Iehova be Ena Taunimanima Ia Hamauria Diba
“Iehova ese ia idia badinaia taudia . . . hamauridia dalana ia diba.”—2 PET. 2:9.
EDENA BAMONA ITA DIBA IEHOVA BE . . .
do idia vara gaudia edia nega ia biagua ena ura ia hagugurua totona?
ia noho hegaegae ena taunimanima ia hamauria totona?
hisihisi badana ai do idia vara gaudia ia diba?
1. “Hisihisi badana” ai dahaka do ia vara?
IEHOVA ese Satani ena tanobada do ia hadikaia ore negana be ita diba lasi, to do ia mai haraga. (1 Tes. 5:2, 3) “Lohiabada ena dina badana” ia vara neganai, taunimanima be do idia daradara bada. (Sep. 1:14-17) Hisihisi bona lalometau gaudia momo do idia vara danu. Baibel ia gwau, “hisihisi badana do ia vara, tanobada ena matamaia negana amo ema bona hari, unai bamona hisihisi ta ia vara lasi.”—Mataio 24:21, 22 duahia.
2, 3. (a) Hisihisi badana ena dokonai Satani be dahaka do ia karaia? (b) Dahaka ese eda abidadama Iehova dekenai ia hagoadaia diba?
2 Esekiela ia peroveta hisihisi badana ena dokonai, Satani, “Goga, Magoga tano tauna” ese Dirava ena taunimanima do ia tuari henidia. “Bese idauidau edia tuari taudia” be “ori koremakorema ese tano ia koua bamona” do idia mai Dirava ena taunimanima idia tuari henia totona. (Ese. 38:2, 14-16) Tanobada ena orea ta ese Iehova ena taunimanima do ia durua lasi. Unai dainai, Dirava ese ia hamauridia totona ia idia abidadama henia be gau badana. Edia inai taudia idia mai neganai, Iehova ena taunimanima be dahaka do idia karaia?
3 Bema oi be Iehova ena hesiai tauna ta, oi abia dae momokani Iehova ese hisihisi badana ai ena taunimanima do ia hamauria, a? Aposetolo Petero ia gwau: “Iehova ese ia idia badinaia taudia be hahetoho amo ia hamauridia dalana ia diba, to kara maoromaoro lasi taudia ia guidia, ena hahemaoro negana ai ia hadikadia ore totona.” (2 Pet. 2:9) Guna Iehova ese ena taunimanima ia hamauria sivaraidia ita laloa dobu neganai, eda abidadama do ia hagoadaia. Mani sivarai toi ita herevalaia.
ABATA AMO IA ROHO MAURI
4. Abata ia do mai lasi neganai, Noa bona ena ruma bese taudia be dahaka idia karaia guna be namo?
4 Sivarai ginigunana be, Noa ena negai ia vara Abata ena sivarai. Noa bona ena ruma bese be Abata idia naria noho lalonai gau haida idia karaia guna be namo. Hegeregere, lagatoi badana idia haginia, bona animal be lagatoi lalonai idia hakaua vareai. Genese bukana ese ia hahedinaraia, Iehova be ia naria lasi ela bona Noa be lagatoi ia karaia haorea bena Abata do ia havaraia negana ia makaia. To, Iehova ese Abata do ia havaraia negana be idaunegai ia makaia vadaeni. Edena bamona unai ita diba?
5. Genese 6:3 ai, Iehova be dahaka abia hidi ia karaia, bona edena negai unai ia karaia?
5 Baibel ia gwau Iehova be guba dekenai abia hidi ta ia karaia. Genese 6:3 ia gwau: “Egu lauma be nega ibounai taunimanima edia lalonai do ia noho lasi, badina idia be hidio sibona. Hari ia lao, edia mauri lagani be dohore lagani 120 sibona.” Iehova be unai ia gwauraia neganai, ia be taunimanima edia mauri lagani ena daudau ia herevalaia lasi. To, tanobada ai kara dika do ia kokia negana ia herevalaia.a Lagani 2370 B.C.E. ai Abata ia vara. Anina be lagani 2490 B.C.E. ai Dirava ese Abata do ia havaraia negana ia abia hidi. Unai nega ai, Noa ena mauri lagani be 480. (Gen. 7:6) Lagani 20 murinai (2470 B.C.E.), Noa ena natuna roboana Sema ia vara. (Gen. 5:32) Noa ena natudia toi idia vara murinai, lagani 100 idia do noho bena Abata do ia vara. To, Iehova be Noa ese do ia karaia gaukarana bona edena dala ai unai gaukara ese taunimanima do ia hamauria be Noa dekenai ia do hadibaia lasi. Edena nega ai Dirava ese Noa ia hadibaia?
