KAROA 7
Ia “Tubu Daekau Lalonai, Iehova be Ia ida Ia Noho”
1, 2. Edena bamona negana ai, Samuela ese Israela taudia ia hereva henia bona dahaka dainai ia ura edia lalona ia veria idia helalo-kerehai totona?
SAMUELA be ena taunimanima edia toana ia itaia. Inai abidadama tauna be lagani momo lalonai peroveta bona hahemaoro gaukarana ia karaia, bona ia ese Israela bese taudia ia boiria Gilegala taoni dekenai idia haboua totona. Iseda kalenda ai unai be May eiava June, siahu negana ia matamaia. Uma gabu edia witi be idia kakoro vadaeni, bona kahirakahira do idia utua. Hutuma be idia regerege lasi. Edena dala ai Samuela ese ena hereva amo idia do ia durua?
2 Taunimanima be edia kerere ena bada idia lalopararalaia lasi. Idia ura king ta ese idia do ia lohiaia. Idia laloparara lasi idia ese edia Dirava, Iehova, bona ena peroveta tauna idia matauraia lasi. Unai be hegeregere idia ese edia King Iehova idia dadaraia! Edena dala ai Samuela ese edia lalona do ia veria idia helalo-kerehai totona?
Mero maragina Samuela ena sivarai ese ita ia hadibaia ena be haheitalai dikadia idia noho, to iseda abidadama Iehova dekenai ita hagoadaia diba
3, 4. (a) Dahaka dainai Samuela be ena matamata negana ia herevalaia? (b) Dahaka dainai iseda negai, abidadama karana dekenai Samuela ena haheitalai be mai anina bada?
3 Samuel ese hutuma ia hamaoroa: “Lau be lau buruka bona egu huina ia kurokuro vadaeni.” Iena huina be kurokuro dainai ena hereva be mai anina bada. Ma ia gwau: “Lau be egu matamata negana amo umui lau hakaua ema bona hari.” (1 Sam. 11:14, 15; 12:2) Ena be Samuela ia buruka, to iena matamata negadia ia laloaboio lasi. Idia vara gaudia ia do laloatao noho. Ia tubu daekau noho negana ai ia karaia abia hidi ese ena abidadama ena Dirava, Iehova, dekenai ia hagoadaia.
4 Ena be taunimanima be Dirava idia abidadama henia lasi bona badinaia lasi, to Samuela be ena abidadama ia hagoadaia bona Dirava ia badinaia noho. Hari danu, abidadama lasi bona kara gageva tanobadana ai ita noho dainai, iseda abidadama ita hagoadaia be mai ena hekwarahi. (Luka 18:8 duahia.) Mani Samuela be ia tubu daekau noho ena sivarai ita itaia, bona ena haheitalai amo diba do ita abia.
‘Iehova Vairanai Hesiai Gaukara ia Karaia, Ena be Ia be Mero Sibona’
5, 6. Edena dala ai mero maragaina Samuela ena mauri be idau, to dahaka dainai ena tama sina idia diba iena mauri do ia namo?
5 Mero maragina Samuela ena mauri be idau. Sinana ese rata amo ia kokia neganai, reana ena mauri lagani be 3 eiava 4, Silo dekenai Iehova ena palai dubu ai ena hesiai gaukara ia hamatamaia. Ena hanua Rama amo ia lao Silo ena daudau be kilomita 32 bamona. Ena tama sina, Elikana bona Hana, ese Iehova dekenai idia gwauhamata edia natuna mero be hesiai gaukara do ia karaia. Ena mauri ibounai lalonai ia be Nasiri tauna.a Samuela be ena tama sina ese idia dadaraia bona idia lalokau henia lasi, a?
6 Lasi, ia idia lalokau henia! Idia diba Silo dekenai edia natuna do idia naria namonamo. Hahelaga Tauna Badana Eli ese gaukara ia naria, bona Samuela be ia ida ia gaukara. Bona hahine haida danu be palai dubu ai idia gaukara, unuseniai idia hegaegaelaia hakaua dalana heregerena hesiai gaukara idia karaia.—Eso. 38:8; Hah. 11:34-40.
7, 8. (a) Lagani ta ta ai, edena dala ai Samuela be ena tama sina ese idia hagoadaia? (b) Hari tama sina be Hana bona Elikana amo dahaka idia dibaia diba?
