“Kara Maoromaoro Taudia be . . . Do Idia Diaridiari, Dina Bamona”
“Unai neganai Dirava ena kara maoromaoro taudia be edia Tamana ena Basileia lalonai do idia diaridiari, dina bamona.”—MAT. 13:43.
1. Iesu ena parabole lalonai Basileia ena gau idauidau be edena bamona ia herevalaia?
IESU KERISO be haheitalai, o parabole momo ia gaukaralaia Basileia ena gau idauidau ia herevalaia totona. Iena “hereva ibounai parabole dekena amo ia gwauraidia unai taunimanima momo dekenai. Nega ibounai ia hadibaia parabole sibona dekena amo.” (Mat. 13:34) Iesu be Basileia ena hereva momokani ena uhe hadoa karana ia herevalaia neganai, ia hahedinaraia tau ta be sivarai namona ia abia dae neganai ena kudouna be edena bamona bona Iehova ese edena dala ai unai tauna ia durua. (Mar. 4:3-9, 26-29) Danu Iesu ese unai haheitalai amo ia hahedinaraia tanobada ai Basileia ena sivarai idia abia dae taudia edia namba ia bada ia lao, ena be nega haida ena tubu karana idia itaia lasi. (Mat. 13:31-33) Danu, ia hahedinaraia Basileia ena sivarai idia abia dae taudia haida sibona be Basileia do idia abia.—Mat. 13:47-50.a
2. Iesu ese ia gwauraia uiti bona ava dikadia ena parabole ai, uhe namodia be dahaka ia laulaulaia?
2 To, Iesu ena parabole ta ese ena Basileia ai ia ida do idia lohia hebou taudia haboua gaukarana ia herevalaia. Unai be uiti bona ava dikadia ena parabole, bona Mataio karoa 13 ai ia noho. Iesu ese ia gwauraia parabole ma ta ai idia hadoa uhe be “Basileia ena sivarai” ia laulaulaia, unai parabole lalonai “uhe namodia be Basileia ena taunimanima” ia laulaulaia. (Mat. 13:19, 38) Unai be Basileia henunai do idia noho taudia ia herevalaia lasi, to “Basileia ena taunimanima,” o Basileia ai do idia lohia taudia ia herevalaia.—Roma 8:14-17; Galatia 4:6, 7 duahia.
Uiti Bona Ava Dikadia Ena Parabole
3. Parabole lalonai uma tauna ese ia davaria hekwakwanai bona ia hamaoromaoroa dalana herevalaia.
3 Parabole be inai: “Guba Basileia be uma tauna ta bamona, ena uma dekenai uiti uhena namodia ia negea lao negea mai. To taunimanima idia mahuta neganai badu tauna ia mai, ava dikadia uiti edia huanai ia hadoa, vadaeni ia raka siri. Vadaeni uiti be ia tubu bona ena anina ia atoa neganai, ava dikadia danu idia hedinarai. Vadaeni uma biaguna ena gaukara taudia ia dekenai idia lao, idia gwau, ‘Aiemai biaguna e, uhe namodia oiemu uma dekenai oi hadoa, ani? To harihari ava dikadia be edeseni dekena amo idia mai?’ “Ia haere, ia gwau, ‘Inai be badu tauna ta ena gaukara.’ Ena gaukara taudia ese idia nanadaia, idia gwau, ‘Oi ura ai ragaia, o?’ Ia gwau, ‘Lasi, ava dikadia umui ragaia neganai uiti danu umui ragaia nega tamona garina. Do idia noho, do idia tubu nega tamona, ia lao bona uiti utua neganai. Vadaeni lau ese utua taudia do lau hamaorodia, lau gwau, “Ava dikadia umui haboua guna, umui kwatua, lahi dekenai gabua totona, to uiti be egu aniani rumana dekenai do umui haboua.”—Mat. 13:24-30.
4. (a) Iesu ese parabole lalonai ia herevalaia tauna be daika? (b) Iesu be edena negai bona edena dala ai hadoa gaukarana ia hamatamaia?
