Abal ka exbay an Tolmixtaláb abal ti exóbal abal an tamkuntaláb I Ejatal ani i Tʼojlábil tu aykol kʼal a Cristo
2 MA TI 8 A MAYO
KʼALÁB AXI TI BIBLIA | 1 SAMUEL 27 MA TI 29
«¿Jantʼiniʼ ti tʼojojon a David abal kin otsánchij i bíchowchik?»
it-1 79
Akís
Tam ti a David xeʼetsak ti tsinél, tsabíl tsinkʼon ban tsabál axi in abatnálak a Akís. Tam ti kʼaʼál kʼalej ti tsinél u tsalpayábak abal in léʼak kin ódhnaʼ an bichow, jaxtám koʼoy kin tʼajaʼ jantʼiniʼ max u ólmanalak. A Akís yab in tʼajchij jantʼoj kom in tsalpay abal chubax u ólmanal. (1Sa 21:10-15; Sl 34, encab. ani 56, encab.) Tam ti tsabchíl kʼalej ti tsinél a David in neʼdhaʼ 600 in tolmiwál ani an soldados in neʼdhaʼ in yanél. Jaxtám a Akís in jilchij ka kʼwajiychik ti Ziqlag. Kʼwajiychik tanáʼ jun i támub ani tseʼ a itsʼ, a Akís in tsálpayalak abal u kʼalelak kin otsánchij an bíchowchik axi ti Judá, pero jawaʼ in tʼajálak játs kin otsánchij an guesuritas, an guirzitas ani an amalequitas. (1Sa 27:1-12.) A Akís in lej belchij jawaʼ in tʼajálak a David, jaxtám ma in bijiy abal ka beletnáj tam ti an filisteos in otsánchij a Saúl, pero in tolmiwál a Akís in konoy abal a David ani an soldados kʼal axi tu junáb ka wichiy ti Ziqlag. (1Sa 28:2; 29:1-11.) Tam ti a David in bajuw ti tsʼalej ani in otsanchij a Gat, walám yab in tsemdhaʼ a Akís, kom an Biblia in ulal abal ejatakej tam ti a Salomón in bajuw ti tsʼalej. (1Re 2:39-41; ka tsuʼuw GAT.)
w21.03 4 párr. 8
Tsákamchik, ¿jantʼoj a éjtowal ka tʼajaʼ abal axi kʼeʼat kin belaʼ kʼal tatáʼ?
8 Ki tsuʼuw kʼeʼat i kʼibataláb axi in koʼoy a David. Tam ti tákuyat ti tsʼalej koʼoy kin aychij yan i támub abal ka tujey ti abatnom (1 Sam. 16:13; 2 Sam. 2:3, 4). ¿Kʼal jantʼoj ti tólmiyat abal kin koʼoy i kʼayataláb? Yab kʼwajiykʼij ti aychix, in tsápnanchij ka kʼwajiy tʼojlidh. Jun i tʼiplab, biyat kʼwajatak ti tsinél tin bichówil an filisteos, in tsápnanchij kin kʼaniy an israelitas. Antsanáʼ in béletnanchij in tsabálil (1 Sam. 27:1-12).
it-2 368 párr. 6
Janamkaw
An Biblia in ulal abal yab alwaʼ tu janamkaw, pero jayej tu exóbchal abal yab in yéjenchal ki ólchij an chubaxtaláb jitaʼchik yab in tomnál kin exlaʼ. A Jesucristo in uluw: «Jawaʼ in kʼál a Dios yab ka pidhaʼchik an pikʼo, kom walám ti kʼatʼuw. Jawaʼ winat alabél ani tsʼalat yab ka pidhaʼ an olom, kom neʼets kin kʼetsaʼ» (Mt 7:6.) Jaxtám, tam junchikíl a Jesús yab u tókʼtsinalak kʼal jawaʼ u konoyáb, kom max kin ólnaʼ jantʼoj, in éjtowalak ka jólbiyat jajáʼ o axi kʼeʼatchik. (Mt 15:1-6; 21:23-27; Jn 7:3-10.) A Abrahán, a Isaac, a Rahab ani a Eliseo, jayej in tʼajaʼ antsanáʼ tam ti kónomchikat jantʼoj kʼal jitaʼchik yab in kʼakʼnál a Jehová. (Gé 12:10-19; cap. 20; 26:1-10; Jos 2:1-6; Snt 2:25; 2Re 6:11-23.)
Exbadh exobchixtaláb axi i kaldhál ti Biblia
w10 1/1 20 párrs. 5, 6
¿In éjtowal tu ku tólmiy an tsemelom?
Ki tsalpay kʼal axéʼ. An Biblia tu exóbchal abal tam jun i atikláb ka tsemets, «u wénkʼonal ti pojodh» ani «yabáts u tsalpax» (Salmo 146:4). Jayej, a Saúl ani a Samuel in exlálak abal a Dios yab in léʼ abal ki exaʼ ki tʼilmay an tsemélom. Yan i támub okʼxidh, an tsʼalej Saúl in abaʼ ka talabedháj patal axi in tʼajálak axéʼ ban bichow (Levítico 19:31).
