Haroro Bona Mauri Dalana Hebou Pepana Edia Referens
© 2023 Watch Tower Bible and Tract Society of Pennsylvania
SEPTEMBER 4-10
BAIBEL ENA HEREVA BADADIA | ESETA 1-2
“Oi Gaukara Goada Eseta Bamona Oi Manau”
Hahetoho Negadiai Manau Hahedinaraia Noho
11 Lalona veria herevadia gwauraia o ena ladana abia isi karana ese iseda manau karana ia tohoa diba. Mani Eseta ita laloa. Ia be hairai momokani bona lagani tamona lalonai muramura namodia amo iena kopina idia dahua, bona ia dekenai aniani namodia idia henia. Parasa Basileiana ena gabu ibounai amo hahine matamata momo idia mai danu, king ese ia lalonamo henidia totona. To Eseta be ia hemataurai bona ena hemami ia biagua. Danu ia hekokoroku lasi, herevana King ese ia be iena kwini ai ia halaoa.—Est. 2:9, 12, 15, 17.
ia-E 130 par. 15
Dirava ena Taunimanima Totona Ia Hereva
15 Eseta be King vairanai do ia hedinarai neganai, ia dekenai maoro idia henia ia ura henia gaudia ia abia. Unai amo ia sibona do ia hahairaia. Manau karana ese ia ia durua, Hegai ese ia gwauraia gaudia amo gau ta totona ia noinoi. (Eseta 2:15) Ia laloparara King ena lalonamo ia abia totona hairai be gau badana lasi, to mai anina bada gauna be manau karana. Eseta be maoro, a?
Hahetoho Negadiai Manau Hahedinaraia Noho
12 Manau karana ese ita ia durua diba mai hemataurai ida dabua ita hahedokilaia bona ita kara namo totona. Momokani, bema ita ura taunimanima ese ita idia ura henia, namo lasi ita hekokoroku eiava ma haida edia lalona ita veria ita idia laloa bada totona, to namona be “lalomanau bona dagedage lasi karadia” ita hahedinaraia. (1 Petero 3:3, 4 duahia; Ier. 9:23, 24) Iseda kudouna ai idia noho lalohadai kavakavadia be iseda kara amo ia hedinarai diba. Hegeregere, iseda kara amo ita hahedinaraia diba ita be kongrigeisen lalonai maduna badadia ita huaia, hehuni sivarai haida ita diba, eiava iseda turadia haida be maduna idia huaia tadikaka. Eiava gau haida ita hahedinaraia namonamo dainai ita sibona ese hanamoa ita abia, herevana ma haida edia heduru amo unai ia vara. Iesu ese haheitalai namona ia hahedinaraia. Ia ese ia gwauraia herevadia ibounai be Heberu Toretoredia amo ia abia. Ia be mai manau ida unai bamona ia karaia, unai amo iena kamonai taudia do idia diba ia gwauraia hereva ibounai be Iehova amo idia mai bona ia be sibona ena aonega amo ia hereva lasi.—Ioa. 8:28.
Hakaua Hereva Namodia
Inai Oi Diba, A?
Tahua gaukara karaia taudia ese Parasa toretore nadina ta ai, tau ta ladana Marduka (Modekai) ena sivarai idia davaria. Susa ai ia be ofesa ta, reana akauntent gaukara ia karaia. Oriental histori ia stadilaia tauna Arthur Ungnad ia gwau idia davaria nadina be unai negai “Modekai ia sivarailaia hamomokania gauna tamona sibona.”
Ungnad ena ripoti ia halasia murinai, diba bada taudia ese Parasa ena toretore nadidia tausen momo idia hahanaia. Idia haida be Persepolis siti ena raro toretoredia. Unai be siti gunana ena magu kahirakahira ai, ia moru vadaeni kohu haboua rumana ena momoru lalonai idia davaria. Unai uro be Xerxes I ena lohia negana ai idia toredia. Idia be Elama gado ai idia torea bona Eseta bukana ese ia sivarailaia taudia edia ladana haida idia torea danu.
Persepolis ena toretoredia ai tau ta ladana Marduka idia gwauraia. Ia be King Xerxes I ena lohia negana ai, Susa dekenai king ena ruma ai seketere gaukara ia karaia. Ia hahedinaraia Marduka be gado hahanaia tauna. Unai hereva be Baibel ese Modekai ia gwauraia dalana ida ia hegeregere. Ia be King Ahasuero (Xerxes I) ena ruma ai ia gaukara bona ia be gado rua ia veria diba. Modekai be nega momo king ena geiti ai ia helai. (Eseta 2:19, 21; 3:3) King ena geiti ena ruma be bada herea bona ena ofesa taudia be unuseniai idia gaukara.
Raro toretoredia ese idia gwauraia Marduka bona Baibel ese ia gwauraia Modekai edia sivarai be hegeregere. Idia be nega tamona bona gabu tamona ai idia noho, bona gaukara gabuna tamona ai maduna badana idia huaia. Unai gaudia ibounai ese idia hamomokania, akioleji ese idia davaria gaudia be Eseta bukana ese ia gwauraia tauna Modekai ia herevalaia.