4 Uma dekenai uiti uhe namodia ia negea lao negea mai tauna be daika? Iesu be gabeai ena hahediba taudia dekenai unai henanadai ena haere ia henia: “Uiti uhena namodia ia negea lao negea mai tauna be Taunimanima ena Natuna.” (Mat. 13:37) Iesu, “Taunimanima ena Natuna” be tanobada ai lagani toi mai kahana lalonai haroro gaukara ia karaia neganai, tano ia hegaegaelaia hadohado totona. (Mat. 8:20; 25:31; 26:64) Bena Pentekoste 33 C.E. ia matamaia negana amo, uhe namodia—“Basileia ena taunimanima”—ia hadoa matamaia. Unai hadoa gaukarana be Iesu, Iehova ena gwaukau tauna, ese lauma helaga be ena hahediba taudia latanai ia bubua negana ai ia matamaia, bona idia be Dirava ena natudia ai idia lao.b (Kara 2:33) Unai uhe namodia be idia mage vadaeni. Unai uhe namodia ia hadoa ena badina be: Iesu ese gabeai ia ida Basileia lalonai do idia lohia taudia ia haboudia totona.
5. Parabole lalonai inai tauna be daika, bona ava dikadia be daidia ia laulaulaia?
5 Inai tauna be daika, bona ava dikadia be daidia? Iesu ese ita ia hadibaia inai tauna be “Satani.” “Ava dikadia be Satani ena taunimanima.” (Mat. 13:25, 38, 39) Iesu be ava dikana korikorina ta ia herevalaia. Unai ava be mai ena poisini bona ia do matamata neganai ena toana be uiti bamona. Unai ese sibona idia gwauraia Keristani taudia—idia gwau idia be Basileia ena taunimanima, to huahua namona idia havaraia lasi—ia laulaulaia! Unai Keristani koikoi taudia idia gwau idia be Keriso murinai idia raka, to lasi idia be Satani Diabolo ena “garana” taudia.—Gen. 3:15, BHğ.
6. Ava dikadia be edena negai idia tubu matamaia, bona unai negai edena dala ai taunimanima idia “mahuta”?
6 Ava dikadia bamona Keristani taudia be edena negai idia hedinarai? Iesu ia gwau: “Taunimanima idia mahuta neganai.” (Mat. 13:25) Unai be edena nega ia herevalaia? Unai henanadai ena haere be aposetolo Paulo ese Efeso elda taudia dekenai ia gwauraia herevana ai ita davaria diba: “Badina be lau diba, umui lau rakatania murinai, uda sisia dikadia umui emui huanai dohore idia mai, bona mamoe orea do idia hadikaia. Emui huanai tatau haida do idia toreisi, hereva koikoi do idia gwauraia, bona diba tahua taudia do idia hakaua kerere.” (Kara 20:29, 30) Paulo ese unai elda taudia ia hadibaia idia gima noho be gau badana. Aposetolo taudia be aposteit karadia idia “koua,” to idia mase murinai Keristani taudia momo idia gima lasi. (2 Tesalonika 2:3, 6-8 duahia.) Unai negai aposteit karana ia matamaia.
7. Uiti haida be ava dikadia ai idia lao, a? Gwauraia hedinarai.
7 Iesu ia gwau lasi uiti be ava dikadia ai do idia lao, to ava dikadia be uiti huanai do idia tubu. Unai dainai, unai parabole be Keristani taudia momokanidia ese hereva momokani idia rakatania karana ia herevalaia lasi. To, ia hahedinaraia Satani ia ura bada kara dika taudia be Keristani kongrigeisen lalonai idia vareai. Aposetolo Ioane ia buruka neganai, unai aposteit karadia o Dirava gwau-edeede henia karana idia hedinarai matamaia.—2 Pet. 2:1-3; 1 Ioa. 2:18.
“Do Idia Tubu Nega Tamona, Ia Lao Bona Uiti Utua Neganai”
8, 9. (a) Dahaka dainai Iesu idia kamonai henia taudia ese Biaguna ena hereva ena gaukara taudia dekenai idia lalopararalaia? (b) Edena dala ai uiti bona ava dikadia idia tubu hebou?
