Abal ka exbay an Tolmixtaláb abal ti exóbal abal an tamkuntaláb I Ejatal ani i Tʼojlábil tu aykol kʼal a Cristo
© 2022 Watch Tower Bible and Tract Society of Pennsylvania
2 MA TI 8 A ENERO
KʼALÁB AXI TI BIBLIA | 2 REYES 22 ANI 23
«¿Jaleʼ tin tomnál ki koʼoy i tsaʼataláb?»
w00 15/9 29, 30
A Josías in koʼoy i tsaʼataláb ani jaxtám ti lábliyat kʼal a Jehová
An tʼojnalchik in tújchalak ti tʼojnal lej dhajuwej ban templo. A Josías in lej kʼákʼnanchal a Jehová kom kʼwajat ti tolmiyábchik kin tixkʼaʼ an kʼakʼnaxtaláb axi yab chubax. Biyat kʼwajatchik ban templo u ulel a Safán abal kin pidhaʼ jun i olchixtaláb a Josías. A Safán in teykóm jun i rollo, in ulal abal a Hilquías in elaʼ tin kʼimáʼ a Jehová. Axéʼ xi rollo pel «an abatnaxtaláb axi a Jehová in pidhaʼ a Moisés» (2 Crónicas 34:12-18). ¡Jawaʼ in ulal axéʼ xi rollo lej exbadh! Walám játs axi in dhuchaʼ a Moisés.
A Josías in léʼ kin atsʼaʼ patal jawaʼ in ulal nixéʼ xi dhuchlab. Biyat a Safán kʼwajat ti ajum, a Josías in tʼajál ti kwéntaj abal patal jawaʼ in ulal an abatnaxtaláb pel abal jajáʼ ani an bichow. A Josías in lej jikʼpál abal axéʼ xi rollo in olnál patal an yajchiktaláb axi neʼets kin watʼaʼ max kin jílaʼchik a Jehová ani kin kʼakʼnaʼ kʼeʼat i dioses. Tam ti a Josias in tʼajaʼ ti kwéntaj abal yab in belkámalchik nixéʼ xi abatnaxtaláb, in katsʼiy in tóltomil ani in pidhaʼ axéʼ xi abatnaxtaláb a Hilquías ani patal axi más in tolmiwal: «Kit kʼalechik ka konoy a Jehová jantʼoj in tsalpayal tin kwéntaj nanáʼ, an bichow ani patal a Judá. A Jehová u lej tsakúl kʼal wawáʼ, kom i biyál yanél yab in tʼajaʼ jawaʼ in ulalak axéʼ xi abatnaxtaláb» (2 Reyes 22:11-13; 2 Crónicas 34:19-21).
w00 15/9 30 párr. 2
A Josías in koʼoy i tsaʼataláb ani jaxtám ti lábliyat kʼal a Jehová
In tolmiwal a Josías kʼalej in metʼál a Huldá, ani talbél u wichél ka ólchin a Josías jawaʼ uchanchik. Jajáʼ in uchál abal patal jawaʼ in ulal an libro neʼets ka putun ani abal neʼets kin lej yajchiknaʼchik. Pero kom a Josías in koʼoy i tsaʼataláb, jajáʼ yab neʼets kin tsuʼuw tam ka putun nixéʼ. Neʼets ka koyóts ani neʼets ka jóliyat juʼtáj ti kʼwajat in yanél (2 Reyes 22:14-20; 2 Crónicas 34:22-28).
Exbadh exobchixtaláb axi i kaldhál ti Biblia
w01 15/4 26 párrs. 3, 4
In kʼakʼnaʼ a Jehová belits abal in yajchiknaʼ tin tsakamtal
An yajchiktaláb axi in watʼaʼ a Josías tin tsakamtal, yab in tʼajaʼ abal kin jilaʼ kin kʼakʼnaʼ a Jehová. An Biblia in ulal: «Yab waʼtsinének kʼeʼat i tsʼalej ejtíl a Josías, axi kin kʼanidhaʼ a Jehová kʼal patal in ichích, kʼal patal in ejatal ani kʼal patal in tsap, antsanáʼ jantʼiniʼ in ulal an abatnaxtaláb in kʼál a Moisés» (2 Reyes 23:19-25).
In tʼiplábil a Josías neʼets kin lej tólmiy jitaʼchik in lej yajchiknaʼ tin tsakamtal. ¿Jantʼoj tu exóbchal in tʼiplábil? ¿Kʼal jantʼoj ti tolmiyat kin léʼnaʼ kin tʼajaʼ jawaʼ tekedh?