6. Edena negai Iehova ese Noa ia hamaoroa lagatoi do ia haginia?
6 Toana be Iehova ia naria ela bona Noa ena natudia idia vara, bena do Ia karaia gaudia be Noa dekenai ia hadibaia. Edena bamona unai ita diba? Baibel ia gwau Dirava ese Noa ia hamaoroa lagatoi do ia haginia neganai, Noa ena natudia be idia bada bona idia headava vadaeni. Iehova ia gwau: “Gwauhamata oi dekenai do lau karaia, bona do lau hamomokania. Lagatoi lalonai do oi guia, oi bona oiemu adavana, oiemu natuna memero, bona edia adavadia.” (Gen. 6:9-18) Unai dainai, ita gwau diba Noa be lagatoi do ia haginia herevana ia abia neganai, lagani 40 o 50 idia do noho bena gabeai Abata do ia vara.
7. (a) Noa bona ena ruma bese be edena dala ai edia abidadama idia hahedinaraia? (b) Dirava be edena negai Noa ia hamaoroa Abata do ia vara?
7 Noa bona ena ruma bese be lagatoi idia haginia neganai, reana idia be Dirava ese Abata do ia havaraia dalana bona negana idia laloa. Ena be abata ena mai negana idia diba lasi, to Iehova idia abidadama henia bona idia gaukara noho. Baibel ia gwau: “Noa ese unai bamona ia karaia, Dirava ena hereva ibounai hegeregere.” (Gen. 6:22) Dokonai, Iehova ese Noa ia hamaoroa dina seven murinai Abata do ia vara. Unai ese Noa bona ena ruma bese dekenai nega ia henia animal idauidau be lagatoi lalonai idia hakaua vareai totona. “Noa ena mauri lagani be 600 neganai, hua iharuana ena dina 17” ai medu ia diho matamaia.—Gen. 7:1-5, 11.
8. Abata ena sivarai ese dahaka ia hamomokania?
8 Abata ena sivarai ese ia hamomokania, Iehova be ena taunimanima do ia hamauria negana bona ia karaia dalana ia diba danu. Inai tanobada dikana ena dokona be ia kahirakahira vadaeni dainai, ita abia dae momokani Iehova be ia makaia “dina bona hora” ai ena ura do ia hagugurua.—Mat. 24:36; Habakuku 2:3 duahia.
DAVARA KAKAKAKANA AI IA HAMAURIDIA
9, 10. Edena dala ai Iehova be Aigupito taudia ia tarapua?
9 Abata ena sivarai amo ita diba, Iehova be do idia vara gaudia edia nega ia biagua unai amo ena ura ia hagugurua diba. Do ita herevalaia sivarai iharuana ese ia hahedinaraia Iehova ita abidadama henia diba. Iehova ena siahu be bada bona ia gaukaralaia diba ena taunimanima ia hamauridia bona ena ura ia hagugurua totona. Oibe, Iehova be ia noho hegaegae ena taunimanima ia hamauria totona. To, nega haida Iehova be ena taunimanima ia durua haraga lasi, badina ia ura ena inai taudia ia tarapua. Hegeregere, Iehova ese Israela taudia be Aigupito ena igui amo ia ruhadia neganai, unai bamona ia karaia.
10 Unai nega ai, Israela taudia milioni toi bamona be Aigupito idia rakatania. Iehova ese Mose ia hamaoroa Israela taudia be tano gagaena dekenai do ia hakaudia lao, unai dainai Farao ia laloa idia boio. (Esodo 14:1-4 duahia.) Israela taudia be Davara Kakakakana ai idia ginidae neganai, Farao bona ena ami be edia murinai idia heau lao. Toana be Israela taudia be dala lasi idia heau mauri totona. (Eso. 14:5-10) To, dika idia davaria lasi, badina Iehova be ia noho hegaegae idia ia hamauria totona.
