Ita be Abidadama Taudia be Namo
“Ita be abidadama taudia dainai, mauri do ita abia.”—HEBERU 10:39.
1. Dahaka dainai ita gwau diba Iehova ena kamonai hesiai taudia ta ta iboudiai edia abidadama be mai anina bada?
IEHOVA idia tomadiho henia taudia amo ia honu Kingdom Hall dekenai oi noho neganai, nega sisina lalonai idia noho taudia oi itaia. Idia ese abidadama idia hahedinaraia daladia idauidau mani oi laloa. Reana lagani momo herea lalonai Dirava idia hesiai henia buruka taudia, dina iboudiai turadia edia lalona veria karana idia dadaraia matamata taudia, bona edia natudia be Dirava gari henia taudia ai idia lao totona idia gaukara goada tama sina oi itaia. Maduna momo idia huaia elda taudia bona hesiai taudia idia noho. Oibe, oi ese tadikaka bona taihu, mauri lagani idauidau taudia, oi itaia, idia ese hekwakwanai idauidau idia hanaia noho Iehova ena hesiai gaukara idia karaia diba totona. Idia ta ta edia abidadama be mai anina bada!—1 Petero 1:7.
2. Dahaka dainai Paulo ena sisiba Heberu karoa 10 bona 11 ai ese hari inai negai ita ia durua diba?
2 Goevadae lasi taudia haida sibona, reana ta lasi, be aposetolo Paulo hegeregerena abidadama ena anina idia lalo-pararalaia. Momokani, ia gwau abidadama korikorina dainai “mauri do ita abia.” (Heberu 10:39) To, Paulo ia diba inai tanobada ena abidadama lasi taudia huanai abidadama ia dika diba. Ia ese Ierusalema bona Iudea dekenai idia noho Heberu Keristani taudia, edia abidadama ia goada noho totona idia hekwarahi taudia, ia laloa bada. Heberu karoa 10 bona 11 edia kahana haida do ita laloa neganai, namona be Paulo ese edia abidadama ia hagoadaia daladia ita laloa. Unai ita karaia lalonai, do ita itaia edena dala ai sibona eda abidadama bona ma haida edia abidadama ita hagoadaia diba.
Umui Abidadama Heheni
3. Edena dala ai Paulo ena hereva Heberu 10:39 lalonai, idia hahedinaraia ia ese ena tadikaka bona taihu ia abidadama henia?
3 Reana ita itaia gauna ginigunana be Paulo ena lalohadai namona ena revareva idia duahia taudia dekenai. Ia gwau: “To ita be Dirava ena dala do ita rakatania lasi. Ita be boio taudia lasi. Lasi, to ita be abidadama taudia dainai, mauri do ita abia.” (Heberu 10:39) Paulo ese ena abidadama Keristani tadikaka edia kerere lasi, to edia namo ia laloa. Namona be oi itaia ia ese inai hereva “ita” ia gaukaralaia. Paulo be kara maoromaoro tauna ta. To, ia tore henia taudia ia laloa maragi lasi, ena kara maoromaoro dainai sibona ia abia isi lasi. (Hadibaia Tauna 7:16 itaia.) To, ia bona idia be nega tamona ia herevalaia. Ia hahedinaraia, ia diba momokani ena revareva idia duahia abidadama Keristani taudia ese idia davaria hekwakwanai ibounai do idia haheaukalaia, mai gari lasi ida do idia raka boio lasi, bona do idia hahedinaraia noho idia be abidadama taudia.