9 MA TI 15 A ENERO
KʼALÁB AXI TI BIBLIA | 2 REYES 24 ANI 25
«Yab ki ukʼchiy abal u kʼwajílits tin taltal an xeʼtsintaláb»
w01 15/2 12 párr. 2
In kʼichájil a Jehová kʼwajatits lej utat
2 An kʼej kaw axi in olnaʼ a Sofonías, in tólmiy a Josías abal kin léʼnaʼ kin tixkʼaʼ an kʼakʼnaxtaláb axi yab chubax ti Judá. Belits abal a Josías in lej tsápnanchij, yab in ejtow kin talaʼ tólmiy an atiklábchik abal kin jilaʼ kin tʼajaʼ jawaʼ kidháb. Jayej, in tʼojlábil a Josías yab in ejtow kin tʼajaʼ abal ka pákwlanchat patal an walabtaláb axi in tʼajaʼ a Manasés, kom jajáʼ in tʼajaʼ yan i kidhabtaláb (2 Reyes 24:3, 4; 2 Crónicas 34:3). Jaxtám a Jehová neʼetsak kin boliy an bichow.
w07 15/3 11 párr. 10
Exbadh exobchixtaláb axi i kaldhál al an libro in kʼál a Jeremías
Ban támub 607, a Sedequías kʼwajatak ti ábatnom ani a Babilonia in koʼoyámal tonidh a Jerusalén al jun i támub kʼal tsʼejel. Tam ti a Nabucodonosor in neʼdhálak diecinueve i támub ti ábatnom, in abaʼ a Nebuzaradán ti Jerusalén (2 Reyes 25:8). A Nebuzaradán jílkʼon eléb ban bichow ani kʼwajiy in tsálpayal jantʼiniʼ kin otsánchij a Jerusalén. Óx a kʼicháj talbél in otsánchij an bichow ani in chikaʼ (Jeremías 52:12, 13).
Exbadh exobchixtaláb axi i kaldhál ti Biblia
w05 1/8 12 párr. 1
Exbadh exobchixtaláb axi i kaldhál al an libro in kʼál a Segundo de los Reyes
24:3, 4. Kom a Manasés in tʼajámal yan i walabtaláb ani in tsemdhámal yan i atikláb, jaxtám a Jehová yab in éjtowalak kin pakwlanchij an bichow Judá. A Jehová in pidhál yan in jalbíl an atiklábchik axi tsemdháj pero yab jolbinének. A Jehová neʼets kin talabédhaʼ an atiklábchik axi tʼajchíl in tsemdhál axi más an atiklábchik (Salmo 37:9-11; 145:20).
16 MA TI 22 A ENERO
KʼALÁB AXI TI BIBLIA | 1 CRÓNICAS 1 MA TI 3
«Jawaʼ in olnál an Biblia yab pel i alkʼidh tʼilab»
w09 1/9 14 párr. 1
¿Walám chubax kʼwajiy a Adán ani a Eva?
Jun i tʼiplab, ban capítulo 1 ma ti 9 in kʼál a Primero de las Crónicas ani ban capítulo 3 in kʼál a Lucas i elál tsab i lista tin kwéntaj an bichow axi ti Judá. An kʼaʼál lista u kaw tin kwéntaj 48 i yaneláb ani an tsabchíl tin kwéntaj 75 i yaneláb. An libro in kʼál a Primero de las Crónicas in olnál tin kwéntaj i tsʼálejchik ani i sacerdotes axi kʼwajiy ti Israel, ani a Lucas in olnál al jawaʼ tam yaneláb ti waʼtsin a Jesús. Al tsablom an lista u kaw tin kwéntaj a Adán, a Salomón, a David, a Jacob, a Isaac, a Abrahán ani a Noé. Patal axi u olnáb al axéʼ xi lista chubax kʼwajiy, jaxtám i lej belál abal a Adán jayej kʼwajiy.
w08 1/6 3 párr. 4
¿Chubax watʼey jawaʼ u olnáb tin kwéntaj a Noé ani an Diluvio?
Max i léʼ ki exlaʼ max chubax kʼwajiy a Noé, i éjtowal ki ajiy tsablom an lista axi kʼwajat ban Biblia (1 Crónicas 1:4; Lucas 3:36). A Esdras ani a Lucas játs axi in dhuchaʼ axéʼ xi tsab i lista, ani lej exoblátschik abal kin tʼajaʼchik, ani a Lucas ma in olnaʼ patal an yaneláb kʼal axi ti waʼtsin a Jesús.
w09 1/9 14 párr. 6
¿Walám chubax kʼwajiy a Adán ani a Eva?
Jun i exobchixtaláb axi kʼwajat ti Biblia, axi yan i atikláb in lej belál játs abal a Jesús tu kʼaniy kʼal an walabtaláb. An Biblia in ulal abal a Jesús in bínaʼ in ejatal abal tu ku jálbinchij i wálab (Mateo 20:28; Juan 3:16). Ka tsalpay kʼal axéʼ, max i léʼ abal jun i atikláb ka walkáj, kwaʼal ki jálbiy. Jaxtám an Biblia in ulal abal a Jesús pel jantʼiniʼ jun i jalbixtaláb (1 Timoteo 2:6). Pero, ¿jantʼoj tam tokʼlab in jálbiy? An Biblia in ulal: «Kom patal an inik pel in juntal a Adán, játs tu tsémel ani patal axi pel in kʼál a Cristo neʼets ka edháj» (1 Corintios 15:22). Tam ti a Jesús in bínaʼ in ejatal in kʼaniy patal an atikláb ani in jálbiy patal an walabtaláb axi in tʼajaʼ a Adán ban jardín ti Edén (Romanos 5:12). Max a Adán yabak kʼwajinek, a Jesús yab neʼetsak kin yéjenchij kin bínaʼ in ejatal.
