaukarana ma ta ese ia hahedinaraia, idia haere taudia 25 pesen idia gwau edia natudia kara henia dalana namona idia diba lasi. Unai kara be Orient tanodia sibona dekenai ia vara lasi. The Toronto Star niuspepa ia gwau: “Canada tama sina momo idia gwau tama sina namodia ai idia lao dalana idia diba lasi.” Gabu ibounai dekenai, tama sina idia davaria edia natudia idia naria be auka.

2 Dahaka dainai tama sina ese edia natudia idia naria be auka? Badina badana be “nega ena dokona dekenai” ita noho bona ‘metau dikadia momo idia vara.’ (2 Timoteo 3:⁠1) Ma danu, Baibel ia gwau, ‘taunimanima edia maragi negana dekena amo, edia laloa be dika.’ (Genese 8:21) Bona matamata taudia be Satani ena hahetoho idauidau dekenai idia moru haraga diba, badina “laiona mai ena boiboi bada bamona” diba bada lasi taudia ia hadikaia toho. (1 Petero 5:⁠8) “Lohiabada ena hadibaia hereva” be edia natudia dekenai idia hadibaia toho Keristani tama sina be hekwakwanai momo idia davaria. (Efeso 6:⁠4) Tama sina ese edena dala ai edia natudia idia durua diba, Iehova tomadiho henia lo taudia ai idia lao bona “maoro bona kerere edia toana idia diba namonamo” totona?​​—⁠Heberu 5:⁠14.

3. Dahaka dainai natudia naria namonamo karana dekenai tama sina edia hadibaia bona hakaua karana be mai anina bada?

3 Aonega King Solomona ia gwau: “Natuna maragidia ibounai ese kavakava idia karaia noho.” (Aonega Herevadia 13:1; 22:15) Tama sina ese natudia edia kudouna amo unai kavakava kokia totona, mai edia lalokau ida idia matahakani henidia be namo. To, nega momo matamata taudia be mai moale ida unai sisiba idia abia dae lasi. Momokani, herevana daika ese sisiba ia henia, to nega momo idia dadaraia. Unai dainai tama sina ese ‘mero dekenai mauri dala maorona do idia hadibaia’ karana idia dibaia be namo. (Aonega Herevadia 22:⁠6) Natudia ese unai bamona matahakani idia abia dae neganai, mauri idia abia diba. (Aonega Herevadia 4:13) Tama sina ese edia natudia hadibaia gaukarana idia diba namonamo be gau badana!

Matahakani​​—⁠Ena Anina

4. “Matahakani” be Baibel lalonai idia gaukaralaia neganai ena anina be dahaka?

4 Tama sina haida ese edia natudia idia matahakani henia lasi badina idia gari, dika haida ese idia samanidia edia natudia be tauanina dalanai, hemami dalanai eiava edia hereva amo idia hadikaia. Namo lasi unai gari ita dogoatao. Inai hereva, “matahakani” be Baibel lalonai idia gaukaralaia neganai, ia be hadikaia eiava dagedage karana ta ia hahedinaraia lasi. Unai Greek gado herevana idia hahanaia “matahakani” ena anina be hadibaia, hamaoromaoroa, bona nega haida panisia, to mai lalokau ida.

5. Dahaka dainai Iehova ese ena taunimanima ia kara henia dalana ita tahua be mai ena namo?

5 Unai bamona matahakani henia karana dekenai, Iehova ese haheitalai goevadaena ia hahedinaraia. Aposetolo Paulo ese Iehova be tamana ta ida ia hahegeregerea, ia gwau: “Edena mero be iena tamana ese ia matakani henia lasi? . . . Iseda tamana inai tanobada dekenai ese ita idia matakani henia, edia ura hegeregerena. To Dirava ese ita ia matakani henia, be ita durua bona hanamoa totona, bona ia danu do ita helaga hebou totona.” (Heberu 12:​7-10) Oibe, Iehova ese ena taunimanima ia matahakani henia badina ia ura idia helaga, eiava idia goeva. Iehova ese ena taunimanima ia hadibaia dalana ita tahua neganai, natudia matahakani henia karana do ita dibaia namonamo diba.​​—⁠Deuteronomi 32:4; Mataio 7:​11; Efeso 5:⁠1.