4. Paulo ese ena tadikaka ia abidadama henia diba ena badina be dahaka?
4 Paulo be edena dala ai unai bamona ia laloa diba? Heberu Keristani taudia edia kerere ia itaia lasi, a? Lasi, ia itaia, badina ia ese idia dekenai sisiba ia henia edia kara kereredia idia hamaoromaoroa totona. (Heberu 3:12; 5:12-14; 6:4-6; 10:26, 27; 12:5) To, Paulo be badina namodia rua dainai ena tadikaka ia abidadama henidia. (1) Paulo ese Iehova ia tohotohoa dainai, ia ura Dirava ena taunimanima do ia itaia Iehova ese idia ia itaia bamona. Edia kerere sibona lasi to edia namo gaudia ia laloa bona ia laloa vaira negana lalonai dala maorona do idia abia hidi diba. (Salamo 130:3; Efeso 5:1) (2) Paulo ese lauma helaga ena siahu ia abidadama henia goadagoada. Ia diba hekwakwanai ta, taunimanima edia manoka ta, ese Iehova ia koua diba lasi, to mai edia abidadama ida idia ura Iena hesiai gaukara idia karaia Keristani taudia ibounai dekenai “siahu badana” do ia henia diba. (2 Korinto 4:7; Filipi 4:13) Unai dainai Paulo ena abidadama ena tadikaka dekenai be maoro, momokani, bona namo. Unai abidadama be mai ena badina goadana bona Baibel ena hereva hegeregerena.
5. Edena dala ai Paulo ena abidadama ita tohotohoa diba, bona reana dahaka do ia vara?
5 Paulo ia hahedinaraia abidadama be ma haida ese gabeai idia hahedinaraia danu. Ierusalema bona Iudea dekenai idia noho kongregesen taudia ese Paulo ena hagoadaia herevadia be idia laloa bada. Unai bamona hereva ese Heberu Keristani taudia idia durua dainai dagedage Iuda taudia edia hevaseha karana dikana bona hekokoroku karana huanai, mai edia kudouna ibounai ida edia lalona idia hadaia abidadama do idia hahedinaraia noho totona. Hari inai negai ita ta ta be unai bamona ita abidadama heheni diba, a? Ma haida edia kerere bona kara dika sibona ita itaia be auka lasi. (Mataio 7:1-5) To, ita durua heheni badabada diba bema ta ta eda abidadama namona ita laloa. Unai bamona hagoadaia heheni karana dainai abidadama ia goada ia lao.—Roma 1:11, 12.
Dirava Ena Hereva Ia Gaukaralaia Namonamo
6. Paulo ese Heberu 10:38 ena hereva ia torea neganai, daika ena hereva ia gwauraia lou?
6 Paulo ese Baibel gaukaralaia namonamo karana amo ena tadikaka edia abidadama ia hagoadaia danu. Hegeregere, ia gwau: “To lauegu kara maoromaoro taudia, be edia abidadama dainai do idia mauri. Bona lauegu dala ia rakatania tauna, do lau moale lasi ia dekenai.” (Heberu 10:38) Paulo ese peroveta tauna Habakuku ena hereva ia gwauraia lou.a Reana Paulo ena revareva idia duahia Heberu Keristani taudia be unai hereva idia diba, badina idia be peroveta bukadia idia diba namonamo. Iena tahua gauna—ia ura lagani 61 C.E. bamona ai, Ierusalema bona ia kahirakahira ai idia noho Keristani taudia edia abidadama do ia hagoadaia—ita laloa neganai, ita itaia Habakuku ena haheitalai ia gaukaralaia be namo. Dahaka dainai?
7 Habakuku ese ena buka ia torea bena lagani 20 bamona murinai, lagani 607 B.C.E. ai, Ierusalema idia hadikaia ore. Peroveta tauna ese matahanai lalonai “dagedage bona badu haraga” Babulonia taudia ia itaia, idia be Iuda dekenai idia mai bona Ierusalema idia hadikaia ore, bona idia mai neganai bese idauidau idia abia kava. (Habakuku 1:5-11) To unai bamona dika be Isaia ena negai, lagani 100 bamona gunanai, idia perovetalaia vadaeni. Habakuku ena negai, Iehoiakimi be King namona Iosia murinai king dagina ia abia, bona gwau-edeede karana be Iuda dekenai ia bada ia lao lou. Iehoiakimi ese Iehova ena ladana ai idia hereva taudia ia dagedage henia bona ia alaia mase. (2 Sivarai 36:5; Ieremia 22:17; 26:20-24) Ita hoa lasi ia lalo-hekwarahi peroveta tauna Habakuku ia boiboi, ‘Iehova e, edena nega lauegu boiboi do oi kamonai?’—Habakuku 1:2.