Exbadh exobchixtaláb axi i kaldhál ti Biblia
it-1 1005 párrs. 1, 2
Genealogía
In bij i mimlábchik. Ban Biblia waʼats in bij in kʼál i mimlábchik, talchik dhuchan abal ka exláj juʼtáj ti talak jun i yaneláb. Ti Génesis 11:29, 30 u olnáb in bij a Sarai (Sara) kom tanáʼ ti neʼetsak ka chich an tsakam axi uchan a Abrahán kʼal a Jehová abal neʼets kin koʼoy, yab neʼetsak ka waʼtsin kʼal kʼeʼat in kʼimádhil a Abrahán. Tejéʼ jayej u kalel in bij a Milcá, kom pelak in ach a Rebeca, walám játs abal ka exláj jitaʼ játs in yánel a Rebeca, ani játs abal ka exláj abal a Isaac yab tomkin kʼal kʼeʼat i mimláb axi yab talak kʼal in yánel a Abrahán. (Gé 22:20-23; 24:2-4.) Ti Génesis 25:1 jayej u bijiyáb a Queturá, jajáʼ jayej pelak in kʼimádhil a Abrahán. Axéʼ in tejwamedhál abal a Abrahán wichiy ka tomkin talbél ti tsemets a Sara ani abal belej in éjtowalak kin koʼoy i tsakam. (Ro 4:19; Gé 24:67; 25:20.) Jawaʼ dhuchadh jayej tu tólmiyal ki exbay jaleʼ ti a Israel in jaʼubnálak an madianitas ani jayej kʼeʼat i tribus árabes.
Jayej u olnáb a Lea, a Raquel ani kʼeʼatchik i mimláb axi in koʼoy a Jacob ani in bíjiyal an tsakamchik axi in koʼoy kʼal jajáʼ. (Gé 35:21-26.) Axéʼ tu tólmiyal ki exbay jantʼiniʼ ti a Jehová in eyendhaʼ talchik i tsakam kʼal axéʼ xi yaneláb. Jaxtám ban Biblia u eyendháb kʼeʼat i bijláb in kʼál i mimláb. Jayej tam jun i mimláb u watʼbanchabak jun i tsabál, u jílkʼonalak dhuchadh in bij. (Nú 26:33.) Ti Biblia jayej kʼwajat dhuchadh in bij a Tamar, a Rahab ani a Rut ani játs kom kʼal jajáʼchik ti neʼetsak ka waʼtsin an Mesías, a Jesucristo. (Gé 38; Rut 1:3-5; 4:13-15; Mt 1:1-5.) Jayej ti 1 Crónicas 2:35, 48, 49; 3:1-3, 5, u olnáb in bij i mimlábchik.
23 MA TI 29 A ENERO
KʼALÁB AXI TI BIBLIA | 1 CRÓNICAS 4 MA TI 6
«¿Jantʼoj in tejwamedhál an oláb axi u tʼajál?»
w10 1/10 23 párrs. 3-7
Axi tu atsʼanchal i olábil
Ban oláb axi a Jabez in tʼajchij a Jehová in konchij abal ka lábliyat. Ani in konchij óx jantʼoj axi in tejwamedhálak abal in lej belálak kʼal a Jehová.
Jawaʼ kʼaʼál in konchij a Jehová játs abal ka pidhan más i tsabál (versículo 10). Jajáʼ yab in kʼaʼinchalak an tsabál axi in kwaʼalak kʼeʼat. Jaxtám i belál abal jawaʼ in konchij a Jehová pel abal ka waʼtsin más i atikláb ani yab i tsabál. Jajáʼ in léʼak abal ka waʼtsin más i atikláb abal kin ejtow kin tólmiy kin kʼakʼnaʼ a Jehová.
Jawaʼ tsabchíl in konoy a Jabez játs abal «in kʼubak a Dios» ka kʼwajiy kʼal jajáʼ. Jawaʼ in léʼak kin uluw tejéʼ, játs abal kʼwajat in konchal i tolmixtaláb a Jehová kom in exlál abal Jajáʼ in kwaʼal yan i tsapláb (1 Crónicas 29:12). A Jabez in exlálak abal a Jehová etsʼey in tókʼtsiyal an oláb axi jun in tʼajchal ani abal etsʼey in tólmiyal jitaʼchik in belál kʼal Jajáʼ (Isaías 59:1).
An oxchíl tsalap axi a Jabez in uluw tin olábil, játs ka beletnáj abal yab ka odhnáj kʼal an kʼibataláb. A Jabez yab kʼwajatak in kónoyal abal ka tixkʼanchat an kʼibataláb, jawaʼ kʼwajatak in kónoyal játs abal kin kuxuy ani abal yab ka lej tʼeʼpindháj nibal ka atáj kʼal an kʼibataláb.
An oláb axi in tʼajaʼ a Jabez, in tejwamedhál abal jajáʼ in léʼak kin kʼakʼnaʼ a Jehová ani in lej belálak abal a Jehová in atsʼál an oláb. ¿Walám tokʼtsiyat kʼal a Jehová? Tin taltal an tʼilab in ulal abal kʼal a Jehová pidhan jawaʼ in konoy.
