Դուք կարող եք ունենալ հաջողություններ՝ չնայած ձեր ծանր մանկությանը

Նիկոլասի խառնվածքի մեջ մանկուց ինչ–​որ ըմբոստություն կար։a Ժամանակի ընթացքում նրա մեջ ընթացող ներքին պայքարները նրան թմրամոլության ու ոգելից խմիչքների չարաշահման հասցրեցին։ Նիկոլասը պատմում է. «Հայրս գինեմոլ էր, և ինձ ու քրոջս չափից դուրս շատ տառապանք է պատճառել»։

Մելինդայի ծնողները, ըստ երևույթին, եկեղեցի հաճախող հարգարժան մարդիկ են եղել։ Սակայն նրանք միաժամանակ մասնակցում էին ինչ–​որ աղանդավորական արարողությունների։ «Նրանց ծիսակատարություններից ոմանք ինձ համար ծայրաստիճան ճնշող էին ու կոտրում էին իմ՝ մանկանս ոգին,— գանգատվում է այժմ արդեն երեսունն անց Մելինդան։— Որքան որ հիշում եմ ինձ, հուսահատության ու սեփական անձի թերարժեքության զգացումը, որոնք բույն էին դրել իմ մեջ, եղել էր իմ եսը»։

Ո՞վ կարող է ժխտել, որ շատ շատերի մանկությունը պղտորված է բռնությամբ, տարբեր բնույթի վիրավորանքներով, ծնողների արհամարհական վերաբերմունքով ու այլ բացասական ազդակներով։ Դժբախտ մանկությունը խորը վերքեր է թողնում։ Բայց մի՞թե նման վերքերը կարող են ընդմիշտ կանխել Աստծո Խոսքի ճշմարտությունն ընդունելու և հնարավորին չափ երջանկություն գտնելու հավանականությունը։ Կարո՞ղ են արդյոք Նիկոլասն ու Մելինդան, չնայած իրենց անկացրած մանկությանը, անարատություն պահել։ Եկեք նախ նկատի առնենք Հուդայի Հովսիա թագավորի օրինակը։

Օրինակ Աստվածաշնչից

Հովսիան թագավորել է Հուդայում երեսունմեկ տարի՝ մ.թ.ա. յոթերորդ դարում (մ.թ.ա. 659–629)։ Հոր սպանությունից հետո՝ Հովսիայի գահակալման ժամանակ, Հուդայում խիստ խառնաշփոթ էր տիրում։ Հուդան ու Երուսաղեմը լի էին Բահաղի երկրպագուներով, և շատերը երդում էին անում Ամմոնի որդկանց գլխավոր աստված Մեղքոմով։ Հուդայի իշխանները «մռնչող առիւծներ» էին, դատավորները՝ «երեկոյեան գայլեր», գրել է այդ ժամանակների մարգարե Սոփոնիան։ Որպես հետևանք՝ բռնությունն ու խաբեությունը կատաղի ընթացք էին ստացել։ Շատերն էին իրենց սրտում ասում. «Տէրը ոչ բարիք է անում ոչ չարիք» (Սոփոնիա 1։3–2։4; 3։1–5)։

Ինչպիսի՞ թագավոր եղավ Հովսիան։ Աստվածաշնչյան ժամանակագիր Եզրասը գրել է. «[Հովսիան] Տիրոջ աչքի առաջին ուղղութիւն արաւ, եւ գնաց իր հայր Դաւիթի ճանապարհներովը, եւ չ’խոտորուեց աջ կամ ձախ» (Բ Մնացորդաց 34։1, 2)։ Հովսիան, ըստ ամենայնի, կարողացավ անել այն, ինչը ուղիղ էր Աստծո աչքին։ Սակայն ի՞նչ մանկություն էր ունեցել նա։

Լա՞վ, թե՞ վատ

Երբ մ.թ.ա. 667–ին Հովսիան ծնվեց, նրա հայրը՝ Ամոնը, ընդամենը տասնվեց տարեկան էր, իսկ Հուդայում իշխում էր Հովսիայի պապը՝ Մանասեն։ Վերջինս Հուդայի վրա իշխած ամենաչար թագավորներից մեկն էր։ Բահաղի համար զոհասեղաններ կանգնեցնելով՝ «նա շատ չարութիւն արաւ Տիրոջ աչքի առաջին»։ Նա իր որդիներից ոմանց «անցկացրեց կրակով», կախարդությամբ զբաղվեց, գուշակություն արեց, «մեռելահարցուկներ եւ նշանագէտներ» դրեց և շատ անմեղ մարդկանց արյուն թափեց։ Մանասեն նաև իր քանդակած կուռքը բերեց Եհովայի տուն։ Նա մոլորեցրեց Հուդայի ու Երուսաղեմի բնակիչներին, որ «այն ազգերից աւելի չարութիւն անեն, որոնց փչացրեց Տէրը Իսրայէլի որդկանց առաջին» (Բ Մնացորդաց 33։1–9)։