8. Dahaka dainai Habakuku ena haheitalai ese Keristani taudia ginigunadia bona hari inai negai ita ia durua diba?
8 Habakuku ia diba lasi Ierusalema be edena negai do idia hadikaia ore. Unai hegeregerena, Keristani taudia ginigunadia ese Iuda taudia edia nega oromana ena dokona idia diba lasi. Bona hari inai negai, Iehova ese inai tanobada dikana do ia hahemaoro henia ena ‘dina bona hora’ ita diba lasi. (Mataio 24:36) Unai dainai, namona be Iehova ena haere mai ena kahana rua Habakuku dekenai ita laloa. Gau ginigunana be, unai peroveta tauna ia hamaoroa dokona be nega korikori ai do ia mai. Ena be reana taunimanima idia laloa do ia mai haraga lasi, to Dirava ia gwau “do ia vara momokani.” (Habakuku 2:3) Gau iharuana be, Iehova be Habakuku ia hamaoroa: “Kara maoromaoro tauna be do ia mauri, ia ese Dirava ia abidadama henia dainai.” (Habakuku 2:4) Unai be hereva momokani namo hereadia! Edena nega ai dokona do ia mai be mai anina bada lasi, to iseda mauri lalonai abidadama ita hahedinaraia be mai anina bada.
9. Edena dala ai Iehova idia kamonai henia taudia be edia abidadama dainai idia mauri noho (a) lagani 607 B.C.E. ai? (b) lagani 66 C.E. murinai? (c) Dahaka dainai hari iseda abidadama ita hagoadaia be mai anina bada?
9 Lagani 607 B.C.E. ai Ierusalema idia hadikaia ore neganai, Ieremia ena seketere tauna, Baruku, Ebede Meleke, bona kamonai Rekaba taudia idia itaia Iehova ena gwauhamata Habakuku dekenai be ia momokani. Idia be Ierusalema idia hadikaia negana dikana amo idia “mauri.” Dahaka dainai? Badina Iehova ese edia abidadama ena davana namona ia henia dainai. (Ieremia 35:1-19; 39:15-18; 43:4-7; 45:1-5) Unai hegeregerena, Heberu Keristani taudia ginigunadia ese Paulo ena sisiba idia badinaia, lagani 66 C.E. ai Roma ena tuari taudia be Ierusalema hadikaia totona idia mai bona badina lasi dainai idia giroa lao neganai, unai Keristani taudia ese mai edia kamonai ida Iesu ena sisiba idia badinaia bona idia heau. (Luka 21:20, 21) Edia abidadama dainai idia mauri noho. Unai hegeregerena, bema dokona ia ginidae neganai abidadama ita hahedinaraia noho, do ita mauri noho danu. Unai be badina namona hari iseda abidadama ita hagoadaia totona!
Abidadama Taudia Edia Sivarai Ia Hahedinaraia Namonamo
10. Edena dala ai Paulo ese Mose ena abidadama ia herevalaia, bona edena dala ai ita ese unai kara ai Mose ita tohotohoa diba?
10 Haheitalai ia gaukaralaia namonamo karana amo Paulo ese abidadama ia hagoadaia danu. Heberu karoa 11 oi duahia neganai, do oi itaia Baibel ese ia herevalaia taudia edia sivarai ia hahedinaraia namonamo. Hegeregere, ia gwau “Mose ena lalona ia goada noho, ita itaia diba lasi Diravana, be Mose ese matana dekenai ia itaia bamona.” (Heberu 11:27) Mose dekenai Iehova be ia noho momokani dainai ita itaia diba lasi Diravana ia itaia bamona. Ita danu be unai bamona, a? Iseda hetura karana Iehova ida ita herevalaia be auka lasi, to unai hetura karana ita haginia bona hagoadaia be mai ena hekwarahi. Unai do ita karaia be gau badana! Iehova be ita dekenai ia noho momokani dainai gau idauidau, edia toana be gau maragidia danu, ita abia hidi neganai ena lalohadai ita laloa, a? Unai bamona abidadama ese ita do ia durua dagedage badadia lalonai danu ita haheauka totona.
