Երեխա մեծացնել օտարության մեջ. դժվարություններ ու պարգևատրություններ

ՄԻԼԻՈՆԱՎՈՐ մարդիկ մեկնում են ուրիշ երկրներ՝ այնտեղ ավելի լավ կյանքով ապրելու հույսով։ Ներկայումս Եվրոպայում օթևան են գտել ավելի քան 20 միլիոն էմիգրանտներ, իսկ Միացյալ Նահանգներում՝ 26 միլիոնից ավելի։ Ինչ վերաբերում է Ավստրալիային, ապա նրա բնակչության ավելի քան 21%–ը ուրիշ երկրներում ծնված մարդիկ են։ Այլ երկրում բնակություն հաստատած ընտանիքները հաճախ բախվում են նոր լեզու սովորելու և նոր մշակույթին հարմարվելու խնդրին։

Որպես կանոն՝ երեխաները արագ են սովորում նոր երկրի լեզուն և անգամ սկսում մտածել նրանով, մինչդեռ նույնը անելու համար ծնողներին ավելի երկար ժամանակ է պետք։ Երեխաները մեծանում են մի երկրում, որը հարազատ չէ իրենց ծնողներին. նոր լեզուն կարող է հաղորդակցման հետ կապված խնդիրներ առաջացնել ծնողների ու երեխաների միջև, ինչը այդքան էլ հեշտ չէ լուծել։

Պետք է նշել, որ երեխայի մտածելակերպի վրա ազդում է ոչ միայն նոր լեզուն, այլև նոր երկրի մշակույթը։ Հնարավոր է, որ ծնողները դժվարանան հասկանալ այս կամ այն բանի հանդեպ երեխաների արձագանքը։ Ուստի իրենց երեխաներին «խրատով եւ Տիրոջ ուսմունքովը» մեծացնել ցանկացող էմիգրանտ–​ծնողները յուրօրինակ դժվարությունների են հանդիպում (Եփեսացիս 6։4)։

Մտքին ու սրտին հասնելու խնդիրը

Քրիստոնյա ծնողները պատասխանատվություն են զգում իրենց երեխաներին աստվածաշնչյան ճշմարտության «մաքուր շրթունքներ[ը]»՝ մաքուր լեզուն, սովորեցնելու (Սոփոնիա 3։9)։ Ինչպե՞ս կարող են նրանք երեխաների սրտում արմատավորել Եհովայի օրենքը, եթե վերջիններս այնքան էլ լավ չգիտեն ծնողների լեզուն, իսկ ծնողները լավ չեն կարողանում իրենց մտքերն արտահայտել այն լեզվով, որին վարժվել են երեխաները (Բ Օրինաց 6։7)։ Գուցե երեխաները հասկանան ծնողների խոսքերը, բայց եթե վերջիններիս ասածը չհասնի երեխաների սրտին, ապա նրանք իրենց իսկ տանը կդառնան օտարականներ։

Պեդրոն և Սանդրան Ավստրալիա են եկել Հարավային Ամերիկայից։ Այստեղ նրանք որոշակի դժվարությունների հանդիպեցին իրենց երկու դեռահաս տղաներին դաստիարակելու հարցում։a Պեդրոն ասում է. «Հոգևորից խոսելիս սիրտդ ես դնում մեջը։ Անհրաժեշտություն է առաջանում ավելի խոր և իմաստալից մտքեր արտահայտելու, իսկ դրա համար հարուստ բառապաշար է հարկավոր»։ Սանդրան էլ ավելացնում է. «Երեխայի հոգևորը կարող է տուժել այն բանից, որ նա լավ չգիտի մայրենի լեզուն։ Այդ դեպքում նա չի կարողանա խորապես հասկանալ ճշմարտությունը և ըմբռնել այն սկզբունքները, որ ընկած են իր սովորածի հիմքում։ Հոգևոր հարցերում նա կարող է կորցնել իր խորաթափանցությունը, ինչը վնաս կհասցնի Եհովայի հետ նրա փոխհարաբերություններին»։