SEPTEMBER 11-17
BAIBEL ENA HEREVA BADADIA | ESETA 3-5
“Ma Haida Durua Idia Gaukara Goada Totona”
it-2-E 431 par. 7
Modekai
Ia Ura Lasi Hamana Ena Vairanai Ia Tui Diho. King Ahasuero ese Agaga tauna Hamana be prime minister ai ia halaoa neganai, oda ia atoa taunimanima ese Hamana ena dagi badana dainai, ena vairanai do idia tui diho. To Modekai be mai hemataurai ida unai ia karaia lasi, badina ia gwau ia be Iuda tauna. (Est 3:1-4) Momokani, ia karaia karana ese ia hamomokania ia be Iehova Dirava ia badinaia goada Iuda tauna. Ia laloparara ia tui diho karana ese ia hahedinaraia Hamana ia tomadiho henia, badina Israela taudia edia negai, idia be lohia taudia vairanai idia tui diho. (2Sa 14:4; 18:28; 1Ki 1:16) Badina maorona dainai, Modekai be Hamana dekenai ia tui diho lasi. Hamana be reana Amaleka tauna, bona Iehova ia gwau, “uru ibounai lalonai” idia do ia tuari henia. (Eso 17:16; HAMAN itaia.) Modekai ese ia karaia karana be Dirava badinaia totona ia karaia, to ia be politikol gaudia dainai lasi.
it-2-E 431 par. 9
Modekai
Dirava ese Ia Gaukaralaia Israela Taudia Ia Hamauria Totona. Hamana ese oda ia henia king Ahasuero ena lohia hehunai Iuda taudia idia hamasea totona, to Modekai ia abia dae momokani Eseta ese Iuda taudia do ia hamauria bona ia hadibaia ia be gaukara badana ta do ia karaia. Eseta ese do ia karaia gaukara badana be ia dekenai ia hadibaia bona ia hamaoroa king ena lalonamo bona heduru ia tahua totona. Ena be Eseta ia diba ena mauri do ia haboioa, to ia lalotamona bona Modekai ena hereva ia badinaia.—Est 4:7–5:2.
ia-E 133 par. 22-23
Dirava ena Taunimanima Totona Ia Hereva
22 Eseta be unai sivarai ia kamonai neganai, ia gari. Unai ese ena abidadama ia tohoa. Ia gari dainai, Modekai dekenai sivarai ia siaia neganai, ena hemami ia gwauraia. Modekai dekenai king ena taravatu ia gwauraia. Bema ta be king ia hadibaia lasi bona ena ruma lalonai ia vareai, do idia hamasea. To bema king ena golo kepata be ia dekenai ia poinia, do idia hamasea lasi. Vasati be king ena oda herevana ia badinaia lasi dainai, ena dagi amo ia kokia. Unai dainai Eseta ia laloa king ese do ia hebogahisi henia, a? Eseta ese Modekai ia hamaoroa dina 30 idia ore vadaeni, to king ese ia do boiria lasi! Unai dainai Eseta ia laloa momo bema ia karaia karana be king ese ia moalelaia eiava lasi.—Eseta 4:9-11.
23 Modekai be hereva ia siaia Eseta ena lalonai ia hagoadaia totona. Ia hamaoroa bema kara ta ia karaia lasi, Iuda taudia be dala ta amo hahemauri do idia abia. To bema gadi taudia idia ura ia idia hamasea be edena bamona? Modekai be Iehova ia abidadama henia, ia diba ta ese Iehova ena taunimanima do ia hamasea lasi bona Iena gwauhamata do ia hagugurua. (Ios. 23:14) Bena Modekai ese Eseta ia hamaoroa: “Bona daika ia diba, reana oi be kwini ai oi lao badina inai bamona negana ai heduru oi henia diba.” (Eseta 4:12-14) Modekai be haheitalai namona, ani? Ia be ena Dirava, Iehova ia abidadama henia momokani. Ita be unai bamona, a?—Aon. 3:5, 6.
Hakaua Hereva Namodia
kr-E 160 par. 14
Tomadiho ena Maoro Totona Ita Hereva
14 Eseta bona Modekai bamona, hari Iehova ena taunimanima be tomadiho ena maoro totona idia hereva. Unai tomadiho dalana be Iehova ena oda hegeregerena. (Eseta 4:13-16) Unai kahana oi durua diba, a? Oibe. Dala ta be tomadiho dainai idia dagedage henidia bona kota dekenai idia atoa tadikaka taihu totona hanaihanai oi guriguri. Unai bamona guriguri ese iseda tadikaka taihu do ia durua bada. (Iamesi 5:16 duahia.) Iehova be unai bamona guriguri ia haerelaia, a? Kota dekenai ita kwalimu karana ese ia hahedinaraia Dirava be iseda guriguri ia haerelaia!—Heb. 13:18, 19.
SEPTEMBER 18-24
BAIBEL ENA HEREVA BADADIA | ESETA 6-8
“Herevahereva Namonamo Karana Ita Dibaia”
ia-E 140 par. 15-16
Ma Haida Edia Namo Ia Laloa, Ia Aonega, Bona Ia Gari Lasi
15 Eseta be mai haheauka ida ia naria, king ia hereva henia totona, to unai ese nega ia henia Hamana ena palani ia hedinarai bona sibona ia hahemaraia totona. Bona reana Iehova Dirava ena siahu dainai king ia mahuta namonamo lasi, ani? (Aon. 21:1) Unai dainai Dirava ena Hereva ese ita ia hagoadaia ‘mai haheauka ida do ita naria’! (Mika 7:7 duahia.) Dirava ita naria neganai, do ita itaia iseda hekwakwanai ia hamaoromaoroa dalana be iseda ia hereaia.