11, 12. (a) Edena dala ai Iehova ese Israela taudia ia durua bona dahaka ia vara? (b) Unai sivarai amo dahaka ita dibaia?
11 Israela taudia ia hakaua “ori” be edia murina kahanai ia lao, bona Aigupito taudia edia dala ia koua. Unai ori ese Aigupito taudia dekenai dibura ia havaraia, to Israela taudia dekenai diari ia henia. (Esodo 14:19, 20 duahia.) “Hanuaboi ena hora ibounai be lai ia toa, bona davara be tano kaukau Lohiabada ese ia halaoa. Vadaeni Israela taudia ese tano kaukauna dekenai davara idia raka hanaia.” Ena be Israela taudia be metairametaira idia raka, bona Aigupito taudia be kariota amo idia heau haraga, to Israela taudia idia davaria lasi badina Iehova be idia totona ia tuari. “Ia ese daradara bada herea ia havaraia idia dekenai. Edia kariota edia uili be idia diho miri dekenai, vadaeni kariota idia heau namonamo lasi.”—Eso. 14:21-25.
12 Israela taudia be kone kahanai idia ginidae neganai, Iehova ese Mose ia hamaoroa: “Oiemu imana be davara ena ataiai ma oi atoa maoromaoro, ranu do ia giroa lou Aigupito taudia edia latanai, bona kariota edia latanai, bona hosi guia taudia edia latanai.” Aigupito tuari taudia be idia heau gwauraia neganai, Iehova ese “ia negedia davara lalonai,” bona idia ibounai be “ranu ese ia koua, ta ia mauri lasi.” (Eso. 14:26-28) Unai ese ia hahedinaraia Iehova be mai ena siahu bada, dika idauidau amo ena taunimanima ia hamauria totona.
HAIDA BE IERUSALEMA AMO IDIA ROHO MAURI
13. Keristani taudia dekenai Iesu be dahaka hadibaia herevana ia gwauraia?
13 Do ita herevalaia sivarai ihatoina be, Roma tuari taudia ese Ierusalema idia hadikaia ena sivarai. Inai sivarai ese ia hahedinaraia, Iehova be ia diba edena dala ai gau ta do ia vara iena ura ia hagugurua totona. Ierusalema idia do hadikaia lasi neganai, Iehova be Iesu amo Ierusalema bona Iuda Keristani taudia idia heau mauri dalana ia hadibaia. Iesu ese ia hamaorodia bema idia itaia “gabu ia hadikaia gau dika rohorohona” “be helaga gabuna dekenai ia gini,” namona be “ororo dekenai do idia heau lao.” (Mat. 24:15, 16) To, edena bamona do idia diba Iesu ese ia perovetalaia gauna be ia guguru noho?
14. Iesu ena peroveta herevana ena anina be edena bamona ia hedinarai?
14 Lagani momo murinai Iesu ena peroveta herevana ena anina ia hedinarai. Lagani 66 C.E. ai, Cestius Gallus ese Roma tuari taudia ia abidia lao Ierusalema dekenai, gwau-edeede Iuda taudia edia dagedage karana idia koua totona. Gwau-edeede Iuda taudia be dubu helaga ai idia komu neganai, Roma tuari taudia ese dubu helaga ena haba idia hamakohia bona idia vareai. Unai nega ai, Keristani taudia be Iesu ena peroveta herevana idia laloa. Idia itaia Roma tuari taudia be Ierusalema ena dubu helaga ena magu badinai edia fleg idia abia loaloa neganai, idia laloparara unai be “helaga gabuna dekenai ia gini” “gau dika rohorohona.” Unai be nega namona Keristani taudia be ‘ororo dekenai idia heau lao’ totona. To, Roma tuari taudia ese hanua idia hagegea dainai, edena bamona hanua do idia rakatania? Idia laloa lasi gauna ta ia vara.
15, 16. (a) Iesu be Keristani taudia dekenai dahaka hadibaia herevana ia henia? Dahaka dainai idia badinaia be gau badana? (b) Ita roho mauri totona dahaka ita karaia be namo?
