Toreisi-Lou
Anina: Mase amo toreisi lou karana be Greek gado ai idia gwauraia A·naʹsta·sis, anina korikorina be “gini tore lou.” Baibel lalonai “mase dekena amo toreisi lou” herevana idia gwauraia loulou. (Mat. 22:31; Kara 4:2; 1 Kor. 15:12) Heberu gado ai idia gwauraia techi·yathʹ ham·me·thimʹ, anina be “mase taudia hamauridia lou.” Dirava ese mase tauna ta ia hatorea isi lou, anina be unai tau ena mauri oromana, Dirava ese ia laloatao gauna, be ia ese ia havaraia lou. Dirava ena ura hegeregerena, tauanina ai eiava lauma ai do ia toreisi lou. Herevana edena dala amo do ia toreisi lou, to iena mauri korikori do ia abia lou bona ena mauri negana gunana lalonai ia karaia karadia do ia laloatao. Mase taudia hatoredia isi lou karana amo Iehova ese ena hariharibada ia hahedinaraia badabada, bona ena aonega bona ena siahu danu; bona unai kara amo iena palani tanobada totona do ia hagugurua.
Ta ia toreisi lou, anina be Dirava ese ena lauma be ena tauanina ida ia hakapua lou, a?
Unai bamona do ia vara dalana be lasi, badina be Baibel ia gwau lasi taunimanima be mai edia mase diba lasi laumadia, edia tauanina idia mase murinai idia mauri noho gaudia unai. Kerisendom taudia ese mase diba lasi laumana herevana idia abia Greek taudia gunadia edia amo. Rau 361-6 itaia.
Iesu be tauanina ai ia toreisi lou a, bona hari inai negai ia be mai ena tauanina guba dekenai, a?
1 Pet. 3:18: “Keriso nega tamona ia mase, kara dika kokia totona. Ia be kara maoromaoro momokani. To ita kara gagevagageva taudia dainai ia hisihisi bada, Dirava dekenai ita do ia hakaua totona. Iena tauanina idia alaia, to lauma dekenai ia toreisi lou bona ia mauri noho.” (Mase amo ia toreisi lou neganai, Iesu be lauma-anina ia abia.)
Kara 10:40, 41: “Dirava ese [Iesu Keriso] ia hatorea isi dina ihatoina dekenai, bona ia hahedinaraia. Taunimanima ibounai vairanai ia hedinarai lasi, to ai dekenai, badina be Dirava ese ai ia abia hidi guna, hereva ai gwauraia hedinarai totona.” (Badina be dahaka taunimanima ma haida ese idia itaia lasi? Badina be ia be lauma ta, bona aneru be guna idia karaia hegeregerena ia ese tauanina idauidau ia karaia, iena hahediba taudia sibodia vairadiai ia hedinarai totona.)
1 Kor. 15:45: “Buka Helaga lalonai ia torea, ia gwau, ‘Tau ginigunana, Adam, be Dirava ese ia karaia, taunimanima edia mauri ia abia.’ To Adam dokona, gabeai ia mai tauna [Iesu Keriso, Adam be matamana neganai ia goevadae hegeregerena ia goevadae tauna unai] be mauri hanaihanai ia henia Laumana.”
Luka 24:36-39 ena anina be Iesu be tauanina ai ia toreisi lou, a?
Luka 24:36-39: “[Hahediba taudia] idia hereva noho lalonai, Iesu be edia huanai ia gini, ia gwau, ‘Maino umui abia.’ Idia be edia kudouna dekenai idia hoa, idia gari dikadika, idia laloa ia be lauma ta. To Iesu ia gwau, ‘Badina dahaka umui emui kudouna idia hoa? Badina dahaka umui laloa daradara? Egu imana bona egu aena umui itaia, lau inai. Egu kopina dekenai do umui dogoatao, vadaeni do umui diba, badina be lauma be tauanina lasi bona turiana lasi, inai lau umui itaia hegeregerena.’ ”
Taunimanima ese lauma idia itadia diba lasi, unai dainai unai hahediba taudia idia laloa idia ese laulau ta idia itaia eiava idia matahanai. (Mareko 6:49, 50 itaia.) Iesu ese ia hamaorodia ia be laulau ta lasi; ena tauanina idia itaia diba bona idia daua toho diba; bona idia vairadiai ia aniani danu. Unai hegeregerena, nega gunadia ai, aneru be tauanina idia karaia taunimanima ese do idia itadia diba totona; idia aniani, bona idia haida ese hahine idia adavadia bona natudia idia havaradia. (Gen. 6:4; 19:1-3) Ia toreisi lou murinai, Iesu be tauanina idauidau ai ia hedinarai (reana badina be ia ura do idia diba goevagoeva ia be lauma ta), bona iena bamodia be idia diba haraga lasi ia be daika. (Ioane 20:14, 15; 21:4-7) To, tauanina idauidau ai idia dekenai ia hedinarai loulou negadiai, idia diba vadaeni tauna, Iesu, ena hereva hegeregerena ia hereva bona ena kara hegeregerena ia kara; unai amo edia abidadama ia hagoadaia, badina be unai amo idia diba momokani ia be mase amo ia toreisi lou vadaeni.