Lalokau​​—⁠Ita Ia Veria Siahuna

6. Dahaka dainai tama sina ese Iehova ena lalokau idia tohotohoa be reana ia auka?

6 Aposetolo Ioane ia gwau: “Dirava be lalokau.” Unai dainai, Iehova ese ia henia hadibaia be hanaihanai lalokau dainai ia karaia. (1 Ioane 4:8; Aonega Herevadia 3:​11, 12) Unai ena anina be edia natudia idia lalokau henia tama bona sina ese Iehova idia tohotohoa haraga diba, a? Reana lasi. Dirava ena lalokau be hakaua hereva maorodia ese idia biagua. Bona Greek diba bada tauna ta ia gwau, unai bamona lalokau be “nega momo taunimanima edia ura hegeregerena lasi.” Dirava ena kara be hebogahisi kava mamina ese ia biagua lasi. Hanaihanai ena taunimanima edia namo ia tahua.​​—⁠Isaia 30:20; 48:⁠17.

7, 8. (a) Iehova be ena taunimanima ia kara henia lalonai, hakaua herevadia ese idia biagua lalokauna be edena bamona ia haheitalaia? (b) Edena dala ai tama sina be edia natudia ese Baibel ena hakaua herevadia idia badinaia totona idia durua neganai, Iehova idia tohotohoa diba?

7 Iehova ese Israela taudia ia kara henia lalonai ia hahedinaraia lalokau mani oi laloa. Mose ese Iehova ena lalokau Israela bese matamatana dekenai ia herevalaia totona haheitalai namona ta ia gwauraia. Ia gwau: “Ugava manu bamona, iena natuna be roho dalana ia hadibaia neganai. Ia be iena natuna ugava danu ia roho noho, bona iena natuna idia moru, o roho hegeregere lasi neganai, ugava ese iena hanina ia atoa maoromaoro, hanina dekena amo iena natuna ia gobea, bona natuna be iena sinana ena hanina dekenai do idia helai, do idia moru garina. Lohiabada sibona ese [Iakobo] ia hakaua.” (Deuteronomi 32:​9, 11, 12) Ugava hahine be ena natudia dekenai “roho dalana ia hadibaia neganai,” ena hanina ia hamarerea bona ena natudia ia hagoadaia idia roho totona. Nega momo ataiai momokani ororo gabuna ai ia noho manu rumana amo manu maragina ia roho neganai, ena sinana be iena ataiai “ia roho noho.” Bema toana be natuna be tano dekenai do ia moru, ena sinana be ia roho diho bona “ena hanina dekenai” ia huaia. Iehova ese mai ena lalokau ida Israela bese matamatana be unai bamona ia naria. Idia dekenai Mose amo Taravatu ia henia. (Salamo 78:​5-7) Bena Iehova ese ena bese ia gimaia namonamo, ia gini hegaegae hekwakwanai negana lalonai ia durudia totona.

8 Keristani tama sina be edena dala ai Iehova ena lalokau idia tohotohoa diba? Gau ginigunana be, Dirava ena Hereva lalonai idia noho hakaua herevadia bona taravatudia be edia natudia dekenai idia hadibaia be namo. (Deuteronomi 6:​4-9) Edia tahua gauna be idia ura matamata taudia idia durua, Baibel ena hakaua herevadia hegeregerena abia hidi karaia dalana do idia dibaia. Unai bamona idia karaia neganai, lalokau tama sina be edia natudia ataiai idia roho bamona, edia natudia ese idia dibaia hakaua herevadia badinaia dalana idia itaia totona. Natudia idia bada bona gau badadia idia abia hidi diba neganai, edia natudia idia laloa bada tama sina idia gini hegaegae, dika ia vara neganai idia “roho diho” bona edia “hanina dekenai” edia natudia idia huaia totona. Edena bamona dika ia vara diba?

