Ita Abia Dae Iesu be Davida Badana Bona Solomona Badana
“Iniseni be tau ta ese Solomona ia hereaia.”—MAT. 12:42.
1, 2. Samuela ese Davida ia abia hidi king ai ia lao totona neganai, dahaka dainai taunimanima idia hoa?
PEROVETA tauna Samuela ia laloa, Davida be mamoe naria merona ta sibona dainai, king ai ia lao diba lasi. Danu, Davida ia vara hanuana, Betelehema, be hanua maragina ta sibona. Unai hanua idia gwauraia, ‘Betelehema Eparata, Iuda ena hanua ibounai edia huanai ia be maragi momokani.’ (Mika 5:2) To, unai hanua maragina amo ia mai mero matamatana, Davida be peroveta tauna Samuela ese do ia abia hidi, Israela ena king ai ia lao totona.
2 Iese be Samuela dekenai Davida ia hahedinaraia lasi, to ia be ena natuna ma haida ia hahedinaraia guna, Samuela ese ia horoa totona. Samuela be Iese ena natuna ta horoa totona ia lao neganai, Davida, Iese ena natuna namba 8 be ruma dekenai ia noho lasi. To Davida be Iehova ese ia abia hidi tauna, bona Ia dekenai unai be mai anina bada.—1 Sam. 16:1-10.
3. (a) Iehova ese taunimanima ta ta dekenai dahaka ia laloa bada? (b) Davida ia horoa dinana dekena amo, dahaka ia vara?
3 Iehova ia itaia gauna be Samuela ese ia itaia diba lasi. Dirava be Davida ena kudouna lalonai ia noho gauna ia diba dainai, ia dekenai ia moale. Dirava be ta ena toana ia laloa lasi; to ena kudouna lalonai ia noho gauna ia laloa bada. (1 Samuela 16:7 duahia.) Unai dainai Samuela ia laloparara Iehova be Iese ena natuna badadia 7 ia abia hidi lasi neganai, ia noinoi Davida be mamoe naria gabuna amo idia abia mai totona. Baibel ia gwau: “Iese ese hereva ia siaia, bona haida ese [Davida] idia hakaua mai. Iena vairanai be kakakaka, bona iena toana be namo herea, iena matana danu idia diaridiari. Lohiabada ia gwau, ‘Oi toreisi, ia dekenai olive dehoro do oi bubua, lau ura henia tauna be inai.’ Vadaeni Samuela ese olive dehoro ia abia, Davida ena kwarana dekenai ia bubua, iena kakana ibounai edia vairanai. Vadaeni unai dina dekena amo Lohiabada ena Lauma be Davida danu ia noho.”—1 Sam. 16:12, 13.
Davida ese Keriso Ia Laulaulaia
4, 5. (a) Davida bona Iesu idia hegeregere daladia haida gwauraia. (b) Dahaka dainai Iesu ita gwauraia Davida Badana?
4 Davida ia vara bena lagani 1,100 idia ore murinai, Iesu danu be Betelehema dekenai ia vara. Danu taunimanima momo idia laloa, Iesu be king ai ia lao diba lasi. Israela taudia momo idia laloa Iesu bamona tauna be king ai do idia halaoa diba lasi. To, Davida hegeregerena, ia be Iehova ese ia abia hidi tauna bona Iehova ese ia lalokau henia.a (Luka 3:22) Iehova ese Iesu ia abia hidi neganai, ‘Lohiabada ena Lauma be ia danu ia noho.’
5 Davida bona Iesu be gau ma haida dekenai idia hegeregere danu. Davida ena sisiba henia tauna Ahitopela be Davida ena inai tauna ai ia lao, bona Iesu ena aposetolo tauna ta, Iuda Iskariote be Iesu ena inai tauna ai ia lao. (Sal. 41:9; Ioa. 13:18) Davida bona Iesu be Iehova tomadiho henia gabuna idia ura henia bada. (Sal. 27:4; 69:9; Ioa. 2:17) Danu Iesu be Davida ena terona ia abia tauna. Iesu ia do vara lasi neganai, aneru ese iena sinana, Maria, ia hamaoroa: “Lohiabada Dirava ese iena tamana Davida ena King dagina do ia henia.” (Luka 1:32; Mat. 1:1) To, Mesia ena peroveta herevadia ibounai be Iesu dekenai idia guguru dainai, ia ese Davida ia hereaia. Unai dainai ia be Davida Badana, bona gwauhamata Mesiana.—Ioa. 7:42.