7 Hana bona Elikana be edia lalokau natuna roboana idia laloaboio lasi, oibe Dirava ese Hana ena guriguri ia haerelaia. Hana be natuna mero ta totona Dirava ia noia, bona ia gwauhamata unai mero be Iena hesiai gaukara helagana do ia karaia. Lagani ta ta ai Hana be Samuela ia vadivadi henia neganai, ena dabua matamata ta ia abia mai, gaukara totona do ia hahedokilaia. Unai mero maragina be sinana ena vadivadi karana ia moalelaia bada. Oibe, ena tama sina ese mai lalokau ida idia henia hagoadaia herevadia ia moalelaia, ia idia hadibaia Iehova ena ruma ai ia karaia hesiai gaukara be hahenamo badana.
8 Hari tama sina be Hana bona Elikana amo gau momo idia dibaia diba. Vaia tama sina be tauanina dalanai natudia durua totona idia lalohekwarahi momo, to natudia edia hetura karana Dirava ida idia laloa lasi. To Samuela ena tama sina be Dirava tomadiho henia karana idia atoa guna dainai, unai ese edia natuna ia durua Dirava ena hesiai tauna ai ia lao totona.—Aonega Herevadia 22:6 duahia.
9, 10. (a) Mani palai dubu bona Samuela ena hemami oi herevalaia. (Futnout itaia danu.) (b) Samuela be dahaka gaukara ia karaia bona matamata taudia ese edena dala ai ia idia tohotohoa diba?
9 Ita piksaia diba mero maragina be ia bada bona Silo ena ororo gabudia dekenai ia loaloa noho. Silo ena taoni, koura bona Iehova ena palai dubu ia itaia neganai, ia moale bada. Unai palai dubu be gabu helagana.b Lagani 400 gunanai Mose ena gunalaia henunai idia haginia, tanobada ibounai ai unai gabu sibona dekenai Iehova idia tomadiho henia.
10 Mero matamata Samuela be ia tubu daekau lalonai palai dubu ia ura henia. Gabeai Samuela ese Baibel ai ia torea sivarai lalonai, ia gwau: “Samuela be Iehova vairanai hesiai gaukara ia karaia, mai ena epodi dabua, ena be ia be mero sibona.” (1 Sam. 2:18) Samuela ena dabua ese ia hahedinaraia ia be hahelaga taudia ia durua. Ena be ia be hahelaga gaukarana ia karaia lasi, to daba ibounai palai dubu ena ariara ena iduara ia kehoa, bona buruka tauna Eli totona hesiai gaukara ia karaia. Ena be unai hahenamo ia moalelaia, to gau haida dainai ia lalohekwarahi. Iehova ena ruma dekenai gau haida idia maoro lasi.
Kara Gageva Idia Vara to Samuela be Ia Kara Goeva
11, 12. (a) Hopini bona Pineha be dahaka mai anina bada gauna idia dadaraia? (b) Palai dubu ai Hopini bona Pineha be dahaka kara dika bona kara gageva idia karaia? (Futnout itaia danu.)
11 Samuela be ia mero maragi neganai, kara dika bona kara gageva ia itaia. Eli be mai ena natudia mero rua, edia ladana be Hopini bona Pineha. Samuela bukana ia gwau: “Eli ena natudia be tatau dikadia, idia ese Iehova idia matauraia lasi.” (1 Sam. 2:12) Unai siri ai ia noho lalohadai rua be idia hegeregere. Hopini bona Pineha be “tatau dikadia,” Heberu gado ai ena anina be “anina lasi natudia memero,” badina Iehova idia laloa lasi. Iena kara maoromaoro taravatudia bona hakaua daladia idia laloa lasi. Unai dainai, kara dika ma haida idia karaia danu.
12 Dirava ena Taravatu ese palai dubu ai idia gaukara hahelaga taudia bona boubou karaia dalana ia gwauraia namonamo. Badina namona dainai Taravatu be unai gaudia ia gwauraia hedinarai! Unai boubou karana be Dirava ese kara dika ia gwauatao karana ia laulaulaia. Taunimanima be unai kara amo Iehoava ena matana ai idia goeva, bona ia ese ia hanamoa bona hakaua diba. To, Hopini bona Pineha ese hahelaga taudia ma haida idia hakaua kerere dainai boubou gaudia idia matauraia lasi.c
13, 14. (a) Palai dubu ai idia vara kara dika ese edena dala ai taunimanima ia hahisia? (b) Edena dala ai Eli be ena maduna ia huaia namonamo lasi?