Bema hari inai negai Iesu ena toana guba dekenai be ena hahediba taudia ese guna idia itaia tauanina ena toana hegeregerena, Keriso be ena hairaina ia abia lou murinai Paulo ia gwau lasi Keriso ena “toana be Dirava ena toana hegeregerena momokani,” badina be Dirava be Lauma bona nega ta tauanina ai ia hedinarai lasi.—Heb. 1:3; ma danu 1 Timoteo 6:16 itaia.
Iesu ia toreisi lou murinai ia hedinarai sivaraidia ita duahia neganai, edia anina ita lalo-pararalaia totona namona be 1 Petero 3:18 bona 1 Korinto 15:45 ita laloatao; unai siri ruaosi be rau 419 bona 420 dekenai ai gwauraia.
Rau 216-7 itaia danu, inai sinado “Iesu Keriso” henunai.
Daidia do idia toreisi bena guba dekenai Keriso ida do idia noho, bona dahaka do idia karaia unuseniai?
Luka 12:32: “Orea maragi e, umui gari lasi, badina emui Tamana ese ia hereva vadaeni Basileia do ia henia umui dekenai.” (Abidadama taudia iboudiai lasi, to haida sibodia be unai orea lalonai. Guba dekenai idia noho, Dirava ese ia lalohadailaia gaukarana karaia totona.)
Apok. 20:4, 6: “Helai gabudia haida lau itaia, bona idia latanai helai taudia danu lau itaia. Unai taudia dekenai Dirava ese kota biaguna ena siahu ia henia. . . . Inai toreisi lou ginigunana dekenai idia toreisi taudia be moale bona helaga momokani. Idia be Dirava ena taudia korikori. Mase iharuana be mai ena siahu lasi unai taudia dekenai. Idia be Dirava bona Keriso edia boubou helaga karaia taudia. Bona lagani 1,000 lalonai Keriso danu do idia lohia.”
Rau 146-53 itaia danu, inai sinado “Guba” henunai.
Idia toreisi lou bena guba dekenai idia lao taudia ese tauanidia mai hairaidia unuseniai do idia abia, a?
Fil. 3:20, 21: “Lohiabada Iesu Keriso . . . ese iseda tauanina dikadia do ia senisia, bona iena tauanina mai hairaina danu ena toana bamona iseda tauanina do ia halaoa.” (Anina be edia tauanidia, tanobada dekenai idia abia gaudia, be do ia hahairaia guba dekenai, a? Eiava anina be tanobada tauanidia do idia abia lasi to Keriso ese guba maurina henidia totona do ia hatoredia isi lou neganai, lauma anidia mai hairaidia do ia henidia, a? Haere be siri gabedia ai.)
1 Kor. 15:40, 42-44, 47-50: “Guba taudia edia tauanina bona tanobada taudia edia tauanina danu idia noho. To guba taudia edia hairai be ta, tanobada taudia edia hairai be idau. Mase taudia edia toreisi lou danu be unai bamona. . . . Tauanina ita guria neganai ia be tanobada gauna. To Dirava ia hatorea isi neganai, ia be lauma anina gauna. . . . Adam ginigunana be tano kahuna dekena amo Dirava ese ia karaia, bona ia be tanobada dekena amo. To Adam iharuana [Iesu Keriso] be guba dekena amo ia mai. Tanobada taudia be tanobada ena tano kahuna dekena amo ia mai tauna hegeregerena. Guba taudia be guba dekena amo ia mai tauna hegeregerena. Tanobada ena tano kahuna dekena amo ia mai tauna ena toana ita abia vadaeni. Unai bamona danu, guba dekena amo ia mai tauna ena toana do ita abia. To lauegu varavara taudia e, lauegu hereva ena anina be inai: tauanina bona rara ese Dirava ena Basileia do idia abia diba lasi.” (Inai ese ia hahedinaraia guba tauanina bona tanobada tauanina hakapudia dalana be lasi, bona tanobada tauanidia be guba dekenai idia abia daekau diba lasi.)
