John
The Woman Caught in Adultery
8 Noqw Jesus tsomot Olivet yan mātsiwhqat awʼi. 2 Pu suits talavay pam piw God kīyat aw paki, noqw sinom sohsoyam put aw ökiqw, pam qatuptuqe pumuy tutuqayna. 3 Noqw tutavot tutuqaynayaqam Pharisee-sinmuy amumum hakiy wuhtit qa nāp himuy amum hintsakk̇aṅw núansaniwhqat put aw wikvaya; nihqe puma put nāsave taviyat, 4 Jesus aw paṅqaqwa: Iʼ wuhti qa nāp himuy amum hintsakk̇aṅw núansaniwa, nāt pas hintsakk̇aṅwo. 5 Noqw Moses hapi tutavot ep itamuy pas ayataqe, hakim hakiy pan hintsakqat tatatupninayaniqat paṅqawu. Noqw uṅniqw hintani? 6 Pay puma Jesus aw hin hepyaqe, aw put hihta nēveltoynayaniqey ōviy yan lavayhtoti. Noqw pay Jesus motoltit, malatsiy akw tutskwava penta, suhpan qa navotqey panʼi. 7 Noqw ōviy puma put pas tūviṅlalwaqw, pam kwuhpukqe amumi paṅqawu: Pay pi haqawa umuṅaqw pas qa hihtakw hintaqa put mohti owat aw tūvani, kitat, 8 Pu piw motoltiqe, tutskwava penta. 9 Noqw nanaptaqam qaanhinwisqey unaṅwpeq sunvotiʼk̇ahk̇aṅw, nānap paṅqw nȫṅantiva, suswukoqw aṅqw hoyoyoykuyakaṅw nuhtuṅknihqat aqw pahsavoo, noqw Jesus wuhtit nāsave wúnuhqat amum nāla akwsiṅwu. 10 Noqw Jesus kwuhpukqe, pay wuhtit nāla epniqw, pam put aw paṅqawu: Wuhti, ya uṅ hihta nēveltoynayaqam haqamiya? Ya qa hak uṅ mokniqat uṅem hin yuku? 11 Noqw pam put aw paṅqawu: Pay qa hakʼi, Tutuyqawhqa. Noqw Jesus aw paṅqawu: Pay nu piw uṅem qa pan yuku; um ahpiynen, pāpu qaanqatsit qeʼni.
Jesus the Light of the World
12 Pahsat pu Jesus piw pumu amumi paṅqawu: Nu hapi sinmuy amumi tāla; inuṅk hinmaqa qatalpuva soon hinmani; pam qatsit aw tālat aṅ hinmani. 13 Noqw ōviy Pharisee-sinom put aw paṅqaqwa: Um nātuawiʼta; uhtuawi qa súanta. 14 Jesus lavayhtiqe amumi paṅqawu: Pay as pi nu nāp nātuawiʼtaqw, pay ituawi súanta; pi nu haqaqw pítuk̇aṅw pu haqaminiqey navotiʼta. Noqw uma pi nuy haqaqw pítuhqat, pu nuy haqaminiqat qa navotiʼyuṅwa. 15 Uma pay sinmuy amún hihta hin yukuyaṅwu, nu qa hakiy eṅem hin yuyku. 16 Pu nāmahin pi as kurs nu hakiy eṅem hin yuk̇eʼ, nu suan yúkuṅwu, pi nu qa nālaa, Inay nuy aṅqw távihqa inumuma. 17 Noqw ura kurs pi lȫyöm hihta tuawiʼtaqw, tuawiam súantaṅwuqat umuhtutavoy aṅ pan peyʼta. 18 Noqw nu suhk̇a nātuawiʼta, noqw pu Ina nuy aṅqw távihqat nuy hákiynihqat tuawiʼta. 19 Pahsat pu puma put aw paṅqaqwa: Noqw una háqamo? Noqw Jesus amumi paṅqawu: Uma itamuy qa tuwiʼyuṅwa-nūyu, pu Inayu; pi as uma nuy tuwiʼyuṅweʼ, soon piw Inay qa tuwiʼyuṅwni. 20 Yan Jesus sivatataṅpit ep yuaayku, God kīyat ep sinmuy tutuqaynak̇aṅwo; noqw qa hak put aw mayʼta, nāt tuwaniyat aw qa pituqw ōviyʼo.