9. Lalokau tama sina be dahaka dika dainai idia naria namonamo be namo? Haheitalai oi gwauraia.

9 Iehova Dirava be Israela taudia dekenai hebamo dikana ese ia havaraia dika ia sisibalaia. (Numera 25:​1-​18; Esera 10:​10-​14) Hari inai nega lalonai danu, taunimanima kereredia bamoa karana ese dika bada ia havaraia. (1 Korinto 15:33) Unai kara dekenai Keristani tama sina ese Iehova idia tohotohoa be namo. Mauri lagani 15 kekeni Lisa be ena ruma bese ese idia badinaia kara goeva bona lauma taravatudia ia badinaia lasi merona ia ura henia. Lisa ia gwau: “Egu tama sina be maoromaoro idia itaia egu kara ia idau bona lau dainai idia laloa momo. Nega haida lau idia matahakani henia bona ma nega haida ai, mai edia hebogahisi ida lau idia hagoadaia.” Lisa ida idia helai hebou bona ena hereva idia kamonai namonamo, unai amo ia idia durua ena hekwakwanai badana​​—⁠ia ura ena turadia ese idia abia dae​​—⁠ia hanaia totona.a

Herevahereva Dalana Ia Namo Noho be Namo

10. Iehova be Israela taudia ida ia herevahereva dalana dekenai edena bamona haheitalai namona ia hahedinaraia?

10 Natudia hadibaia karana dekenai idia kwalimu totona, tama sina idia hekwarahi, edia natudia ida herevahereva dalana ia namo noho totona. Ena be Iehova be iseda kudouna ai idia noho gaudia ia diba momokani, to ita ia hagoadaia ia ida ita herevahereva totona. (1 Sivarai 28:⁠9) Iehova ese Israela taudia dekenai Taravatu ia henia murinai, Levi taudia ia abia hidi do idia hadibadia totona bona peroveta taudia ia siaia, idia do idia hereva henia bona edia kara idia hamaoromaoroa totona. Danu, ia hahedinaraia mai ena ura ida edia guriguri ia kamonai.​​—⁠2 Sivarai 17:​7-9; Salamo 65:2; Isaia 1:​1-3, 18-​20; Ieremia 25:4; Galatia 3:​22-​24.

11. (a) Edena dala ai tama sina ese herevahereva namonamo dalana edia natudia ida idia hanamoa diba? (b) Tama sina be edia natudia ida idia herevahereva neganai, dahaka dainai idia kamonai namonamo be gau badana?

11 Tama sina be edia natudia ida idia herevahereva neganai, edena bamona Iehova idia tohotohoa diba? Gau ginigunana bona badana be, idia totona nega idia henia. Tama sina ese hahisia herevadia idia henia lasi, hegeregere “Unai sibona, a? Lau laloa ia be mai anina bada gauna”; “Unai be kavakava”; Be, dahaka oi laloa? Oi be natuna maragina sibona.” (Aonega Herevadia 12:18) Natudia ese edia lalohadai idia gwauraia totona, aonega tama sina be kamonai namonamo taudia ai idia lao be namo. Edia natudia idia maragi neganai idia laloa lasi tama sina do idia davaria, edia natudia idia bada neganai idia be edia tama sina do idia laloa lasi. Hanaihanai Iehova be mai ena ura ida ena taunimanima ia kamonai. Mai manau ida ia idia guriguri henia taudia edia hereva ia kamonai.​​—⁠Salamo 91:15; Ieremia 29:12; Luka 11:​9-​13.