Նյանապիրակասամն ու Հելենը, որ Շրի Լանկայից տեղափոխվել են Գերմանիա, ունեն երկու երեխա։ Ահա թե ինչ են ասում նրանք. «Մեր կարծիքով՝ շատ կարևոր է, որ երեխաները գերմաներեն սովորելու հետ մեկտեղ սովորեն խոսել նաև իրենց մայրենի լեզվով։ Անհրաժեշտ է, որ նրանք կարողանան հաղորդակցվել մեզ հետ անմիջականորեն՝ անկեղծորեն պատմելով իրենց զգացմունքների մասին»։

Իսկ Միգելը և Կարմենը, որ Ուրուգվայից տեղափոխվել են Ավստրալիա, ասում են. «Մեր իրավիճակում գտնվող ծնողները է՛լ ավելի մեծ ջանքեր պիտի թափեն։ Նրանք կամ պետք է այնքան լավ սովորեն նոր լեզուն, որ կարողանան այդ լեզվով հասկանալ հոգևոր թեմաները և խոսել դրանց շուրջ, կամ էլ՝ երեխաներին սովորեցնեն իրենց լեզուն»։

Ընտանեկան որոշում

Հոգևորապես առողջ մնալու համար էմիգրանտների ընտանիքը պետք է որոշում կայացնի, թե որ լեզվով է ուսուցանվելու Եհովայի կողմից (Եսայիա 54։13)։ Եթե մերձակայքում կա տվյալ ընտանիքի մայրենիով անցկացվող ժողով, ապա նրանք գուցե որոշեն աջակցել այդ ժողովին։ Կամ գուցե նրանք վճռեն հաճախել այնպիսի մի ժողով, որն անցկացվում է իրենց նոր երկրի լեզվով։ Ի՞նչն է հարկավոր հաշվի առնել այս հարցում որոշում կայացնելիս։

Ահա թե դրա վերաբերյալ ինչ են ասում Դիմիտրիոսն ու Պատրուլան, որ Կիպրոսից տեղափոխվել են Անգլիա և այնտեղ հինգ երեխա մեծացրել. «Սկզբում մեր ընտանիքը հաճախում էր հունարենով անցկացվող հանդիպումներին։ Թեև դա մեծ օգուտ էր տալիս մեզ՝ ծնողներիս, սակայն խոչընդոտում էր երեխաների հոգևոր աճին։ Չնայած նրանք որոշ չափով հասկանում էին հունարենը, խոր մտքերն ըմբռնելը դժվարություն էր ներկայացնում նրանց համար։ Դա երևում էր այն բանից, որ երեխաները համեմատաբար դանդաղ էին աճում հոգևորապես։ Մենք ընտանիքով սկսեցինք հաճախել անգլերեն լեզվով անցկացվող ժողովի հանդիպումներին ու գրեթե անմիջապես քաղեցինք դրա պտուղը. երեխաները հոգևորապես ամրացան։ Պետք է ասել, որ նման որոշում կայացնելն այդքան էլ հեշտ չէր, բայց մեր դեպքում դա իմաստուն քայլ էր»։

Ընտանիքի անդամները չեն մոռացել նաև իրենց մայրենի լեզուն, ինչի շնորհիվ մեծ օրհնություններ են քաղում։ Ահա թե ինչ են ասում երեխաները. «Մեկից ավելի լեզու իմանալը առավելություն էր։ Թեև մեզ համար հարազատ էր անգլերենը, սակայն հունարենի իմացությունը նպաստեց ընտանեկան կապերի ամրացմանը, հատկապես՝ մեր և տատիկ–​պապիկների միջև, նաև օգնեց, որ ավելի կարեկից լինենք մյուս էմիգրանտների հանդեպ։ Բացի այդ, վստահություն ներշնչեց այն հարցում, որ կարող ենք ուրիշ լեզու սովորել։ Երբ մեծացանք, մեր ընտանիքը միացավ ալբաներենով անցկացվող ժողովին՝ նրան օգնելու նպատակով»։