Exbadh exobchixtaláb axi i kaldhál ti Biblia
w05 1/10 9 párr. 7
Exbadh exobchixtaláb axi i kaldhál al an libro in kʼál a Primero de las Crónicas
5:10, 18-22. Tin kʼichájil a Saúl, an israelitas in ataʼ an hagritas, belits abal an israelitas más wékats tin eb. An israelitas in ejtowchik kin ataʼ kom in belaʼchik kʼal a Jehová ani in konchij ka tolmiyat. Jayetsej in tomnál ki tʼajaʼ wawáʼ tam i tametnál jun i kʼibataláb o tam jitaʼ tu tomolnál (Efesios 6:10-17).
30 A ENERO MA TI 5 A FEBRERO
KʼALÁB AXI TI BIBLIA | 1 CRÓNICAS 7 MA TI 9
«A Jehová neʼets ti tólmiy ka putuw kʼal jawákits tam tʼojláb axi ti bíjchij»
w05 1/10 9 párr. 8
Exbadh exobchixtaláb axi i kaldhál al an libro in kʼál a Primero de las Crónicas
9:26, 27. An levitas axi in beletnálak an wiʼleb axi ban templo in kwaʼalak jun i exbadh tʼojláb, jajáʼchik in kwaʼalak an llaves in kʼal an wiʼleb. Jajáʼchik in tejwamédhaʼ abal in pútuwalak alwaʼ in uchbíl kom chudhél in jápiyalakchik an wiʼleb. Wawáʼ jayej u pidhnének i uchbíl abal ki tólmiy an atiklábchik ka utey tin bichówil a Jehová. Jaxtám i léʼ ki putuw kʼal i kanat kʼal axéʼ xi tʼojláb.
w11 15/9 32 párr. 7
¿Neʼets ka tamétnaʼ an kʼibataláb antsanáʼ jantʼiniʼ tin tʼajaʼ a Finehás?
Ti biyál, a Finehás pidhan in uchbíl ka tólmixin abal ka beletnáj an bichow Israel. In tamétnaʼ yan i kʼibataláb abal kin putuw kʼal in uchbíl, pero in tejwamédhaʼ i iniktaláb, i kuxudhtaláb ani i tsalpadhtaláb. Kom in putuw kʼal patal in uchbíl, a Jehová in lej lábliy. Mil i támub talbél a Esdras in dhuchaʼ axéʼ tin kwéntaj a Finehás: «A Finehás, in tsakámil a Eleazar, játs axi in ókʼnaʼ in bichówil a Jehová ti biyál. Jajáʼ lej tólmiyat kʼal a Jehová» (1 Cró. 9:20). ¡Patal an ókʼnom ani axi más an epchalchik, in tomnál kin nitsʼbiy jawaʼ in tʼajaʼ a Finehás!
Exbadh exobchixtaláb axi i kaldhál ti Biblia
w10 15/12 21 párr. 6
Ki ajtinchij a Jehová
6 A Jehová in eyendhaʼ an kawlómejchik abal kin uchaʼ in bichówil abal kwaʼalak ka kʼakʼnáj kʼal i ajatláb. Jaxtám an levitas axi u ajatak, yab u pídhnalak yan i tʼojláb abal ka jólkʼanchik kin tsʼejkaʼ an ajatláb ani ka tʼojojon (1 Cró. 9:33).
6 MA TI 12 A FEBRERO
KʼALÁB AXI TI BIBLIA | 1 CRÓNICAS 10 MA TI 12
«Ki tsápnanchij abal etsʼey ki léʼnaʼ ki bélkaʼ a Jehová»
w12 15/11 6 párrs. 12, 13
«Ti kin exóbchij abal ku tʼajaʼ a kulbétal»
12 Jayej lej exbadh ki nitsʼbiy a David, kom jajáʼ in éxbayalak lej alwaʼ an tsalpadh kaw axi kʼwajatak ban abatnaxtaláb ani etsʼey in tsápnanchalak kin bélkaʼ. Ki tsuʼuw jantʼoj in tʼajaʼ tam ti in uluw abal in léʼak kin utsʼaʼ i jáʼ axi kʼwajatak al jun i mom axi ti Belén. Óx in tʼojnálil axi pelak i soldados otsits ban bichow abal kin ikʼiʼchik an jáʼ. A David yab in léʼnaʼ kin utsʼaʼ an jáʼ ani in wakʼlaʼ tsabál abal a Jehová. ¿Jaleʼ tin tʼajaʼ antsanáʼ? Jajáʼ in uluw: «Nanáʼ yab neʼets ku utsʼaʼ axéʼ xi jáʼ kom u exlál jantʼoj in tsálpayal a Jehová. Max ku utsʼaʼ an jáʼ pel ejtíl max u utsʼanchal in xitsʼál axéʼchik xi inik. U exlál abal awitsak ka tsemdháj juʼtáj ti kʼalechik kin ikʼiʼ an jáʼ» (1 Crón. 11:15-19).
