Inai Tanobada Ena Toana Ia Idau Ia Lao
“Varavara taudia e, lauegu hereva ena anina be inai: Nega be kwadogi.”—1 KORINTO 7:29.
1, 2. Tanobada dekenai dahaka gaudia idia idau be emu mauri lalonai oi itaia vadaeni?
TANOBADA ai dahaka gaudia idia idau be emu mauri lalonai oi itaia vadaeni? Idia haida oi gwauraia diba, a? Hegeregere, medikol saiens dekenai gau namodia haida idia karaia. Edia tahua gaukarana dainai, tano haida ai taunimanima edia mauri lagani ena averes idia habadaia, lagani 1900 lalonai taunimanima edia mauri lagani be 50 henunai, to hari edia mauri lagani be 70 idia hanaia diba! Danu, reidio, televisen, mobael telefon bona fax masini gaukaralaia namonamo daladia edia namo ita laloa. Ma danu edukeisen, trenspot, bona taunimanima edia maoro matauraia taravatudia idia hanamoa, unai ibounai ese taunimanima milioni momo edia mauri idia durua.
2 Momokani, unai ibounai lasi be namo idia havaraia. Ita itaia taravatu utua karana ia bada, kara maoromaoro taravatudia badinaia karana ia keru, bona drag gaukaralaia kerere karana, headava hadokoa karana, gau ibounai edia davana bona terorist karana idia bada daekau dainai dika bada idia havaraia. Herevana gau haida idia idau bona haida be lasi, to aposetolo Paulo ese idaunegai ia torea herevana do oi abia dae: “Inai tanobada, hari ia noho toana bamona, be kahirakahira do ia ore.”—1 Korinto 7:31.
3. Paulo ia gwau “inai tanobada, hari ia noho toana bamona, be kahirakahira do ia ore,” unai hereva ena anina be dahaka?
3 Paulo ese unai hereva ia gwauraia neganai, ia ese tanobada be platfom ta danu ia hahegeregerea. Unai platfom dekenai drama taudia—politikol, tomadiho bona ladana bada taudia—idia hedinarai, edia kahana idia karaia, bona idia raka oho bena ma haida ese edia gabu idia abia. Lagani momo lalonai unai bamona ia vara. Nega gunadia ai, lohia besena ta be reana lagani momo—reana lagani handred haida lalonai—do ia lohia, bona gau momo idia idau haraga lasi. Hari be unai bamona lasi, ladana bada tauna ta idia hamasea neganai mauri ia idau haraga diba! Oibe, inai nega dikana lalonai, ita diba lasi dahaka be kerukeru do ia vara.
4. (a) Tanobada ai idia vara gaudia dainai, Keristani taudia ese dahaka idia laloa namonamo be namo? (b) Dahaka hamomokania gaudia rua be hari do ita herevalaia?
4 Bema platfom ta ese tanobada ia laulaulaia bona drama taudia ese tanobada ena lohia taudia idia laulaulaia, vadaeni Keristani taudia be drama idia itaia taudia.a To “idia be tanobada ena lasi” dainai, unai drama eiava drama idia karaia taudia idia laloa bada lasi. (Ioane 17:16) To, mai moale ida idia ura drama ena dokona ena toana—ena dokona dika hereana—idia itaia, badina idia diba inai tanobada dikana ia ore guna be namo, bena nega daudau idia naria noho kara maoromaoro tanobada matamatana be Iehova ese do ia havaraia.b Unai dainai, nega dokona ai ita noho bona kahirakahira tanobada matamatana do ia ginidae karana idia hahedinaraia gaudia rua ita stadilaia be namo. Idia be (1) Baibel ena nega duahia karana bona (2) tanobada ena toana ia dika ia lao karana.—Mataio 24:21; 2 Petero 3:13.
Hehuni Gauna ta Ena Anina Ia Hedinarai!
5. “Idau bese edia nega” be dahaka ia herevalaia, bona dahaka dainai idia be mai anina bada ita dekenai?
5 Nega duahia karana be, nega ta lalonai idia vara gaudia stadilaia karana. Iesu ia gwauraia negana lalonai, tanobada ena lohia taudia be platfom ai do idia hedinarai bona Dirava ena Basileia ese do ia koudia lasi. Iesu ese unai nega ia gwauraia, “idau bese edia nega.” (Luka 21:24) Unai “nega” ena dokonai, Dirava ena guba Basileiana be siahu do ia abia, bona Iesu be ena Lohia Tauna maorona ai ia do lao. Matamanai, Iesu be ena “inai taudia bogaragidiai [do ia] lohia.” (Salamo 110:2, NW ) Bena Daniela 2:44 ia gwau bamona, unai Basileia ese taunimanima edia gavamani ibounai “do ia hamakohia, bona haorea momokani,” bona unai Basileia do ia noho ela bona hanaihanai.