12. Tama sina ese dahaka kara idia hahedinaraia be namo, natudia ese idia hereva henidia be auka lasi totona?

12 Dirava ena kara haida, idia dainai iena taunimanima be mai gari lasi ida ia idia hereva henia diba karadia, mani oi laloa. Hegeregere, idaunegai Israela ena King Davida be Bataseba ida ia heudahanai karana amo kara dika badana ia karaia. Davida be goevadae lasi tauna dainai, ena mauri lalonai kara dika badadia ma haida ia karaia danu. To, nega ibounai Iehova ia hereva henia bona ia noinoi ena kara dika do ia gwauatao bona sisiba ia henia totona. Ita daradara lasi, Dirava ena lalokau bona hebogahisi dainai, Davida be Iehova dekenai ia lao be auka lasi. (Salamo 103:⁠8) Tama sina ese Dirava ena hebogahisi karana idia hahedinaraia neganai edia natudia idia kerere neganai danu, idia ida edia herevahereva dalana do ia namo noho.​​—⁠Salamo 103:13; Malaki 3:​17.

Oi Laloa Maoromaoro

13. Laloa maoromaoro ena anina ta be dahaka?

13 Tama sina be edia natudia edia hereva idia kamonai neganai, namona be idia laloa maoromaoro bona ‘Dirava dekena amo ia mai aonegana’ idia hahedinaraia. (Iamesi 3:17) Aposetolo Paulo ia gwau: “Emui manau bona manada kara taunimanima ibounai edia vairanai do umui hedinaraia.” (Filipi 4:⁠5) Laloa maoromaoro ena anina be dahaka? Greek herevana ta idia hahanaia “laloa maoromaoro” ena anina ta be “taravatu ena hereva maragimaragidia ibounai goadalaia kava lasi karana.” Tama sina ese kara goeva bona lauma taravatudia idia badinaia noho lalonai, edena bamona idia laloa maoromaoro diba?

14. Edena dala ai Iehova ese Lota ia kara henia neganai laloa maoromaoro karana ia hahedinaraia?

14 Laloa maoromaoro karana dekenai Iehova ese haheitalai namona ia hahedinaraia. (Salamo 10:17) Lota bona ena ruma bese ia hagoadaia Sodoma hanuana idia rakatania neganai, Lota “ia haraga lasi.” Gabeai, Iehova ena aneru ese Lota ia hamaoroa ororo kahana dekenai do ia heau lao neganai, Lota ia gwau: “Ororo be daudau, bona lau be goada lasi. . . . Unai hanua maragina [Soara] oi itaia, a? Ia be kahirakahira, bona ia dekenai lau heau diba. Mani emui kara unuseni do lau lao. Ia be gabu maragina sibona, bona unuseni mauri do lau davaria.” Iehova ena haere be dahaka? Ia gwau: “Oiemu noinoi dekenai lau kamonai, unai hanua do lau hadikaia lasi.” (Genese 19:​16-21, 30) Iehova be mai ena ura ida Lota ena noinoi ia abia dae. Oibe, namona be tama sina ese Iehova Dirava ena Hereva, Baibel, lalonai idia noho taravatudia idia badinaia. To, namona be edia natudia edia ura idia laloa, bema unai ura ese Baibel ena hakaua herevadia idia utua lasi.

15, 16. Isaia 28:​24, 25 lalonai ia noho haheitalai amo tama sina ese dahaka idia dibaia diba?

15 Laloa maoromaoro ena anina ma ta be natudia edia kudouna umui hegaegaelaia, unai amo idia hegeregere sisiba idia abia dae totona. Laulau dalanai, Isaia ese Iehova be biru tauna ida ia hahegeregerea, ia gwau: “Biru tauna ese tano do ia geia lou, geia lou nega ibounai, a? Ia ese tano ia hamakohia, bona geia noho nega ibounai, a? Lasi, to ia ese tano ena kopina ia hamanadaia neganai, ia ese aniani ava gaudia ia hadoa noho, bona edia laini ta ta dekenai, ia ese uiti bona bali uhedia ia hadoa noho, bona uma ena isedia dekenai, aniani uhedia haida danu ia hadoa noho.”​​—⁠Isaia 28:​24, 25.