Edena bamona Iesu ese taunimanima momo herea edia toreisi-lou ena anina ia hahedinaraia?
Ioane 11:11, 14-44: “[Iesu ese ena hahediba taudia ia hereva henidia,] ia gwau: ‘Iseda turana Lasaro be ia mahuta noho, to lau lao, do lau haoa.’ . . . Iesu ese idia dekenai ia hereva maoro, ia gwau, ‘Lasaro be ia mase vadaeni.’ . . . Iesu ia ginidae, vadaeni ia kamonai Lasaro ena tauanina be dina 4 guria gabuna dekenai ia noho. . . . Iesu [be Lasaro ena taihuna Mareta dekenai] ia gwau, ‘Toreisi lou be lau inai, mauri danu be lau.’ . . . Ia boiboi bada herea, ia gwau, ‘Lasaro e, oi mai murimuri dekenai.’ Vadaeni mase tauna be ia raka murimuri dekenai, ena aena bona imana idia kumia dabuana bona ena vairana idia kumia dabua be ena tauanina dekenai do idia noho. Iesu ia gwau, ‘Kumia dabua umui kokia, umui rakatania.’ ” (Lasaro ia mase murinai bema mauri idauna lalonai moale bada ia davaria, Iesu ese unai mauri amo ia boiria be hebogahisi karana lasi. To Iesu ese Lasaro na mauri lasi gabuna amo ia hatorea isi lou be hebogahisi karana ta, ia dekenai bona ena taihuna ruaosi dekenai danu. Unai neganai Lasarao be mauri tauna ai ia lao lou.)
Mar. 5:35-42: “Dubu lohiana ena taudia haida ena ruma dekena amo idia mai. Dubu lohiana dekenai idia hamaoroa, idia gwau, ‘Oiemu natuna ia mase vadaeni. Badina dahaka hadibaia tauna dekenai oi noinoi noho?’ To edia hereva Iesu ia kamonai neganai, ia hereva dubu lohiana dekenai, ia gwau, ‘Oi gari lasi, oi abidadama henia mo.’ . . . Unai kekeni ena tamana mai sinana bona iena bamona taudia sibona ia hakaua lao kekeni ia hekure gabunai. Ia ese kekeni ena imana ia abia, ia hereva henia, ia gwau, ‘Talita kumi,’ (anina be, ‘Kekeni e, oi toreisi’). Nega tamona unai mase kekeni mauri ia davaria lou, ia toreisi bona ia raka. Iena lagani be 12. Ibounai idia hoa dikadika.” (Keriso be lagani 1,000 lalodiai do ia lohia neganai, taunimanima momo herea be tanobada dekenai do idia toreisi lou; unai neganai tama sina milion momo bona edia natudia do idia moale dikadika, do idia hedavari heheni lou neganai.)
Tanobada dekenai do idia toreisi lou taudia ese dahaka hahenamo do idia abia diba?
Luka 23:43: “Momokani lau hamaoroa oi dekenai, . . . ita ruaosi Paradaisa dekenai do ita ginidae.” (King Iesu Keriso ena lohia siahuna henunai tanobada ibounai be paradaiso ai do idia halaoa.)
Apok. 20:12, 13: “Mase taudia, ladana bada taudia bona ladana maragi taudia be lau itaia, helai gabuna badana ena vairanai idia gini. Vadaeni Dirava ese buka haida ia kehoa, bona buka ma ta ia kehoa, mauri bukana. Bona mase taudia be Dirava ese ia kota henia, edia kara buka lalonai ia torea hegeregerena. . . . Kota Biaguna ese edia kara hegeregerena idia ia kota henia.” (Dirava ese buka haida ia kehoa, reana anina be unai neganai Dirava ena ura do idia hadibalaidia Isaia 26:9 hegeregerena. “Mauri bukana” ia kehoa ese ia hahedinaraia unai hahediba herevadia idia abia dae taudia edia ladadia be unai buka lalonai do ia torea dalana ia kehoa. Bena idia be mai edia dala, taunimanima goevadaedia ai do idia lao bona do idia mauri ela bona hanaihanai.)