13 A David in éxbayalak an abatnaxtaláb, jaxtám in exlálak abal yab kwaʼal ki kʼapuw an xitsʼ kom pel abal ka wakʼlanchat a Jehová. Jayej in exlálak jaleʼ ti yab kwaʼal ki kʼapuw, in exlálak abal jun i atikláb pel kʼal in xitsʼál ti ejat. Pero, ¿jaleʼ ti yab in utsʼaʼ, max expidh pelak i jáʼ? Kom in éxbayalak jaleʼ ti a Jehová in binámal nixéʼ xi abatnaxtaláb, ani játs kom a Jehová in pidhál yan in jalbíl an xitsʼ. A David in exlálak abal axéʼ xi óx i inik awilak ka tsemdháj tam ti kʼalechik kin ikʼiʼ an jáʼ. Max kin utsʼaʼ an jáʼ pel ejtíl max kʼwajat in kʼapal i xitsʼ. Jajáʼ yab in utsʼaʼ nixéʼ xi jáʼ, jaxtám in wakʼlaʼ (Lev. 17:11; Deut. 12:23, 24).
w18.06 17 párrs. 5, 6
Ki eyendhaʼ an tsalpadh kaw axi ti Biblia abal ki exóbchij i tsalápil
5 Max i léʼ abal an exobchixtaláb axi kʼwajat ti Biblia chubax tu ku tólmiy, yab expidh kwaʼal ki ajiy ani ki exlaʼ. Kwaʼal ki exóbnaʼ abal ku ulits ki kʼanidhaʼ ani ki bélkaʼ. An Biblia in ulal: «Ka pojkaʼchik jawaʼ kidháb ani ka kʼanidhaʼ jawaʼ tekedh» (Amós 5:15). Jawaʼ neʼets tu ku lej tólmiy játs ki tsápnanchij ku tsálpaxin jantʼiniʼ a Jehová. Ka tsalpay abal a neʼdhálits yan a kʼicháj axi yab a éjtowal ta wáyal alwaʼ. Tam an doctor ti uchál abal ka tsápnanchij ka tʼajaʼ i ejercicio, ka tʼajaʼ ti kwéntaj jawaʼ a kʼapal ani ka jalkʼuy kʼeʼat jantʼoj ta ejatal. Max ka tʼajaʼ ti kwéntaj abal jawaʼ ti uchaʼ ka tʼajaʼ chubax kʼwajat ti tólmiyal, ¿yab aníts abal neʼets ka lej kʼákʼnanchij?
6 A Jehová jayetsej in tʼajámal. Tu pidhámal i exobchixtaláb axi tu tólmiyal ki exbay jantʼoj neʼets ka watʼey max ku wálbin ani jantʼoj tam alwaʼtaláb neʼets ki batsʼuw max ki tʼajaʼ jawaʼ tekedh. Jun i tʼiplab, ki tsalpay kʼal patal an alwaʼtaláb axi i bátsʼuwal kom i tsápnanchal yab ku kweʼláts, yab tu janamkáw, yab ki tʼajaʼ tu iníkbej nibal tu uxúmbej ani yab ki tʼajaʼ kʼeʼat i walabtaláb (ka ajiy Proverbios 6:16-19; Rev. 21:8). Tam i tʼajál ti kwéntaj patal an alwaʼtaláb axi i bátsʼuwal kom i belkál a Jehová, i bájuwal ki kʼanidhaʼ más ani i kʼákʼnanchal kom tu exóbchal.
Exbadh exobchixtaláb axi i kaldhál ti Biblia
it-1 551 párrs. 5, 6
Ichích
Ki tʼojonchij a Jehová kʼal patal i ichích. I ichích kwaʼal ka kʼwajiy kidhat abal ka tʼójon alwaʼ. Antsanáʼ jayej kwaʼal ka kʼwajiy an kʼanidhomtaláb axi i koʼonchal a Jehová, kwaʼal ka kʼwajiy kidhat. A David in uchaʼ a Jehová: «Ti kin tólmiy abal u ichích ka kʼwajiy kidhat ani expidh ti kʼanidhaʼ Tatáʼ». Jawaʼ in uluw a David tejéʼ tu exóbchal abal junchikíl i ichích in éjtowal kin kʼanidhaʼ kʼeʼat jantʼoj, ani yab ka kʼwajiy kidhat abal a Jehová. (Sl 86:11.) Jun i atikláb in éjtowal kin tʼojonchij a Jehová, pero yab kin tʼajaʼ kʼal in kanát, jaxtám in ichích ejtíl max yab kʼwajat kidhat. (Sl 119:113; Rev 3:16.) Jayej u uluwáb abal jun i atikláb in éjtowal kin koʼoy tsab in ichích, jawaʼ in léʼ kin uluw axéʼ xi kaw játs abal an atikláb in léʼ kin kʼakʼnaʼ a Jehová pero jayej in léʼ kin kʼakʼnaʼ kʼeʼat jantʼoj. (1Cr 12:33; Sl 12:2, nota.) A Jesús in uluw abal jun i atikláb yab in tomnál kin tʼajaʼ axéʼ. (Mt 15:7, 8.)