Mai Gari Lasi Ida Ia Hereva
16 Eseta ia ura lasi king ia habadua dainai, aria iharuana ai gau ibounai ia gwauraia. To edena dala ai? King ese ia nanadaia lou ia ura herevalaia gauna ia gwauraia totona. (Eseta 7:2) Eseta ena “herevahereva” negana ia ginidae.
ia-E 140 par. 17
Ma Haida Edia Namo Ia Laloa, Ia Aonega, Bona Ia Gari Lasi
17 Reana Eseta be ena lalona ai ia guriguri guna, bena inai hereva ia gwauraia: “King e, bema oi ese lau oi lalonamo henia, bona bema oi dekenai ia namo, lau noinoi lau bona egu taunimanima oi hamauria.” (Eseta 7:3) Laloatao, ia be king ia hamaoroa ena be dahaka abia hidi do ia karaia, to unai do ia matauraia sibona. Eseta be king ena adavana gunana, Vasati bamona lasi. Unai hahine be mai ura ida ena adavana ia hahemaraia! (Eseta 1:10-12) Danu, king ese Hamana ia trast karana be Eseta ese ia gwauraia dika lasi. To, king ia noia do ia vara dika amo ia gimaia totona.
ia-E 141 par. 18-19
Ma Haida Edia Namo Ia Laloa, Ia Aonega, Bona Ia Gari Lasi
18 Ena noinoi karana dainai king ia moale. Ta be do ia hegeregere lasi kwini ia dagedage henia totona. Eseta ia gwau: “Lau bona egu taunimanima hamasea ore totona, tau ta be davana ia karaia vadaeni. Bema ai be igui hesiai tatau bona hahine bamona idia hoihoilaia, vadaeni gau ta do lau gwauraia lasi. To king e, inai dika badana oi koua be namo, badina inai ese oi dekenai dika do ia havaraia danu.” (Eseta 7:4) Eseta ese unai hekwakwanai ia gwauraia hedinarai, to danu ia hahedinaraia bema Iuda taudia be igui hesiai taudia bamona do idia noho, vadaeni gau ta do ia hereva lasi. Unai ala-ala karana ese king ena lalona ia hahisia diba, unai dainai king be kara ta ia karaia.
19 Eseta ena haheitalai ese ita dekenai noinoi loulou karana ia hadibaia. Bema dagi bada tauna ta eiava emu lalokau tauna ta dekenai hekwakwanai badana ta oi ura herevalaia, haheauka, hemataurai, bona mai momokani ida oi hereva karana ese oi do ia durua.—Aonega Herevadia 16:21, 23.
Hakaua Hereva Namodia
Eseta Bukana Ena Hereva Badadia
7:4—Edena dala ai Iuda taudia hamasea ore karana ese king dekenai metau do ia havaraia? Eseta be dala namona ai ia hahedinaraia, Iuda taudia be hesiai taudia bamona idia hoihoilaia diba, to bema idia hamasedia, unai ese king dekenai metau ia havaraia diba. Hamana ese ia gwauhamatalaia siliva ena metau 340,000 kilogram ese king ena kohu do ia habadaia lasi, to bema Hamana ese Iuda taudia be hesiai taudia bamona ia hoihoilaia, moni bada do ia abia. Bona bema Hamana ena palani ia guguru, anina be kwini do idia hamasea danu.
SEPTEMBER 25–OCTOBER 1
BAIBEL ENA HEREVA BADADIA | ESETA 9-10
“Iena Siahu Ia Gaukaralaia Ena Taunimanima Ia Durua Totona”
it-2-E 432 par. 2
Modekai
Modekai ese Hamana ena gabu ia abia bona prime minister ai ia lao bona king ena rini ia abia, unai rini ese king ena pepa ibounai dekenai maka ia atoa. Eseta be Modekai dekena Hamana ena ruma ia henia, unai ruma be king ese Eseta ena naria henunai ia atoa. Bena Modekai ese king ena gwau maoro ia abia, bona taravatu ta idia atoa, unai amo Iuda taudia be sibona edia maoro totona idia hereva diba. Iuda taudia dekenai unai be moale gauna. Parasa Basileia henunai idia noho taudia momo be Iuda taudia bamona, bona Adara hua ena dina namba 13 ai, taravatu do idia atoa neganai, Iuda taudia be idia hegaegae vadaeni. Modekai ena dagi badana dainai, ofesa taudia be Iuda taudia badinai idia gini. Susa ai tuari idia halataia dina ma ta dekenai. Parasa ena basileia henunai idia noho Iuda taudia edia inai taudia 75,000 mai kahana idia hamasedia, Hamana ena natudia memero 10 danu. (Est 8:1–9:18) Eseta ena hereva hegeregerena, Modekai ese Iuda taudia ia hamaoroa lagani ta ta ai, Adara hua ena dina namba 14 bona 15 ai, “Purimi aria dinadia” idia karaia totona, unai dina ai idia moale bona aniani hebou bena idia ta ta bona ogogami taudia dekenai harihari gaudia idia henia. Iuda taudia ese unai idia abia dae bona edia natudia bona idia ida idia noho idau bese taudia dekenai unai aria karaia dalana idia hadibaia. Modekai be Dirava ena taunimanima Iuda taudia unai, ese idia matauraia bona edia namo totona ia gaukara goada.—Est 9:19-22, 27-32; 10:2, 3.
it-2-E 716 par. 5
Purimi
Ena Badina. Taunimanima haida idia gwau, hari inai negai Iuda taudia ese idia moalelaia Purimi ena Aria be moale karana ta bamona, to ia be tomadiho karana ta lasi bona nega haida unai aria karaia dalana idia badinaia lasi, unai be guna unai aria idia hamatamaia bona karaia dalana bamona lasi. Modekai bona Eseta be Dirava momokani, Iehova ena hesiai taudia dainai, unai aria idia karaia Iehova idia hanamoa totona. Unai nega ai, Modekai ese Iehova ia badinaia dainai Iehova Dirava ese Iuda taudia ia ruhaia, unai dainai Iehova idia hanamoa be namo. Hamana be reana Amaleka tauna, Iehova ese unai bese ia gwauraia dika bona ia gwau do ia hadikaia ore. Modekai be Dirava ena oda herevana ia matauraia dainai Hamana ena vairanai ia tui diho lasi. (Est 3:2, 5; Eso 17:14-16) Danu, Modekai ena hereva Eseta (Est 4:14) dekenai ese ia hahedinaraia Iuda taudia hamauria totona dagi bada tauna ta dekenai heduru ia abia be namo, bona Eseta be king dekenai ena noinoi gauna ia do gwauraia lasi neganai, ia aniani lasi bona aria ta ia hegaegaelaia ese ia hahedinaraia heduru totona Dirava dekenai ia tabekau.—Est 4:16.
