Oiemu Natuna Ena Kudouna Oi Hadibaia Namonamo Dika Ia Davaria Garina!
DIBA momo uro karaia tauna ese raro sisina amo uro mai hairaina ta ia karaia diba. Ima gaukaradia idia diba momo taudia haida ese gau maragina ta amo gau momo herea idia karaia. Lagani tausen momo lalodiai, taunimanima be uro karaia tauna dekenai idia tabekau kapusi, mereki, nanadu ai idia gaukaralaia uro, ranu idia haboua hodu, bona uro mai edia hairai ia karaia totona.
Tama sina ese edia natuna edia kara idia hanamoa neganai, unai ese taunimanima dekenai namo ia havaraia danu. Baibel ia gwau ita ta ta be raro bamona, bona Dirava ese tama sina dekenai mai anina bada maduna ia henia edia natudia edia kudouna, “raro” unai, idia hadibaia namonamo totona. (Iobu 33:6; Genese 18:19) Uro karaia tauna ese uro mai hairaina ta ia karaia bamona, tama sina ese natuna idia hadibaia tau badana ena maduna ia huaia bona ia laloa namonamo totona be mai ena hekwarahi. Unai hadibaia karana be ia vara kava lasi.
Doria gaudia momo ese eda natudia edia kudouna idia haidaua noho. To, unai doria gaudia haida ese dika idia havaraia diba. Unai dainai, natuna ena kudouna ese dika ia davaria lasi totona, namona be aonega tama eiava sina ese natuna dekenai “mauri dala maorona” do ia hadibaia, bona ia diba momokani ena natuna “ia buruka neganai, unai dala do ia rakatania lasi.”—Aonega Herevadia 22:6.
Natuna naria namonamo ela bona ia bada negana lalonai, aonega Keristani tama sina be nega do idia atoa edia natuna ena kudouna ia hadikaia gaudia idia kokia totona. Mai haheauka ida ‘Lohiabada ena hadibaia hereva natuna dekenai idia hadibaia’ neganai, unai ese edia lalokau do ia tohoa badabada. (Efeso 6:4) Momokani, bema tama sina ese edia natuna ia maragi neganai idia hadibaia matamaia, edia maduna do ia metau lasi.
Ia Maragi Neganai Hadibaia Matamaia
Uro karaia taudia idia ura raro ia manoka lalonai uro idia karaia, unai amo idia karaia haorea neganai do ia auka bona idia karaia toana hegeregerena do ia noho. Raro idia hagoevaia murinai, hua siks lalonai idia gaukaralaia diba. Unai hegeregerena, natuna ena kudouna ese hereva ia abia dae bona hamaoromaoroa totona be hegeregere neganai, unai be nega namona tama sina ese edia natuna idia hadibaia matamaia totona.
Natuna idia diba namonamo doketa taudia idia gwau, natuna be hua 8 sibona neganai, ena gado ena regena ia diba vadaeni, ena tama sina ia tura henia matamaia, lalo-parara ia abia diba, bona ia idia hagegea gaudia ia itaia matamaia. Oiemu natuna ia maragi neganai, unai be nega namona ena kudouna oi hadibaia matamaia totona. Oiemu natuna ese namo do ia davaria bema Timoteo bamona ia karaia, ia ‘mero maragi neganai, Buka Helagadia dekenai ia manada momokani’!—2 Timoteo 3:15.a
Vaia, beibi ese edia tama sina idia tohotohoa. Regerege idauidau, vairana bona kara toana idauidau sibona idia tohotohoa lasi, to idia itaia edia tama sina ese lalokau, manau, bona hebogahisi idia hahedinaraia neganai, unai idia dibaia danu. Bema ita ura Iehova ena taravatu hegeregerena eda natuna ita hadibaia, eda kudouna ai Dirava ena taravatu ita atoa guna be namo. Unai taravatu laloa bada karana ese tama sina do ia doria, hanaihanai edia natuna dekenai Iehova bona ena Hereva idia herevalaia totona. Baibel ia gwau: “Ruma dekenai umui noho neganai, bona dala dekenai umui raka neganai. Bona umui hekure noho, o umui gaukara noho neganai, inai Taravatudia do umui herevalaia.” (Deuteronomi 6:6, 7) Francisco bona Rosa ese edena bamona unai idia karaia edia natudia rua dekenai idia herevalaia.b
“Dina ta ta iboudiai ai ibounai ai herevahereva hebou sibona lasi, to dina ta ta ai miniti 15 bamona ai gaukaralaia emai natuna ta ta ida ai herevahereva toho totona. Bema ai itaia hekwakwanai ta ia noho, nega bada ai atoa—bona vaia hekwakwanai haida idia vara. Hegeregere, aiemai natuna merona ena mauri lagani 5 be vanegai sikuli amo ia giroa ruma dekenai, bona ai ia hamaoroa Iehova ia abia dae lasi. Toana be, ena klas turana ta ese ia kirikirilaia bona ia gwau Dirava be ia noho lasi.”