Max i léʼ ki kulbedhaʼ a Jehová, yab kwaʼal ki koʼoy tsab i ichích. Kwaʼal ki kʼanidhaʼ expidh Jajáʼ, kʼal i ichích kidhat. (1Cr 28:9.) Abal ki tʼajaʼ axéʼ, i yéjenchal ki tsápnanchij chudhél chudhél, kom i ichích lej dhúbelom ani in éjtowal tu ku kʼambiy. (Jer 17:9, 10; Gé 8:21.) Waʼats talchik i tolmixtaláb abal ki koʼoy i ichích kidhat expidh abal a Jehová, ejtíl an oláb (Sl 119:145; Lam 3:41), jayej an exobintaláb kʼal an Biblia (Esd 7:10; Pr 15:28), ku tʼójon kʼal patal i kanát ban olnomtaláb (ka jumbiy kʼal Jer 20:9) ani ki junkuw kʼeʼat i atiklábchik axi in kʼanidhál a Jehová kʼal in ichích kidhat. (Ka jumbiy kʼal 2Re 10:15, 16.)
13 MA TI 19 A FEBRERO
KʼALÁB AXI TI BIBLIA | 1 CRÓNICAS 13 MA TI 16
«Neʼets ka kalej alwaʼ jawaʼ i tsálpayal max ki tʼajaʼ antsanáʼ jantʼiniʼ in ulal a Jehová»
w03 1/5 10 párr. 12
¿It kʼwajíl ka tsalpay juʼtáj ti kʼwajat a Jehová?
12 An arca del pacto in kwaʼalakits yan i támub ti Quiryat-jearim, pero a David in léʼak kin neʼdhaʼ ti Jerusalén. In konoy an ókʼnomchik axi ban bichow abal max u jílchinal kin neʼdháj an arca, pero yab in tʼajaʼ ti kwéntaj jantʼoj in tsálpayalak a Jehová, max in tʼajámalak ti kwéntaj tam yab neʼets kin neʼdháj al jun i carruaje. An levitas játs axi in tomnálak kin neʼdháj okbam an arca del pacto kom antsanáʼ tin ulúmal a Jehová abal kwaʼalak ka tʼajan. A David etsʼey in kónoyalak a Jehová jantʼoj in tsálpayalak tam neʼetsak kin tʼajaʼ jantʼoj, pero nixéʼ a kʼicháj yan in tʼajaʼ, jaxtám in yajchiknaʼ. Talbél a David in uluw: «A Jehová lej tsákuy kʼal wawáʼ, kom yab i tʼajaʼ jantʼiniʼ Jajáʼ in ulalak» (1 Crónicas 13:1-3; 15:11-13; Números 4:4-6, 15; 7:1-9).
w03 1/5 11 párr. 13
¿It kʼwajíl ka tsalpay juʼtáj ti kʼwajat a Jehová?
13 Tam ti andhájits an arca del pacto ti Jerusalén, an levitas in ajatnaʼ jun i ajatláb axi in tsʼejkaʼ a David, jun i pejach kʼal axéʼ xi ajatláb in ulalak: «Ka tsápnanchij ka aliy a Jehová, etsʼey ka tʼajaʼ ti kwéntaj jawaʼ Jajáʼ in ulal. Ka tʼilaʼchik patal jawaʼ a Jehová in tʼajámal, an labidh tʼajbiláb ani jantʼiniʼ tu boliyámal» (1 Crónicas 16:11, 12).
Exbadh exobchixtaláb axi i kaldhál ti Biblia
w14 15/1 10 párr. 14
Ki kʼakʼnaʼ a Jehová, kom játs an Tsʼalej axi neʼets ti ábatnom abal etsʼey
14 Tam ti a David in neʼdháj an arca del pacto ti Jerusalén, an levitas in ajatnaʼchik jun i ajatláb. Jun i pejach kʼal an ajatláb in ulal axéʼ: «¡Ka ólnaʼchik ban bichow abal a Jehová in bájuwits ti tsʼalej!» (1 Crón. 16:31). ¡Lej exbadh ki tʼajaʼ ti kwéntaj axéʼ xi kaw! Max a Jehová etsʼey kʼwajinek jantʼiniʼ i Tsʼalej, ¿jaleʼ ti ulal abal junchikíl in bájuwal ti tsʼalej? A Jehová in bájuwal ti tsʼalej kom junchikíl kʼal in tsap in tʼajál jantʼoj o in abal jitaʼ abal kin putuw kʼal jun i tʼojláb, ani a Jehová etsʼey neʼets kin tʼajaʼ axéʼ tam kin yéjenchij. Okʼxidh ka tsemets a David, uchan kʼal a Jehová abal in tsakámil etsʼey neʼets ti ábatnom, uchan axéʼ xi kaw: «Al a yánel neʼets ka kalej jun i eyal axi neʼets ti ábatnom abal etsʼey» (2 Sam. 7:12, 13). Mil i támub talbél waʼtsin nixéʼ xi tsakam al in yanél a David. ¿Jitaʼ játsak jajáʼ ani jaykʼiʼ neʼetsak kin tujchij ti ábatnom?