11 Enoka ena abidadama mani oi laloa danu. Ia haheaukalaia dagedage badana ita laloa be auka. Ia ese unai negai idia noho taudia dikadia dekenai hahemaoro herevana aukana do ia gwauraia. (Iuda 14, 15) Unai abidadama tauna ia davaria dagedage be dika herea dainai, Iehova ese “ia abia hanai,” ena inai taudia ese idia do alaia lasi negana lalonai, mauri amo ia abia bena mase dekenai ia mahuta. Unai dainai Enoka ese ia gwauraia peroveta herevana ia guguru negana ia itaia lasi. To, ita gwau diba unai ia hereaia davana ia abia.—Heberu 11:5, NW; Genese 5:22-24.
11, 12. (a) Edena bamona gaudia ese Enoka ena abidadama idia tohoa? (b) Enoka ena lalona ia hagoadaia davana namona be dahaka?
12 Paulo ia gwau: “Ia do abia hanai lasi neganai, [Enoka] ia hadibaia vadaeni Dirava ia hamoalea bada.” (Heberu 11:5, NW ) Unai ena anina be dahaka? Enoka be mase dekenai ia do mahuta lasi neganai, reana ia ese matahanai ta ia itaia, reana ia lalonai tanobada Paradaisona, nega sisina murinai ia lalonai do ia toreisi lou gabuna, ia itaia. Ia karaia dalana be herevana, to Iehova ese Enoka ia hadibaia ena abidadama karana dainai ia moale. Enoka ese Iehova ena kudouna ia hamoalea. (Aonega Herevadia 27:11 itaia.) Enoka ena mauri ita laloa neganai, iseda kudouna ia hamarerea, ani? Oi ura emu mauri lalonai unai bamona abidadama oi hahedinaraia, a? Bema oi ura, namona be unai bamona taudia edia haheitalai oi laloa; namona be taunimanima korikoridia bamona idia oi itaia. Namona be oiemu lalona oi hadaia dina ta ta iboudiai, abidadama oi hahedinaraia. Danu, namona be oi laloatao abidadama dainai Iehova idia hesiai henia taudia be Dirava ese ena gwauhamata iboudiai ia hagugurua dinana idia itaia totona ia idia hesiai henia lasi. To, iseda lalona ita hadaia Iehova do ita hesiai henia ela bona hanaihanai! Unai ita karaia ena anina be mauri namona do ita abia hari inai negai bona nega matamata lalonai danu.
Abidadama Hagoadaia Daladia
13 Paulo ese Heberu Keristani taudia dekenai edia abidadama idia hagoadaia dala namodia haida ia hahedinaraia. Namona be idia rua ita laloa. Reana Heberu 10:24, 25 ai ia noho hagoadaia herevana Keristani hebou ita lao henidia hanaihanai totona ita diba. To, namona be oi laloatao, Paulo ese lauma helaga ena siahu amo ia torea herevana ia hahedinaraia lasi unai bamona heboudia dekenai do ita noho kava sibona be namo. To, Paulo ese hebou ia herevalaidia neganai ia hahedinaraia idia ese dala idia kehoa ta ta ita diba namonamo totona, ta ta ita durua Dirava ena gaukara karaia namonamo totona, bona ta ta do ita hagoadaia heheni totona danu. Unuseniai ita lao lasi gau haida ita abia sibona totona, to gau haida ita henia totona. Unai dainai iseda hebou ita moalelaidia.—Kara 20:35.
13, 14. (a) Edena dala ai Paulo ena hereva Heberu 10:24, 25 ai ese ita idia hagoadaia iseda hebou ita moalelaidia totona? (b) Keristani heboudia edia badina badana be dahaka?