Rau 69-74 itaia danu, inai sinado “Basileia” henunai.
Haida do idia toreisi lou bena maoromaoro do idia kota henidia, do idia gwau edia davana be mase iharuana, a?
Ioane 5:28, 29 ena anina be dahaka? Ia gwau: “Mase guria gabu dekenai idia noho taudia ibounai ese iena gadona do idia kamonai. Vadaeni guria gabu dekena amo do idia toreisi, kara namo taudia ese do idia toreisi mauri hanaihanai totona, to kara dika taudia do idia toreisi kota henia totona.” Iesu ena hereva ena anina ita lalo-pararalaia totona, ia ese gabeai Ioane ia hahedinarai henia gauna ida ita hahegeregerea be namo. (Apokalupo 20:12, 13 oi itaia rau 423 dekenai.) Kara namo be guna idia karaia taudia bona kara dika be guna idia karaia taudia danu be ‘Kota Biaguna ese edia kara hegeregerena idia do ia kota henia.’ Edena kara hegeregerena? Bema ita gwau edia mauri gunana lalonai idia karaia karadia hegeregeredia do ia kota henidia, unai be Roma 6:7 hegeregerena lasi; ia gwau: “Tau ta ia mase neganai be kara dika ese unai tau ia guia lou diba lasi.” Danu, taunimanima haida ia hatoredia isi lou ia hamasedia ore totona sibona be anina lasi. Unai hegeregerena, Ioane 5:28, 29a dekenai, Iesu ese toreisi-lou negana ia perovetalaia; bena, Ioa 5 siri 29 orena lalonai, ia ese toreisi lou taudia na taunimanima goevadaedia ai do ia halaodia bena do ia kota henidia murinai do ia vara gauna ia gwauraia.
Apokalupo 20:4-6 ese ia hahedinaraia tanobada dekenai do idia toreisi lou taudia be edena bamona?
Apok. 20:4-6: “Helai gabudia haida lau itaia, bona idia latanai helai taudia danu lau itaia. Unai taudia dekenai Dirava ese kota biaguna ena siahu ia henia. Bona taunimanima momo edia laumadia lau itaia. Inai taudia be edia kwaradia idia utua oho, badina be Iesu ena hereva momokani, bona Dirava ena hereva idia gwauraia dainai. . . . Idia be mase dekena amo idia mauri lou, vadaeni Keriso danu lohia siahu idia abia, ela bona lagani 1,000 idia ore. To mase taudia oredia do idia mauri lou lasi ela bona lagani 1,000 idia ore. Mase dekena amo toreisi lou ginigunana be inai. Inai toreisi lou ginigunana dekenai idia toreisi taudia be moale bona helaga momokani. Idia be Dirava ena taudia korikori. Mase iharuana be mai ena siahu lasi unai taudia dekenai. Idia be Dirava bona Keriso edia boubou helaga karaia taudia. Bona lagani 1,000 lalonai Keriso danu do idia lohia.”
Unai hereva ese ia hahedinaraia goevgoeva “mase taudia oredia” be toreisi-lou ginigunana idia abia lasi. Unai toreisi-lou be lagani 1,000 lalodiai Keriso ida do idia lohia taudia edia. Anina be idia sibodia be unai nega lalonai do idia mauri, a? Lasi; badina bema unai bamona, anina be edia hahelaga karadia amo do idia durudia taudia be lasi, bona tanobada kavakava sibona do idia lohiaia.
Vadaeni, “mase taudia oredia” be daidia? Taudia be inai: Adam ena kara dika dainai idia mase taudia iboudiai, bona hisihisi badana amo do idia roho mauri taudia, bona lagani 1,000 lalodiai do idia vara taudia danu; Iesu Keriso ese idia iboudiai na kara dika ena hamasea siahuna amo do ia hamauridia be namo.—Efeso 2:1 itaia.