8 Gaukara taudia ese ia vara hekwakwanai be edia Biaguna dekenai idia gwauraia bona ia idia nanadaia: “Oi ura ai ragaia, o?” (Mat. 13:27, 28) Reana Biaguna ena haere dekenai do ita hoa. Ia hamaorodia ava dikadia do idia ragaia lasi, to uiti ida do idia tubu hebou ela bona utua negana ia ginidae. Iesu ena hahediba taudia be unai hahegani idia lalopararalaia. Idia laloparara uiti bona unai ava dikadia edia toana be hegeregere dainai, idia kokia be auka. Danu, uma gaukara idia diba taudia idia laloparara ava dikadia edia ramuna be uiti ida idia tubu hebou.c Unai dainai, Biaguna ese idia ia hamaoroa ava dikadia do idia kokia lasi ela bona utua negana ia ginidae!
9 Unai hegeregerena, lagani momo lalonai, Kerisendom ena dubu idauidau be ava idauidau idia hatubua—ginigunana be Roman Katolik bona Otodoks dubu bona gabeai Protestan orea momo idia hedinarai. Unai negai danu, uhe namodia haida be uma ena kahana momo dekenai idia tubu. Unai haheitalai lalonai ruma tauna be mai haheauka ida ia naria ela bona uiti utua negana ia ginidae.
Idia Naria Noho Gogoa Negana
10, 11. (a) Gogoa gaukarana be edena negai ia matamaia? (b) Edena dala ai uiti namodia ese ia laulaulaia gaudia be Iehova ena ruma ai idia haboua?
10 Iesu be ita ia hamaoroa: “Uiti utua negana be tanobada ena dokona. Utua taudia be aneru.” (Mat. 13:39) Inai tanobada dikana ena dokona ai, hapararaia gaukarana do ia vara—Basileia ena natudia do idia haboua bona ava bamona taudia amo idia hapararaia. Petero be unai ia herevalaia neganai, ia gwau: “Dirava ena Kota Badana ena nega be ia ginidae vadaeni, bona Dirava ese iena orea taudia do ia kota henidia guna. To bema ita do ia kota henia guna, Dirava ena Sivarai Namona idia abidadama henia lasi taudia edia dokona be edena bamona?”—1 Pet. 4:17.
11 Tanobada dikana ena dokona ia matamaia murinai, o “tanobada ena dokona” ai, sibona idia gwauraia Keristani taudia momokanidia—herevana idia be “Basileia ena taunimanima” o “Satani ena taunimanima”—edia hahemaoro negana ia matamaia. Babulonia Badana do ia moru “guna,” “bena” Basileia ena taunimanima haboua gaukarana be gogoa negana ai ia matamaia. (Mat. 13:30, NW ) To edena dala ai uiti namodia be Iehova ena ruma dekenai idia haboua? Unai uiti namodia be Keristani kongrigeisen ai idia haboua, unuseniai Dirava ena lalonamo idia abia bona Ia gimadia, eiava guba ena helaro idia abia.
12. Gogoa gaukarana ena daudau be edena bamona?
12 Unai hahemaoro negana be edena nega ai do ia ore? Iesu be “uiti utua neganai” ia gwauraia, unai amo ia hahedinaraia utua negana be daudau. (Apok. 14:15, 16) Horoa taudia ta ta edia hahemaoro negana be inai nega dokona ai ia vara noho. Unai do ia vara ela bona idia ibounai edia namba ia guguru.—Apok. 7:1-4.