14 To, Keristani heboudia dekenai ita lao ena badina badana be ita ura Iehova Dirava ita tomadiho henia. Unai ita karaia totona ita guriguri hebou bona ane ita abia hebou, ita kamonai namonamo, bona “uduna bibina” ena boubou gauna—iseda haere bona eda kahana ai Iehova hanamoa herevadia—ita henia. (Heberu 13:15) Bema unai gaudia ita laloatao noho bona hebou iboudiai dekenai ita badinaia, idia ese iseda abidadama do idia hagoadaia.
15 Abidadama ia hagoadaia dalana ma ta be haroro gaukara. Paulo ia gwau: “Ita diba momokani Dirava ese iena gwauhamata do ia badinaia. Unai dainai namona be iseda abidadama ita dogoatao goada noho. Ita gwauraia [hedinarai] noho abidadama be unai.” (Heberu 10:23) Bema toana be ma haida ese gau ta idia rakatania gwauraia, reana idia dogoatao goada noho totona idia oi hagoadaia diba. Satani ese unai Heberu Keristani taudia ia veria edia haroro gaukara idia rakatania totona, bona hari inai negai Dirava ena taunimanima ia veria danu. Unai bamona hedibagani lalonai dahaka ita karaia be namo? Paulo ena kara mani oi laloa.
16 Paulo ese Tesalonika Keristani taudia ia tore henia, ia gwau: “Umui diba, guna Filipi hanua dekenai ai lao neganai, be ai dekenai idia dagedage, bona ai idia hisihisi henia. Umui dekenai ai mai neganai tau momo ese ai idia koua gwauraia. To Dirava ese ai ia hagoadaia, vadaeni Sivarai Namona, Dirava dekena amo ia mai gauna, umui dekenai ai gwauraia, mai gari lasi danu.” (1 Tesalonika 2:2) Filipi dekenai, Paulo bona ena bamodia be edena bamona idia “hisihisi henia”? Diba bada taudia haida idia gwau, Paulo ese ia gaukaralaia Greek herevana be hadikaia, hahemaraia, eiava dagedage karana ia herevalaia. Filipi siahu taudia ese au amo idia dadabadia, dibura lalonai idia negedia, bona edia aena be au metaudia rua edia huanai idia kwatua auka. (Kara 16:16-24) Unai hisihisi ena anina Paulo dekenai be edena bamona? Ena misinari laolaona lalonai ia lao henia hanuana, Tesalonika, dekenai Paulo be ia gari momokani, a? Lasi, “mai gari lasi danu” ia gaukara. Ia ese gari mamina ia koua bona mai gari lasi ida ia haroro noho.
16, 17. (a) Edeseni amo Paulo ese haroro gaukara lalonai gari lasi mamina ia abia? (b) Bema Keristani haroro dalana ta dainai ita gari, dahaka ita karaia be namo?
17 Paulo ese gari lasi mamina be edeseni amo ia abia? Ia sibona ena lalona amo, a? Lasi, ia gwau “Dirava ese ai ia hagoadaia.” Baibel hahanaia taudia durua totona idia karaia buka ta ia gwau unai hereva ita gwauraia diba “Dirava ese emai kudouna amo gari ia kokia.” Unai dainai, bema haroro lalonai oi gari sisina, eiava bema haroro dalana ta dainai oi gari bada, Iehova oi noia oi dekenai danu unai bamona ia karaia totona, ani? Namona be oi noia oiemu kudouna amo gari do ia kokia. Namona be oi noia haroro gaukara be mai gari lasi ida oi karaia diba totona. Danu, gau ma haida oi karaia be namo. Hegeregere, oi hegaegae oi garilaia haroro dalana ia diba namonamo tauna ida do oi gaukara. Reana unai neganai bisinesi gabudia dekenai, dala dekenai, nega bona gabu idauidau ai, eiava telefon amo haroro gaukara umui karaia. Reana oiemu turana ia ura haroro dalana ia hahedinaraia guna. Bema ia karaia, namona be oi itaia namonamo bona diba oi abia. To unai murinai, namona be mai gari lasi ida do oi tohoa.
