Gima Kohorona INTANET LAIBRI
Gima Kohorona
INTANET LAIBRI
Hiri Motu
  • BAIBEL
  • PABLIKEISEN
  • HEBOUDIA
  • g23 no. 1 rau 3-5
  • Ranu

Oi abia hidi kahana ena vidio ia noho lasi.

Sori, hekwakwanai ia vara vidio ia loud totona.

  • Ranu
  • Noga!—2023
  • Sinado maragidia
  • Inai Bamona Atikol
  • Ranu Dekenai Dahaka Ia Vara?
  • Tanobada be Sibona Ia Hagoevaia Diba
  • Taunimanima be Dahaka Idia Karaia?
  • Baibel Ena Hereva be Dahaka
  • Tanobada Hegegemadai ai Ranu Ena Hekwakwanai Dekenai Baibel be Dahaka Ia Gwau?
    Topik Ma Haida
Noga!—2023
g23 no. 1 rau 3-5
Hahine ta be ena imana amo ranu ia abia noho.

TANOBADA DO IA NAMO LOU

RANU

TANOBADA ai bema ranu be lasi, do ita mauri lasi. Unai dainai mauri gaudia ibounai be ranu dainai idia mauri noho diba. Taunimanima bona animal be sinavai maragidia, badadia, paripari tanodia bona, tano lalonai ranu idia abia bona ranu ese tubutubu gaudia ia durua.

Ranu Dekenai Dahaka Ia Vara?

Tanobada ena kahana badana be ranu ese ia hahonua. To, World Meteorological Organization ia gwau, “0.5% ranu sibona be taunimanima ese idia inua bona gaukaralaia diba.” Ena be tanobada ai ranu sisina ia noho taunimanima ese idia gaukaralaia totona, to ranu ena kahana badana be taunimanima ese idia hadikaia vadaeni, eiava ia auka taunimanima be ranu idia davaria totona, badina climate change ia vara bona momo be ranu idia ura abia. Diba bada taudia idia gwau lagani 30 lalonai taunimanima 5 bilioni be do idia hekwarahi ranu namona abia totona.

Tanobada be Sibona Ia Hagoevaia Diba

Dirava ese tanobada ena ranu be do ia ore diba lasi dalanai ia karaia. Danu tano, ranu, bona dina be idia gaukara hebou iseda ranu idia hagoevaia totona. Tanobada be ia namo lou o ia goeva lou dala haida mani ita herevalaia.

  • Tahua gaukara ese ia hahedinaraia, tano ese ranu idia hadikaia momorudia ia kokia diba. Paripari tanodia ai tubutubu gaudia haida be inai kemikol dikadia, hegeregere nitrogen, phosphorus, bona pesticides idia kokia diba.

  • Saiens taudia idia davaria ranu be sibona ia hagoevaia diba. Ia aru ranu lalonai idia noho kemikol dikadia be gaigai maragidia o microorganism ese idia makohia maragimaragi.

  • Sinavai lalonai idia noho keva be dina haida lalonai ranu amo kemikol dikadia idia kokia diba bona unai be ranu hagoevaia masini ese ia karaia gaukarana ia hereaia.

  • Tanobada lalonai ranu ia haboua badina water cycle ia noho. Unai cycle, bona ena gaukara daladia ma haida dainai ranu be tanobada lalonai ia ore diba lasi.

    INAI OI DIBA, A?

    Tano ese Ranu Ia Hagoevaia Diba

    Tano ese ranu lalonai ia noho auri momorudia, kemikol dikadia bona momoru ia hagoevaia diba. Unai dainai ranu be tano mai ena nadi aukadia dekenai ia ginidae neganai, ia be goeva bona taunimanima ese idia inua diba.

    Laulau ia hahedinaraia tano ese ranu ia hagoevaia dalana. Medu ranu be tano henunai ia heau lao ela bona nadi aukana bona raro gabunai bena ia goeva.

    Miri Bona Nadi

    Miri bona nadi be streina bamona, ranu lalonai idia noho momoru dikadia idia kokia.

    Gaigai Maragidia

    Tano lalonai idia noho gaigai maragidia be kemikol dikadia idia kokia diba unai amo taunimanima do ia hadikaia lasi. Unai gaigai maragidia be kemikol dikadika eiava toxic oil idia makohia maragimaragi diba, bona carbon dioxide bona ranu ai ia halaoa diba.

    Tano ena Siahu

    Tano haida be mai edia electric charge o mai ena siahu, unai dainai kemikol dikadia mai edia goada ia hamasea diba. Raro ena kahana maragimaragi be ranu lalonai idia noho kemikol dikana corrosive ammonium ia kokia diba.

Taunimanima be Dahaka Idia Karaia?

Laulau: 1. Tau ta be ena motuka oela ia bubua gabuna ia hanamoa. Ia ese pani ta gaukaralaia ia bubua oela ia haboua totona. 2. Tau ta be kemikol konteina ia abia lao recycling center dekenai.

Motuka ena oil do ia bubua lasi bona kemikol dikadia be gabu maorodia dekenai ita negea neganai, iseda sinavai bona ranu abia gabudia do ita hadikaia lasi

Diba bada taudia idia gwau namona be ranu ita gaukaralaia namonamo. Ranu ita hadikaia lasi totona, idia gwau iseda motuka ita hanamoa unai amo oil do ia bubua lasi bona toileti o drain dekenai muramura dikadia o kemikol aukadia ita bubua lasi.

Engineer taudia be davara amo damena idia kokia dalana ta idia davaria. Bona idia ura taunimanima ibounai ese ranu namona idia abia.

To unai be gaukara badana. Ena be taunimanima idia ura unai idia karaia, to do idia hekwarahi bona moni momo do idia negea. Lagani 2021 ai United Nations ese ranu gaukaralaia namonamo ena ripoti ta ai ia gwau: “Bema tanobada ibounai ai taunimanima be unai idia karaia vadaeni, namona be unai gaukara idia habadaia.”

Baibel Ena Hereva be Dahaka

“Dirava . . . ese tano amo ranu ia veria daekau. Bona ori lalonai medu ranu ia haboua. Bena ori amo medu ia diho, bona taunimanima latanai ia diho.”​—Iobu 36:26-28.

Dirava ese water cycle ia karaia ranu gimaia totona.—Hadibaia Tauna 1:7.

Mani inai oi laloa: Bema Havaraia Tauna ese ranu hagoevaia dalana ia karaia, oi laloa taunimanima ese idia hadikaia ranu do ia hanamoa lou diba, a? Rau 15 ena atikol ladana “Dirava Ia Gwauhamata Tanobada Do Ia Namo Lou” itaia.

DIBA MA HAIDA ABIA

Ranu molekiul ia bada ena toana.

Ranu dainai mauri gaudia ibounai idia mauri noho diba. Vidio ladana The Wonders of Creation Reveal God’s Glory—Water, jw.org ai oi itaia.

    Hiri Motu Pablikeisen (1987-2025)
    Log aut
    Login
    • Hiri Motu
    • Ta dekenai siaia
    • Preferens
    • Copyright © 2025 Watch Tower Bible and Tract Society of Pennsylvania
    • Gaukaralaia Taravatudia
    • Privacy Policy
    • Privacy Settings
    • JW.ORG
    • Login
    Ta dekenai siaia