20 MA TI 26 A FEBRERO
KʼALÁB AXI TI BIBLIA | 1 CRÓNICAS 17 MA TI 19
«A éjtowal ka atsʼaʼ kulbél belits max waʼats jantʼoj axi yab a éjtowal ka tʼajaʼ»
w06 15/7 19 párr. 1
Ki tsalpay ba patal an alwaʼtaláb axi i bátsʼuwal tin bichówil a Jehová
A DAVID pel jun i atikláb axi u lej bijiyáb ban Escrituras Hebreas. A David pelak i tʼénel, i kawlomej, i tsʼalej ti Israel ani in lej belálak kʼal a Jehová. Jayej in lej kʼanidhálak a Jehová, jaxtám in léʼak kin tsʼejkanchik jun in kʼimáʼ. Nixéʼ xi atáj neʼetsak ka eyan abal ka kʼakʼnáj a Jehová ti Israel. A David in exlálak abal jajáʼ ani an bichow neʼetsak kin atsʼaʼchik lej kulbél, tam ka waʼtsin jun i atáj juʼtáj ka kʼakʼnáj a Jehová ani abal neʼetsak kin bátsʼuwchik yan i alwaʼtaláb. Jaxtám ba jun i ajatláb in uluw axéʼ: «Lej kulbél neʼets kin atsʼaʼ jitaʼ Tatáʼ ka takuy abal ka kʼwajiy ta kʼimáʼ. Neʼets ki atsʼaʼ lej kulbél ku kʼwajiy ta kʼimáʼ kom Tatáʼ it lej alwaʼ inik» (Salmo 65:4).
w21.08 22 párr. 11
Ku kulbéj kʼal jawaʼ i éjtowal ki tʼajaʼ abal ki kʼakʼnaʼ a Jehová
11 Wawáʼ jayej i éjtowal ki atsʼaʼ lej kulbél max ki tsápnanchij ki putuw alwaʼ kʼal jawákits tam tʼojláb axi ku bíjchin tin bichówil a Jehová. Ku tʼójon kʼal patal i kanat ban olnomtaláb ani ku tólmixin kʼal patal an tʼojláb axi waʼats ban tamkuntaláb (Hech. 18:5; Heb. 10:24, 25). Ku tʼojojon alwaʼ abal ki bínaʼ i tokʼtsixtaláb ban tamkuntaláb ani antsanáʼ ki kanatbédhaʼ an epchalchik. Ki tsápnanchij ki tʼojojoy alwaʼ jawákits tam pejach axi ku bíjchin ki bínaʼ ban tamkuntaláb axi ti tsʼejel semana. Max ku konchin ku tólmixin ba jun i tʼojláb axi neʼets ka tʼajan ban tamkuntaláb, ki tsápnanchij ku ulits kʼijilej ani ki putuw kʼal jawaʼ ku konchin ki tʼajaʼ. Yab ki tsalpay abal talchik i tʼojláb yab lej exbadh, ki tsápnanchij ki tʼajaʼ más alwaʼ an tʼojláb axi ku bíjchin (Prov. 22:29). Max ki tsápnanchij ku kʼwajiy tʼojlidh ti tamkuntaláb, nixéʼ neʼets tu ku tólmiy ki bajuw más dhubat jun i uchbíl ani neʼets ki atsʼaʼ más u kulbél (Gál. 6:4). Jayej neʼets ki atsʼaʼ kulbél tam jun i epchal kin batsʼuw jun in uchbíl axi wawáʼ jayej i léʼak (Rom. 12:15; Gál. 5:26).
Exbadh exobchixtaláb axi i kaldhál ti Biblia
w20.02 12, recuadro
I lej kʼanidhál a Jehová kʼal patal i ichích
«¿Walám a Jehová tin tʼajál ti kwéntaj?»
Tin puwel an tsabál waʼats lej yan i atikláb. Jaxtám walám a tsalpayámal axéʼ, «¿jaleʼ ti a Jehová tin utúmal tin bichówil?» Ani yab expidh tatáʼ a tsalpayámal antsanáʼ. A David in konoy axéʼ a Jehová: «Jehová, ¿jaleʼ ta tʼajál ti kwéntaj an atikláb max wawáʼ lej wéʼ i jalbíl?» (Sal. 144:3). A David in lej belálak abal kʼal a Jehová u lej exlábak alwaʼ (1 Crón. 17:16-18). Xowéʼ ta kʼicháj a Jehová in eyendhál an Biblia ani in bichówil abal tu ku tejwamédhanchij abal tu kʼanidhál. Ki tsuʼuw talchik i tsalap axi ti Biblia axi tu tólmiyal ki belaʼ más kʼal axéʼ.
• Okʼxidh ku waʼtsin, a Jehová tu exlálakits (Sal. 139:16).
• A Jehová in exlál jawaʼ i atsʼál ani i tsalpayal (1 Crón. 28:9).
• A Jehová in atsʼál an oláb axi i tʼajchal (Sal. 65:2).
• I éjtowal ki tʼajaʼ abal a Jehová ka kulbéj o ka tʼeʼpin kʼal jawaʼ ki tʼajaʼ (Prov. 27:11).
• A Jehová tu utúmal kʼal Jajáʼ (Juan 6:44).
• A Jehová tu lej alwaʼ exlál, jaxtám max ku tsemets Jajáʼ neʼets tu ku edháj. Neʼets tu ku pidhaʼ jun i iniktal axi ít, pero neʼets ki tʼilaʼ patal jawaʼ i watʼamal ani jayej jantʼiniʼ i ey (Juan 11:21-26, 39-44; Hech. 24:15).