Mamoe Naria Tauna Bona King Badinaia
6. Edena dala ai Davida be mamoe naria tauna namona?
6 Iesu danu be mamoe naria tauna. Mamoe naria tauna namona ena kara haida be dahaka? Ia be mai momokani bona gari lasi ida ena mamoe ia naria, ia ubua bona gimaia. (Sal. 23:2-4) Davida ia matamata neganai, ia be mamoe naria tauna bona ena tamana ena mamoe ia naria namonamo. Laiona bona bea ese mamoe oreana idia dagedage henia neganai, ia be mai gari lasi ida ena mamoe oreana ia gimaia.—1 Sam. 17:34, 35.
7. (a) Davida be dahaka gaukara ia karaia, unai ese ia durua king ena maduna ia huaia namonamo totona? (b) Edena dala ai Iesu ese ia hahedinaraia ia be Mamoe Naria Tauna Namona?
7 Lagani haida lalonai Davida be mai gari lasi ida rei gabudia bona ororo gabudia ai mamoe ia naria, unai ese ia durua Israela besena ena naria tauna ai ia lao totona.b (Sal. 78:70, 71) Iesu danu be ena kara amo ia hahedinaraia ia be mamoe naria tauna namona. Iehova ese ia hagoadaia bona durua dainai, “orea maragi” bona “mamoe idaudia” ia naria namonamo. (Luka 12:32; Ioa. 10:16) Unai dainai Iesu be Mamoe Naria Tauna Namona. Ia be ena mamoe oreana ia diba namonamo dainai idia ta ta edia ladana ia diba. Iena mamoe ia lalokau henidia bada dainai, tanobada ai idia totona mai ena ura ida ena mauri ia henia. (Ioa. 10:3, 11, 14, 15) Mamoe Naria Tauna Namona, Iesu ese ia karaia gauna be Davida ese ia karaia diba lasi. Iesu be ena mauri ia bouboulaia taunimanima be mase amo ia hamauria totona. Ia ese “orea maragi” taudia ia hakaua lao guba dekenai mase diba lasi maurina idia abia totona. Bona “mamoe idaudia” do ia hakaua lao dagedage lasi tanobadana ai mauri hanaihanai idia abia totona.—Ioane 10:27-29 duahia.
Ia Kwalimu King Badinaia
8. Edena dala ai Davida be ia kwalimu king ta ai ia lao?
8 King Davida be tuari tauna goadana dainai, Dirava ena taunimanima edia tano ia gimaia, bona “Lohiabada ese Davida dekenai kwalimu ia henia, ia lao gabudia ibounai dekenai.” Davida ena lohia henunai, Israela ena tano ena bada be Aigupito ena sinavai amo ia lao Euperate ena sinavai. (2 Sam. 8:1-14) Iehova ese Davida dekenai goada ia henia dainai, ia be lohia tauna goadana ai ia lao. Baibel ia gwau: “Davida ena goada sivaraina be tano kahana ibounai dekenai idia gwauraia loaloa, bona Lohiabada ese Davida ia hasiahua, vadaeni bese ibounai be ia dekenai idia gari.”—1 Siv. 14:17.
9. Edena dala ai King Iesu ia kwalimu?
9 King Davida bamona, Iesu danu be gari lasi tauna. King Iesu be ena siahu ia gaukaralaia, taunimanima amo demoni ia luludia totona. (Mar. 5:2, 6-13; Luka 4:36) Iena inai tauna, Satani Diabolo be Iesu ia biagua diba lasi. Iesu be Iehova ena heduru dainai, Satani ese ia gunalaia tanobadana ia halusia.—Ioa. 14:30; 16:33; 1 Ioa. 5:19.