15 Cestius Gallus bona ena tuari taudia be Ierusalema idia rakatania bona edia hanua dekenai idia giroa lou neganai, gwau-edeede Iuda taudia ese idia luludia lao. Roma tuari taudia bona gwau-edeede Iuda taudia be Ierusalema idia rakatania dainai, unai be nega namona Keristani taudia idia heau mauri totona. Iesu ia gwau kohu ta do idia abia lasi bona hanua idia rakatania haraga be namo. (Mataio 24:17, 18 duahia.) Dahaka dainai Iesu ena hereva idia badinaia be gau badana? Badina gwau-edeede Iuda taudia be dina haida murinai Ierusalema dekenai idia giroa lou, bona Ierusalema bona Iuda taudia idia doria edia orea lalonai idia vareai totona. Iuda taudia haida be orea maragidia idia karaia bona ta ta idia tuari henia. Unai dainai Keristani taudia ese Ierusalema idia rakatania be auka. Lagani 70 C.E. ai, Roma tuari taudia be Ierusalema dekenai idia giroa lou neganai, heau mauri dalana ta be lasi. (Luka 19:43) Hanua ai idia do noho taudia be dala lasi idia heau mauri totona! To, Iesu ena sisiba idia badinaia Keristani taudia be idia roho mauri. Idia mamia momokani Iehova be ena taunimanima ia hamauria diba. Unai sivarai amo dahaka ita dibaia?
16 Hisihisi badana ai, Keristani taudia ese Iehova ena Hereva bona ena orea amo idia abia hadibaia herevadia idia badinaia be gau badana. Hegeregere, Iesu be Keristani taudia ia hadibaia “ororo dekenai do idia heau lao.” Hisihisi badana ai, ita danu be unai bamona hadibaia hereva do ita abia. To, edeseni do ita heau lao? Unai ita do diba lasi.b To, ita diba momokani Iehova be nega maorona ai ita dekenai hadibaia hereva do ia henia. Bema unai hadibaia herevadia ita badinaia, ita roho mauri diba. Unai dainai namona be sibona ita nanadaia: ‘Hari Iehova ese ena taunimanima dekenai ia henia hadibaia herevadia lau badinaia haraga, eiava?’—Iam. 3:17.
NEGA VAIRA TOTONA ITA IDIA HAGOADAIA
17. Habakuku ena peroveta herevana amo dahaka ita dibaia?
17 Mani Goga ese do ia havaraia tuarina ita herevalaia. Esekiela hegeregerena, Habakuku ia gwau: “Inai kara ibounai lau kamonai, vadaeni lau heudeheude. Lauegu uduna bibinadia be gari dainai, idia marere kava noho. Lauegu tauanina be ia manoka lao, bona egu aena be mai hekwarahi danu idia marere. To lau diba Dirava be do ia mai, ai idia hadikaia taudia do ia panisia. Unai dainai lau be unai dina do lau naria, mai egu laloa hekwarahi lasi.” (Hab. 3:16) Habakuku ia kamonai inai taudia be Dirava ena taunimanima tuari henia totona idia mai neganai, ia gari, iena udu bibinadia idia mareremarere, bona tauanina ia manoka. To ena lalona ia hadaia Iehova ena dina badana do ia naria. Goga bona ia idia badinaia taudia be ita idia tuari henia totona idia mai neganai, reana ita danu do ita gari. To Habakuku bamona, namona be ita abia dae momokani Iehova be ita do ia hamauria.—Hab. 3:18, 19.
18. (a) Eda inai taudia ese ita idia tuari henia neganai, dahaka dainai do ita gari lasi? (b) Wiki vaira ena stadi ai dahaka do ita herevalaia?
18 Ita herevalaia sivarai toi ese idia hamomokania Iehova be ena taunimanima hamauria dalana ia diba. Ita diba momokani iena ura do ia hagugurua bona ena inai taudia do ia halusidia. Bema ita ura Iehova ena kwalimu dinana ita moalelaia, gau badana be ia ita abidadama henia ela bona dokona. To, Iehova be edena dala ai ita ia durua ia ita abidadama henia noho totona? Wiki vaira ena stadi ai unai do ita herevalaia.
[Footnotes]
a Gima Kohorona, December 15, 2010, rau 30-31 itaia.
[Picture on page 24]
Oi laloa Farao ena ami ese Israela taudia idia hadikaia diba, a?