16 Iehova ese “tano do ia geia” bona ia “makohia” uhe ia hadoa totona. Unai dala ai, ia ese ena taunimanima ia do matahakani henia lasi neganai, edia kudouna ia hegaegaelaia. Tama sina ese edia natudia idia matahakani henia lalonai edena bamona edia kudouna idia “geia” diba? Tamana ta ese ena mauri lagani hani merona ia matahakani henia neganai, Iehova ia tohotohoa. Ena natuna be dekena merona ia botaia neganai, tamana ese mai haheauka ida ena natuna ena ekskius herevadia ia kamonai. Bena murinai, natuna ena kudouna ia “geia” bamona, tamana ese sivarai ta, dagedage merona ta ese mero maragina ta ia hahisia bada sivaraina, ia gwauraia. Natuna ese unai sivarai ia kamonai neganai ia gwau unai dagedage merona be panisi ia abia be namo. Unai bamona “geia” karana ese natuna ena kudouna ia hegaegaelaia bona unai amo ia itaia dekena merona ia botaia be dagedage merona ena kara bona ia kerere.​​—⁠2 Samuel 12:​1-​14.

17. Isaia 28:​26-​29 ai tama sina ese matahakani henia karana dekenai, dahaka idia dibaia?

17 Isaia ese Iehova ena matahakani henia karana be biru gaukara dalana ma ta​​—⁠uma aniani ena kopina kokia karana​—⁠ida ia hahegeregerea. Biru tauna ese uma aniani ena kopina ena auka hegeregerena ena tulu ia abia hidi. Au maragina amo aniani manokana idia botaia bona au sisina bada amo aniani sisina aukana idia botaia, to reana treila ena uili idia gaukaralaia anina aukadia moia totona. To, anina aukadia do ia moia lasi ela bona ia makohia. Unai hegeregerena, Iehova be ena taunimanima amo ia ura lasi gauna ta ia kokia gwauraia neganai, edia manoka bona noho dalana hegeregerena ia kara henidia. Ena goada ia gaukaralaia kerere lasi bona ia kara auka lasi. (Isaia 28:​26-​29) Natudia haida be edia tama sina ese idia itaia sibona neganai, edia kerere do idia lalo-pararalaia, bona tama sina ese kara ma ta idia karaia be badina lasi. To natudia ma haida be hadibaia hereva idia abia loulou be namo, bona ma haida be edia tama sina ese dala sisina aukana ai edia lalona idia veria be namo. Laloa maoromaoro tama sina be natudia ta ta edia diba hegeregerena matahakani do idia henia.

Ruma Bese Ena Herevahereva be Moale Dalanai Umui Karaia

18. Edena dala ai tama sina ese nega idia atoa diba, ruma bese ena Baibel stadi idia karaia totona?

18 Emui natudia umui hadibaia dala hereadaedia be hanaihanai ruma bese ena Baibel stadi umui karaia bona dina ta ta ai Baibel umui herevalaia. Ruma bese ena stadi be namo do ia havaraia bema hanaihanai umui karaia. Bema palani umui karaia lasi eiava umui karaia dinana umui abia hidi lasi, toana be nega ta ta sibona do umui karaia. Unai dainai tama sina ese stadi totona nega idia hoia be namo. (Efeso 5:​15-​17) Ibounai dekenai ia hegeregere negana umui davaria be mai ena hekwarahi. Ruma bese kwarana ta ia davaria natudia idia bada neganai, edia sediual idauidau dainai ruma bese taudia ibounai idia hebou be auka. To, kongregesen ena hebou hanuaboi ai hanaihanai idia ibounai idia noho. Unai dainai tamana ese dala ia karaia, unai hanuaboi ta ai ruma bese ena stadi idia karaia. Unai dala be namo. Ena natudia toi be hari Iehova ena bapatiso hesiai taudia.