Քրիստափորն ու Մարգարիտան նույնպես Կիպրոսից տեղափոխվել էին Անգլիա և այնտեղ երեք երեխա մեծացրել։ Նրանք որոշել էին աջակցել հունախոս ժողովին։ Նրանց որդին՝ Նիկոսը, որն այժմ հունախոս ժողովում ծառայում է որպես երեց, պատմում է. «Մեզ քաջալերեցին միանալ նոր կազմավորված հունախոս ժողովին։ Մեր ընտանիքը դա դիտեց որպես աստվածապետական նշանակում»։

Մարգարիտան պատմում է. «Երբ տղաներս դարձան յոթ և ութ տարեկան, գրվեցին Աստվածապետական ծառայության դպրոցին։ Մենք՝ ծնողներս, անհանգստանում էինք այն բանի համար, որ հունարենի նրանց գիտելիքները այդքան էլ մեծ չէին։ Ուստի երեխաներին հանձնարարված ամեն մի ելույթին ընտանիքով էինք պատրաստվում՝ այդ հարցում նրանց օգնելու համար ժամեր անցկացնելով»։

Նրանց քույրը՝ Ջոանը, պատմում է. «Հիշում եմ, թե ինչպես էր հայրիկը մեզ հունարեն սովորեցնում։ Նա գրատախտակի վրա գրում էր հունարեն այբուբենը և պատվիրում էր, որ անգիր անեինք այն։ Լեզու սովորելու համար շատ մարդիկ տարիներ են ծախսում, բայց մենք մորս ու հորս օգնությամբ կարճ ժամանակվա ընթացքում կարողացանք սովորել հունարենը»։

Որոշ ընտանիքներ հնարավորություն են ստանում օտարալեզու ժողովներին աջակցելու։ Գուցե ծնողները զգան, որ իրենց «հոգեւոր իմացութիւն[ը]» (էԹ) ընդլայնելու և առաջադիմելու համար պետք է ուսուցանվեն իրենց մայրենի լեզվով (Կողոսացիս 1։9, 10; Ա Տիմոթէոս 4։13, 15)։ Կամ գուցե ընտանիքի անդամները, օտար լեզվի իրենց իմացությունը առանձնաշնորհում համարելով, կարողանան օգնել ուրիշներին ճշմարտությունը ճանաչելու։

Ընտանիքը կարող է նաև որոշել, որ իր համար լավ կլինի հաճախել այն ժողովի հանդիպումներին, որն անցկացվում է նոր երկրի լեզվով (Փիլիպպեցիս 2։4; Ա Տիմոթէոս 3։5)։ Այս հարցում որոշում կայացնողը ընտանիքի գլուխն է, որը կանի դա տվյալ խնդիրը ընտանիքի անդամների հետ քննարկելուց և Աստծուն աղոթքով դիմելուց հետո (Հռովմայեցիս 14։4; Ա Կորնթացիս 11։3; Փիլիպպեցիս 4։6, 7)։ Ո՞ր խորհուրդները կարող են օգտակար լինել նման ընտանիքների համար։

Մի քանի գործնական խորհուրդներ

Վերը հիշատակված Պեդրոն և Սանդրան ասում են. «Մենք պայմանավորվել ենք, որ տանը խոսելու ենք միայն իսպաներեն, որպեսզի չմոռանանք մեր մայրենի լեզուն։ Սակայն դա անելը բավական դժվար է. մեր տղաները գիտեն, որ անգլերեն հասկանում ենք։ Բայց եթե այդպես չվարվենք, նրանք կարճ ժամանակ անց կմոռանան իսպաներենը»։

Միգելն ու Կարմենը, որոնց մասին նույնպես արդեն խոսվել է, ասում են. «Եթե ընտանեկան ուսումնասիրությունը և օրվա խոսքի քննարկումը ծնողները կանոնավորապես անցկացնեն մայրենի լեզվով, երեխաները ոչ թե որոշ չափով կհասկանան այն, այլ կկարողանան այդ լեզվով հոգևոր մտքեր արտահայտել»։