6. Edena negai “idau bese edia nega” ia matamaia, unai nega ena lata be edena bamona, bona edena negai ia doko?
6 Edena negai “idau bese edia nega” do ia ore bona Dirava ena Basileia do ia lohia matamaia? Ena haere “be do hunia bamona ia lao, ela bona dokona negana” dainai, haere ita davaria totona Baibel ena nega duahia karana be gau badana. (Daniela 12:9) Unai “nega” ia kahirakahira neganai, Iehova be dala ia karaia mai edia manau Bible Student taudia dekenai haere ia hahedinaraia totona. Dirava ena lauma ena heduru dainai, idia lalo-parara lagani 607 B.C.E. ai Ierusalema idia hadikaia neganai “idau bese edia nega” ia matamaia, bona unai “nega” ena lata be lagani 2,520 hegeregeredia. Unai amo idia duahia neganai lagani 1914 idia davaria, “idau bese edia nega” ia doko unai. Danu, idia lalo-parara inai tanobada ena dokona be lagani 1914 ai ia matamaia. Oi be Bible Student tauna ta dainai, lagani 1914 davaria dalana be Baibel amo oi gwauraia hedinarai diba, a?c
7. Edena Baibel siridia ese ita do idia durua Daniela bukana ese ia gwauraia nega 7 ena matamana, ena lata, bona ena dokona ita gwauraia totona?
7 Daniela bukana ese gau ta ia hadibaia. Lagani 607 B.C.E. ai “idau bese edia nega” ia matamaia neganai, Iehova ese Babulonia ena King Nebukanesa ia gaukaralaia Ierusalema ia hadikaia totona, unai amo Ia ese unai king amo ia hahedinaraia Dirava ese taunimanima edia lohia dalana do ia koua lasi ela bona nega 7 ia laulaulaia negana ibounai do ia ore. (Esekiela 21:26, 27; Daniela 4:16, 23-25) Unai nega 7 ena lata be edena bamona? Apokalupo 11:2, 3 bona 12:6, 14 ese idia gwauraia nega toi mai kahana ta edia lata be dina 1,260 hegeregeredia. Unai dainai, dina 1,260 be nega rua ita haboua neganai nega 7 ena lata, eiava dina 2,520 ita davaria. Iena dokona be unai, a? Lasi, badina Iehova be Daniela ena negai ia noho peroveta tauna Esekiela amo unai laulau herevadia lalo-pararalaia dalana ia gwauraia hedinarai: “Dina ta be lagani ta, dina ta be lagani ta hegeregerena, oi lau henia.” (Esekiela 4:6, NW ) Unai dainai, nega 7 ena lata be lagani 2,520 hegeregeredia be maoro. Bema lagani 607 B.C.E. ai idau bese edia nega ia matamaia bona ena lata be lagani 2,520 hegeregeredia, vadaeni ita gwau diba unai nega be lagani 1914 ai do ia doko.
“Dokona Negana” Ia Hamomokania
8. Dahaka gaudia ese idia hamomokania, lagani 1914 murinai tanobada ena toana be ia dika ia lao?
8 Lagani 1914 murinai, tanobada ai idia vara gaudia ese idia hamomokania Baibel ena nega duahia karana be maoro. Iesu sibona ia gwau “tanobada dokona” ena toana haida be tuari, hitolo bona gorere. (Mataio 24:3-8; Apokalupo 6:2-8) Lagani 1914 murinai, unai gaudia be idia vara momokani. Aposetolo Paulo danu ia gwau, taunimanima ese ma haida idia kara henia karana do ia idau. Ia gwauraia gaudia ibounai be nega korikori ai ita itaia.—2 Timoteo 3:1-5.
9. Lagani 1914 murinai tanobada ena toana ia dika ia lao dainai, haida ese unai be edena bamona idia herevalaia?
9 Lagani 1914 murinai, inai tanobada ena toana be ia idau momokani, a? The Generation of 1914 bukana lalonai, Profesa Robert Wohl ia gwau: “Unai tuari amo idia roho mauri taudia idia laloa August 1914 lalonai tanobada ta ia ore bena ma ta ia matamaia.” Dr. Jorge A. Costa e Silva, World Health Organization dekenai kwara gorerena idia hanamoa oreana ena dairekta ta, ese unai ia hamomokania, ia gwau: “Iseda nega lalonai, gau momo idia idau haraga dainai lalo-metau bona lalo-hekwarahi ia havaraia, gunaguna taunimanima be unai bamona idia mamia lasi.” Unai oi mamia danu, a?