Siahu Gaukaralaia Neganai “Dirava Ena Kara Bamona Do Umui Karaia”
12 Keristani kongregesen hakaua totona, Iehova ese naria taudia ia henia. (Heberu 13:17) Namona be unai tatau be Dirava ese ia henia siahuna idia gaukaralaia mamoe oreana idia durua, bona edia namo lauma dalanai idia habadaia totona. Elda taudia edia gaukara dainai, idia be mai edia maoro edia tadikaka idia biagua totona, a? Lasi vaitani! Elda taudia be kongregesen lalonai idia karaia gaukarana be mai laloa maoromaoro bona manau ida idia laloa be gau badana. (1 Petero 5:2, 3) Baibel ese elda taudia ia hamaorodia: “Dirava ena ekalesia, iena lalokau Natuna ena rarana dekena amo ia hoia orea taudia, do umui ubua.” (Kara 20:28) Unai badina badana dainai, elda taudia ese mamoe ta ta be mai hebogahisi ida idia kara henia.
13 Inai bamona ita haheitalaia diba. Emu turana namona ta ese oi ia noia ena dava bada kohuna ta do oi naria. Oi diba emu turana be moni bada amo unai kohu ia hoia. Do oi naria namonamo, bona oi ura lasi hadikaia, ani? Unai hegeregerena, Dirava ese elda taudia dekenai maduna ia henia, dava bada kohuna ta: unai be kongregesen bona ia lalonai idia noho mamoe bamona taudia do idia naridia. (Ioane 21:16, 17) Iehova ese ena mamoe ia lalodia bada—idia be mai anina bada dainai, ena Natuna tamona sibona, Iesu Keriso, ena dava bada rarana amo idia ia hoidia. Iehova ese dava bada herea gauna amo ena mamoe ia hoidia. Idia manau elda taudia ese unai idia laloatao bona Iehova ena mamoe idia naridia namonamo.
Hakaua Hereva Namodia
Eseta Bukana Ena Hereva Badadia
9:10, 15, 16—Ena be king ese oda ia henia idia alaia taudia edia kohu do idia abia, to dahaka dainai Iuda taudia be unai bamona idia karaia lasi? Edia kara ese ia hahedinaraia idia ura lasi sibodia edia kohu idia habadaia, to idia ura sibodia idia hamauria.
OCTOBER 2-8
BAIBEL ENA HEREVA BADADIA | IOBU 1-3
“Iehova Dekenai Emu Lalokau Oi Hahedinaraia Noho”
Noa, Daniela, Bona Iobu Edia Abidadama Bona Kamonai Karana Tohotohoa
16 Iobu ese ia davaria hekwakwanai idauidau. Iobu ena mauri lalonai gau momo idia idau. Hahetoho ia do davaria lasi neganai, “dina daekau kahana taudia ibounai edia huanai, Iobu sibona be tau bada herea.” (Iobu 1:3) Ia be taga tauna, momo be ia idia diba bona idia matauraia bada. (Iobu 29:7-16) To, Iobu ia hekokoroku lasi o ia laloa lasi Dirava ena heduru be anina lasi. Unai ita diba badina Iehova ese ia gwauraia “lauegu hesiai tauna,” ma ia gwau: “Ia be kerere ta lasi, bona kara maoromaoro tauna. Ia ese lau Dirava dekenai ia gari, bona kara dika dekena amo ia siri momokani.”—Iobu 1:8.
17 Daudau lasi, Iobu ena mauri ia idau haraga. Ia be ia ogogami momokani bona ia lalometau bada danu. Iobu dekenai unai ia vara badina Satani, ladana hadikaia tauna unai, be Iobu ia samania koikoi ia gwau ia be sibona ena ura gaudia abia totona Dirava ia tomadiho henia. (Iobu 1:9, 10 duahia.) Iehova be unai samania hereva koikoina ia laloa maragi lasi. To, Iobu dekenai maoro ia henia iena Dirava badinaia karana ia hamomokania totona, unai amo do ia hahedinaraia ia be lalokau dainai Dirava ia tomadiho henia.
Dirava Oi Badinaia Noho!
10 Satani be ita ta ta dekenai unai bamona ia karaia noho. Edena dala ai? Satani ia gwau oi be Iehova Dirava oi lalokau henia lasi, ia do oi hesiai henia lasi bona ia do oi badinaia lasi! (Iobu 2:4, 5; Apok. 12:10) Emu hemami be edena bamona, oi lalohisihisi, a? To mani inai oi laloa: Iehova ia diba oi ese ia do oi badinaia, unai dainai Satani ia koua lasi oi ia tohoa totona. Iehova ia diba emu kara amo do oi hahedinaraia Satani be koikoi tauna. (Heb. 13:6) Siahu Ibounai Diravana be ia diba ia oi badinaia karana be hahenamo badana! Dirava badinaia karana ena namo oi itaia, a? Unai ese ita ia durua unai amo do ita hahedinaraia Satani be koikoi tauna. Bona iseda Tamana ena ladana ita abia isi bona iena lohia dalana ita durua be namo. Dahaka ita karaia diba unai amo Dirava ita badinaia noho?
Hakaua Hereva Namodia
Iesu Ena Hereva Oredia amo Ita Dibaia Gaudia
9 Iesu be dahaka ia gwau? Iesu ia mase gwauraia neganai, ia boiboi: “Egu Dirava e, egu Dirava e, dahaka dainai lau oi rakatania?” (Mat. 27:46) Iesu be unai hereva ia gwauraia ena badina be Baibel ese ia herevalaia lasi. Unai hereva amo dahaka ita dibaia? Ita dibaia gauna ta be, Iesu be unai hereva ia gwauraia amo, Salamo 22:1 ai ia noho peroveta herevana ia hagugurua. Danu, unai hereva ese idia hahedinaraia Iehova be unai dina ai iena Natuna ia “gimaia” noho lasi. (Iobu 1:10) Iesu ia laloparara, ena inai taudia ese do idia tohoa bona ena tamana ese do ia gimaia lasi. Iesu ia davaria hahetoho be taunimanima edia hahetoho ia hereaia. Danu ia gwauraia herevadia ese idia hamomokania, ia be kerere ta ia karaia lasi, to kara dika tauna bamona idia hamasea.
