TÓLMIYATCHIK KʼAL AN BIBLIA ABAL KIN JALKʼUY IN EJATAL
In tokʼtsinchat an konowixtaláb axi u kwaʼalak
JAYKʼIʼ TI WAʼTSIN: 1950
BICHOW: ESPAÑA
KʼEʼAT JANTʼOJ TIN KWÉNTAJ AN EPCHAL: PÉLAK IN MONJA CATÓLICA
JANTʼINIʼ U EYAK:
In waʼtsin juʼtáj tu beletnabak i koʼnél al jun i kwenchal ti Galicia, ban noroeste ti España. Ti tsakam ocho ti éb ani nanáʼ pel an tseʼchíl. U lej kulbélak kʼal i yanel. Al nixéʼ xi kʼij lej exbadhak abal jun kʼal i yanel ka exobin al jun i seminario o jun i convento. Al i yanél ox ti éb u kʼalej.
Tam ti u putuw 13 i tamub, in kʼalej al jun i convento ti Madrid, tanáʼ kʼwajatakits u epchal. Tanáʼ an atiklábchik yabak lej kʼanidhom. Ejtíl yab u jilnalak ki junkuw nibal jitaʼ, expidh kwaʼalak ki putuw jawaʼ u konchinal. Lej dhajuw u tamkunalak abal tu ól ani u ajatak, jayej u kʼalelak ti misa. Patal u tʼajnalak ti Latín, axéʼ lej kʼibatak abal nanáʼ. U atsʼalak abal yab u ejtowalak kin utey kʼal a Dios. Lej kwetemak u atsʼál kom nibal u epchal u ejtowal ku tawnaʼ, ani tam u ejtowalak ku tsuʼuw, expidh u ejtowalak ku uchaʼ: «Ave María Purísima». Ani talbél ku kʼapúts expidh u ejtowalak ku tʼilmay tsʼejel hora, yab in bajuwalak ejtíl tam tin kʼwajatak ti atáj. Etsʼey in ukʼnalak kom lej tʼeʼpidhak u atsʼál.
Bélits abal u atsʼalak abal a Dios yab tu tʼajalak ti kwéntaj, u tʼajaʼ tin monja tam ti u kwaʼalak 17 i tamub. Ani u tʼajaʼ kom játs in leʼak u tátajchik. Pero talbél, u tsalpayalak max u tʼajaʼ jun i alwaʼ takuxtaláb. An monjas tu uchalak abal max yab ki belkaʼ neʼetsak ku chikan ti kʼamal. Bélits kʼal jawaʼ tin uchalak an monjas, nanáʼ u kwaʼalak i konowixtalábchik. Nanáʼ u exlálak abal a Jesús yabak u kʼwajíl kwetém, in ujnamak ka xeʼtsin kʼal an atiklábchik ani kin exóbchij (Mateo 4:23-25). Ani tam ti u kwaʼalak 20 i tamub yabáts u léʼak ku tʼajaʼ tin monja, u lej jikʼpaʼ tam jitaʼ tu okʼnálak tin uchaʼ abal max yabáts u léʼak ku tʼajaʼ tin monja kwaʼalak kin kʼalej ani ku jilaʼ an convento, walám u jikʼelak abal axi más an monjas jayej kin léʼnaʼ ka kalej.
U tátajchik yab tsakuy kom u jilaʼ an convento. Pero kom tu bichówil yab waʼatsak i tʼojláb, koʼoy kin kʼalej ti Alemania, tanáʼ u kʼwajílak junakej u epchal. Jajáʼ in tólmiyalak jun i mukʼeʼ i atiklábchik axi jayej talak al kʼeʼat i bichowchik. Lej kulbélak u atsʼál kin xeʼtsin kʼal axéʼ xi atikláb kom in tólmiyalchik an tʼojnal ani an mimlábchik abal yab ka odhnáj. Nanáʼ jayej in otsits al axéʼ xi grupo ani in tomkin tejéʼ. I bukʼuwalak i úw ani u kʼalelak abal ki konchij i tolmixtaláb an eyalchik. U atsʼálak kulbél tin tólmix.