Մանասեի ծայրաստիճան ամբարիշտության պատճառով էր, որ Եհովան թույլ տվեց, որպեսզի նրան կապանքների մեջ տանեն Բաբելոն՝ Ասորեստանի միապետի արքայական քաղաքներից մեկը։ Գերության մեջ՝ Մանասեն զղջաց, իր անձը խոնարհեցրեց ու ներում աղերսեց Եհովայից։ Աստված լսեց նրա աղաչանքը և ետ վերադարձրեց նրան Երուսաղեմ՝ իր գահին։ Այնուհետև Մանասեն որոշ ուղղումներ կատարեց և զգալի արդյունքների հասավ (Բ Մնացորդաց 33։10–17)։

Ի՞նչ ազդեցություն ունեցան Մանասեի կատարած չարությունն ու հետագա ապաշխարությունը նրա որդու՝ Ամոնի վրա։ Ամոնը ամբարիշտ էր։ Երբ Մանասեն զղջացել էր և սկսել էր ջանքեր գործադրել ժողովրդի միջից մաքրելու պղծությունը, որն ինքն էր առաջ բերել, Ամոնը չէր արձագանքել։ Քսաներկու տարեկան հասակում գահ բարձրանալուն պես՝ Ամոնը «չարութիւն արաւ Տիրոջ աչքի առաջին, ինչպէս որ արել էր իր հայր Մանասէն»։ Եհովայի առջև իր անձը խոնարհեցնելու փոխարեն՝ «Ամոնը յանցանքը աւելացրեց» (Բ Մնացորդաց 33։21–23)։ Իսկ Հովսիան ընդամենը վեց տարեկան էր, երբ Ամոնը թագավոր դարձավ Հուդայում։ Ի՜նչ սարսափելի մանկություն պետք է որ ունեցած լիներ Հովսիան։

Ամոնի անգութ իշխանությունն իր վախճանը գտավ երկու տարի անց, երբ նրա ծառաները դավադրություն կազմակերպեցին նրա դեմ ու սպանեցին նրան։ Հուդայի ժողովուրդը, սակայն, վերացրեց դավադիրներին ու գահ բարձրացրեց Ամոնի որդի Հովսիային (Բ Մնացորդաց 33։24, 25)։

Չնայած Հովսիայի մանկության վաղ տարիները անբարենպաստ հանգամանքներում անցան, նա բարին գործեց Եհովայի աչքի առջև։ Նրա իշխանությունն այնքան բարենպաստ էր, որ Աստվածաշունչն ասում է. «Նորանից առաջ նորան պէս թագաւոր չէր եղած, որ բոլոր սրտովը եւ բոլոր հոգիովը եւ բոլոր զօրութիւնովը Տիրոջը դարձած լինէր Մովսէսի բոլոր օրէնքին համեմատ, եւ նորանից յետոյ նորան նմանը վեր չ’կացաւ» (Դ Թագաւորաց 23։19–25)։

Ի՜նչ ոգևորիչ է Հովսիայի օրինակը նրանց համար, ովքեր ծանր մանկություն են ունեցել։ Ի՞նչ կարելի է սովորել նրա օրինակից։ Ի՞նչն օգնեց Հովսիային ճիշտ ուղին ընտրել և չշեղվել այդ ուղուց։

Ձգտել ճանաչել Եհովային

Հովսիայի կյանքի վաղ տարիներին իր զղջամիտ կեցվածքով դրական և միաժամանակ մնայուն ազդեցություն էր նրա վրա գործել պապը՝ Մանասեն։ Աստվածաշունչը չի ասում, թե որքան են նրանք շփվել միմյանց հետ, և թե քանի տարեկան էր Հովսիան, երբ Մանասեն դարձի եկավ։ Հրեական ընտանիքները սերտ կապվածություն ունեին միմյանց հետ, ուստի Մանասեն թերևս փորձել է փրկել իր թոռանը շրջապատի ապականող ազդեցություններից՝ նրա մեջ հարգանք ներշնչելով դեպի Աստծո ճշմարտությունն ու խոսքը։ Ճշմարտության սերմերը, որ Մանասեն կարողացել է սերմանել Հովսիայի սրտում, թերևս այլ դրական ազդակների հետ միասին, ի վերջո, իրենց պտուղն էին բերել։ Իր թագավորության ութերորդ տարում տասնհինգամյա Հովսիան ցանկացավ ճանաչել Եհովայի կամքը և կատարել այն (Բ Մնացորդաց 34։1–3)։