13. Edena dala ai ava bamona taudia ese taunimanima ia hahekwakwanaia, bona edena dala ai taravatu idia utua?
13 Daidia be Basileia amo do idia kokia, bona edena dala ai unai taudia ese taunimanima idia hakaua kerere bona taravatu idia utua? (Mat. 13:41, NW ) Lagani handred momo idia ore vadaeni, ava dikadia—Kerisendom ena pris bona pasto taudia unai—ese taunimanima milioni momo idia koia noho. Idia be Dirava idia matauraia lasi hahediba herevadia, “taunimanima idia hahekwakwanaia gaudia,” amo taunimanima idia koia noho, hegeregere hel lahina ai hisihisi do idia abia hanaihanai, bona daradara ia havaraia Toi Tamona hahediba herevana. Tomadiho gunalaia taudia momo be edia orea taudia dekenai haheitalai namona idia hahedinaraia lasi, badina inai tanobada idia tura henia bona matabodaga karadia idia habadaia. (Iam. 4:4) Danu, Kerisendom be edia orea taudia idia karaia matabodaga karadia idia abia dae. (Iuda 4 duahia.) Ena be unai bamona idia karaia, to mai koikoi ida idia hahedinaraia idia be Dirava idia badinaia noho. Basileia ena taunimanima be idia moale bada, badina ava bamona taudia bona edia hahediba hereva koikoidia idia dadaraia!
14. Edena dala ai ava dikadia bamona taudia idia tai bona edia isena idia koria auka masemase?
14 Edena dala ai ava dikadia bamona taudia idia tai bona edia isena idia koria auka masemase? (Mat. 13:42) “Satani ena taunimanima”—ava dikadia—be hisihisi idia davaria, badina “Basileia ena taunimanima” ese edia koikoi karadia idia hahedinaraia. Danu, unai ava dikadia be edia dubu taudia ese idia durua lasi bona edia naria taudia idia boio dainai idia lalohisihisi bada.—Isaia 65:13, 14 duahia.
15. Edena dala ai ava dikadia be lahi dekenai idia gabua ore?
15 Edena dala ai ava dikadia idia haboua, bona lahi dekenai idia gabua ore? (Mat. 13:40) Unai ese ava dikadia dekenai do ia vara gaudia ia hahedinaraia. Lahi siahuna lalonai do idia negea vareai ese ia hahedinaraia idia be do idia ore vaitani. (Apok. 20:14; 21:8) Ava dikadia ese idia laulaulaia Keristani taudia be ‘hisihisi badana’ lalonai do idia ore momokani.—Mat. 24:21.
“Tamana Ena Basileia Lalonai Do Idia Diaridiari, Dina Bamona”
16, 17. Malaki ese Dirava ena dubu ia herevalaia neganai dahaka ia perovetalaia, bona edena dala ai ia guguru matamaia?
16 Edena nega ai uiti bamona taudia “do idia diaridiari, dina bamona”? (Mat. 13:43) Malaki be Dirava ena dubu hagoevaia karana ia herevalaia neganai, ia gwau: “ ‘Unai neganai Lohiabada, umui tahua noho Diravana be nega tamona iena Dubu Helaga dekenai do ia mai. Lauegu hereva do ia gwauraia Tauna, umui ese umui naria noho, bona umui ura henia noho Tauna, be do ia ginidae. Bona ia ese egu gwauhamata taravatuna ena hereva do ia gwauraia. To ia be do ia ginidae neganai daika be do ia goada noho? Bona do ia hedinarai neganai, daika do ia gini diba? Badina ia be sopu goadana bamona, dabua mirona huria gauna. Bona ia be golo ia hagoevaia ena lahi bamona. Ia be do ia mai, taunimanima do ia kota henidia, tau ta ese lahi dekenai siliva ia hamanadaia bona hagoevaia bamona. Io, Lohiabada ena hereva gwauraia Tauna ese hahelagaia taudia do ia hagoevaia, tau ta ese golo bona siliva ia hagoevaia bamona. Unai neganai, idia ese boubou gaudia maorodia Lohiabada ena vairana dekenai do idia mailaia.’ ”—Mal. 3:1-3.
17 Hari inai negai, unai peroveta herevana be lagani 1918 ai ia guguru matamaia, unai negai Iehova bona ena “hereva gwauraia tauna” Iesu Keriso be lauma dubuna sekea totona idia mai. Malaki ese do ia vara gauna ia gwauraia: “Unai neganai lauegu kara ena idau do umui itaia lou, kara maoromaoro taudia dekenai edena bamona do lau karaia, bona kara dika taudia dekenai edena bamona do lau karaia. Oibe, do umui itaia Dirava ena gaukara idia karaia, bona iena gaukara idia karaia lasi taudia dekenai, dahaka do ia vara.” (Mal. 3:18) Keristani taudia momokanidia edia gaukara idia habadaia dainai, unai ese ia hahedinaraia gogoa gaukarana be ia matamaia vadaeni.