OCTOBER 9-15
BAIBEL ENA HEREVA BADADIA | IOBU 4-5
“Infomeisen Koikoidia Dekenai Naria Namonamo”
it-1-E 713 par. 11
Elipasa
2. Iobu ena turana ta. (Iob 2:11) Ia be Temana tauna, reana ia be Esau ena natuna mero ginigunana ena bese amo, unai dainai ia be Aberahamo ena tubuna ta bona Iobu ena varavara. Ia be ena aonega totona ia hekokoroku. (Ier 49:7) Iobu idia hagoadaia taudia toi amo, Elipasa ena mauri lagani be bada dainai ia hereva goada bona ia ura Iobu ena lalona ia veria. Nega toi Iobu idia hereva henia neganai, ia hereva guna bona ia hereva daudau.
w05-E 9/15 26 par. 2
Lalohadai Kereredia Dadaraia!
Elipasa be lauma dikana ena siahu ta ia mamia neganai inai bamona ia gwau: “Gau ta be egu vairana amo ia hanaia. Gari dainai egu kopina huina idia gini. Unai gauna ia gini maoromaoro, To ena toana lau itaia namonamo lasi. Gau ta be egu matana ia koua. Regerege ta be lasi, bena gado ta lau kamonai.” (Iob 4:15, 16) Dahaka ese Elipasa ena lalona ia koua? Ia kamonai gado regena ese ia hahedinaraia unai be Dirava ena aneru lasi. (Iob 4:17, 18) To, unai be aneru dikana ta. Unai dainai, dahaka dainai Iehova ese Elipasa bona ena turadia rua edia koikoi herevadia dainai ia sisiba henidia? (Iob 42:7) Oibe, Elipasa be demoni ese ia hakaua kerere. Ia gwauraia herevadia be Dirava amo lasi.
Satani Ena Koikoi Herevadia Dadaraia
Satani ese Iobu ena turana ta ladana Elipasa ia gaukaralaia dainai, Iobu dekenai ia gwau taunimanima be manoka gaudia bamona. Ia ese Iobu ia hamaoroa, taunimanima be “raro rumadia dekenai idia noho taudia, be Dirava ese do ia abidadama henidia? Edena bamona kahu dekenai ia karaia taudia, kaubebe bamona idia manoka taudia, be Dirava ese do ia abidadama henia? Taunimanima ta be dabai ia mauri noho diba, to adorahi neganai do ia mase momokani, bona tau ta ese unai mase do ia laloa lasi.”—Iobu 4:19, 20.
Baibel ese ita be “hodu”—raro amo idia karaia gaudia—ida ia hahegeregerea. (2 Kor. 4:7) Ita be hodu manokana bamona, badina ita be Adamu bona Heva edia natudia bona ita goevadae lasi. (Roma 5:12) Unai dainai, Satani ena hahetoho lalodiai ita moru diba. To ita be Keristani taudia dainai, Iehova be ita ia durua diba. Ena be ita be manoka gaudia sibona, to Dirava ena matanai ita be dava bada gaudia bamona. (Isa. 43:4) Ma danu, Iehova ese idia noinoi taudia dekenai lauma helaga ia henia. (Luka 11:13) Iena lauma ese ita dekenai “siahu badana” ia henia diba, unai amo ita be Satani ena hahetoho ibounai ita haheaukalaia diba. (2 Kor. 4:7; Fili. 4:13) Bema ‘eda abidadama dekenai ita gini goada,’ bona Diabolo ita koua, Dirava ese ita do ia haginia goada, bona eda abidadama do ia hagoadaia. (1 Pet. 5:8-10) Unai dainai, Satani dekenai ita gari lasi be namo.
mrt-E 32 par. 13-17
Koikoi Herevadia Idauidau amo Sibona Oi Gimaia
● Infomeisen bona ia mai gabuna oi sekea namonamo
Baibel ia gwau: “Namona be gau ibounai umui tahua namonamo.”—1 Tesalonika 5:21.
Sivarai ta oi abia dae o siaia lasi neganai, ena be nius lalonai idia herevalaia momo, namona be oi tahua namonamo bema ia be momokani eiava lasi. Edena dala ai?
Sivarai ia mai gabuna oi sekea. Nius halasia oreadia bona kampani be sivarai ta idia haidaua diba badina idia ura moni idia karaia o politikol taudia edia lalohadai idia badinaia. Nius orea ta amo oi itaia sivarai be ma nius orea ta ida oi hahegeregerea. Nega haida, turadia be idia laloa namonamo lasi bona email o social media ai infomeisen kereredia idia atoa bona siaia. Unai dainai, nius amo idia halasia sivarai ta oi abia dae haraga lasi ela bona ia mai gabuna oi sekea namonamo.
Oi tahua namonamo, bema unai be sivarai matamata bona ia be momokani. Unai sivarai idia halasia deit, bona hamomokania gaudia oi sekea namonamo. Danu oi naria namonamo, nega haida infomeisen badadia be idia herevalaia namonamo lasi o infomeisen haida be taunimanima edia lalona idia habadua totona idia halasia.
Hakaua Hereva Namodia
w03-E 5/15 22 par. 5-6
Oi Gini Goada, bona Mauri Hanaihanai ena Heau-helulu Dekenai Oi Kwalimu
Tanobada hegegemadai tadikaka oreana lalonai ita noho karana ese ita ia hagoadaia bada. Unai tadikaka oreana ida ita hebamo karana be hahenamo badana! (1 Petero 2:17) Bona ita ese iseda tadikaka taihu ma haida ita hagoadaia diba.