10. Edena bamona Baibel ese ita ia durua lagani 1914 murinai tanobada ena toana ia dika noho ena badina ita dibaia totona?
10 Tanobada ena toana ia hadikaia noho tauna be daika? Apokalupo 12:7-9 ese unai tauna ia gwauraia: “Guba dekenai tuari ia vara. Mikaela [Iesu Keriso] mai ena aneru momo danu ese huala [Satani Diabolo] idia tuari henia. Huala mai ena aneru momo danu ese Mikaela idia tuari henia. To huala ena goada hegeregere lasi dainai ia kwalimu lasi. Unai dainai huala mai ena aneru be dala lasi guba dekenai do idia noho. Vadaeni unai huala badana, be Dirava ena aneru ese idia negea diho. . . . Ia be tanobada taudia ibounai ia koia noho gauna.” Unai dainai, Satani Diabolo be dika bada ia havaraia noho tauna, bona lagani 1914 ai guba amo idia negea diho dainai “tanobada bona davara, madi o, nega dika bada do umui davaria! Badina be Satani ese umui dekenai ia lao vadaeni, mai ena badu dikadika. Ia badu, badina ia diba iena nega be ia kwadogi sibona.”—Apokalupo 12:10, 12.
Drama Ginigabena Do Idia Karaia Dalana
11. (a) Satani be dahaka gaudia ia gaukaralaia “tanobada taudia ibounai” ia hakaua kerere totona? (b) Satani ena ura be dahaka bona aposetolo Paulo be unai ia herevalaia?
11 Satani ia diba ena nega dokona be ia kahirakahira dainai, lagani 1914 murinai ia gaukara goada “tanobada taudia ibounai” ia hakaua kerere totona. Nega ibounai koikoi tauna badana Satani be hehuni dalanai ena gaukara ia karaia, tanobada ena platfom ai tanobada gunalaia taudia bona ladana bada taudia ia atodia, drama ena kahana idia karaia taudia ai idia lao totona. (2 Timoteo 3:13; 1 Ioane 5:19) Ia ura bada gauna ta be, taunimanima ia koidia bena do idia laloa ia ese idia ia biagua dalana ese maino korikori ia havaraia diba. Satani be ena lalo-ani karana dekenai ia kwalimu, badina ena be gau momo herea ese idia hamomokania vadaeni nega be ia dika ia lao, to taunimanima idia laloa edia noho dalana ia namo. Aposetolo Paulo ia gwau inai tanobada dikana idia do hadikaia lasi lalonai, Satani ena lalo-ani herevana ta do ia hedinarai. Ia gwau: “Inai bamona hereva, ‘Maino bona gari lasi ita noho inai,’ taunimanima idia gwauraia noho neganai, karaharaga hisihisi dika momokani bona mase do ia ginidae! Rogorogo hahine ese mara ena hisihisi ia davaria haraga bamona unai hisihisi be do ia ginidae.”—1 Tesalonika 5:3; Apokalupo 16:13.
12. Tanobada ena lohia taudia be dahaka idia karaia eda nega lalonai maino idia havaraia totona?
12 Vanegai laganidia lalonai, politikol oreadia be taunimanima edia palani idauidau idia herevalaia neganai, hanaihanai inai hereva “maino bona gari lasi ita noho” idia gwauraia danu. Idia gwau lagani 1986 be Bese Iboudiai Edia Maino Laganina, ena be unai lagani dekenai bese ibounai be maino ai idia noho lasi. Tanobada ena lohia taudia ese unai bamona idia karaia dainai 1 Tesalonika 5:3 ena hereva ia guguru, eiava Paulo ia gwau unai ibounai be nega badana ta ai do ia vara bona tanobada taudia ibounai be unai do idia itaia?
13. Paulo ese “Maino bona gari lasi ita noho” boiboina ia gwauraia neganai, do ia vara hisihisi badana be dahaka ida ia hahegeregerea, bona unai amo dahaka ita dibaia diba?