18. Bema haroro gaukara lalonai gari mamina ita koua, dahaka hahenamo ita abia diba?
18 Bema gari mamina oi koua toho, unai gaukara amo ia vara diba gaudia oi laloa. Oi hekwarahi noho bona lalo-manoka ena mamina oi koua neganai, hereva momokani oi harorolaia lalonai ekspiriens namodia do oi abia, dala ma ta ai unai ekspiriens oi abia diba lasi. (Rau 25 itaia.) Do oi moale badina oi diba oi dekenai ia auka gauna ta be Iehova hamoalea totona oi karaia. Oi ese ena hahenamo do oi abia bona oi do ia durua gari mamina oi koua totona. Oiemu abidadama do ia goada. Momokani, ma haida edia abidadama oi hagoadaia neganai hanaihanai oi sibona emu abidadama ia goada ia lao danu.—Iuda 20, 21.
19. “Abidadama taudia” ese do idia abia davana namona be dahaka?
19 Namona be oi sibona emu abidadama bona oi danu idia noho taudia edia abidadama oi hagoadaia noho. Unai oi karaia diba bema oi sibona bona ma haida hagoadaia totona Dirava ena Hereva oi gaukaralaia namonamo, Baibel ese ia gwauraia abidadama taudia edia sivarai oi stadilaia namonamo, Keristani heboudia totona oi hegaegae bona unuseniai oi haere, bona haroro gaukara oi goadalaia. Unai gaudia oi karaia lalonai, namona be oi laloatao, oi be “abidadama” tauna ta. Namona be oi laloatao danu, unai bamona taudia ese davana namona do idia abia. ‘Idia be abidadama taudia dainai, mauri do idia abia.’b Namona be oiemu abidadama ia goada ia lao noho, bona Iehova Dirava ese oi ia hamauria ela bona hanaihanai!
[Footnotes]
a Paulo ese Habakuku 2:4 be Septuagint Baibel hegeregerena ia torea lou, ia lalonai inai hereva “lauegu dala ia rakatania tauna, do lau moale lasi ia dekenai” ia hedinarai. Unai hereva be hari idia noho Heberu toretoredia lalonai ita davaria lasi. Haida idia gwau Septuagint Baibel be hari idia noho lasi Heberu toretoredia amo idia hahanaia. To, Paulo be Dirava ena lauma helaga ese ia hasiahua dainai unai hereva ia torea. Unai dainai unai hereva be Dirava ese ia abia dae.
b Iehova ena Witness taudia edia lagani 2000 siri badana be: ‘Ita be raka siri taudia lasi, to ita be abidadama taudia.’—Heberu 10:39.
Edena Bamona Do Oi Haere?
◻ Edena dala ai Paulo ia hahedinaraia Heberu Keristani taudia ia abidadama henia, bona unai amo dahaka ita diba?
◻ Paulo ese peroveta tauna Habakuku ena hereva ia gwauraia lou be maoro ena badina be dahaka?
◻ Daidia edia sivarai Baibel lalonai be Paulo ese ia hahedinaraia namonamo?
◻ Paulo ese ia herevalaia abidadama hagoadaia daladia be dahaka?
7. Habakuku ese edena negai ena peroveta herevana ia torea, bona unai nega ai taunimanima edia noho dalana Iuda dekenai be edena bamona?
15. Dahaka dainai Paulo ese Heberu Keristani taudia ia hagoadaia edia haroro gaukara idia goadalaia noho totona, bona dahaka dainai unai sisiba be mai anina hari inai negai?
[Picture on page 23]
Filipi dekenai hisihisi ia davaria murinai, Paulo ese gari mamina ia koua bona ia haroro noho
[Pictures on page 24]
Haroro dala idauidau oi tohoa totona gari mamina oi koua diba, a?