19. Tama sina ese ruma bese stadi idia karaia neganai, edena bamona Iehova idia tohotohoa diba?

19 To, stadi negana lalonai Baibel ia herevalaia gauna ta herevalaia haraga sibona be hegeregere lasi. Iehova be hahelaga taudia amo, edia gabu ai idia giroa lou Israela taudia ia hadibaia, idia ese “taunimanima idia durua, bona Taravatu ena hereva ibounai ena anina idia hedinaraia namonamo.” (Nehemia 8:⁠8) Tamana ta be mai kwalimu ida ena natudia 7 ia durua Iehova idia lalokau henia totona be hanaihanai ruma bese stadi idia do karaia lasi neganai, ena daiutu dekenai ia lao hegaegae totona, stadi hereva be natudia ta ta edia diba hegeregerena ia karaia totona. Natudia ese stadi idia moalelaia dalana ai stadi ia karaia. Ena natuna badana ta ia gwau: “Hanaihanai stadi ai moalelaia. Bema ruma murimurinai bolo gadara ai karaia noho ruma bese stadi totona idia boiridia neganai, maoromaoro emai bolo ai atoa siri bona stadi totona ai heau vareai. Wiki lalonai unai hanuaboi ai moalelaia bada.”

20. Natudia naria lalonai dahaka hekwakwanai ia vara diba be do ita laloa be namo?

20 Salamo torea tauna ia gwau: “Kamonai! Iseda natudia be Dirava ena harihari gauna ita dekenai. Dirava ese ita dekenai ia henidia, bona idia ese ita idia hanamoa noho.” (Salamo 127:⁠3) Nega ita atoa bona ita hekwarahi iseda natudia ita hadibaia totona, to ita hadibadia namonamo neganai iseda matamata taudia ese mauri hanaihanai idia abia diba. Unai be ahuna namo hereana! Unai dainai eda natudia ita hadibaia neganai, Iehova ita tohotohoa be namo. Tama sina edia maduna be “Lohiabada ena hadibaia hereva” be edia natudia dekenai do idia hadibaia, to do idia kwalimu eiava lasi be ita gwauraia diba lasi. (Efeso 6:⁠4) Ena be tama sina ese idia naria namo herea, to natuna ta ia gwau-edeede bona Iehova hesiai henia karana ia hadokoa diba. Unai neganai dahaka ita karaia be namo? Hereva gabena ese unai do ia herevalaia.

[Footnote]

a Reana inai hereva bona hereva gabena dekenai idia noho ekspiriens be emu kastom karadia amo idia idau tanodia amo. Idia hahedinaraia hakaua herevadia oi itaia toho, bona emu kastom ai idia vara karadia dekenai oi badinaia.

Emu Haere be Dahaka?

• Edena dala ai tama sina ese Deuteronomi 32:​11, 12 dekenai idia herevalaia Iehova ena lalokau idia tohotohoa diba?

• Iehova be Israela taudia ida ia herevahereva karana amo dahaka oi dibaia?

• Iehova ese Lota ena noinoi ia kamonai karana amo dahaka ita dibaia?

• Isaia 28:​24-​29 amo dahaka oi dibaia natudia matahakani henia karana dekenai?

[Picture on page 8, 9]

Mose be Iehova ese ena bese taudia ia hadibaia karana be ugava manu ese ena natudia ia kara henia karana ida ia hahegeregerea

[Pictures on page 10]

Tama sina be edia natudia totona nega idia atoa be namo

[Picture on page 12]

“Wiki lalonai unai hanuaboi ai moalelaia bada”

    Hiri Motu Pablikeisen (1987-2025)
    Log aut
    Login
    • Hiri Motu
    • Ta dekenai siaia
    • Preferens
    • Copyright © 2025 Watch Tower Bible and Tract Society of Pennsylvania
    • Gaukaralaia Taravatudia
    • Privacy Policy
    • Privacy Settings
    • JW.ORG
    • Login
    Ta dekenai siaia