Pero talbél yabáts u atsʼálak alwaʼ kʼal jawaʼ u tʼajálak. Kom u tʼajaʼ ti kwéntaj abal an comunistas yabak in tʼajál jawaʼ in uchálchik an atikláb. Jaxtám ti 1971 u tsalpay yabáts kin kʼwajiy kʼal jajáʼchik kom talchik i kwitól comunistas in chikaʼ an consulado ti Fráncfort abal an dictadura Española kin jalbiy an odhnaxtaláb axi in tʼajamal kʼal wawáʼ. Yab u kulbétnaʼ jantʼiniʼ tin léʼnaʼchik kin tsʼejkaʼ an kʼibataláb.
Tam ti u koʼoy u kʼaʼál tsakámil u uchaʼ u tomkíl abal yabáts neʼetsak kin tamkun kʼal jajáʼchik, pero talbél ni jun kʼal axéʼchik xi mukʼeʼ chichchik tu ku tsaʼbiy, jaxtám u atsʼaʼ lej kwetém. Tam u tsalpay, ¿jaleʼ tu kʼwajat tejéʼ? Yabáts u atsʼálak kulbél ku tólmiy an atiklábchik.
JANTʼINIʼ TIN TÓLMIY AN BIBLIA ABAL KU JALKʼUY U EJATAL:
Ti 1976, tsab i ólchixchik kʼal a Jehová axi pelak i españoles, chích ti kin tsaʼbiy ani tin jilchij i publicaciones. Tam ti wichiy ti kin tsaʼbiy u tʼajchij yan i konowixtaláb, ejtíl, ¿jaleʼ tin jilál a Dios ki yajchiknaʼ? U lej jikʼpaʼ kom in eyendhaʼchik an Biblia abal ti kin tokʼtsinchij an konowixtalábchik. Yab u lej tsalpanchij, u tujchij ku exóbnaʼ an Biblia.
Tam ti u tujchij ku exóbnaʼ an Biblia expidh u léʼak kin tokʼtsinchat an konowixtaláb axi u kwaʼalak, pero u lej kulbétnaʼ jawaʼ u tsuʼuw al an tamkuntaláb axi in tʼajál an ólchixchik kʼal a Jehová ani tin tólmiy ku jalkʼuy u tsalap. Al nixéʼ xi kʼij i kwaʼalakits tsab i tsakam. An ólchixchik kʼal a Jehová tu neʼdhalak ti tamkuntaláb ani tanáʼ tu tólmiyalakchik kʼal an tsakam, u bajuw ku lej kʼanidhaʼchik.
Bélits antsanáʼ u belomtal yabayejak lej tsapik. Tam ti in kʼalej ku tsaʼbiy u yanél ti España, jun u itsan axi pel i sacerdote in exaʼ abal ku jilaʼ ku exóbnaʼ an Biblia. Pero tin lej tólmiy an ólchixchik axi u kʼwajilak tanáʼ. Jajáʼchik jayej in eyendhaʼ an Biblia abal ti kin tokʼtsinchij an konowixtaláb axi u kwaʼalak. Ani tam tin wichiy tu kʼimáʼ u tujchij ku exóbnaʼ an Biblia juníl, pero u tomkíl yabáts in léʼnaʼ. Bélits antsanáʼ nanáʼ u aynanchij tin exóbal. Ti 1978 in pujan ani u tʼajaʼ tin ólchix kʼal a Jehová.
AN ALWAʼTALÁB AXI U BATSʼUWAMAL:
Tin lej tólmiyamal tu ejatal ku exlaʼ jawaʼ in olnál an Biblia. Jun i tʼiplab 1 Pedro 3:1-4, in ulal: abal «an tomkidh uxum kwaʼal kin putuw in uchbíl kʼal in tomkíl, kwaʼal kin kʼakʼnaʼ ani kin koʼoy koyat in ichích, kom axéʼ lej exbadh abal a Dios». Axéʼ ani kʼeʼat i tsalpadh kaw axi ti Biblia, tin tolmiyámal kin kʼwajiy alwaʼ kʼal u tomkíl.
Watʼenekits treinta y cinco i tamub ma tam tin pujan. Lej kulbél u atsʼál ku tʼojonchij a Jehová, ani ku koʼoy u epchalchik espiritual tin puwél an tsabál ani jayej tseʼ u tsakámil in tʼojonchal a Jehová.