10, 11. Iesu be guba dekenai Tuari King ta dainai, ena gaukara be dahaka?
10 Iesu ia mase bona guba ai ia giroa lou bena lagani 60 idia ore murinai, aposetolo Ioane be matahanai lalonai Iesu ena gaukara, guba dekenai Tuari King ta bamona ia itaia. Ioane ia gwau: “Hosi kurokurona ta lau itaia. Hosi dekenai ia guia tauna be mai ena peva. Unai tau dekenai kwara gauna namona idia henia, vadaeni mai goada danu ia lao, do ia kwalimu totona.” (Apok. 6:2) Hosi kurokuro ai ia guia tauna be Iesu. Lagani 1914 ai Iesu be guba dekenai King siahuna ia abia neganai, ia “dekenai kwara gauna namona idia henia.” Unai murinai, “mai goada danu ia lao, do ia kwalimu totona.” Oibe, Davida hegeregerena, Iesu be ia kwalimu king ta. Ia be Dirava ena Basileia lalonai King ai ia lao murinai, Satani bona ena demoni be tanobada dekenai ia negedia diho. (Apok. 12:7-9) Ia be hosi kurokuro latanai ia heau noho ela bona Satani ena tanobada dikana ia haorea neganai, “do ia kwalimu.”—Apokalupo 19:11, 19-21 duahia.
11 To Davida bamona, Iesu be hebogahisi king, bona “hutuma bada” taudia be Aramagedono lalonai do ia gimaia. (Apok. 7:9, 14; NW ) Ma danu, Iesu bona ia ida ahuna idia abia taudia—idia toreisi lou 144,000, taudia unai—edia lohia henunai, “mase taudia dohore idia toreisi lou, kara maoromaoro taudia, bona kara maoromaoro lasi taudia.” (Kara 24:15) Tanobada ai do idia toreisi lou taudia be mauri hanaihanai do idia abia. Idia be vaira nega namona idia naria noho, ani? Namona be iseda lalona ita hadaia ‘kara namo do ita karaia’ noho totona, unai amo Davida Badana ena lohia henunai kara maoromaoro taudia ese do idia hahonua tanobada lalonai mauri hanaihanai do ita abia.—Sal. 37:27-29.
Solomona be Aonega Totona Ia Guriguri
12. Solomona be dahaka totona ia guriguri?
12 Davida ena natuna, Solomona, ese Iesu ia laulaulaia danu.c Solomona be king ai ia lao neganai, Iehova be nihi lalonai ia hedinarai bona Solomona ia hamaoroa iena ura gaudia ibounai do ia henia. Solomona be Dirava ia noia diba kohu bona siahu ia henia totona o ia mauri daudau totona. To, Iehova ia noia: “Aonega bona diba lau dekenai do oi henia, oiemu bese taudia do lau biagua mai maoromaoro danu totona. Bema lau oi durua lasi neganai, edena bamona inai oiemu orea bada herea, do lau gunalaia diba?” (2 Siv. 1:7-10) Iehova ese Solomona ena guriguri ia haerelaia.—2 Sivarai 1:11, 12 duahia.
13. Edena dala ai Solomona ena aonega be ma haida edia aonega ia hereaia, bona daika amo unai aonega ia abia?
13 Solomona ese Iehova ia abidadama henia neganai, iena aonega herevadia ese ma haida edia ia hereaia. Solomona ena “aonega hereva kwadogidia ibounai” be 3,000. (1 Kin. 4:30, 32, 34) Unai aonega herevadia momo be taunimanima ese idia torea, bona aonega idia tahua taudia dekenai unai be mai anina bada. Sieba ena kwini be kilomita 2,400 bamona ia lao Solomona ia itaia totona, bona ia ura “henanadai aukadia” amo Solomona ena aonega ia tohoa. To ia be Solomona ese ia gwauraia herevadia bona ena basileia ena hairai dainai ia hoa. (1 Kin. 10:1-9) Solomona ena aonega ena Badina be Baibel ese inai bamona ia herevalaia: “Tanobada ibounai taudia ese Solomona ena aonega, Dirava ese ia henia gauna idia tahua. Idia ura Solomona dekenai idia mai, iena hereva ia kamonai.”—1 Kin. 10:24.