Tam, max a Samuel chubax ejatak pil juʼtáj, ¿walám neʼetsak kin jekʼomnaʼ a Jehová ani kin exaʼ kin tʼilmay a Saúl? Jayej ki tʼilaʼ abal a Jehová yab in léʼak kin tókʼtsiy a Saúl. Jaxtám jun i alkʼidh mimláb yab in éjtowalak kin níxokʼnaʼ a Jehová abal ka tókʼtsin, nibal kin eyendhaʼ a Samuel abal kin tókʼtsiy a Saúl. Kʼal axé i éxbayal abal axi kʼwajat ti kaw kʼal a Saúl yab pelak a Samuel. Pelak jun i demonio axi in tʼipchij in káwintal a Samuel.
9 MA TI 15 A MAYO
KʼALÁB AXI TI BIBLIA | 1 SAMUEL 30 ANI 31
«Ku utey kʼal a Jehová abal ki koʼoy i tsapláb»
w06 1/8 28 párr. 12
Ku utey kʼal a Jehová ani neʼets ki atsʼaʼ u kulbél
12 A David yab in léʼak kin kʼibchij a Jehová, kʼal nixéʼ tólmiyat abal yab kin tʼajaʼ jun i walabtaláb. Pero jayej pidhan i tsalpadhtaláb kʼal a Jehová abal kin exlaʼ jantʼoj kin tʼajaʼ tam tin tamtémits jun i kʼibataláb. Tam ti a David u ayoknábak kʼal a Saúl, jilkʼon jun i támub kʼal tseʼ a itsʼ ti Ziqlag (1 Samuel 27:5-7). Jun a kʼicháj, tam ti a David ani in tolmiwál yab xantʼojak, an amalequitas in otsaʼ an bichow ani in nenchij in kʼimadhil, in tsakámil ani in koʼwál. Tam ti wíchiychik ani in tsuʼuw abal yab jantʼoj waʼats, kʼwajiychik ti ukʼnal. In tolmiwál a David kʼwajatakchik lej yajlidh ani tsakúl, ma u leʼnábak ka tʼujbayat. Pero a David bélits abal kʼwajatak lej tʼeʼpidh yab in jilaʼ ka atáj kʼal jawaʼ in atsʼálak (Proverbios 24:10). «Kom in kʼanidhálak a Jehová utey kʼal jajáʼ abal kin koʼoy i tsapláb». Tólmiyatchik kʼal a Jehová abal kin bajuw an amalequitas ani kin tíxkʼanchij jawaʼ jajáʼchik in kʼalak (1 Samuel 30:1-20).
w12 15/4 30 párr. 14
A Jehová neʼets tu ku kʼaniy
14 A David in tamétnaʼ yan i kʼibataláb tin ejatal (1 Sam. 30:3-6). An kaw axi in dhuchaʼ a David in tejwamedhál abal a Jehová in lej exlálak jawaʼ jajáʼ in atsʼálak (ka ajiy Salmo 34:18 ani 56:8). A Jehová jayej in lej tʼajál ti kwéntaj jawaʼ wawáʼ i atsʼál. Tam «yab u kanat», tam «u kʼwajat tʼeʼpidh ani yajlidh», a Jehová u ututnal kʼal wawáʼ. Antsanáʼ jantʼiniʼ a David, axéʼ tu lej kanatbedhál. Jajáʼ in uluw: «Neʼets ku atsʼaʼ lej kulbél kom Tatáʼ tin kʼanidhál, kom Tatáʼ a tʼajál ti kwéntaj abal kʼwajat u yajchiknál. Tatáʼ a exlál abal lej yajlidh u ichích» (Sal. 31:7). Pero a Jehová yab expidh in exlál abal i yajchiknál, jayej tu pidhál i tsapláb ani i kanataláb. Ani jantʼoj axi in eyendhál abal tu ku kanatbédhaʼ pel an tamkuntaláb.
Exbadh exobchixtaláb axi i kaldhál ti Biblia
w05 15/3 24 párr. 8
Exbadh exobchixtaláb axi i kaldhál al an libro in kʼál a Primero de Samuel
30:23, 24. Jawaʼ in tʼajaʼ a David játs jawaʼ in ulal Números 31:27 abal kwaʼalak ka tʼajan. Axéʼ in tejwamedhál abal a Jehová in kʼakʼnál an tʼojláb axi in tʼajál patal an epchal axi ti tamkuntaláb. Jaxtám, ki belkaʼ axéʼ xi kaw axi in ulal an Biblia: «Ka tʼajaʼ kʼal [...] patal a kanat [...] jawákits tam tʼojláb, kom [...] [pél a Jehová] [...] axi a tʼójonchal ani yab expidh an inik» (Colosenses 3:23).
16 MA TI 22 A MAYO
KʼALÁB AXI TI BIBLIA | 2 SAMUEL 1 MA TI 3
¿Jantʼoj i exobnál kʼal an ajatláb axi in tsʼejkaʼ a David?