You Cannot Go Where I Am Going
21 Pahsat pu Jesus piw amumi paṅqawu: Nu ahpiyni; noqw uma as nuy hepyani, nīk̇aṅw uma umuhqaanhtipuy aṅ hinwisk̇ahk̇aṅw soʼni. Nuy haqaminiqat uma kurs hin paṅsoyani. 22 Pahsat pu Jew-sinom paṅqaqwa: Ya pam hinoqw itam kurs hin put haqaminiqat paṅsoyaniqat paṅqawu? Ya sen pam nāninani? kitota. 23 Pu pam amumi paṅqawu: Uma yaṅqw tūwaqatsit aṅqwya; nu ōṅaqʼö; uma yep qatsit ahpiyya, nu qa yep qatsit ahpiyʼo. 24 Paniqw hapi ōviy nu umumi paṅqawu: Uma umuhqaanhtipuy aṅ hinwisk̇ahk̇aṅw soʼni; pi uma nuy haknihqey paṅqawhqat qa tūtuptsiweʼ, uma umuhqaanhtipuy aṅ hinwisk̇ahk̇aṅw soʼni. 25 Pahsat pu puma put aw paṅqaqwa: Ya um hak hímuu? Noqw Jesus amumi paṅqawu: Pay nu ura mohtihaq umuy put āawna. 26 Nu as nihtiwhtaqat hihta ep umuy hin lavayhtini, pu umumiq hiṅqawni; noqw iʼ hak nuy aṅqw távihqa pas qa atsa; noqw nu put aṅqw hihta navotqey nuhtumi yuaata. 27 Pam pumuy amumi Nay lavayhtiqat puma qa māmatsya. 28 Pahsat pu Jesus amumi paṅqawu: Ason uma nuy Sinot Tiyat nahoylehtsit ep hahyeʼ, pep puʼ uma nuy hákiynihqat nanaptani, pu nu qa nāp nahpiy hihta hintsakqata; Ina inumi hin tutaptaqat nu pan hintsaki. 29 Pu nuy aṅqw távihqa inumuma. Ina nuy qa naltavi, nu yūmosa unaṅwve hinmaqw ōviyʼo. 30 Yan pam lavayhtiqw, k̇aysiwhqam put aw tūtuptsiwa.
Free Men and Slaves
31 Pahsat pu Jesus Jew-sinmuy put aw tūtuptsiwaqamuy amumi paṅqawu: Uma ilavayiy aṅ hinwiseʼ, pep puʼ uma pas antsa inumi nánatuwnayaqamyani. 32 Nen uma navotit pas antsanihqat tuwiʼyuṅwni, noqw pam navoti umuy qenivo óyani. 33 Puma lavayhtotiqe put aw paṅqaqwa: Itam Abraham tímatu; nihqe itam qa hisat hakiy aw tūwikʼiwyuṅwa; noqw hintaqw ōviy itam qenive oyiwyuṅwniqat um paṅqawu? 34 Jesus lavayhtiqe amumi paṅqawu: Pas antsaa, pas antsa nu umumi paṅqawni: Qaantsakqa hapi qaanhtiput aw tūwikiniṅwu. 35 Noqw tūwiki pi qa sutsep kīve kiʼtaṅwu, pi kiʼtaqat tiat pep pas sutsep kiʼtaṅwu. 36 Noqw ōviy kurs Tiat umuy qenivo oyaqw, uma hapi pas antsa qeniveyani. 37 Pas as pi uma Abraham tímatniqw nu navotiʼta; noqw pi uma nuy nīnayaniqey tunatyawyuṅwa, ilavayi umuhʼunaṅwpeq qa haqam qeniʼtaqw ōviyʼo. 38 Pi nu Inay amum qátuhqe, hihta aw yórikqey umumi yuaata; noqw pu uma umunay amum yesk̇aṅw pam hihta hintsakqat uma aw yórikyaqey put tuwat hintsatsk̇a. 39 Puma lavayhtotiqe aw paṅqaqwa: Abraham itanaa. Jesus amumi paṅqawu: Pi as uma Abraham tímatnen, soon qa Abraham hintsakpiyat hintsatsk̇ani. 40 Noqw uma soq tuwat nuy nīnayaniqey tunatyawyuṅwa, ispi nu God aṅqw lavayit pas antsanihqat navotqey umuy āawnaqʼö. Abraham pi qa pan hinhti. 