Միգելը նաև ասում է. «Այնպես արեք, որ երեխաներին հետաքրքիր լինի մասնակցել քարոզչական ծառայությանը։ Մեր տարածքն իր մեջ ընդգրկում է քաղաքի բավական մեծ հատվածը, ուստի շատ ժամանակ ենք ծախսում մեր լեզվով խոսող մարդկանց փնտրելու վրա՝ մեքենայով այս ու այն կողմ գնալով։ Բայց մենք ժամանակը զուր տեղը չենք վատնում. աստվածաշնչյան խաղեր ենք խաղում կամ էլ զրուցում ենք կարևոր թեմաներով։ Ես այնպես եմ պլանավորում մեր ծառայությունը, որ մի քանի լավ վերայցելություններ կատարենք։ Օրվա վերջում երեխաները ներգրավվում են շատ իմաստալից խոսակցության մեջ»։

Հաղթահարել մշակութային տարբերությունները

Աստծո Խոսքը քաջալերում է երիտասարդներին. «Լսիր, որդեակս, քո հօր խրատը, եւ մի մերժիր քո մօր հրահանգը» (Առակաց 1։8)։ Երբ հոր խրատն ու մոր հրահանգը թելադրված են իրենց մշակույթով, որը տարբերվում է երեխաների մշակույթից, դա կարող է դժվարություններ առաջ բերել։

Ինչ խոսք, ընտանիքի գլուխն է որոշում, թե ինչպես է ղեկավարելու իր ընտանիքը, և դա չպետք է արվի մյուս ընտանիքների ազդեցությամբ (Գաղատացիս 6։4 ԷԹ, 5)։ Սակայն եթե ծնողների ու երեխաների միջև ազատ հաղորդակցություն լինի, դա կհեշտացնի նոր սովորույթներն ընդունելու ծնողների գործը։

Զարգացած երկրներում ընդունված շատ սովորույթներ վնասակար ազդեցություն կարող են գործել քրիստոնյայի հոգևոր առողջության վրա։ Անբարոյականությունը, ագահությունը և ըմբոստությունը գովազդվում են հանրամատչելի երաժշտության ու զվարճության ձևերի մեջ (Հռովմայեցիս 1։26–32)։ Միայն այն հանգամանքը, որ քրիստոնյա ծնողները լավ չեն հասկանում տվյալ լեզուն, չի ազատում նրանց այն բանին հետևելու պատասխանատվությունից, թե ինչ երաժշտություն են լսում իրենց երեխաները կամ ժամանցի որ ձևերն են ընտրում։ Նրանք պետք է կոնկրետ հրահանգներ տան։ Սակայն դա կարող է նաև դժվարություններ առաջացնել։

Կարմենն ասում է. «Մենք հաճախ չենք հասկանում այն երգերի խոսքերը, որ լսում են երեխաները։ Երաժշտությունը կարող է լինել շատ հաճելի, բայց խոսքերը՝ երկիմաստ։ Հնարավոր է նաև, որ օգտագործվեն անբարո ժարգոնային արտահայտություններ, որ մենք չգիտենք»։ Ինչպե՞ս նրանք լուծեցին այդ խնդիրը։ Միգելն ասում է. «Մենք շատ ժամանակ ենք անցկացնում՝ երեխաների հետ անբարո երաժշտության վտանգների մասին զրուցելով, և փորձում ենք օգնել նրանց ընտրել այնպիսի երաժշտություն, որն ընդունելի է Եհովայի համար»։ Այո՛, զգոնություն ու խոհեմություն է հարկավոր մշակութային տարբերությունների հետ կապված խնդիրները լուծելու համար (Բ Օրինաց 11։18, 19)։