w00 15/6 13 párr. 9
Ki kʼakʼnaʼ jitaʼchik bijiyámej abal tu ku ókʼnaʼ
9 ¿In yajnaʼ a David jawaʼ tʼajchat? Jajáʼ in uchaʼ a Jehová: «Waʼats axi pójkax axi in léʼ ti kin tsemdhaʼ» (Salmo 54:3). Talbél in uchaʼ a Jehová: «Ti kin kʼaniy, an atiklábchik axi in kwaʼal in éy in léʼ ti kin ódhnaʼ, bélits abal nanáʼ yab in jolbinének. Ti kin kʼaniy Jehová. Bélits abal yab u tʼajámal jantʼoj kidháb, jajáʼchik kʼwajat ti tʼojojnal abal ti kin ódhnaʼ. Ti kin atsʼaʼ ani ti kin tólmiy tam nanáʼ tu tawnál» (Salmo 59:1-4). Walám antsanáʼ i atsʼámal wawáʼ jun a kʼicháj, tam jitaʼ axi in kwaʼal in éy tu odhnámal, bélits abal yab i tʼajchámal jantʼoj. A David yab jaykʼiʼ tin jilaʼ kin kʼakʼnaʼ a Saúl. Tam ti a Saúl ani a Jonatán tsemets, a David in atsʼaʼ lej yajlidh, ani jaxtám in tsʼejkaʼ jun i ajatláb. A David in uluw: «A Saúl ani a Jonatán u lej kʼanidhábakchik. Lej ádhikchik jantʼiniʼ an tʼiw, ani lej tsapik jantʼiniʼ an tsój. Mimlábchik axi ti Israel, ka ukʼínchij a Saúl» (2 Samuel 1:23, 24). A David tu jílchij jun i alwaʼ tʼiplab, kom in kʼakʼnaʼ jitaʼchik a Jehová in bijiyámal, bélits abal odhnáj.
w12 15/4 10 párr. 8
Xowéʼ ta kʼicháj yan in ujnám ti kʼambix
8 Ban Biblia waʼats yan i tʼiplab tin kwéntaj i atiklábchik axi kʼwajiy putudh. Ki tsuʼuw jantʼoj i exobnál kʼal tsab i tʼiplab. Ki tsalpay kʼal a Jonatán. Jajáʼ kʼwajiy lej putudh kʼal a David. Kom jajáʼ pelak in kʼaʼál tsakámil a Saúl, játs in tomnálak kin bajuw ti tsʼalej tam ka tsemets in papá. Pero a Jehová in takuy a David. A Jonatán yab in paʼixnaʼ a David. In kʼakʼnaʼ jawaʼ a Jehová in takuy, yab in tsalpay kin tíxkʼanchij in éy, in lej kʼanidhaʼ ani ma in tólmiy. A Jonatán in pidhaʼ talchik i toltom, jun i espada, jun i arco ani jun i cinturón. Nixéʼ in tejwamedhálak abal in kʼakʼnálak a David (1 Sam. 18:1-4). Jayej kʼalej abal kin kanatbédhaʼ, bélits abal in éjtowalak ka tsemdháj kʼal in papá. A Jonatán in uchaʼ axéʼ xi kaw a David: «Tatáʼ neʼets ka bajuw ti tsʼalej ani nanáʼ neʼets tu tólmiy» (1 Sam. 20:30-34; 23:16, 17). A David in lej kʼanidhálak a Jonatán, jaxtám tam ti tsemets, in ukʼínchij ani ma in tsʼejkanchij jun i ajatláb (2 Sam. 1:17, 26).
Exbadh exobchixtaláb axi i kaldhál ti Biblia
it-1 1122, párr. 2
Epchal
Axéʼ xi kaw u eyendháb abal tam tsab i atikláb in kwaʼal in tsalap junat ani jayetsej jawaʼ in léʼ kin tʼajaʼ. Jun i tʼiplab, an tsʼalej Hiram axi ti Tiro in uchaʼ a Salomón abal pelak in epchal, yab expidh kom tsablom pelak i tsʼalej, jayej kom tin tsablóm in léʼak ka tólmixin abal ka tsʼejkáj an templo. (1Re 9:13; 5:1-12.) A David in uluw: «¡Pel jantʼoj alwaʼ ani lej kʼijidh abal an epchalchik ka kʼwajiy junkudh». Kʼal axéʼ in tejwamédhaʼ abal tsab i atikláb in éjtowalchik ka tolmíxin ani ka kʼwajiy junkudh bélits abal yab pel i lej epchal. (Sl 133:1.) A David yab pelak in yanél a Jonatán, pero kom u lej kʼanidháx, jaxtám in uluw abal pelak in lej epchal. (2Sa 1:26.) Jayej u uluwáb abal tsab i atikláb pel ejtíl i epchal max u júnkunal kin tʼajaʼ jantʼoj axi yab alwaʼ. (Pr 18:9.) Jayej, an kaw «epchal» u eyendháb abal patal an mimlábchik axi u kʼwajíl al jun i bichow. (Nú 25:17, 18.) Tsab i bichow axi u tolmíxchik, jayej u uluwáb abal pel i epchal. (Jer 3:7-10; Eze 16:46, 48, 49, 55; 23:32, 33.)
23 MA TI 29 A MAYO
KʼALÁB AXI TI BIBLIA | 2 SAMUEL 4 MA TI 6
«Ki tsʼejnaʼ ki kʼibchij a Jehová»
w05 15/5 17 párr. 7
Exbadh exobchixtaláb axi i kaldhál al an libro in kʼál a Segundo de Samuel
6:1-7. A David in léʼak ka tólmixin, jaxtám in abaʼ abal ka neʼdháj an Arca al jun i carruaje. Pero kom a Jehová yabák antsanáʼ tin ulumal ka tʼajan, yab kalej alwaʼ jawaʼ in tsálpayalak (Éxodo 25:13, 14; Números 4:15, 19; 7:7-9). A Uzah tsemets tam tin yakʼwaʼ an Arca. Nixéʼ tu exóbchal abal yab in tomnál ki kʼibchij a Jehová, bélits max i léʼ ku tólmixin.