13 Nega momo Baibel ena peroveta herevadia be idia guguru murinai eiava idia guguru noho lalonai sibona edia anina ita lalo-pararalaia momokani, unai dainai do ita naria noho. To hoa gauna be, Paulo ese “Maino bona gari lasi ita noho” boiboina murinai do ia ginidae haraga hisihisina bona rogorogo hahinena ena mara ena hisihisi ia hahegeregerea. Hua 9 bamona lalonai, rogorogo sinana ta ia diba momokani ena bogana lalonai beibi be ia tubu noho. Reana ena beibi ena kudouna regena ia kamonai eiava ena bogana lalonai beibi ia marere neganai ia mamia. Reana sinana ena bogana ia kikia bamona. Unai toa idauidau be sinana dekenai idia hedinarai momo ela bona dina ta ai sinana be hisihisi badana ta ia mamia, ia hahedinaraia ia naria noho negana—beibi ena vara dinana—ia ginidae unai. To, herevana peroveta boiboina “maino bona gari lasi ita noho” be edena bamona do ia guguru, to karaharaga hisihisi badana bona moale negana—gwau-edeede kara dikana do ia ore bona tanobada matamatana do ia vara matamaia negana—do ia vara.
14. Vaira negana ai do idia vara gaudia be edena bamona edia nega korikori ai do idia vara, bona dahaka do ia havaraia?
14 Unai hisihisi badana do idia itaia kamonai Keristani taudia dekenai, unai nega be mai garina. Ginigunana be, tanobada ena king (Satani ena politikol oreadia) ese Babulonia Badana idia durua taudia (tomadiho taudia) do idia tuari henia bona hadikaia. (Apokalupo 17:1, 15-18) Unai dainai, gau ibounai do ia idau haraga, Satani ena basileia be kahana rua dekenai do ia parara, kahana ta ese ma kahana ta do ia tuari henia, bona Satani ena siahu be hegeregere lasi unai ia koua totona. (Mataio 12:25, 26) Iehova ese “ena palani” be tanobada edia king edia lalona dekenai do ia atoa, tanobada ai iena tomadiho idia inai henia taudia idia kokia totona. Tomadiho koikoi ia ore murinai, Iesu Keriso be guba ena ami oreana do ia hakaua bona Satani ena orea taudia oredia—bisinesi bona politikol taudia—do idia haorea momokani. Dokonai, Satani ena gaukara do idia hadokoa. Anina be platfom ena keten do ia moru, bona nega daudau lalonai idia karaia noho drama do ia ore.—Apokalupo 16:14-16; 19:11-21; 20:1-3.
15, 16. Inai hadibaia herevana, “nega be kwadogi,” ena anina eda mauri lalonai be dahaka?
15 Unai gau ibounai be edena negai do idia vara? Unai dina eiava hora be ita diba lasi. (Mataio 24:36) To ita diba “nega be kwadogi.” (1 Korinto 7:29) Unai dainai, gau badana be ia do noho negana ita gaukaralaia namonamo. Edena dala ai? Aposetolo Paulo ia hereva bamona, namona be anina lasi gaudia amo ‘nega namona ita hoia’ gau badadia totona bona dina iboudiai ita gaukaralaia namonamo. Dahaka dainai? “Badina be inai dina be idia dika.” Bona “Lohiabada ena ura” ita totona ita dibaia bona inai nega kwadogi sibona ia do noho be mai anina bada dainai ita gaukaralaia namonamo.—Efeso 5:15-17, NW; 1 Petero 4:1-4.
16 Ita diba kahirakahira tanobada ibounai do ia ore dainai, unai ese ita ta ta edena bamona ia hagoadaia be namo? Aposetolo Petero be iseda namo ia laloa dainai, ia gwau: “Vadaeni, umui laloa: Bema inai gau ibounai unai bamona do idia boio ore, umui be edena bamona do umui noho? Umui emui kara ibounai do idia helaga be namo, bona Dirava do umui badinaia namonamo.” (2 Petero 3:11) Ita ura unai bamona do ita karaia be namo! Petero ena aonega sisibana hegeregerena, namona be (1) iseda kara ita tahua namonamo, unai amo ita diba ia be helaga eiava lasi bona (2) Iehova ena hesiai gaukara ita karaia goadagoada neganai, nega ibounai ita hahedinaraia ia ita lalokau henia bada.
