-
¿Jantʼiniʼ játs an ólchixchik kʼal Jehová?¿Jitaʼchik in tʼajál in kulbétal a Jehová xóʼ ta kʼicháj?
-
-
AJUMTALÁB 1
¿Jantʼiniʼ játs an ólchixchik kʼal Jehová?
Dinamarca
Taiwán
Venezuela
India
¿Jáy i ólchix kʼal a Jehová a exlál? Tálchik pél a juntal kʼwajíl, a juntal tʼojnal o a juntal exóbal. Walám ma u tʼilmámadh kʼal tatáʼ tin kwéntaj an Biblia. ¿Jitaʼ játs wawáʼ, ani jaleʼ ti ólnál jawaʼ i belál?
Pél u atikláb jantʼiniʼ axi más. I káwintal yab jununul ani jayej pilchik i bichówil. Kʼeʼat i kwaʼalak jún i belomtaláb ani tálchik ma yab in belálak a Dios. Okʼxidh ki tʼajaʼ tu ólchix kʼal a Jehová, i exobnaʼ an chubaxtaláb axi in ólnál an Biblia (Hechos 17:11). I belaʼ jawaʼ i exobnaʼ ti Biblia ani talbél i tákuy ti kwetémtal ki kʼakʼnaʼ a Dios.
Jawaʼ i exobnámal ti Biblia lej tu tolminchamal. Jantʼiniʼ axi más an atiklábchik i kwaʼal i tʼeʼpintaláb, u wálbinal ani u ukʼpinal. Pero i tsápnanchal ki tʼajaʼ jawaʼ in ulal an Biblia. Axéʼ in tʼajámal ku kʼwajiy más alwaʼ ti ejatal (Salmo 128:1, 2). Jaxtám ti ólchal kʼeʼat i atiklábchik jawaʼ i exobnámal ti Biblia.
I jilál abal an abatnaxtaláb axi tal ti Biblia tu ku beldhanchij i ejatal. Axéʼ xi abatnaxtaláb in tʼajál ki atsʼaʼ alwaʼ ti ejatal. Tu nixál ki kʼanidhaʼ ani ki kʼakʼnaʼ i juntal kʼwajíl. In tʼajál ki beletnaʼ i ejatal kʼal patal jawaʼ in ejtowal tu ku odhnaʼ. Jayej tu exóbchal ku tʼójon, ki beletnaʼ i yanél ani ki tʼajaʼ axi alwaʼ. I belál abal «a Dios yab u pokʼodh tsuʼux kʼal an inikchik». Nixéʼ in tʼajál abal ti bichówil, axi kʼwajat tin puwél an Tsabál, ka waʼtsin i epchaláb axi pil in káwintal o pil ti walkidh. Axéʼ in tʼajál ku kʼwajiy júnkudh. Pél u atikláb jantʼiniʼ axi más, pero jantʼiniʼ bichow, yab waʼats júnakej ejtíl wawáʼ (Hechos 4:13; 10:34, 35).
¿Jantʼoj in kwaʼalchik ti jununul an ólchixchik kʼal a Jehová ani axi más an atiklábchik?
¿Jantʼoj tam abatnaxtaláb tu exobchámal an Biblia?
-
-
¿Jaleʼ ti punuw an bijláb ólchixchik kʼal a Jehová?¿Jitaʼchik in tʼajál in kulbétal a Jehová xóʼ ta kʼicháj?
-
-
AJUMTALÁB 2
¿Jaleʼ ti punuw an bijláb ólchixchik kʼal a Jehová?
Noé
A Abrahán ani a Sara
A Moisés
A Jesucristo
Yán i atiklábchik in tsálpayal abal an ólchixchik kʼal a Jehová pél jún i kʼakʼnaxtaláb axi ítej ti kalnek. Pero in tʼajál watʼadh dos mil setecientos i tamub, in tʼojnálilchik a Dios u bijiyábitsak ti «ólchixchik» kʼal jajáʼ (Isaías 43:10-12). Okʼox u exlábak jantʼiniʼ exóbal kʼal an Biblia, pero ti 1931 i punuw an bijláb ólchixchik kʼal a Jehová. ¿Jaleʼ ti punuw nixéʼ xi bijláb?
Kom in ólnál jitaʼ játs an Dios axi i kʼakʼnál. In bij a Dios pél Jehová ani an manuscritos axi waʼats, in tejwamedhál abal talak dhuchadh lej yaníl ti Biblia. Al yán i Biblias axi wenkʼowamej al pil i kawintaláb, tixkʼámej in bij a Dios ani jaluwámej kʼal an káw Ajátik o Púlik Payʼlóm. Pero a Dios in tejwamédhanchij a Moisés abal in bij pél Jehová ani in uchaʼ: «Axéʼ pél u bij abal etsʼey» (Éxodo 3:15). Antsanáʼ, in tejwamedhaʼ abal yab jantʼiniʼ axi más an dioses axi yab chubax. Wawáʼ lej u kulbél ki neʼdhaʼ in tʼokat bij a Dios.