w05 1/2 27 párr. 20
A Jehová etsʼey in tʼajál jawaʼ in tomnál
20 A Uzah in exlálak an abatnaxtaláb in kʼál a Dios. Jajáʼ in exlálak abal an Arca in tʼipoyalak abal tanáʼ kʼwajat a Jehová. An abatnaxtaláb in ulalak abal an Arca expidh kwaʼalak kin takaʼ jitaʼchik bíjidhits, jayej in ulalak abal max kin takaʼ jitaʼ axi yab in tomnál, kwaʼalak ka tsemets (Números 4:18-20; 7:89). Ka neʼdháj an Arca, pelak jun i tʼojláb axi in kwaʼalak yan in exbádh. A Uzah yab pelak i sacerdote pero walám pelak i levita, jaxtám in éxbayalak alwaʼ an abatnaxtaláb. Jayej, an Arca kʼwajiy dhayach jayits i támub tin kʼimáʼ in papá a Uzah (1 Samuel 6:20–7:1). In koʼoychik tanáʼ utat setenta i támub, ma tam ti a David in uluw abal ka neʼdháj ti Jerusalén. Tam, a Uzah in exlálak ma tin tsákamtal an abatnaxtaláb tin kwéntaj an Arca.
w05 1/2 27 párr. 21
A Jehová etsʼey in tʼajál jawaʼ in tomnál
21 A Jehová in exlál jawaʼ i atsʼál ti ichích. An Biblia in ulal abal a Uzah in tʼajaʼ jantʼoj lej kidháb tam ti in takaʼ an Arca. Axéʼ in tejwamedhál abal walám in tsuʼchij jantʼoj kidháb tin ichích. Walám in tʼajaʼ ti kwéntaj abal pelak jun i inik axi yab u kʼakʼnax ani abal expidh in kulbetnálak kin tʼajaʼ jawaʼ jajáʼ in kulbetnál (Proverbios 11:2.) ¿Walám in atsʼaʼ lej púlik in ey kom an Arca kʼwajiy dhayach tin kʼimáʼ ani xowéʼ játs jajáʼ axi in neʼdhálak? (Proverbios 8:13.) ¿Walám yab in belaʼ abal a Jehová in éjtowalak kin tʼajaʼ jantʼoj abal yab ka íjkan an Arca? Yab i exlál, pero a Jehová in tʼajaʼ jawaʼ in tomnál. Walám a Jehová in tsuʼchij jantʼoj kidháb tin ichích a Uzah ani jaxtám in tʼajaʼ abal ka tsemets (Proverbios 21:2).
Exbadh exobchixtaláb axi i kaldhál ti Biblia
w96 1/4 29 párr. 1
Etsʼey ka ólchij a Jehová jawaʼ ti tʼeʼpindhál
A David jayej in koʼoy in wálab kʼal jawaʼ in watʼaʼ a Uzah, kom jajáʼ pelak an tsʼalej. Axéʼ in tejwamedhál abal ma an atiklábchik axi in lej kʼanidhál a Jehová, junchikíl in éjtowal kin tʼajaʼ jantʼoj axi yab tekedh tam in tametnál jun i kʼibataláb. Okʼox tsakuy ani talbél jikʼey (2 Samuel 6:8, 9.) In atsʼaʼ kʼibat kin belaʼ kʼal a Jehová tam ti in támetnaʼ axéʼ xi kʼibataláb. I tʼajál ti kwéntaj abal nixéʼ a kʼicháj, a David yab in ólchij a Jehová jawaʼ in tsálpayalak, jaxtám yab in belkaʼ an abatnaxtaláb. ¿Walám i éjtowal ki watʼaʼ jantʼoj ejtíl a David? ¿I walbiyámal a Jehová kʼal jantʼoj axi i watʼamal, bélits abal játs wawáʼ axi yab u bélkaxin? (Proverbios 19:3.)
30 A MAYO MA TI 5 A JUNIO
KʼALÁB AXI TI BIBLIA | 2 SAMUEL 7 ANI 8
«A Jehová in tsʼejkaʼ jun i kaw kʼal a David»
w10 1/4 20 párr. 3
Jun i Eyaltaláb axi neʼets ka owey abal etsʼey
A Jehová in lej kulbetnaʼ jawaʼ in tsálpayalak a David. Jaxtám a Jehová in tsʼejkaʼ jun i kaw kʼal a David. In uchaʼ abal tin yanél, neʼets ka kalej jun i tsʼalej axi neʼets ti abatnom abal etsʼey. A Jehová in uchaʼ a Natán abal kin ólchij a David axéʼ xi kaw: «Kʼal a yanél neʼets ka kalej i tsʼalej axi neʼets ti abatnom abal etsʼey, in Eyaltal neʼets ka owey abal etsʼey» (versículo 16). ¿Jitaʼ pel an eyal axi neʼets ti abatnom abal etsʼey? (Salmo 89:20, 29, 34-36.)