13 Mani oi piksaia, mero maragina Samuela be ia hoa bada badina ia itaia unai kara dikadia be idia vara noho bona idia hamaoromaoroa lasi. Taunimanima idauidau, ogogami, manau, bona idia lalohisihisi taudia ia itaia, Dirava amo hahegoada bona heduru idia abia totona palai dubu dekenai idia lao, to madi, mai lalohisihisi bona hemarai ida edia ruma dekenai idia giroa lou. Bona Samuela ia lalohisihisi bada badina ia kamonai Hopini bona Pineha ese Iehova ena taravatu idia dadaraia, bona palai dubu dekenai idia gaukara hahine haida ida idia mahuta hebou. (1 Sam. 2:22) Reana Samuela ia laloa unai hamaoromaoroa totona Eli ese kara ta do ia karaia.
Samuela be Eli ena natudia memero edia kara dika ia itaia neganai ia lalohekwarahi bada
14 Eli be mai ena maoro unai hekwakwanai ia hamaoromaoroa totona. Ia be hahelaga tauna badana dainai, palai dubu dekenai idia vara gaudia hamaoromaoroa gaukarana be ena maduna. Bona ia be tama ta dainai, ena natudia memero edia kara ia hamaoromaoroa be iena maduna. Hopini bona Pineha be sibona dekenai dika idia havaraia bona Israela taudia momo idia hahisia. To, Eli be tamana ena maduna bona hahelaga tauna ena gaukara ia karaia namonamo lasi. Idia ia gwau-henia sibona. (1 Samuel 2:23-25 duahia.) To, ena natudia be matahakani goadana idia abia be namo, badina idia karaia kara dika ena panisi be mase!
15. Iehova ese Eli dekenai dahaka sisiba aukana ia henia, bona Eli ena famili be dahaka idia karaia?
15 Kara dika ia bada ia lao dainai, Iehova ese peroveta tauna ta ia siaia, Baibel ese ena ladana ia gwauraia lasi, ia be Eli dekenai ia lao hahemaoro herevana ia gwauraia totona. Iehova ese Eli ia hamaoroa: “Emu natudia oi matauraia bada to lau oi matauraia lasi.” Unai dainai Dirava ia gwau, Eli ena natudia memero be dina tamona ai do idia mase, bona ena ruma bese be dika bada do idia davaria, bona hahelaga gaukarana do idia haboioa danu. Unai sisiba aukana dainai edia kara idia haidaua, a? Baibel ia hahedinaraia edia kara idia haidaua lasi.—1 Sam. 2:27–3:1.
16. (a) Mero maragina Samuela dekenai dahaka ia vara? (b) Ena sivarai ese oi ia hagoadaia, a? Herevalaia.
16 Unai kara gageva dainai mero maragina Samuela dekenai dahaka ia vara? Ena be kara gageva idia vara, to Samuela dekenai gau namodia idia vara, ia bada ia lao bona ena hesiai gaukara ia moalelaia. Samuela Ginigunana 2:18 ia gwau, Samuela be “Iehova vairanai hesiai gaukara ia karaia . . . ena be ia be mero sibona.” Ena be Samuela be mero maragina, to ena mauri lalonai Dirava hesiai henia gaukarana ia laloa bada. Siri 21 ia gwau: “Inai mero Samuela ia tubu daekau lalonai, Iehova be ia ida ia noho.” Ia tubu daekau lalonai, iena hetura karana ena guba Tamana ida ia goada ia lao. Iehova tura henia karana ese kara gageva idauidau amo ita do ia gimaia.
17, 18. (a) Ena be kara gageva ia vara to edena dala ai Keristani matamata taudia ese Samuela idia tohotohoa diba? (b) Dahaka ese ia hahedinaraia Samuela be dala maorona ia abia hidi?
17 Samuela be reana inai lalohadai ia abia diba, hahelaga tauna bona ena natudia memero be kara dika idia karaia dainai, ia danu be iena ura ia badinaia diba. Ena be dagi bada taudia bona ma haida be idia kara gageva, to namo lasi edia kara dikadia ita badinaia. Hari, Keristani matamata taudia be idia badinai idia noho taudia edia haheitalai dikana idia itaia, to idia be Samuela idia tohotohoa bona ‘Iehova be idia ida ia noho.’
18 Samuela be Iehova ia badinaia dainai dahaka ia vara? Baibel ia gwau: “Unai nega lalonai, Samuela ia tubu daekau noho, bona Iehova bona taunimanima ese idia ura henia bada.” (1 Sam. 2:26) Unai dainai, Samuela be momo ese idia ura henia, bona edia hereva ia laloa bada. Samuela ena abidadama karana dainai Iehova ese ia laloa bada. Bona ia diba momokani, Dirava ese Silo dekenai idia vara noho kara dika ibounai do ia hamaoromaoroa. To reana ia laloa, edena negai unai do ia vara? Hanuaboi ta ai, unai henanadai ena haere ia abia.