27 A FEBRERO MA TI 5 A MARZO
KʼALÁB AXI TI BIBLIA | 1 CRÓNICAS 20 MA TI 22
«Ka tólmiy an tsákamchik abal kin tʼojonchij a Jehová kʼal i kulbetaláb»
w17.01 29 párr. 8
«Ka uchbiy axéʼ xi tʼojláb i inikchik axi putudh»
8 (Ka ajiy 1 Crónicas 22:5). A David awitsak kin tsalpay abal a Salomón yab neʼetsak kin ejtow kin tʼajaʼ nixéʼ xi tʼojláb, kom an templo axi neʼetsak ka tsʼejkáj lej watʼadh púlik ani a Salomón lej tsákamej. Pero a David in lej belálak abal a Jehová neʼetsak kin tólmiy a Salomón abal kin putuw kʼal axéʼ xi exbadh tʼojláb. Jaxtám in tsalpay jantʼiniʼ in éjtowalak kin tólmiy, ani in pidhaʼ yan jantʼoj axi neʼetsak ka eyan abal kin tsʼejkaʼ an templo.
w17.01 29 párr. 7
«Ka uchbiy axéʼ xi tʼojláb i inikchik axi putudh»
7 A David in tólmiy a Salomón ani yab tsákuy kom yab jajáʼ axi neʼetsak kin tsʼejkaʼ an templo. Ani talbél exláj abal pel a Salomón in tsʼejkaʼ an templo, yab a David. Walám ti kʼaʼál, a David in atsʼaʼ wéʼ tʼeʼpidh kom jajáʼ in léʼak kin tsʼejkaʼ an templo, belits antsanáʼ in tólmiy a Salomón. In pidhaʼ i hierro, i cobre, i plata, i oro ani i cedro. Jayej in aliy yan i tʼojnal abal ka tólmixin. Ma in kanatbédhaʼ a Salomón kʼal axéʼ xi kaw: «A Jehová kin áynanchij ti tólmiy, abal ka kalej alwaʼ an tʼojláb ani ka ejtow ka tsʼejkanchij in kʼimáʼ a Jehová antsanáʼ jantʼiniʼ Jajáʼ ti uchamal» (1 Crón. 22:11, 14-16).
w18.03 11, 12 párrs. 14, 15
Tatalábchik, ¿kʼwajat a tólmiyal a tsakámil kin kʼanidhaʼ a Jehová ani ka pujan?
14 An ókʼnomchik in éjtowal kin lej tólmiy an tatalábchik, ¿jantʼiniʼ in éjtowal kin tʼajaʼ? Max kin tʼilmay tin kwéntaj an ayláb axi in éjtowal kin bajuw an tsakam. Jun i epchal mimláb in ulal abal tam ti jajáʼ in kwaʼalak akak i támub, tʼilmayat kʼal an epchal Russell quince minutos. Ólchat jawaʼ tam ayláb in éjtowalak kin bajuw. Axéʼ xi epchal mimláb in tʼojonchij a Jehová jantʼiniʼ i precursora al watʼadh setenta i támub. Axéʼ tu exóbchal abal lej exbadh ki kanatbédhaʼ an epchalchik axi ti tamkuntaláb, kom neʼets ka lej tólmiyat (Prov. 25:11). Kʼeʼat jantʼoj axi in éjtowal kin tʼajaʼ an ókʼnomchik játs kin konchij an tatalábchik, abal ka tólmixin kʼal in tsakámil al talchik i tʼojláb ti tamkuntaláb. Ani in éjtowal kin bíjchij an tsákamchik talchik i tʼojláb axi kin éjtowits kin tʼajaʼ.
15 Ani ¿jantʼiniʼ in éjtowal ka tólmixin axi más an epchalchik? Max kin tsápnanchij kin tʼilmay an tsákamchik. An epchalchik in éjtowal kin lej tʼajaʼ ti kwéntaj jawaʼ in tʼajál alwaʼ an tsakam. Jun i tʼiplab, ¿in tsápnanchij kin bínaʼ jun i tokʼtsixtaláb ti tamkuntaláb kʼal in kwetém káwintal?, ¿in watʼbaʼ jun i pejach ti tamkuntaláb?, ¿in tsápnanchij ka olnomáts ti escuela? Tam, ki uchaʼ abal kʼwajat in tʼajál jun i alwaʼ tʼojláb. Ki tsápnanchij ki tʼilmay an tsákamchik ókʼxidh ka tujey an tamkuntaláb o tam ka talíts. Patal axéʼ in lej tólmiyal an tsakam abal kin atsʼaʼ kulbél ti tamkuntaláb (Sal. 35:18).
Exbadh exobchixtaláb axi i kaldhál ti Biblia
w05 1/10 11 párr. 6
Exbadh exobchixtaláb axi i kaldhál al an libro in kʼál a Primero de las Crónicas
21:13-15. A Jehová in abaʼ jun i ángel abal kin kúbdhaʼ an yajchiktaláb, kom in yájnanchij in bichówil. A Jehová yaníl in tejwamedhámal abal tu yajnanchal.