w10 1/4 20 párr. 4
Jun i Eyaltaláb axi neʼets ka owey abal etsʼey
A Jesús waʼtsin kʼal in yanél a David. Jun i ángel in uluw axéʼ xi kaw tam ti waʼtsin a Jesús: «A Jehová neʼets kin pidhaʼ a Jesús in eyaltal a David, neʼets ti abatnom kʼal an bichow Israel abal etsʼey, ni jaykʼiʼ neʼets ka taley in tsap ti abatnom» (Lucas 1:32, 33). Axéʼ xi kaw axi a Jehová in tsʼejkaʼ kʼal a David putun kʼal a Jesucristo. Yab pel kʼal i atiklábchik ti tákuyat ti tsʼalej, pel kʼal an kaw axi in tsʼejkaʼ a Jehová kʼal a David, jaxtám a Jesús játs axi in tomnál ti abatnom. Etsʼey ki tʼilaʼ abal jawaʼ a Jehová in ulal etsʼey u putnal (Isaías 55:10, 11).
w14 10/15 10 ¶14
Ka lej belaʼ kʼal in Eyaltal a Dios
14 Axéʼ pel an kaw axi in tsʼejkaʼ a Jehová kʼal a David (ka ajiy 2 Samuel 7:12, 16). Kʼal axéʼ xi kaw a Jehová in tejwamédhanchij a David abal an Mesías neʼetsak ka kalej kʼal in yanél (Luc. 1:30-33). Kʼal axéʼ xi kaw neʼetsak ka éxbayat alwaʼ juʼtáj ti neʼetsak ka kalej an Mesías. In tejwamedhaʼ abal jun in tsakamil a David «játs axi in tomnál kin batsʼuw an Eyaltaláb» (Ezeq. 21:25-27). A Jesús, neʼets kin tʼajaʼ abal in eyaltal a David «yab jaykʼiʼ ka taley». In Eyaltal «neʼets ka kʼwajiy abal etsʼey antsanáʼ jantʼiniʼ an kʼakʼal» (Sal. 89:34-37). A Jesús neʼets kin tʼajaʼ jawaʼ tekedh ani an lablixtaláb axi neʼets kin chiʼdhaʼ neʼets ka owey abal etsʼey.
Exbadh exobchixtaláb axi i kaldhál ti Biblia
it-2 1168 párr. 1
In taltal a kʼicháj
An kʼej kaw axi in uluw a Balaam. Tam ti an israelitas neʼetsakits ka otsits ban Tierra Prometida, a Balaam in uchaʼ axéʼ a Balac, an tsʼalej axi ti Moab: «Ka tʼajaʼ ti kwéntaj jawaʼ an bichow Israel neʼets kin tʼajchij a bichówil tin taltal an kʼicháj. [...] Neʼets ka kalej jun i ot kʼal a Jacob ani jun i tsʼalej ti Israel. Jajáʼ neʼets kin tsʼoʼpanchij in okʼ a Moab ani neʼets kin talabédhaʼ axi pójkaxchik». (Nú 24:14-17.) Tam ti kʼaʼál putun axéʼ xi kʼej kaw, an «ot» pelak a David, kom jajáʼ in talabédhaʼ an moabitas. (2Sa 8:2.) Tam ti a David in tujchij ti abatnom «in tujchij in taltal a kʼicháj», talbél wichiy ka putun axéʼ xi kaw tam ti a Jesús in tujchij ti abatnom ani lej wéʼits a Jesús neʼets kin talabédhaʼ an pojkax antsanáʼ jantʼiniʼ tin tʼajaʼ a David. (Isa 9:7; Sl 2:8, 9.)
6 MA TI 12 A JUNIO
KʼALÁB AXI TI BIBLIA | 2 SAMUEL 9 ANI 10
«A David in tejwamédhaʼ i chubax kʼanidhomtaláb»
w06 15/6 14 párr. 6
Patal i éjtowal ki atsʼaʼ u kulbél
A David in uluw: «Neʼets kin atsʼaʼ lej kulbél jitaʼ in tólmiyal axi in yajchiknál». Jayej in uluw: «Neʼets ka kʼaniyat kʼal a Jehová tam kin támetnaʼ jun i kʼibataláb, kʼal a Jehová neʼets ka beletnáj ani neʼets ka kʼaniyat, neʼets ka exláj jantʼiniʼ jun i atikláb axi etsʼey u kulbél» (Salmo 41:1, 2). An kʼanidhomtaláb axi a David in koʼonchij a Mefibóset, in tsakámil a Jonatán, tu exóbchal jantʼoj in tomnál ki tʼajaʼ kʼal jitaʼchik in yajchiknal (2 Samuel 9:1-13).
w05 15/5 17 párr. 11
Exbadh exobchixtaláb axi i kaldhál al an libro in kʼál a Segundo de Samuel
9:1, 6, 7. A David in putuw jawaʼ in uluw, jayetsej in tomnál ki tʼajaʼ wawáʼ.
w02 15/2 14 párr. 10
In kuxuy an kʼibataláb axi in kwaʼalakchik
10 A David in lej kʼanidhálak a Jonatán. Jaxtám in tʼajaʼ ti alwaʼ inik kʼal jun in tsakámil, in pidhaʼ a Mefibóset patal jawaʼ in kʼalak a Saúl ani in uchaʼ a Zibá abal kin béletnanchij in kʼalábil. Jayej in uchaʼ a Mefibóset: «Tatáʼ neʼets kit kʼaputs tejéʼ kʼal nanáʼ» (2 Samuel 9:6-10). Walám kʼal jawaʼ in tʼajaʼ a David, in tʼajaʼ abal a Mefibóset yab kin atsʼaʼ abal yab in kwaʼal in jalbíl kom ódhnej. Axéʼ pel jun i alwaʼ tʼiplab, wawáʼ jayej kwaʼal ki tʼajaʼ tu alwaʼ inik kʼal jitaʼchik in yajchiknal.