Unai tama sina idia lalo-parara natudia ese edia Havaraia Tauna idia abidadama henia be namo. Natudia edia abidadama be Dirava ese ia havaraia gaudia idia moalelaia karana amo idia hagoadaia diba. Natudia idia ura bada animal idia dogoatao, flaoaflaoa mai edia hairai idia gogoa, eiava kone ena miri dekenai idia gadara! Tama sina ese edia natuna idia durua diba, idia hadibaia unai gaudia edia Havaraia Tauna ia noho. (Salamo 100:3; 104:24, 25) Edia mauri ibounai lalonai Iehova ia havaraia gaudia do idia laloa bada bona matauraia bada. (Salamo 111:2, 10) Natuna be unai do ia lalo-pararalaia, bona do ia ura Iehova ia hamoalea bona ia habadua garina do ia habadaia. Unai ese ia do ia hagoadaia ‘kara dika dekena amo ia siri’ totona.—Aonega Herevadia 16:6.
Ena be natuna maragidia momo idia ura gau ta idia diba bona idia dibaia haraga diba, to hereva ta badinaia totona be auka. (Salamo 51:5) Nega haida do idia hereva goadagoada edia lalohadai ita abia dae eiava edia ura gauna idia abia totona. Tama sina be mai edia lalo-goada, haheauka, bona matahakani ida unai kara idia koua be namo, unai kara be edia kara ai ia lao garina. (Efeso 6:4) Phyllis bona Paul dekenai unai bamona ia vara, edia natuna be faiv bona naria karana dekenai anina namona idia havaraia.
Phyllis ia gwau: “Ena be natuna ta ta edia kara be idau, to idia ibounai be sibona edia ura dala idia badinaia. Unai be ia auka, to gabeai inai hereva ‘lasi’ ena anina idia dibaia.” Iena adavana Paul ia gwau: “Nega momo, bema edia mauri lagani be bada bona hereva do idia lalo-pararalaia diba, vadaeni idia dekenai emai abia hidi herevana ena badina ai gwauraia hedinarai. Ena be hanaihanai ai kara namo henidia toho, to ai hadibaia Dirava ese ai dekenai ia henia kwara dagina idia matauraia be namo.”
Natuna ia maragi negana lalonai hekwakwanai haida do ia davaria, to tama sina momo idia davaria edia natuna ena mauri lagani be 13 ia lao 19 neganai maduna ia bada, badina unai neganai natuna ena kudouna tohoa gaudia matamatadia momo idia vara.
Natuna Ena Kudouna Oi Hamarerea
Uro karaia tauna ese raro ia do kaukau lasi neganai, ia gaukaralaia be namo. Uro ia karaia noho lalonai, reana ranu sisina sisina amo raro ia hapariparia loulou, raro ia paripari bona manoka noho totona. Unai hegeregerena, namona be tama sina idia hekwarahi edia natuna ena kudouna idia naria namonamo totona, ia auka garina. Oibe, edia tulu badana be Baibel, unai buka amo edia natuna do idia ‘sisiba henia, hamaoromaoroa, vadaeni do ia hegeregere momokani, gau ibounai ia abia hegaegae gaukara namodia ibounai karaia totona.’—2 Timoteo 3:15-17, NW.
To, iena mauri lagani 13 ia lao 19 natuna ta be reana tama sina edia sisiba do ia abia dae lasi, ia maragi neganai ia abia dae bamona. Reana matamata taudia ese edia turadia edia hereva do idia kamonai henia matamaia, to edia tama sina danu idia herevahereva namonamo karana be ia manoka. Tama sina edia maduna bona natudia edia mauri ia idau neganai, namona be unai nega lalonai edia haheauka bona diba idia habadaia. Matamata tauna ia abia dae be namo ena tauanina ena toana bona hemami ia idau noho. Iena abia hidi ia karaia bona tahua gaudia ia atoa matamaia, bona iena mauri lalonai unai be mai anina bada. (2 Timoteo 2:22) Unai metau idauidau negana lalonai, namona be iena kudouna ia hadikaia diba doria gauna ta ia hanaia—unai be turadia edia lalo-ani karana.