Aonega King Badinaia
14. Edena dala ai Iesu be “Solomona ia hereaia”?
14 Tau tamona sibona ese Solomona ena aonega ia hereaia. Unai be Iesu Keriso, bona ia sibona ia gwau ia ese “Solomona ia hereaia.” (Mat. 12:42) Iesu be “mauri hanaihanai herevadia” ia gwauraia. (Ioa. 6:68) Hegeregere, Iesu ese Ororo Harorona ai ia gwauraia hakaua herevadia be Solomona ena aonega herevadia haida edia anina ia herevalaia. Iehova tomadiho henia tauna ese moale do ia davaria daladia haida be Solomona ese ia gwauraia. (Aon. 3:13; 8:32, 33; 14:21; 16:20) Iesu ia gwau Iehova tomadiho henia karadia bona Dirava ena gwauhamata namodia idia guguru karana ese moale korikori ia mailaia. Ia gwau: “Dirava dibaia totona idia hitolo taudia be idia moale, badina guba basileia be idia edia.” (Mat. 5:3, NW ) Iesu ese ia gwauraia hakaua herevadia idia badinaia taudia be Iehova, “mauri ibounai ena badina” kahirakahira idia lao diba. (Sal. 36:9; Aon. 22:11; Mat. 5:8) Keriso be “Dirava ena aonega” ia hahedinaraia. (1 Kor. 1:24, 30) Iesu Keriso, Mesia King be “aonega . . . ena Lauma” ia abia.—Isa. 11:2.
15. Dirava amo ia mai aonegana ese edena dala ai ita ia durua?
15 Ita be Solomona Badana ita badinaia dainai, Dirava amo ia mai aonegana ese edena dala ai ita ia durua? Iehova ena amo ia mai aonegana be Baibel ai ia noho dainai, namona be ita hekwarahi Baibel ai Iesu ena hadibaia herevadia ita stadilaia namonamo bona ita laloa dobu totona. (Aon. 2:1-5) Bona danu, Dirava ita noia ita dekenai aonega ia henia totona. Baibel ese ita ia hagoadaia, bema mai kudouna ibounai ida heduru totona ita guriguri, Iehova be iseda guriguri do ia haerelaia. (Iam. 1:5) Lauma helaga ena heduru dainai, Baibel ai aonega hereva namodia do ita davaria diba, unai ese ita ia durua hekwakwanai ita hanaia bona abia hidi maorodia ita karaia totona. (Luka 11:13) Solomona idia gwauraia “Hadibaia Tauna,” badina “taunimanima dekenai diba ia henia.” (Had. 12:9, 10) Iesu be Keristani kongrigeisen ena Kwarana dainai, ia be ena taunimanima ia hadibaia. (Ioa. 10:16; Kol. 1:18) Unai dainai, kongrigeisen heboudia dekenai ita lao hanaihanai, unai amo ita do idia hadibaia noho.
16. Solomona bona Iesu idia hegeregere daladia haida be dahaka?
16 King Solomona be gau momo ia karaia. Ia be edia tano ena haginia gaukara ia gunalaia, hegeregere, ruma badadia, dala, ranu gabudia, kohu haboua hanuadia, iena hosi bona kariota idia noho hanuadia. (1 Kin. 9:17-19) Iena gaukara amo Israela besena taudia ibounai be namo bada idia abia. Iesu danu be ruma haginia tauna. Ia ese “nadi latanai” ena kongrigeisen ia haginia. (Mat. 16:18) Ia ese danu tanobada matamata lalonai haginia gaukarana do ia gunalaia.—Isa. 65:21, 22.
Maino Ena King Badinaia
17. (a) Solomona ia lohia neganai, dahaka namo haida idia vara? (b) Solomona ese dahaka ia karaia diba lasi?