17. Edena tarapu idauidau Satani ese ia atoa dainai, abidadama Keristani taudia idia naria namonamo be namo?
17 Dirava lalokau henia karana be ita do ia gimaia inai tanobada ita tabekau henia lasi totona, badina tanobada ese iseda lalona ia veria garina. Hari idia noho gaudia ita itaia dainai, tanobada ena mauri dalana dikana ena toana namo gaudia ita ura henia karana be dika momokani. Ena be tanobada ai ita noho bona ita gaukara, to namona be tanobada ena gau namodia momo herea abia lasi ena aonega sisibana ita badinaia. (1 Korinto 7:31) Momokani, ita gaukara goada sibona ita naria namonamo totona be namo, inai tanobada ena lalo-ani gaudia ese ita idia koia garina. Inai tanobada be ena hekwakwanai hamaoromaoroa karana dekenai do ia kwalimu lasi. Do ia noho hanaihanai lasi. Dahaka dainai unai bamona ita hereva diba? Badina be Dirava ena Hereva helagana ia gwau: “Tanobada, mai ena gau dikadia, taunimanima idia ura dikadika gaudia, be kahirakahira do idia ore. To Dirava ena ura ia karaia noho tauna be do ia noho ela bona hanaihanai.”—1 Ioane 2:17.
Mauri Hereadaena be Gabeai Do Ia Vara!
18, 19. Tanobada matamatana lalonai dahaka gaudia do idia idau, bona dahaka dainai ita naria be mai anina bada?
18 Daudau lasi murinai, Iehova be Satani bona ena durua taudia do ia haorea. Unai murinai, Iehova ena hahenamo dainai, inai tanobada dikana amo idia roho mauri kamonai taudia ese tanobada ena platfom ena “toana” do idia haidaua matamaia, do ia noho hanaihanai gauna unai. Tuari ese tanobada do ia hadikaia lou lasi; “tuari be Dirava ese ia hadokoa noho, tanobada kahana ibounai dekenai.” (Salamo 46:9) Aniani do ia ore lasi, badina “koni momo herea, be tano dekenai do ia vara namonamo. . . . uiti bona aniani avadia do idia tubu namonamo.” (Salamo 72:16) Dibura rumadia, pulisi steiseni, mahuta hebou karana amo idia vara daihanai goreredia, drag hoihoilaia oreadia edia biagudia, headava hadokoa ena kota, bankrap hamaoromaoroa daladia, bona terorist karadia do idia ore.—Salamo 37:29; Isaia 33:24; Apokalupo 21:3-5.
19 Mase guria gabuna ai ta do ia noho lasi bona toreisi lou taudia bilioni momo—drama taudia momo herea—be do idia noho. Uru ta be ura ma ta danu do idia lalo-tamona bona nega daudau lalonai idia parara taudia ese edia lalokau taudia do idia rosia neganai be moale bada gauna! Dokonai, taunimanima ibounai ese Iehova do idia tomadiho henia. (Apokalupo 5:13) Gau ibounai idia haidaua momokani neganai, tanobada hegegemadai paradaiso do ia vara. Unai tanobada ena toana ibounai oi laloa namonamo neganai, emu hemami be edena bamona? Unai ese emu lalona ia veria dainai, do oi gwau ‘nega daudau lalonai unai gauna totona lau naria, to lau naria be mai anina bada!’
[Footnotes]
a Siri ma haida dekenai, Paulo ese horoa Keristani taudia ia herevalaia neganai, ia gwau tanobada taudia “ibounai ese edia matana dekenai ai do idia itaia, taunimanima bona aneru danu.”—1 Korinto 4:9.
b Hegeregere, Daniela 11:40, 44, 45 ese ia herevalaia not kahana ena king ena hereva ma haida oi dibaia totona, Daniela Ena Peroveta Herevana bukana, rau 280-1 itaia.
c Baibel lalonai ia hedinarai, Ierusalema ia moru bena lagani 70 idia ore murinai, idia abia mauri Iuda taudia be do idia giroa lou, unai be lagani 537 B.C.E. dekenai. (Ieremia 25:11, 12; Daniela 9:1-3) “Idau bese edia nega” dekenai hereva ma haida oi diba totona, Iehova ena Witnes taudia ese idia halasia bukana, Buka Helaga Herevalaia, rau 80-2 itaia.
Edena Bamona Do Oi Haere?
• Aposetolo Paulo ena hereva, “inai tanobada, hari ia noho toana bamona, be kahirakahira do ia ore,” be edena bamona iseda nega lalonai ia momokani?
• Baibel ena nega duahia karana ese “idau bese edia nega” ena dokona be edena bamona ia herevalaia?
• Edena dala ai tanobada ena toana ia idau karana ese ia hamomokania “nega dokona” be lagani 1914 ai ia matamaia?
• “Nega be kwadogi” ese ita edena bamona ia hagoadaia be namo?
[Picture on page 26]
Dokonai—hehuni gauna ta ena anina ia hedinarai!