Exbadh exobchixtaláb axi i kaldhál ti Biblia
it-1 266
Idhim
An bíchowchik axi waʼatsak ti biyál, juʼtáj u kʼwajilak an israelitas, in pidhálak yan in exbádh an idhim. An abatnaxtaláb axi a Jehová in pidhaʼ a Moisés, in ulalak abal an israelitas «yab kwaʼalak kin watsiy in idhim». (Le 19:27; 21:5.) Walám axéʼ xi abatnaxtaláb bináj kom talchik i bichow in wátsiyalak in idhim, tam in kʼakʼnálak kʼeʼat i dioses.
13 MA TI 19 A JUNIO
KʼALÁB AXI TI BIBLIA | 2 SAMUEL 11 ANI 12
«Yab ki jilaʼ abal tu ku ataʼ an kidháb tsalap»
w21.06 17 párr. 10
Yab ki jilaʼ abal a Satanás tu ku kʼambiy
10 Ki tsuʼuw jantʼoj in watʼaʼ a David. Jajáʼ pidhan yan i kʼaláb kʼal a Jehová ani tólmiyat abal kin ataʼ kʼeʼat i bíchowchik. A David in lej kʼakʼnálak jawaʼ pidhnének kʼal a Jehová, ma in uluw abal yab in éjtowal kin ajiy kom lej yan (Sal. 40:5). Pero jun a kʼicháj in kʼaʼinchij jawaʼ in kwaʼalak kʼeʼat ani in ukʼchiy jawaʼ pidhnének kʼal a Jehová. Bélits abal jajáʼ in kwaʼalak yan in kʼimádhil, jajáʼ in léʼak kʼeʼat i mimláb axi tómkidh, ani nixéʼ a Jehová in pojkálak. An mimláb pelak a Bat-Seba, ani in tomkíl pelak a Urías. A David expidh in tsalpay kʼal jawaʼ in léʼ, jaxtám kwatsiy kʼal a Bat-Seba ani in jilaʼ koʼodh. Jayej ma in abaʼ ka tsemdháj a Urías (2 Sam. 11:2-15). ¿Walám in tsalpay abal yab kʼwájatak ti tsuʼtáb kʼal a Jehová? A David kʼwajiy yan i támub putudh kʼal a Jehová, pero in kʼaʼinchij jantʼoj axi yab in kʼál ani wálbin, jaxtám in lej yajchiknaʼ. Talbél tʼeʼpin kʼal in wálab ani in lujkuw in bélil. ¡A David in lej kʼakʼnálak abal kʼal a Jehová pákwlanchat! (2 Sam. 12:7-13).
w19.09 17 párr. 15
Ku kʼwajiy bélkax kʼal a Jehová
15 A Jehová in bíjiy a David abal kin ókʼnaʼ an bichow Israel. In kwaʼalak yan in éy. Pero junchikíl yab in eyendhaʼ alwaʼ, ani in tʼajaʼ jantʼoj axi kidháb (2 Sam. 11:14, 15). Bélits antsanáʼ in jilaʼ ka exóbchat kʼal a Jehová. In talaʼ ólchij a Jehová jawaʼ in atsʼálak ani in bélkaʼ patal jawaʼ uchan kin tʼajaʼ (Sal. 51:1-4). In koʼoy i tsaʼataláb ani in jilaʼ ka exóbchat kʼal i inik ani i mimláb (1 Sam. 19:11, 12; 25:32, 33). In lujkuw in ejatal ani in tsápnanchij kin tʼojonchij juníl a Jehová.
w18.06 17 párr. 7
Ki eyendhaʼ an abatnaxtaláb ani an tsalpadh káw axi ti Biblia abal ki exóbchij i tsalápil
7 Yab in yéjenchal ki jekʼomnaʼ a Jehová abal ki exlaʼ jantʼiniʼ ki béldhaʼ i ejatal. Tam ki ajiy an Biblia, i éjtowal ki exóbnaʼ yan jantʼoj kʼal jawaʼ in tʼajaʼ ani in watʼaʼ in tʼojnálil a Dios ti biyál. Proverbios 1:5 in ulal: «An atikláb axi tsalpadh in otsʼówiyal ani in exobnál yan jantʼoj». Axéʼ xi exobchixtaláb tu pidhál a Jehová, ani játs axi más alwaʼ. Jun i tʼiplab, ki tʼajaʼ ti kwéntaj a David, jajáʼ in lej yajchiknaʼ tam ti wálbin kʼal a Bat-seba (2 Sam. 12:7-14). Biyat i ajiyal axéʼ xi tʼilab, ki tsalpay kʼal axéʼ: «¿Jantʼoj in éjtowalak kin tʼajaʼ a David abal yab kin yajchiknaʼ? Max nanáʼak u tamtém axéʼ xi kʼibataláb, ¿jantʼoj neʼets ku tʼajaʼ? ¿Neʼets ku nitsʼbiy a José o neʼets ku tʼajaʼ ejtíl a David?» (Gén. 39:11-15). Max ki lej tsalpay jawaʼ neʼets ki watʼaʼ max ku wálbin, yab neʼets ki léʼnaʼ ki tʼajaʼ jawaʼ kidháb.