Այսօր էլ կան մարդիկ, որոնց միակ հոգևոր ընկերակցությունը եղել է մանուկ հասակում իրենց հեռավոր ազգականներից որևէ մեկի, որևիցե ծանոթի կամ հարևաններից մեկնումեկի հետ ունեցած շփումը։ Սակայն սերմանված սերմերը հոգատար խնամքի շնորհիվ ավելի ուշ կարող են լավ պտուղներ բերել։ Մելինդան, որի մասին հիշատակվեց հոդվածի սկզբում, կանոնավորաբար «Դիտարան» ու «Արթնացե՛ք» պարբերագրեր էր ստանում իրենց հարևանությամբ ապրող մի բարի ծերունուց։ Նրա մասին ջերմ հիշողություններով լցված՝ Մելինդան պատմում է. «Ինձ հատկապես տպավորում էր այն, որ այդ հարևանը տոներ չէր նշում։ Դա ինձ համար կարևոր էր, քանի որ Բոլոր Սրբերի տոնի նախօրեն և մի քանի այլ տոներ այն աղանդում, որի մեջ ծնողներս էին ընդգրկված, հատուկ արարողությունների առիթ էին ծառայում»։ Մոտ տասը տարի անց, երբ Մելինդայի ընկերներից մեկը հրավիրեց նրան մասնակցել Եհովայի վկաների Թագավորության սրահում անցկացվող քրիստոնեական մի հանդիպման, աղջիկը, հիշելով իրենց հարևան պապին, սիրով ընդունեց հրավերը։ Այդ հիշողությունն օգնել էր նրան փնտրել ճշմարտությունը։

Խոնարհ եղեք Աստծո առջև

Հովսիայի իշխանությունը նշանավորվել է բազում կրոնական բարեփոխումներով, որոնք նա կատարել էր Հուդայի երկրում։ Կռապաշտության դեմ ուղղված վեցամյա պայքարից և Հուդան մաքրելուց հետո Հովսիան անցել էր Եհովայի տան վերանորոգմանը։ Մինչ այդ գործը իր ընթացքի մեջ էր, Քեղկիա քահանայապետը մի արժեքավոր հայտնագործություն կատարեց։ Նա գտավ «Տիրոջ օրէնքի գրքի» բնագիր օրինակը։ Վստահելով այն Սափան դպիրին՝ Քեղկիան տեղի ունեցածի մասին նրա միջոցով լուր ուղարկեց թագավորին։ Արդյո՞ք քսանհինգամյա Հովսիայի բարեփոխումները պատճառ դարձան, որ նա հպարտանա (Բ Մնացորդաց 34։3–18)։

«Թագաւորը լսելով օրէնքի խօսքերը,— գրում է Եզրասը,— պատառեց իր հանդերձները»։ Այդ արարքով նա անկեղծորեն արտահայտել էր իր վիշտը, քանի որ գիտակցել էր, որ Աստծո պատվիրաններից ոչ բոլորն էին ի կատար ածվել իր հայրերի կողմից։ Դա իսկապես խոնարհության նշան էր։ Հովսիան անմիջապես հինգ պատվիրակներ ուղարկեց Ողդա մարգարեուհու մոտ՝ իմանալու, թե ինչ կասի Եհովան։ Պատվիրակները վերադարձան ու մոտավորապես այս պատասխանը բերեցին. «Չարիք է գալու Եհովայի Օրենքին չհնազանդվելու պատճառով։ Բայց քանզի դո՛ւ՝ ո՛վ Հովսիա թագավոր, խոնարհեցրիր անձդ, դու խաղաղությամբ գերեզման կդրվես, և քո աչքերը չեն տեսնի այդ ողջ չարիքը» (Բ Մնացորդաց 34։19–28)։ Եհովային հաճելի էր եղել Հովսիայի դրսևորած վերաբերմունքը։