18. Daniela ese iseda nega ia herevalaia neganai, dahaka ia perovetalaia?
18 Peroveta tauna Daniela ese iseda nega ia herevalaia, ia gwau: “Dirava ena aonega taudia be do idia diaridiari namo herea, dina bamona. Dala maoromaoro be taunimanima momo dekenai idia hadibaia taudia be do idia hururu mai diari namona danu, hisiu bamona, ela bona hanaihanai.” (Dan. 12:3) Dina bamona idia diaridiari taudia be daidia? Idia be Dirava ese ia abia hidi horoa Keristani taudia, idia be Iesu ese uiti bona ava dikadia ena parabole lalonai ia herevalaia uiti namodia! Hutuma bada taudia edia namba ia bada ia lao karana ese ia hahedinaraia sibona idia gwauraia Keristani taudia be ava dikadia bamona idia “ragaia” noho. Hutuma bada taudia be lauma Israela ena orena taudia idia bamoa neganai, idia be unai Basileia henunai do idia noho bona tanobada diburana lalonai do idia diaridiari.—Sek. 8:23; Mat. 5:14-16; Fili. 2:15.
19, 20. “Basileia ena taunimanima” be mai edia ura ida dahaka idia naria noho, bona stadi gabena ai dahaka do ita herevalaia?
19 Hari inai negai, “Basileia ena taunimanima” be guba helarona idia naria noho. (Roma 8:18, 19; 1 Kor. 15:53; Fili. 1:21-24) To idia naria noho lalonai, namona be Dirava idia abidadama henia noho, dina bamona idia diaridiari noho, bona “Satani ena taunimanima” amo idia idau be gau badana. (Mat. 13:38; Apok. 2:10) Iseda nega lalonai ava dikadia kokia gaukarana ita itaia dainai ita moale!
20 To, Basileia ena taunimanima bona unai Basileia henunai do idia noho hanaihanai hutuma bada taudia edia hetura karana be edena bamona? Stadi gabena ese unai henanadai do ia haerelaia.
[Footnotes]
a Unai haheitalai o parabole amo diba ma haida oi abia totona, Gima Kohorona, July 15, 2008, rau 12-21 oi itaia.
b Inai parabole ai, unai hadoa gaukarana be haroro bona hahediba taudia halaoa gaukarana ai Dirava ese horoa Keristani taudia ia makaia karana ia laulaulaia lasi. Iesu be uma dekenai idia hadoa uhe namona ia herevalaia neganai, ia gwau: “Uhe namodia be Basileia ena taunimanima” [ia gwau lasi “ai do idia lao.”] Unai uhe hadoa gaukarana be inai tanobada ai Basileia ena natudia horoa karana ia herevalaia.
c Ava dikadia edia ramuna be uiti edia ramuna ida idia tubu hebou dainai, bema idia kokia haraga uiti haida do idia kokia diba danu.—Insight on the Scriptures, Volium 1, rau 1178 itaia.
Oi Laloatao, A?
Iesu ena uiti bona ava dikadia ena parabole ai, inai kahana idauidau edia anina be dahaka?
• Uiti uhe namodia
• Uhe ia hadoa tauna
• Uhe hadoa gaukarana
• Inai tauna
• Ava dikadia
• Uiti gogoa negana
• Aniani rumana
• Idia tai bona edia isena idia koria auka masemase
• Lahi badana
[Pictures on page 20]
Uhe namodia hadoa gaukarana be Pentekoste 33 C.E. ai ia matamaia
[Picture on page 23]
Laulau dalanai, uiti be Iehova ena aniani haboua rumana lalonai idia haboua
[Credit Line]
Pictorial Archive (Near Eastern History) Est.