Exbadh exobchixtaláb axi i kaldhál ti Biblia
it-1 639 párr. 3
David
Kom a Jehová in tsuʼuw jawaʼ in tʼajaʼ a David, in boliy. Max a Jehová in ulumalak ka bóliyat a David jantʼiniʼ tin ulal an abatnaxtaláb in kʼál a Moisés, neʼetsak ka tsemets jajáʼ ani a Bat-seba, ma neʼetsak ka tsemets an tʼeleʼ axi in kwaʼalak a Bat-seba. (Dt 5:18; 22:22.) Pero a Jehová in yájnanchij a David ani pil jantʼiniʼ tin boliy, (2Sa 7:11-16), in tʼilaʼ abal in tsʼejkámal jun i kaw kʼal jajáʼ, in tʼajaʼ ti kwéntaj abal a David okʼxidh in yajnanchámal kʼeʼatchik (1Sa 24:4-7; ka jumbiy kʼal Snt 2:13) ani in tʼajaʼ ti kwéntaj abal a David ani a Bat-seba, tʼeʼpinének kʼal in wálab. (Sl 51:1-4.) Pero a Jehová in jilaʼ abal a David kin yajchiknaʼ kʼal an walabtaláb axi in tʼajaʼ. A Jehová in uchaʼ a Natán abal kin uchaʼ a David axéʼ xi kaw: «Xowéʼ neʼets ku jilaʼ abal tatáʼ ani a yanél ka lej yajchiknaʼchik». (2Sa 12:1-12.)
20 MA TI 26 A JUNIO
KʼALÁB AXI TI BIBLIA | 2 SAMUEL 13 ANI 14
«A Amnón walbin kom expidh in tsalpay kʼal jawaʼ in léʼak»
it-1 34
Absalón
Tam ti tsemdháj a Amnón. A Absalón in kwaʼalak jun in epchal axi lej alabél, in bij Tamar. A Amnón, in tsʼejel epchal a Absalón, kʼambin kʼal a Tamar. A Amnón in tʼajaʼ ejtíl max u yaʼul ani in abnaʼ ka chiʼdháj a Tamar abal ka tsʼejkanchat i kʼapnél, tam in yakʼwaʼ ani in ódhnaʼ. Talbél a Amnón lej tsakuy kʼal a Tamar ani in abnaʼ ka kédhmayat tin kʼimáʼ. A Tamar in jolow i pojodh tin okʼ ani in katsʼiy in toltomil kʼal axi tu exlábak abal yab tómkidh ani pelak in tsʼikʼáchil an tsʼalej. A Absalón in elaʼ a Tamar ban bél ani in tʼajaʼ ti kwéntaj abal pel kʼal a Amnón ti odhnáj. Axéʼ in tejwamedhálak abal a Absalón in exlálakits jawaʼ in léʼak kin tʼajaʼ a Amnón. Pero a Absalón in neʼdhaʼ a Tamar tin kʼimáʼ ani in uchaʼ abal yab kin ólnaʼ jawaʼ tʼajchin. (2Sa 13:1-20.)
w17.09 5 párr. 11
Ki abatnaʼ i tsalápil
11 Ti Biblia i elál i tʼiplab in kʼál i atiklábchik axi in jilaʼ ka atáj kʼal jawaʼ in atsʼálak ani in tʼajaʼ i walabtaláb axi lej kidháb. Max jitaʼ kin watʼaʼ ejtíl a Kim, in lej tomnál kin tʼilaʼ jawaʼ in watʼaʼ an kwitól axi in tʼilál an capítulo 7 in kʼál a Proverbios. Jayej in tomnál ki tsalpay kʼal jawaʼ in tʼajaʼ a Amnón ani kʼal jawaʼ in watʼaʼ (2 Sam. 13:1, 2, 10-15, 28-32). Ban kʼakʼnaxtaláb kʼal in yanél, an tatalábchik in éjtowal kin eyendhaʼ axéʼchik xi tʼiplab abal kin exóbchij in tsakámil kin abatnaʼ in tsalápil ani kin exlaʼ jantʼoj kin tʼajaʼ.
it-1 34
Absalón
Tsab i támub talbél, tam ti a Absalón taley kin etʼoy an borregos, in tʼajaʼ jun i ajib ti Baal-hazor, axéʼ kʼwajatak 22 Km. ti Jerusalén. A Absalón in kaniy in epchalchik ani an tsʼalej David ban ajib. Tam ti a David in uluw abal yab neʼetsak kin ejtow ka kʼalej, a Absalón in uluw abal ka aban a Amnón. (Pr 10:18.) Tam ti a Absalón in tsuʼuw abal a Amnón «u wéʼ wílelits», in abaʼ in tʼojnálil abal kin tsemdhaʼchik. In epchalchik a Absalón wíchiychik ti Jerusalén ani jajáʼ kʼalej ti tsinél ti Guesur, tanáʼ u abatnomak in mam. (2Sa 13:23-38.) An «yajchiktaláb» axi in uluw a Natán abal neʼetsak kin koʼoy a David, tujey ti putnal. (2Sa 12:10.)