“Mani Oi Hereva, Badina Emu Hesiai Tauna be Ia Kamonai Noho”
19, 20. (a) Hanuaboi ta palai dubu ai, Samuela dekenai dahaka ia vara? (b) Edena dala ai Samuela be ena ladana ia boiria noho tauna ia dibaia, bona edena dala ai Eli ia kara henia?
19 Palai dubu ena lamepa badana be ia do araia noho bona kahirakahira daba do ia rere. Unai regerege lasi negana lalonai, Samuela be gadona ta ia kamonai iena ladana ia boiria noho. Ia laloa unai be Eli, ia be ia buruka momokani bona kahirakahira iena matana do ia kepulu. Samuela ia toreisi bona tau buruka dekenai ia “heau lao.” Mani oi laloa, mero maragina be karaharaga aena kavakava ia heau lao Eli ia itaia totona. Samuela be mai hemataurai bona hebogahisi ida Eli ia kara henia karana ese ita ia hamoalea. Ena be Eli be mai ena kara dika, to hahelaga tauna badana ena gaukara ia do karaia noho.—1 Sam. 3:2-5.
20 Samuela ese Eli ia hanogaia, ia gwau: “Lauegu lohia e, oi ese lau oi boiria, a?” To Eli ia gwau, ia boiria lasi bona ia siaia giroa ia mahuta totona. To, ma nega rua unai ia vara lou! Bena Eli ia laloparara dakaha ia vara noho. Nega ta ta sibona ai, Iehova be matahanai eiava peroveta tauna amo iena taunimanima dekenai hereva ia siaia, bona unai ena badina ita laloparara. To hari, Eli ia diba Iehova be inai mero maragina ia hereva henia! Eli ese Samuela ia hamaoroa do ia giroa lou bona mahuta, bona Iehova haere henia dalana maorona ia hadibaia. Samuela be unai hereva ia badinaia. Daudau lasi murinai, unai gadona ia kamonai, ia gwau: “Samuela, Samuela!” Mero maragina ia haere: “Mani oi hereva, badina emu hesiai tauna be ia kamonai noho.”—1 Sam. 3:1, 5-10.
21. Hari inai negai, edena dala ai Iehova ita kamonai henia diba, bona dahaka dainai unai be mai anina bada?
21 Hari, Silo dekenai Iehova ena hereva ia kamonai hesiai tauna ta ia noho. Samuel be ena mauri ibounai lalonai Iehova ia kamonai henia. Oi danu be unai bamona, a? Do ita naria lasi hanuaboi ai gadona ta ita kamonai totona. Hari, Dirava ena gadona be hanaihanai ita kamonai henia noho. Oibe, iena Hereva, Baibel ia noho. Hanaihanai Dirava ita kamonai henia bona ita badinaia neganai, iseda abidadama do ia goada. Samuela hegeregerena.
Ena be Samuela ia gari, to mai abidadama ida Iehova ena hahemaoro herevana be Eli dekenai ia gwauraia
22, 23. (a) Matamanai, Samuela ia gari do ia gwauraia herevadia be edena dala ai ia guguru? (b) Edena dala ai Samuela be ladana namona ia abia?
22 Unai hanuaboi ai, Silo dekenai Samuela ena mauri ai ia vara gauna be mai anina bada, badina dala idauna ai Iehova ia dibaia matamaia, bona ia be Dirava ena peroveta bona gwaukau tauna ai ia lao. Matamanai, mero maragina be Eli dekenai Iehova ena hereva ia gwauraia totona ia gari, badina unai be Dirava ena peroveta herevana, Eli ena bese dekenai kahirakahira do ia vara gauna. To Samuela be mai gari lasi ida Eli ia hereva henia, bona Eli be mai manau ida Dirava ena hahemaoro herevana ia abia dae. Daudau lasi murinai, Iehova ese ia gwauraia gaudia ibounai idia guguru: Israela taudia be Filistia taudia tuari henia totona idia lao, Hopini bona Pineha be dina tamona ai idia mase, bona Eli ia kamonai Filistia taudia ese Iehova ena Taravatu Maua idia abia neganai, ia mase.—1 Sam. 3:10-18; 4:1-18.
23 Taunimanima momo idia diba Samuela be peroveta tauna namona. Baibel ia gwau “Iehova be ia ida,” bona Iehova ese Samuela amo ia gwauraia peroveta herevadia ibounai ia hagugurua.—1 Samuel 3:19 duahia.