Kom in ólnál an tʼojláb axi kwaʼal ki tʼajaʼ. Tin nakel an kʼij, waʼtsinének yán i atiklábchik axi in tejwamedhámal in bélomtal kʼal a Jehová. Ejtíl a Abel, a Noé, a Abrahán, a Moisés ani a David. Jajáʼchik kʼwajat al an «yantalom biyál [ólchixchik, NM]» (Hebreos 11:4–12:1). Jantʼiniʼ jún i atikláb in ólnál jawaʼ in atsʼámal o in tsuʼúmal tin kwéntaj kʼeʼat i atikláb axi kʼwajat ti jolbiyáb tin tamét jún i éyal, wawáʼ aniyej i léʼ ki olnaʼ an chubaxtaláb tin kwéntaj a Dios.
Kom i nitsʼbiyal a Jesús. An Biblia in bijiyál a Jesús ti «ólchix putudh ani chubax» (Revelación [Apocalipsis] 3:14, NM). A Jesús in uluw abal in bínaʼ ka exlaʼ in bij a Dios ani chích «tejéʼ ti Tsabál abal [kin ólchij] an inikchik an chubaxtaláb» tin kwéntaj a Dios (Juan 17:26; 18:37). Jaxtám, axi chubax pél i áykol kʼal a Cristo kwaʼal kin eyendhaʼ in bij a Jehová ani kin olnaʼ. Jaxtám ti wawáʼ jantʼiniʼ ólchix kʼal a Jehová i tsápnanchal ki tʼajaʼ axéʼ.
¿Jaleʼ ti punuw an bijláb ólchixchik kʼal a Jehová?
¿Etsʼey in koʼoyamal a Dios i ólchixchik tejéʼ ti Tsabál?
¿Jitaʼ játs an ólchix kʼal a Jehová más exbadh axi waʼtsinének?
-
-
¿Jantʼiniʼ ti tsáb elan an chubaxtaláb axi tal ti Biblia?¿Jitaʼchik in tʼajál in kulbétal a Jehová xóʼ ta kʼicháj?
-
-
AJUMTALÁB 3
¿Jantʼiniʼ ti tsáb elan an chubaxtaláb axi tal ti Biblia?
Exóbalchik kʼal an Biblia ti tamub 1870
Kʼaʼál revista La Atalaya ti (1879)
An revista La Atalaya axi xóʼ ta kʼicháj
An Biblia in okʼxidh olnaʼ abal talbél ka tsemetsak a Cristo, neʼetsak ka kalej i exóbchix axi u kʼambix al an tamkuntaláb axi ti kʼaʼál siglo ani neʼetsak kin odhnaʼ an chubaxtaláb axi tal ti Biblia (Hechos 20:29, 30). Ani antsanáʼ ti watʼey. Axéʼchik xi exóbchix in xáluw in exóbchixtal a Jesús kʼal in tsalápil i inik. Antsanáʼ tin tujchij ka waʼtsin i kʼambix belomchik (2 Timoteo 4:3, 4). Tám, ¿jaleʼ ti ulal abal wawáʼ i ejtiyal an Biblia jantʼiniʼ tin tomnál?
In bajuw an kʼij abal a Jehová kin tejwamedhaʼ an chubaxtaláb. A Dios in okʼxidh uluw abal tin taltal a kʼicháj «neʼets kin bajuw ka lej exláj jawaʼ chubax» (Daniel 12:4). Ti 1870, jún i kwenél i atikláb axi in aliyalak an chubaxtaláb in tʼajaʼ ti kwéntaj abal jawaʼ u olnabak ti iglesias yabak kaldhach ti Biblia. Jaxtám tin tujchichik kin exobnaʼ an Biblia abal kin exlaʼ jawaʼ játsak an chubaxtaláb ani a Jehová in tólmiy kin exbaychik an Dhuchlab.
Waʼtsin i inikchik axi in exobnaʼ an Biblia jantʼiniʼ tin tomnál. Wawáʼ jantʼiniʼ u ólchix kʼal a Jehová i exobnál an Biblia jantʼiniʼ tin tʼajaʼ an kʼaʼál Exóbalchik. ¿Jantʼiniʼ tin tʼajálakchik jajáʼ? Okʼox in exobnálakchik jún i tema bíblico. Talbél tam jún i péjach kʼibatak, in ajiyalakchik kʼeʼat i textos abal kin ejtow kin ejtiy. Ani tam in tsuʼtalak abal kʼwajat júnkudh kʼal jawaʼ in ólnál an Biblia, in dhuchálakchik. Antsanáʼ, an Biblia káwin tin kwetémtal ani in bajuwchik kin exlaʼ an chubaxtaláb tin kwéntaj in bij a Dios ani in Eyaltal. In exbaychik jantʼoj in tsálpayal kin tʼajaʼ Dios abal an kʼwajílom ani abal an Tsabál. Ani jayej jantʼoj u watʼel tam ku tsemets ani jantʼoj tam aychixtaláb waʼats abal an tsemélomchik. Kʼal patal jawaʼ in exóbnaʼchik, tolmiyat kin jilaʼ yán i tʼajbiláb ani belomtaláb axi yabak tekedh (Juan 8:31, 32).