Nega momo unai bamona lalo-ani karana be nega tamona lalonai ia vara lasi. To, ta ese ma ta ia hamanokaia herevadia ia gwauraia loulou eiava nega idauidau ai ia hedinarai momo. Unai gaudia ese matamata taudia momo edia manoka gauna—matamata taudia ma haida ese do idia dadaraia garina—ia habadaia. Reana matamata tauna ta ia gaukara goada ma haida ese idia laloa bada totona, bona ia ura ma haida ese idia abia dae dainai reana matamata taudia ma haida idia abia dae “tanobada ena gaudia” do ia laloa bada matamaia.—1 Ioane 2:15-17; Roma 12:2.
Unai dika ia habadaia gauna be, ta ena goevadae lasi kudouna ia ura bada turadia edia hereva ia abia dae. Reana inai hereva “Oi moale” bona “Oiemu ura karadia oi karaia” ese ta do ia doria. María ese ena ekspiriens ia herevalaia: “Lauegu turadia edia hereva lau kamonai, idia gwau matamata taudia be mai edia maoro sibona edia mauri idia moalelaia totona, herevana unai ese dahaka do ia havaraia. Lau ura egu sikuli turadia edia kara bamona lau karaia toho dainai, kahirakahira dika bada lau davaria.” Tama sina e, oi ura emu natuna oi durua unai lalo-ani karana ia hanaia totona, to edena bamona unai oi karaia diba?
Oiemu hereva bona kara amo oi hadibaia loulou ia oi laloa bada. Iena lalohadai gau idauidau dekenai oi tahua, bona ena hekwakwanai oi lalo-pararalaia toho, reana unai hekwakwanai be oi sikuli neganai oi davaria hekwakwanai ia hanaia. Unai bamona negana ai, emu natuna ia itaia diba oi dekenai ena hekwakwanai ia gwauraia hedinarai be namo. (Aonega Herevadia 20:5) Iena kara toana eiava hereva mamina amo iena lalo-metau bona daradara gaudia do oi lalo-pararalaia. Herevana hekwakwanai ia gwauraia hedinarai lasi to oi durua, bona ‘iena lalona’ oi hagoadaia.—Kolose 2:2.
Oibe, dala maorona badinaia auka karana be gau badana. Tama sina momo idia davaria nega haida idia bona natuna huanai hepapahuahu ia vara, to bema tama sina edia lalohadai be mai badina, namona be idia haidaua lasi. Danu, namona be gau ibounai oi lalo-pararalaia goevagoeva guna, bena emu lalona oi hadaia diba matahakani mai lalokauna oi henia bona edena matahakani do oi gaukaralaia.—Aonega Herevadia 18:13.
Kongregesen Dekenai Hahetoho Ia Vara Danu
Reana raro amo idia karaia hodu ta ena toana be idia karaia haorea vadaeni bamona, to bema lahi ai idia atoa lasi, ia auka lasi dainai reana ranu ese ia hadikaia diba, herevana ia be ranu ia dogoatao totona idia karaia. Baibel ia gwau, hahetoho bona metau idauidau be lahi ai uro ha-aukaia karana bamona, badina idia hahedinaraia ita be edena bamona taudia. Oibe, Baibel be eda abidadama ia tohoa gaudia ia herevalaia, to dala badana ai, ita davaria hahetoho ma haida dekenai unai be mai anina bada danu. (Iamesi 1:2-4) Hoa gauna be, matamata taudia ese idia abia hahetoho aukadia haida be reana kongregesen lalonai idia davaria.
Ena be emu natuna, ena mauri lagani be 13 ia lao 19 lalonai, be lauma dalanai ia goada, to reana ia laloa rua dainai ia hekwarahi bada. (1 King Taudia 18:21) Hegeregere, Megan be Kingdom Hall dekenai idia mai memero kekeni ma haida amo tanobada taudia edia lalohadai ia abia:
“Matamata taudia haida edia lalo-ani hereva lau abia dae, idia laloa Keristani mauri badinaia karana idia hesikulaia bona ia be moale koua gauna. Idia gwauraia herevadia haida be: ‘Lauegu mauri lagani be 18 neganai, hereva momokani do lau rakatania,’ eiava ‘Lau ura bada hereva momokani lau rakatania.’ Edia lalohadai idia dadaraia matamata taudia idia bamoa lasi bona idia gwauraidia helaga taudia.”