41 Uma umunay hintsakpiyat hintsatsk̇a. Pahsat pu pumuy put aw paṅqaqwa: Itam qa tusk̇apqatsit ahpiy tihtiwya, itam sūkw nayʼyuṅwa, it God. 42 Noqw Jesus amumi paṅqawu: Pi as God umunayniqw soon uma inumi qa unaṅwayʼyuṅwni, pi nu God aṅqw yámakqe put aṅqw pitu; pi nu qa nāp itunatyay aṅqʼö; pi God nuy aṅqw tavi. 43 Ya uma hinoqw ilavayiy qa māmatsya? Ispi kurs hin uma ilavayiy aw tuqayvastotaniqee. 44 Uma umunay Nukpanat ahpiy aniwhti, nihqe uma umunay tunatyayat hintsatsk̇aniqey nānawakna. Pam yayhniwhqat aṅqaqw tuqwyanta; himu pas antsanihqa put ep súlawniqw, ōviy pam antsanihqat ep qa huruhti; pam atsáteʼ, nāp himuy lavayhtiṅwu; pam aʼnö átsanihqee, pas atsat aaniwnaqa. 45 Noqw pay soq pi nu umumi pas qa atsat lavayhtiqw, ōviy uma nuy qa tūtuptsiwa. 46 Haqawa uma nuy hihta ep qaanhtiqat pas súaṅqawni? Noqw kurs nu pas qa atsat umumi lavayhtiqw, ya hinoqw uma nuy qa tūtuptsiwa? 47 God ahpiynihqa God lavayiyat navotṅwuʼ, noqw paniqw ōviy uma put qa nanapta, uma qa God ahpiy aniwhtiqe ōviyʼo.
Jesus and Abraham
48 Pahsat pu Jew-sinom lavayhtotiqe put aw paṅqaqwa: Noqw pay itam súaṅqaqwaqe, um Samariat aṅqw sínonihqe nukpanhikwsit akw tuyqawiwtaqat paṅqaqwa. 49 Noqw Jesus lavayhtiqe amumi paṅqawu: Nu qa nukpanhikwsit akw tuyqawiwta; nu Inay k̇aptsiʼtaqw uma nuy qa k̇aptsiʼyuṅwa. 50 Pu nu inumi k̇ātayyuṅwniqat qa tunatyawta; pay ason pas suhk̇a put tunatyawta; nihqe pam itamuhtsave hinwat yúkuni. 51 Pas antsaa, pas antsa nu umumi paṅqawni: Ilavayiy an hinmaqa soon mokiwuy ep pítuni. 52 Pahsat pu Jew-sinom put aw paṅqaqwa: Puʼ hapi itam pas suyan nanaptaqw um nukpanhikwsit akw tuyqawiwta. Abraham mōki; pu God lavayʼaymat piw soa; noqw um piw nāt paṅqawu: Ilavayiy an hinmaqa soon mokiwuy ep pítuni. 53 Ya um itanay Abraham epnihqe hak pas pávani? Pam pi pay qa qatu; pu God lavayʼaymat piw qa yēse. Ya um hak hímunihqey nāmi wūwanta? 54 Noqw Jesus lavayhtiqe paṅqawu: Kurs nu pay nāp nātsok̇ananiqw pay pam qa hihta hihk̇ayʼtani; noqw pi Ina nuy tsok̇anaṅwu; noqw uma put aw yanyuṅqey paṅqaqwa. 55 Noqw pi uma put qa tuwiʼyuṅwa; noqw nu put tuwiʼta; nihqe ōviy kurs nu put qa tuwiʼtaqey paṅqaweʼ, nu umún átsani; noqw pi nu put tuwiʼtaqe, put lavayiyat an hinma. 56 Umuna Abraham iqatsiy aw yórikniqey put ep hahlayi; nihqe pam aw yórikqe hahlayhti. 57 Pahsat pu Jew-sinom put aw paṅqaqwa: Um nāt qa lȫp sunat pakwt sihk̇ayʼtaqat yahsaṅwniʼk̇aṅw, ya pay um Abraham aw yori? 58 Jesus amumi paṅqawu: Pas antsaa, pas antsa nu umumi paṅqawni: Nāt Abraham qa háqamniqw pay nu qatu, kita. 59 Pahsat pu puma put tatatupyaniqe oʼwat ömahtota; noqw pay Jesus nauyhtaqe God kīyat aṅqw yámakqe pumuy amuhsonṅaqw hinmak̇aṅw paṅqw ahpiyʼo.