Exbadh exobchixtaláb axi i kaldhál ti Biblia
g04 22/12 8, 9
Jawaʼ chubax in tʼajál abal jun i atikláb ka tejwaméj alabél
Ki tʼilaʼ tin kwéntaj a Absalón, in tsakámil a David. Bélits abal lej alabélak yab jitaʼ in léʼak ka kʼwajiy kʼal jajáʼ. An Biblia in ulal: «Ti Israel yab waʼatsak kʼeʼat i inik lej alabél ejtíl a Absalón. Axéʼ xi inik lej alabélak tin putat» (2 Samuel 14:25). Pero kom in kʼaʼinchal jawaʼ yab in kʼál, in jekʼómnaʼ in papá ani in exaʼ kin tixkʼaʼ ti tsʼalej, ma kwatsiy kʼal in kʼimádhilchik a David. A Jehová lej tsakuy kʼal jawaʼ in tʼajaʼ, jaxtám in jilaʼ kin lej yajchiknaʼ tam ti tsemets (2 Samuel 15:10-14; 16:13-22; 17:14; 18:9, 15).
¿A kulbetnál ka junkuw jun i atikláb ejtíl a Absalón? Imbáj. Pelak jun i atikláb axi yab jitaʼ in léʼak kin junkuw. Bélits abal lej alabélak, lej kʼadhatak in ey, jaxtám in lej yajchiknaʼ. Ban Biblia i elál yan i tʼiplab tin kwéntaj i atiklábchik axi lej tsalpadh ani in tʼajaʼ yan jantʼoj alwaʼ, pero yab in ulal max lej alabélak. Axéʼ tu exóbchal abal jawaʼ más exbadh, játs jawaʼ waʼats ti ichích.
27 A JUNIO MA TI 3 A JULIO
KʼALÁB AXI TI BIBLIA | 2 SAMUEL 15 MA TI 17
«A Absalón jekʼombéj kom in lej kʼadhatnaʼ tin baʼ»
it-2 693
Precursor
Al talchik i bichow, u bijiyábak talchik i atikláb abal ka okʼxin ti adhil ani kin ólnaʼ abal taʼtal jun i tsʼalej. (1Sa 8:11.) Jaxtám a Absalón ani a Adonías in abaʼ ka okʼxin 50 i atikláb, abal kin ólnaʼ abal tanáʼ neʼetschik. In léʼak abal ka tsálpayat abal pelakchik i tsʼalej ani abal ka tólmiyat kʼal an atiklábchik. (2Sa 15:1; 1Re 1:5; ka tsuʼuw CORREDORES.)
w12 15/7 13 párr. 5
A Dios yab tu kwaʼal wikʼat
5 Ti Biblia waʼats yan i tʼiplab tin kwéntaj i atikláb axi yab in tomnálak ka júnkuwat. Jun kʼal jajáʼ pel a Absalón, in tsakámil a David. Jajáʼ pelak jun i inik lej alabél. Pero in tʼajaʼ jantʼiniʼ a Satanás, in kʼaʼinchij jantʼoj axi jajáʼ yab in kʼál, jaxtám in léʼnaʼ kin tixkʼaʼ in papá ti tsʼalej. In tʼajaʼ ejtíl max chubax u tʼeʼpinal kʼal an israelitas, ani abal in léʼ kin tólmiy. A Absalón in tʼajaʼ ejtíl a Satanás tam ti in kʼambiy a Adán ni a Eva ban jardín ti Edén. In tʼajaʼ ejtíl max alwaʼ inik, ani in uluw i janamtaláb tin kwéntaj in papá. (2 Sam. 15:1-5).
it-1 1113
Hebrón
Talchik i támub talbél, a Absalón wichiy ti Hebrón, ani in exaʼ kin tíxkʼanchij in eyaltal in papá. (2Sa 15:7-10.) Walám a Absalón in takuy axéʼ xi bichow abal kin tomólnaʼ in papá kom pelak an capital axi ti Judá, ani játs an bichow juʼtáj waʼtsin jajáʼ. Yan i támub talbél, a Rehoboam, in momob a David, in tsab tsʼejkaʼ an bichow axi ti Hebrón. (2Cr 11:5-10.) Talbél ti an babilonios in talabédhaʼ Judá ani tam ti an judíos wichiy tin tsabálil, talchik i judíos jílkʼon ti kʼwajíl ti Hebrón (Quiryat-arbá). (Ne 11:25.)
Exbadh exobchixtaláb axi i kaldhál ti Biblia
w18.08 6 párr. 11
¿Chubax i exlál patal?
11 Wawáʼ jayej i éjtowal ki yajchiknaʼ tam ka uluwat jantʼoj tin kwéntaj wawáʼ, bélits max yab chubax. Ki tsuʼuw jawaʼ watʼey kʼal a David ani a Mefibóset. A David in tʼajaʼ ti alwaʼ inik kʼal a Mefibóset ani in wíchbanchij an tsabál axi in kʼalak a Saúl (2 Sam. 9:6, 7). Pero talbél, ólchat jantʼoj axi yab chubax tin kwéntaj a Mefibóset. A David yab in aychij kin exlaʼ max chubax jawaʼ kʼwajatak ti ólchinal ani in tíxkʼanchij jawaʼ in kʼál a Mefibóset (2 Sam. 16:1-4). Tam ti a David tʼilmáts kʼal a Mefibóset in tʼajaʼ ti kwéntaj abal yab chubax jawaʼ ólchat, ani in wíchbanchij wéʼ kʼal jawaʼ in tixkʼanchámal (2 Sam. 19:24-29). Max a David in tʼajámalak ti kwéntaj max chubax jawaʼ kʼwájatak ti ólchinal, yab neʼetsak kin ódhnaʼ a Mefibóset.