Քաղել պտուղները

Օտարության մեջ երեխա մեծացնելը շատ ժամանակ և ջանք է պահանջում։ Եվ դա իրոք որ այդպես է։ Բայց թե՛ երեխաները և թե՛ ծնողները կարող են մեծ օգուտ ստանալ դրանից։

Ազամն ու նրա կինը՝ Սարան, տեղափոխվել էին Թուրքիայից Գերմանիա, որտեղ երեք երեխա էին մեծացրել։ Նրանց ավագ որդին այժմ ծառայում է Եհովայի վկաների՝ Գերմանիայի մասնաճյուղում, որ գտնվում է Զելտերսում։ Ազամն ասում է. «Երեխաների համար մեծ օգուտ է այն, որ նրանք կարող են ընդօրինակել երկու մշակույթների դրական կողմերը»։

Անտոնիոն և Լյութոնադիոն տեղափոխվել են Անգոլայից Գերմանիա, որտեղ այժմ ինը երեխա են մեծացնում։ Ընտանիքի անդամները խոսում են լինգալա, ֆրանսերեն և գերմաներեն լեզուներով։ Անտոնիոն ասում է. «Տարբեր լեզուներով խոսելու կարողությունը օգնում է մեր ընտանիքի անդամներին քարոզել տարբեր երկրներից եկած մարդկանց։ Դա իսկապես մեծ բավականություն է պատճառում»։

Ճապոնիայից Անգլիա տեղափոխված մի ընտանիքում մեծացող երեխաների կարծիքով՝ իրենց համար օգտակար կլինի իմանալ թե՛ ճապոներենը, թե՛ անգլերենը։ Ահա թե ինչ են ասում նրանք. «Երկու լեզուների իմացությունն օգնում է, որ աշխատանք գտնենք։ Մենք նաև օգուտներ ենք քաղել անգլերենով անցկացվող մեծ համաժողովներից։ Միևնույն ժամանակ պատիվ ունենք ծառայելու ճապոնալեզու ժողովում, որտեղ քարոզիչների կարիք կա»։

Դուք կարող եք հաջողության հասնել

Տվյալ ընտանիքի մշակութային արժեքները չկիսող ժողովրդի մեջ երեխա մեծացնելը դժվարություն է, որին դեռևս աստվածաշնչյան ժամանակներից հանդիպել են Աստծո ծառաները։ Մովսեսի ծնողները, օրինակ, հաջողության հասան, թեև նա մեծացավ Եգիպտոսում (Ելից 2։9, 10)։ Իսկ Բաբելոն աքսորված բազում հրեաներ այնտեղ այնպիսի երեխաներ մեծացրին, որոնք հետագայում ցանկացան վերադառնալ Երուսաղեմ ու վերականգնել ճշմարիտ երկրպագությունը (Եզրաս 2։1, 2, 64–70)։

Նույնը և այսօր. քրիստոնյա ծնողները կարող են հաջողության հասնել։ Նրանք կպարգևատրվեն, ճիշտ ինչպես այն ծնողները, որոնց երեխաներն ասել են. «Մենք ընտանիքով շատ մտերիմ ենք. պատճառը հայրիկի ու մայրիկի կողմից ցուցաբերվող սերն ու հոգատարությունն է, նրանց հետ ունեցած մեր լավ շփումը։ Շատ ուրախ ենք այն բանի համար, որ Եհովային ծառայող համաշխարհային ընտանիքի մասն ենք կազմում»։

[ծանոթագրություն]

[նկար 24–րդ էջի վրա]

Եթե տանը խոսեք միայն մայրենի լեզվով, կօգնեք երեխաներին սովորել այն

[նկար 24–րդ էջի վրա]

Ընդհանուր լեզվով խոսելը կնպաստի տատիկ–պապիկների ու թոռիկների միջև սերտ փոխհարաբերությունների պահպանմանը

[նկար 25–րդ էջի վրա]

Երեխաների հետ Աստվածաշունչ ուսումնասիրելով՝ կնպաստեք նրանց «հոգեւոր իմացութ[յան]» ընդլայնմանը