Ti 1879, an Exóbalchik kʼal an Biblia in exbaychik abal kwaʼalak kin olnaʼ an chubaxtaláb tin puwél an Tsabál. Jaxtám, al nixéʼ xi tamub in tujchichik kin tsʼejkaʼ an revista La Atalaya Anunciando el Reino de Jehová. Axéʼ belej u bukʼuwab xóʼ ta kʼicháj. Xóʼ kʼwajat i ólnál an chubaxtaláb axi tal ti Biblia al jún i setecientos i kawintaláb ani doscientos treinta y nueve i bichowchik. ¡An chubaxtaláb axi ti Biblia ulnek tin puwél an Tsabál!
¿Jantʼoj watʼey kʼal an chubaxtaláb axi ti Biblia talbél ti tsemets a Jesús?
¿Jantʼiniʼ ti tsáb elan an chubaxtaláb tin kwéntaj an Biblia?
-
-
¿Jaleʼ ti tsʼejkáʼ an Traducción del Nuevo Mundo?¿Jitaʼchik in tʼajál in kulbétal a Jehová xóʼ ta kʼicháj?
-
-
AJUMTALÁB 4
¿Jaleʼ ti tsʼejkáʼ an Traducción del Nuevo Mundo?
República Democrática del Congo
Ruanda
Péjach in kʼál an versión griega axi in dhuchaʼ a Símaco (ti siglo III o IV) axi in chiʼdhál dhuchadh in bij a Dios ti Salmo 69:31
An ólchixchik kʼal a Jehová yán i tamub in tsʼejkaʼ, in eyendhaʼ ani in bukʼuw i Biblias axi in eyendhálak kʼeʼat i kʼakʼnaxtaláb. Pero talbél i tʼajaʼ ti kwéntaj abal i yéjenchalak jún i Biblia axi kin tólmiy an atiklábchik «kin bajuw kin exlaʼ an chubaxtaláb» jantʼiniʼ tin léʼ a Dios (1 Timoteo 2:3, 4). Jaxtám, ti 1950 i tujchij ki kaldhaʼ ti inglés jún i Biblia axi más ejtidh, an Traducción del Nuevo Mundo. Axéʼ i tʼajaʼ ti péjechik. Ani ma xóʼ ta kʼicháj, wilkʼamej jantʼiniʼ tin tomnál al watʼadh ciento veinte i kawintaláb.
U yejenchábak jún i Biblia axi ki lej exbanchij. Kʼal an kʼij u jalkʼunal an kawintaláb. Jaxtám, yán i Biblias axi owatits ti tsʼejkamej, in chiʼdhál i káw axi xóʼ yabáts ejtidh o yabáts i eyendhál. Jayej elámej más i manuscritos in kʼál an Biblia axi tu utuwál más kʼal jawaʼ dhuchan ti kʼaʼál. Axéʼ tu tolmiyámal ki ejtiy más an hebreo, an arameo ani an griego, axi u kawnábak tam ti dhuchankʼij an Biblia.
U yejenchábak jún i Biblia axi kin kʼakʼnaʼ an kʼaʼál dhuchlab. Axi in jáluwal in Káwintal a Dios al pil i kawintaláb yab in ejtowal kin dhuchaʼ jawaʼ jajáʼ kin léʼnaʼ. Kwaʼal kin wilkʼaʼ an Biblia jantʼiniʼ tam ti dhuchankʼij. Pero, al yán i Biblias axi waʼats xóʼ, tixkʼámej in bij a Dios, Jehová.
U yejenchábak jún i Biblia axi kin puwénchijak a Jehová (2 Samuel 23:2). Ti Traducción del Nuevo Mundo, in bij a Jehová dhuchámej jún i siete mil i veces jantʼiniʼ tin tejwamedhál an manuscritos in kʼál an Biblia axi más biyál. Alál tal jún i tʼiplab (Salmo 83:18). Axi in wilkʼaʼchik axéʼ xi Biblia al pil i kawintaláb, in yéjenchichik ka lej exobláts abal kin ejtow kin watʼbaʼ in tsalápil a Dios tin tekédh. Kom yab kʼibat ka ejtiy kʼijidh ka atsʼaʼ ka ajiy. Walám yab a kwaʼal an Traducción del Nuevo Mundo ta káwintal, bélakits antsanáʼ tu kaniyal ka ajiy chudhél chudhél an Biblia axi ka koʼoy (Josué 1:8; Salmo 1:2, 3).
¿Jaleʼ i yéjenchalak an Traducción del Nuevo Mundo?
¿Jantʼoj kwaʼal kin tʼajaʼ chudhél chudhél jitaʼ in léʼ kin exlaʼ jawaʼ játs in kulbétal a Dios?
-