“Samuela be Iehova Ia Noinoi Henia”
24. Gabeai, Israela besena be dahaka abia hidi idia karaia, bona dahaka dainai unai be kara dika badana?
24 Israela taudia be Samuela ena haheitalai idia badinaia bona abidadama goada taudia ai idia lao, a? Lasi. Lagani haida murinai, abia hidi idia karaia idia ura lasi peroveta tauna ta ese idia do ia hahemaoro henia. Idia ura bese haida idia tohotohoa bona king ta ese idia do ia lohiaia. Iehova ena hakaua dalana hegeregerena, Samuela ese edia ura ia karaia. To ia ese Israela taudia ia hadibaia edia kara dika be bada. Idia ese Iehova idia dadaraia noho! Unai dainai, Gilegala dekenai taunimanima ia boiridia.
Samuela be mai abidadama ida ia guriguri, bona Iehova ese lai gubana ia havaraia
25, 26. Gilegala dekenai, edena dala ai Samuela ese Israela taudia ia hadibaia Iehova dekenai kara dika badana idia karaia?
25 Mani Samuela ese Gilegala dekenai Israela taudia ia hereva henia negana ita herevalaia lou. Idia dekenai Samuela ese mai abidadama ida Dirava ia hesiai henia karana ia herevalaia. Bena, Baibel ia gwau: “Samuela be Iehova ia noinoi henia.” Iehova ia noia lai gubana ia havaraia totona.—1 Sam. 12:17, 18.
26 Medu lasi negana ai lai gubana do ia vara, a? Lasi! Reana taunimanima idia laloa unai do ia vara lasi bona idia kirikirilaia. To karaharaga guba ai ori koremadia idia haboua. Lai ese witi ia odaia lao, odaia mai. Bona guba ena regerege be bada herea. Bena medu ia diho. Unai neganai, “taunimanima ibounai be Iehova bona Samuela dekenai idia gari momokani.” Hari idia laloparara idia be kara dika badana idia karaia.—1 Sam. 12:18, 19.
27. Samuela ena abidadama idia tohotohoa taudia dekenai Iehova ena hemami be edena bamona?
27 Iehova, Dirava ese unai gwau-edeede taudia edia lalona ia kehoa, to Samuela lasi. Samuela be mero maragi negana amo ia be hanaihanai Iehova dekenai ia tabekau. Bona Iehova ese ia hanamoa. Unai nega amo ema bona hari, Iehova be ia idau lasi. Ia ese Samuela abidadama karana idia tohotohoa taudia ia durua noho.
a Nasiri taudia edia gwauhamata lalonai, alkahol do idia inua lasi bona huina do idia utua lasi. Momo be nega kwadogina lalonai unai idia badinaia, to idia haida hegeregere Samson, Samuela, bona Ioane Bapatiso be edia mauri ibounai lalonai Nasiri gaukara idia karaia.
b Palai dubu ena lata be mita 13.32 bona ena lababa be mita 4.45. Iena freim be timba amo idia karaia bona dabua amo idia koua. Palai dubu be kohu namo hereadia amo idia karaia hegeregere, davara animal ta (seal) ena kopina, idia turia dabua idauidau, dava bada timba be siliva o golo amo idia koua. Ia be ariara latana huanai ia gini, unuseniai boubou patana badana ta ia noho danu. Gabeai, palai dubu badinai daiutu maragidia idia karaia hahelaga taudia ese idia gaukaralaia totona. Toana be Samuela be unai bamona daiutu ta lalonai ia mahuta.
c Unai sivarai rua ese hemataurai lasi karadia ia herevalaia. Taravatu ai hahelaga taudia ese idia ania diba boubou gaudia edia kahana ia gwauraia hedinarai. (Deu. 18:3) To palai dubu ai, unai kara dika hahelaga taudia be kara idauna idia karaia. Edia hesiai taudia idia hamaoroa vamu be pani lalonai ia nadua noho lalonai, foka amo vamu idia gwadaia bona vamu namodia idia kokia! Ma danu, taunimanima ese edia boubou gaudia be boubou patana dekenai idia abia mai neganai, unai kara dika hahelaga taudia ese hesiai tauna do idia hamaoroa boubou ia mailaia tauna do ia hagaria, bona Iehova dekenai animal ena digara idia do bouboulaia lasi neganai, idia ese vamu kasirina idia abia.—Lev. 3:3-5; 1 Sam. 2:13-17.