Do idia “mauri lou” lasi ela bona lagani 1,000 idia ore, anina be dahaka? Do idia toreisi lou negana ia gwauraia lasi unai. Inai hereva “do idia mauri lou” ena anina be bada; anina be, Adam ena kara dika ena siahu idia dekenai do ia ore vaitani neganai, taunimanima goevadaedia ai do idia lao. Mani inai oi laloa, Apok 20 siri 4 lalonai Ioane ia gwau guba dekenai do idia noho taudia “idia mauri lou”; anina be kara dika ena siahu be lasi idia dekenai; Dirava ese mase diba lasi taudia ai ia halaodia. (1 Kor. 15:54) Unai hegeregerena, “mase taudia oredia do idia mauri lou” anina be, taunimanima goevadaedia ai do idia lao neganai mauri korikori ena honuhonudae do idia abia.
Daidia be tanobada dekenai do idia toreisi lou?
Ioane 5:28, 29: “Inai kara dekenai do umui hoa lasi. Badina be nega ta do ia mai, mase guria gabu dekenai idia noho taudia ibounai ese [Iesu] ena gadona do idia kamonai. Vadaeni guria gabu dekena amo do idia toreisi.” (Inai hereva “guria gabu” be Greek gado herevana mne·meiʹon amo idia hahanaia, ena anina be mase taudia laloatao garadia, pupu hegeregeredia. Mase taudia ma haida, Dirava ese edia dika ia gwauatao diba lasi dainai Gehena lalonai ia haoredia vaitani bona ia lalodia nege taudia unai, be do idia toreisi lou lasi, to ia lalodia tao taudia do idia toreisi lou bona mauri hanaihanai abia dalana do idia davaria.—Mat. 10:28; Mar. 3:29; Heb. 10:26; Mal. 3:16.)
Kara 24:15: “Lau be mai egu abidadama Dirava dekenai . . . mase taudia dohore idia toreisi lou, kara maoromaoro taudia, bona kara maoromaoro lasi taudia danu.” (Dirava ena dala maoromaorodia hegeregeredia idia noho taudia bona Dirava ena taravatu idia diba lasi dainai kara kereredia idia karaia taudia danu do idia toreisi lou. Reana mase taudia haida ita henanadailaidia do idia toreisi lou eiava, to Baibel ese iseda henanadai iboudiai ia haerelaia lasi. To iseda abidadama be inai: Gau iboudiai ia diba Diravana ese mase taudia do ia kara henidia mai ena maoromaoro bona mai ena hebogahisi ida. Genese 18:25 itaia.)
Apok. 20:13, 14: “Davara lalonai idia mase vadaeni taudia be davara ese idia ia henia daekau lou. Bona Mase, bona mase taudia edia gabu ese idia lalonai idia koua noho taudia idia henia daekau lou. Vadaeni idia danu be Kota Biaguna ese edia kara hegeregerena idia ia kota henia. Ia ese Mase, bona mase taudia edia gabu be lahi gohuna lalonai ia negea diho. Inai lahi gohuna be mase iharuana.” (Anina be, Adam ena kara dika dainai idia mase taudia do idia toreisi lou, herevana edia tauanina be davara lalonai idia boio eiava tano lalonai idia guridia, mase taudia edia gabu lalonai.)
Inai sinado badana “Hahemauri” itaia danu.
Bema taunimanima milion milion momo be mase amo do idia toreisi lou, idia iboudiai be edeseniai do idia noho?
Tanobada be hari inai negai idia noholaia taudia bona nega gunadia ai idia noholaia taudia danu edia momo idia haeroa neganai, idia davaria edia momo ese 20,000,000,000 ia hanaia lasi. Bona ita diba vadaeni idia haida do idia toreisi lou lasi. To, bema iboudiai idia toreisi lou, tanobada ena bada do ia hegeregere do idia noholaia. Hari inai negai tanobada ibounai ena bada be skwea kilomita 147,600,000. Bema unai tano ibounai idia hapararaia kaha rua bena kaha tamona idia birulaia, edia aniani do ia hegeregere. Hari inai negai, ena be tano ese aniani momo ia havaraia diba, to taunimanima momo be aniani dekenai idia dabu, badina be gavamani idauidau idia gaukara hebou lasi bona bisinesi taudia idia mataganigani dainai.
Rau 370 itaia danu, inai sinado “Tanobada” henunai.