Matamata tauna ta eiava rua sibona edia haheitalai dikana ese matamata taudia ibounai ia hadikaia diba. Nega momo grup lalonai, ibounai ese idia karaia gauna be matamata taudia ta ta ese idia karaia danu. Kavakava karana bona abidadama koikoi ese aonega bona manau ia hadikaia. Madi, tano momo ai Keristani matamata taudia be dika idia davaria, badina idia ese matamata taudia ma haida idia badinaia.
Oibe, matamata taudia be ma haida bamoa karana amo moale idia abia be namo. Tama sina e, edena bamona unai umui karaia diba? Namona be idia moalelaia gaudia umui laloa bada, bona palani umui karaia, reana ruma bese ida eiava matamata taudia bona badadia danu moale karadia umui karaia hebou. Oiemu natuna ena turadia oi dibaia. Aniani hebou totona umui boiridia, eiava adorahi ta dekenai idia danu umui helai hebou. (Roma 12:13) Oiemu natuna oi hagoadaia moale gauna namona ta ia manadalaia, hegeregere miusiki karaia gauna ta ia gadaralaia, gado idauna ma ta eiava imana amo hairai gauna ta karaia dalana ia dibaia totona. Gau badana be ruma lalonai unai ia karaia, bona reana unuseniai dika ta do ia davaria lasi.
Sikuli ese Matamata Taudia Ia Durua Diba
Sikuli ese danu matamata tauna ta ia durua diba moale karadia be edia gabu korikori ai ia atoa totona. Lagani 20 lalonai sikuli badana ta ena opesi ai ia gaukara hahinena Loli, ia gwau: “Sikuli dekenai Witnes matamata taudia momo lau itaia. Idia momo be edia kara dainai ladana namona idia abia, to haida edia kara be stiuden ma haida edia bamona. Haheitalai namona idia hahedinaraia matamata taudia ese edia stadi karana idia laloa bada matamata taudia. Tama sina lau hagoadaia, namona be edia natudia edia sikuli gaukara idia laloa bada bona durua, edia tisa idia dibaia, bona edia natudia idia hagoadaia sikuli ai maka namona idia abia be gau badana. Haida be sikuli ai maka namona do idia abia, to ibounai ese edia sikuli gaukara do idia karaia namonamo bona edia tisa ese do ia matauraidia.”
Unai sikuli karana ese danu matamata taudia ia durua diba lauma dalanai idia goada totona. Idia dekenai stadi namonamo karana, lalohadai biagua karana, bona maduna huaia karana ia hadibaia. Edia duahiduahi namonamo bona lalo-parara karana ese idia ia durua stiuden bona Dirava ena Hereva hadibaia taudia namodia ai idia lao totona. (Nehemia 8:8) Edia sikuli gaukara bona lauma gaudia stadilaia karana ese idia ia durua diba, moale karadia be edia gabu korikori dekenai idia atoa totona.
Tama Sina Bona Iehova ese Ladana Namona Idia Abia
Idaunegai Greece ai, uro karaia tauna bona uro hahairaia tauna edia ladana be uro momo dekenai idia atoa. Ruma bese lalonai danu, natuna hadibaia taudia rua idia noho. Tama bona sina ruaosi idia gaukara hebou natuna ta ena kudouna idia hadibaia totona, bona laulau dalanai, emui natuna ena kudouna dekenai umui ruaosi emui “ladana” ia noho. Uro karaia tauna bona uro hahairaia tauna namona bamona, emu natuna ena namo bona hairai totona oi hadibaia gaukarana oi moalelaia be namo.—Aonega Herevadia 23:24, 25.
Inai gaukara badana dekenai oi kwalimu totona gau badana be emu natuna ena kudouna oi hadibaia namonamo. Reana do oi gwau: “Iena Dirava ena taravatu, be iena kudouna lalonai ia dogoatao noho, bona ia ese Lohiabada ena taravatu ia rakatania lasi momokani.” (Salamo 37:31) Oiemu natuna ena kudouna be gau badana dainai oi hadibaia namonamo, dika ia davaria garina.
[Footnotes]
a Tama sina haida ese edia vara beibi matamata dekenai Baibel idia duahia. Edia gado regena namona bona moale mamina ese natuna do ia doria, gabeai ena mauri ibounai lalonai duahiduahi karana do ia laloa bada totona.
b Ladana haida ai haidaua.