Kara maoromaoro tauna Iobu ena haheitalai ita laloa. Hagoadaia tauna koikoina Elipasa be inai hereva ia gwauraia: “Emu hereva ese manoka taudia ia hagoadaia noho, bona oi ese tuina manoka taudia oi hagoadaia noho.” (Iobu 4:4) Ita be edena bamona? Ita ta ta be mai iseda maduna iseda tadikaka taihu ita hagoadaia Dirava ena hesiai gaukara lalonai idia haheauka totona. Idia ita durua neganai, inai sisiba hereva ita badinaia: “Idia manoka imana hagoadaia, bona idia goada lasi tuina hagoadaia.” (Isaia 35:3) Unai dainai tahua gauna oi atoa emu Keristani tadikaka o taihu ta ida oi davaria neganai, ia oi hagoadaia. (Heberu 10:24, 25) Iseda tadikaka taihu ese Iehova idia badinaia noho dainai, idia ita tanikiu henia. Unai ese idia do ia durua idia haheauka bona mauri hanaihanai ena heau helulu lalonai idia heau noho totona.
OCTOBER 16-22
BAIBEL ENA HEREVA BADADIA | IOBU 6-7
“Oi Mamia Mauri be Ia Auka Neganai”
Iobu Bukana Ena Hereva Badadia
7:1—Dahaka dainai Iobu ia gwau ena noho be “davana totona idia gaukara auka taudia edia noho bamona”? Iobu ia lalometau bada herea dainai, ia laloa ena mauri be gaukara aukana bamona. Iobu ese ta be mase guria gabuna dekenai ia noho ela bona ia toreisi lou negana, be davana totona gaukara aukana idia karaia taudia edia mauri ida ia hahegeregerea.
Iehova be Lalomanoka Taudia Kahirakahira Ia Noho
NEGA haida ita laloa iseda mauri be kwadogi bona “hekwarahi be bada herea.” (Iobu 14:1) Unai dainai, nega haida do ita lalomanoka. Baibel negadiai Iehova ena hesiai taudia be unai bamona idia mamia danu. Idia haida idia ura idia mase. (1Kin. 19:2-4; Iobu 3:1-3, 11; 7:15, 16) To hanaihanai, idia abidadama henia Diravana, Iehova, ese idia ia hagoadaia. Edia sivarai be Baibel lalonai idia torea ita idia hagoadaia bona hadibaia totona.—Roma 15:4.
g-E 1/12 16 par. 2-4
Nega Haida Oi Mamia Mauri Oi Moalelaia Lasi
Ena be emu hekwakwanai be ia bada, to laloatao oi sibona be unai hekwakwanai oi davaria lasi bona taunimanima ibounai be hari inai negai oi davaria hekwakwanai idia mamia danu. Baibel ia gwau: “Havaraia gaudia ibounai be idia taitai bona idia hisihisi hebou noho.” (Roma 8:22) Inai nega kwadogina lalonai do oi mamia emu hekwakwanai be do ia ore lasi, to nega ia heau noho lalonai emu hekwakwanai do ia namo ia lao. To inai nega lalonai, dahaka ese oi ia durua diba?
Oi trast henia tura ta dekenai emu hemami oi gwauraia hedinarai. Baibel ia gwau: “Tura korikori be nega ibounai lalokau ia hahedinaraia, Bona hekwakwanai negadia ai ia be tadikaka korikori ta bamona oi ia durua.” (Aonega Herevadia 17:17) Kara maoromaoro tauna Iobu dekenai hekwakwanai idia vara neganai, ma haida dekenai ia herevalaia. Unai nega ai ia gwau, “egu mauri lau ura henia lasi” bona unai murinai ma ia gwau: “Egu maumau herevadia do lau gwauraia noho!” (Iob 10:1) Ma haida ida emu hekwakwanai herevalaia karana ese emu lalohekwarahi do ia hamaragia sisina bona unai ese oi do ia durua lalohadai namodia oi abia totona.
Guriguri amo Dirava dekenai emu kudouna ai idia noho gaudia oi gwauraia. Haida idia gwau, guriguri karana be lalohadai namona abia totona ita karaia gauna ta, to Baibel be inai bamona guriguri karana ia herevalaia. Salamo 65:2 ia gwau Iehova “Guriguri kamonai Diravana,” bona 1 Petero 5:7 ia gwau: ‘Ita Ia laloa bada.’ Baibel ese Dirava tabekau henia karana ena namo ia herevalaia momo. Hegeregere:
“Mai emu kudouna ibounai ida Iehova oi abidadama henia, Bona sibona emu diba dekenai oi tabekau lasi. Oi karaia gaudia ibounai lalonai Dirava oi laloa, Bona ia ese emu raka dalana do ia hamaoromaoroa.”—AONEGA HEREVADIA 3:5, 6.
“Ia ese ia idia gari henia taudia edia ura gaudia ia henia. Heduru totona ia dekenai idia taitai neganai ia kamonai, bona idia ia hamauria.”—SALAMO 145:19.
“Bona Dirava dekenai inai ita diba momokani, herevana dahaka ita gurigurilaia, bema unai be iena ura hegeregerena ia ese ita do ia kamonai henia.”—1 IOANE 5:14.
“Iehova be kara dika taudia amo ia noho daudau, To ia ese kara maoromaoro taudia edia guriguri ia kamonai.”—AONEGA HEREVADIA 15:29.
Bema Dirava dekenai emu hekwakwanai oi gwauraia, ia ese oi do ia durua. Badina namona dainai Baibel ese ita ia hagoadaia, “nega ibounai ia dekenai umui abidadama. Ia dekenai umui laloa gaudia ibounai umui gwauraia.”—Salamo 62:8.