17 Solomona ena ladana ena anina be “maino.” King Solomona be Ierusalema amo ia lohia, unai hanua ena ladana ena anina be “Maino mai ena Kahana Rua ena Biaguna [eiava, ena Badina].” King Solomona be lagani 40 lalonai Israela besena ia lohiaia neganai, idia be maino ai idia noho. Baibel ia gwau: “Solomona ena mauri dinadia ibounai lalonai Iuda bona Israela taudia be mai maino danu idia noho. Edia bese ta ta ibounai be mai edia vain audia, bona mai edia fig audia.” (1 Kin. 4:25) Momokani, ena be Solomona be mai ena aonega, to ia ese taunimanima be gorere, kara dika, bona mase ena igui amo ia ruhaia diba lasi. To Solomona Badana, ese unai do ia karaia.—Roma 8:19-21 duahia.
18. Keristani kongrigeisen lalonai, dahaka hahenamo ita moalelaia?
18 Hari inai negai, Keristani kongrigeisen lalonai ita be Dirava bona eda tadikaka oreana ida maino ai ita noho. Isaia ese hari ita noholaia mauri namona ia perovetalaia neganai, ia gwau: “Idia edia io ena auri danu do idia botaia palaka, au rigi utua kaia do idia halaoa. Bese ta ese bese ta dekenai do ia tuari henia lou lasi, bona tuari dalana be do idia hadibaia lou lasi.” (Isa. 2:3, 4) Ita be lauma helaga ese ia hakaua dainai, unai maino ita mamia noho.
19, 20. Dahaka gaudia dainai ita moale?
19 To, vaira nega be do ia namo herea momokani. Kamonai taudia be Iesu ena lohia henunai do idia noho, bona metairametaira “kara dika ena igui amo do ia ruhadia” ela bona do idia goevadae. (Roma 8:21, NW ) Lagani 1,000 Lohia Negana ena dokona ai, manau taudia be hahetoho ginigabena idia hanaia murinai, “noho gabuna tano do idia abia, do idia helai namonamo, mai moale bona mai maino danu.” (Sal. 37:11; Apok. 20:7-10) Momokani, Keriso Iesu ena lohia dalana ese Solomona ena do ia hereaia!
20 Israela taudia be Mose, Davida, bona Solomona, edia hakaua henunai moale bada idia davaria hegeregerena, ita be Keriso ena lohia henunai do ita moale bada herea. (1 Kin. 8:66) Iehova ita tanikiu henia, badina ena Natuna tamona—Mose, Davida, bona Solomona Badana—ia siaia ita ia hamauria totona!
[Footnotes]
a Davida ena ladana ena anina be “Lalokau.” Iesu be bapatiso ia abia neganai bona ena toana ia idau negana ai, Iehova be guba amo ia boiboi, ia gwau: “Inai be lauegu Natuna, egu lalokau.”—Mat. 3:17; 17:5.
b Danu, Davida be mamoe hegeregerena, ena naria tauna ia abidadama henia. Ia be Mamoe Naria Tauna Badana, Iehova, ia noia ia do ia durua bona gimaia totona. Ia gwau: “Lohiabada ese lau ia naria noho, mamoe naria tauna ese, iena mamoe ia naria bamona. Unai dainai gau ta do lau dabu lasi.” (Sal. 23:1) Ioane Bapatiso ese Iesu ia gwauraia “Dirava ena Mamoe Natuna.”—Ioa. 1:29.
c Solomona ena ladana ta be Iedidaia, ena anina be “Iehova ese Ia Lalokau Henia.”—2 Sam. 12:24, 25.
Anina Oi Gwauraia Diba, A?
• Edena dala ai Iesu be Davida Badana?
• Edena dala ai Iesu be Solomona Badana?
• Dahaka dainai oi abia dae Iesu be Davida Badana bona Solomona Badana?
[Picture on page 31]
Solomona ese Dirava amo ia abia aonegana be Solomona Badana ena aonega ia laulaulaia
[Picture on page 32]
Iesu ena lohia dalana ese Solomona bona Davida edia lohia daladia do ia hereaia!