Hakaua Hereva Namodia
Iehova ese Tadikaka Bona Taihu Ia Kara Henia Dalana Oi Tohotohoa
10 Iehova ita tohotohoa diba bema iseda tadikaka bona taihu ita diba namonamo. Emu tadikaka bona taihu oi dibaia namonamo. Hebou ia do matamaia lasi bona hebou murinai oi hereva henidia, idia ida oi haroro hebou, bona bema hegeregere idia oi invait umui aniani hebou totona. Bema unai bamona oi karaia, do oi diba taihu ta be ia hemarai dainai ma haida ia bamoa lasi, eiava oi laloa tadikaka ta be kohu ia laloa bada to ia be heabidae tauna, eiava hanaihanai hebou dekenai idia leiti ruma bese ta be dagedage idia haheaukalaia noho. (Iobu 6:29) Momokani, namo lasi ‘ma haida edia mauri lalonai idia vara gaudia ita kikilaia.’ (1 Tim. 5:13) To, iseda tadikaka bona taihu edia noho bona mauri dalana ita dibaia be namo.
OCTOBER 23-29
BAIBEL ENA HEREVA BADADIA | IOBU 8-10
“Dirava Ena Noho Hanaihanai Lalokauna ese Satani Ena Koikoi Herevadia amo Ita Ia Gimaia”
w15-E 7/1 12 par. 3
Iehova Ita Hamoalea Diba, A?
Iobu ese hekwakwanai idauidau ia davaria bona reana ia laloa unai be maoro lasi. Lalohadai kererena ia abia, ia laloa Dirava ia abidadama henia karana be Dirava ese ia laloa lasi. (Iobu 9:20-22) Iobu ia abia dae ia be kara maoromaoro ia badinaia, ena kara amo haida idia itaia, ia laloa ena kara maoromaoro ese Dirava ena ia hereaia.—Iobu 32:1, 2; 35:1, 2.
Iehova Ena Noho Hanaihanai Lalokauna Oi Laloa Bada, A?
14 Dirava ena noho hanaihanai lalokauna ese iseda hetura karana ia ida ia gimaia. Davida be Iehova ia guriguri henia neganai, ia gwau: “Oi be egu hunia gabuna ta bamona, oi ese lalometau negana ai lau do oi gimaia. Emu hahemauri karana dainai, moale bada ena boiboi regena ese lau idia hagegea. . . . Iehova ia abidadama henia tauna dekenai iena lalokau ia hahedinaraia noho.” (Sal. 32:7, 10) Idaunegai, magu ese siti ia hagegea bona taunimanima be edia inai taudia amo ia gimaia. Iehova ena noho hanaihanai lalokauna be unai magu bamona, Iehova ida iseda hetura karana ia hadikaia gaudia amo ita ia gimaia. Danu, Iehova ena lalokau be ia noho hanaihanai dainai, ia kahirakahira dekenai ita ia veria lao.—Ier. 31:3.
Hakaua Hereva Namodia
w10 10/15 6-7 19-20
“Daika be Iehova Ena Lalohadai Ia Diba?”
19 “Iehova ena lalohadai” amo dahaka ita dibaia? Baibel ese ita do ia durua Iehova ena lalohadai ita diba namonamo totona. Namo lasi iseda diba be Iehova ena diba ida ita hahegeregerea, bona iseda lalohadai hegeregerena ai Dirava ita hahemaoro henia lasi. Iobu ia gwau: “Bema Dirava be taunimanima, lau ese ia dekenai do lau haere diba, bona ai ruaosi be kota gabuna do ai gini hebou, emai hepapahuahu hamaoromaoroa totona.” (Iobu 9:32) Iobu bamona, Iehova ena lalohadai ita lalopararalaia neganai, ita gwau diba: “Inai karadia, be Dirava dekenai kara maragidia sibona. Inai kara be iena sivarai ena kahana maragina sibona. To Dirava ena siahu momokani ena bada, be daika ia diba?”—Iobu 26:14.
20 Iehova ena lalohadai ia herevalaia sirina ta ita duahia bona ita lalopararalaia lasi neganai, dahaka ita karaia be namo? Bema unai siri ena anina ita tahua murinai, haere maorona ta ita davaria lasi, do ita laloa unai ese eda abidadama Iehova dekenai ia tohoa. Laloatao, nega haida Baibel ena siri haida ese dala ia kehoa Iehova ena kara dekenai iseda abidadama ita gwauraia hedinarai totona. Namona be mai manau ida ita abia dae Iehova ia karaia gaudia ibounai ita lalopararalaia diba lasi. (Had. 11:5) Unai dainai, aposetolo Paulo ia gwauraia herevadia ita abia dae, ia gwau: “Dirava ena namo bona iena hariharibada be bada bona bada herea, ani? Iena aonega bona iena laloa dobu be edena bamona ita tahua diba? Iena dala be daika ese do ia davaria diba? Buka Helaga ia torea bamona, ia gwau: ‘Lohiabada ena laloa be daika ia diba? Daika ese ia sisiba henia diba? Dirava be daika dekena amo do ia abitorehai, vadaeni gabeai unai tau ese davana do ia tahua diba?’ Badina be gau ibounai be Dirava ese ia havaraia. Gau ibounai be ia ese ia biagua, bona ia dainai idia mauri noho. Dirava do ita hanamoa hanaihanai! Amen.”—Roma 11:33-36.
OCTOBER 30–NOVEMBER 5
BAIBEL ENA HEREVA BADADIA | IOBU 11-12
“Aonega Abia Daladia Toi Bona Ena Namo”
Iobu ese Iehova Ena Ladana Ia Hanamoa
17 Dahaka ese Iobu ia durua Iehova ia abidadama henia totona? Dika idia do vara lasi neganai, Iobu be Iehova tura henia karana ia hagoadaia vadaeni. Herevana Iobu be Satani bona Iehova huanai ia vara hepapahuahu ia diba o lasi, to Iobu be Iehova ia badinaia noho. Iobu ia gwau: “Harihari ia lao bona do lau mase, egu laloa maoromaoro, bona egu kerere lasi, do lau gwauraia noho.” (Iobu 27:5) Iobu be dahaka ia karaia Iehova ia tura henia namonamo totona? Reana ia be Iehova ese Aberahamo, Isako, bona Iakobo ia naridia bona ia gimadia ena sivarai ia kamonai. Bona ia be Dirava ia havaraia gaudia ia itaia, unai amo Iehova ena kara namodia ia lalopararalaia diba.—Iobu 12:7-9, 13, 16 duahia.
Iehova be Hanaihanai Oi Ida Ia Noho
10 Idia goada Keristani taudia oi tura henia. Kongrigeisen lalonai buruka, matamata o idau tano taudia oi tura henidia be namo, idia amo gau momo do oi dibaia. Baibel ia gwau, “burukadia dekenai aonega ia noho.” (Iobu 12:12) Buruka taudia danu be matamata taudia amo gau momo idia dibaia diba. Hegeregere, Davida be matamata bona Ionatana ena mauri lagani be bada, to unai ese idia ia koua lasi tura namodia ai idia lao totona. (1 Sam. 18:1) Bona ena be hekwakwanai idia davaria, to ta ta idia durua Iehova idia hesiai henia totona. (1 Sam. 23:16-18) Taihu ta ladana Irina ena famili be Witnes lasi taudia, ia gwau: “Iseda tadikaka taihu be iseda tamana, sinana, kakana, eiava tadina bamona. Iehova ese idia ia gaukaralaia diba ita idia durua totona.”
11 Bema oi be hemarai momo tauna, tura matamatadia oi davaria be auka. Taihu ta ladana Ratna be hemarai momo kekenina, bona ena be haida ese idia dagedage henia to hereva momokani ia abia dae, ia gwau: “Lau laloparara kongrigeisen lalonai tadikaka taihu edia heduru lau abia be namo.” Ma ta dekenai emu hemami oi gwauraia hedinarai be auka, to bema oi herevalaia, ia be emu turana namona ai ia lao diba. Emu turadia idia ura oi idia durua, to namona be idia dekenai emu lalohekwarahi oi gwauraia hedinarai.
12 Tadikaka taihu ida ita haroro hebou neganai, tura namodia ai idia lao diba. Matamanai ita herevalaia taihu Carol, ia gwau: “Haroro bona tiokratik gaukara ma haida ai taihu lau bamodia neganai, tura namodia momo lau davaria. Lagani momo lalonai unai turadia amo Iehova ese lau ia durua.” Idia goada Keristani taudia ita tura henia neganai, namo do ita davaria. Iehova ese unai bamona turadia ia gaukaralaia, ita idia durua sibona ita noho ena lalohisihisi ita hanaia totona.—Aon. 17:17.
it-2-E 1190 par. 2
Aonega
Dirava ena Aonega. Iehova dekenai aonega do ita davaria badina ia be “aonega Diravana tamona sibona”. (Ro 16:27; Apo 7:12) Aonega be hamomokania gaudia ida ia gaukara hebou, badina Iehova be Havaraia Tauna, ia be ia noho “unai nega amo ela bona hanaihanai.” (Sal 90:1, 2), iunives lalonai idia noho gaudia, ena bada bona ia havaraia negana amo ema bona hari ena histori ia diba namonamo. Taunimanima be tanobada bona iunives ena heau dalana, havaraia gaudia edia cycle, bona taravatu idia gaukaralaia edia research bona gau matamatadia idia havaraia totona. Bema unai gaudia idia noho lasi, do ia auka gau ta idia karaia totona. Unai gaudia ibounai be Havaraia Tauna ese ia karaia. (Iob 38:34-38; Sal 104:24; Ao 3:19; Ier 10:12, 13) Momokani, iena kara maoromaoro taravatudia be mai anina bada ta ia hagoadaia totona, unai amo abia hidi maorona ia karaia bona ena mauri ia moalelaia diba. (De 32:4-6; itaia JEHOVAH [A God of moral standards].) Gau ibounai ia lalopararalaia diba. (Isa 40:13, 14) Ena be inai nega kwadogina lalonai, iena kara maoromaoro taravatudia utua karadia idia bada idia lao noho, to vaira negai do idia vara gaudia be Iehova ia diba bona Iena ura hegeregerena do idia vara bona ia gwauraia gaudia be “do ia guguru.”—Isa 55:8-11; 46:9-11.
Hakaua Hereva Namodia
w08-E 8/1 11 par. 5
Matamata Taudia ida Herevahereva Karana
▪ ‘Lau be hereva ena anina lau lalopararalaia guna bena lau hereva, a?’ Iobu 12:11 ia gwau: “Malana ese aniani ia mamia hegeregerena, taiana ese hereva ena mamina ia tohoa.” Hari, namona be emu natuna mero o kekeni ese ia gwauraia herevana ena “mamina oi tohoa.” Matamata taudia be gau ta idia gwauraia hedinarai. Hegeregere, emu natuna mero o kekenai be do ia gwau, “Oi be hanaihanai natu maragina ta bamona lau oi kara henia!” eiava “Lau oi kamonai henia diba lasi!” Namo lasi inai hereva “hanaihanai” bona “diba lasi” dainai oi badu, badina emu natuna ese ia gwauraia hereva ena anina be unai lasi. Hegeregere, “Oi be hanaihanai natu maragina ta bamona lau oi kara henia!” reana ena anina be “Lau mamia lau oi trast lasi,” bona “Lau oi kamonai henia diba lasi” reana ena anina be “Lau ura egu hemami korikorina lau gwauraia.” Namona be hereva ena anina oi lalopararalaia guna.