Անկախ այն բանից, թե ինչ անցյալ ենք ունեցել, մենք էլ կարող ենք խոնարհեցնել մեր անձը ճշմարիտ Աստված Եհովայի առջև և հարգալից վերաբերմունք ցույց տալ նրան ու իր Խոսքի՝ Աստվածաշնչի հանդեպ։ Նիկոլասը, որի մասին նույնպես խոսվեց հոդվածի սկզբում, հենց այդպես էր վարվել։ Ահա նրա խոսքերը. «Թեև թմրամոլությունն ու հարբեցողությունը կյանքս ուղղակի քաոս էին դարձրել, այնուամենայնիվ, հետաքրքրություն էի հանդես բերում դեպի Աստվածաշունչն ու երազում էի իմաստ գտնել կյանքում։ Ժամանակի ընթացքում հանդիպեցի Եհովայի վկաներին, փոխեցի ապրելակերպս և ընդունեցի ճշմարտությունը»։ Այո՛, անկախ շրջապատից, որտեղ ապրում ենք, մենք կարող ենք հարգալից վերաբերմունք ունենալ Աստծո ու նրա Խոսքի հանդեպ։

Օգտվենք այն ամենից, ինչ տալիս է Եհովան

Հովսիան խոր հարգանք էր տածում նաև դեպի Եհովայի մարգարեները։ Նա լսեց ոչ միայն Ողդա մարգարեուհու խոսքերին. նրա վրա մեծ ազդեցություն ունեին այդ օրերի այլ մարգարեներ ևս։ Օրինակ՝ Հուդայում կռապաշտությունը նախանձախնդրորեն դատապարտում էին Երեմիան ու Սոփոնիան։ Նրանց կոչին ականջ դնելով՝ Հովսիան պետք է որ մեծապես ոգևորված լիներ՝ շարունակելու կեղծ երկրպագության դեմ ուղղված իր պայքարը (Երեմիա 1։1, 2; 3։6–10; Սոփոնիա 1։1–6)։

Տեր Հիսուս Քրիստոսը իր օծյալ հետևորդներից բաղկացած մի խմբի՝ «հաւատարիմ եւ իմաստուն ծառա» դասակարգին, նշանակել է ճիշտ ժամանակին հոգևոր կերակուր մատակարարելու (Մատթէոս 24։45–47)։ Այս ծառա դասակարգը աստվածաշնչյան գրականության և ժողովների միջոցով մարդկանց ուշադրությունը հրավիրում է Աստվածաշնչի խորհուրդներին ականջ դնելուց բխող օգուտների վրա և գործնական առաջարկություններ է անում, թե ինչպես կարելի է այդ խորհուրդները կիրառել առօրյա կյանքում։ Որքա՜ն տեղին է օգտվել այն ամենից, ինչ Եհովան տալիս է մեզ՝ օգնելու հաղթահարել ցանկացած անառողջ մտածելակերպ, որ թերևս արմատներ է գցել մեր մեջ։ Մանկուց Նիկոլասը խոր հակակրանք է ունեցել «իշխանություն» հասկացողության հանդեպ։ Աստծո Խոսքի ճշմարտությունը ճանաչելուց հետո անգամ այդ վերաբերմունքը նրան դեռ որոշ ժամանակ ետ էր պահում Եհովային ավելի մեծ եռանդով ծառայելուց։ Նման վերաբերմունքից ազատվելը հեշտ չէր նրա համար։ Սակայն ժամանակի ընթացքում դա նրան հաջողվեց։ Ինչպե՞ս։ «Երկու խորաթափանց երեցներ օգնեցին ինձ հասկանալ, որ այդ հարցում դժվարություններ ունեմ,— պատմում է Նիկոլասը,— որից հետո սկսեցի կիրառել Աստվածաշնչի վրա հիմնված խորհուրդը, որը նրանք սիրով ինձ տվեցին։ Ու թեև երբեմն վրդովմունքի թեթև պոռթկումներ եմ ունենում, սակայն կարող եմ ասել, որ այժմ կարողանում եմ կառավարել իմ ըմբոստ էությունը»,— ավելացնում է նա։

Կյանքում կարևոր որոշումներ կայացնելիս Մելինդան նույնպես երեցների օգնությանն է դիմում։ Շարունակելով պայքարել մանկուց իր մեջ բույն դրած հուսահատության ու սեփական անձի թերարժեքության զգացումի դեմ ՝ Մելինդային, ինչպես որ ինքն է ասում, հատկապես օգնում են «Դիտարան» ու «Արթնացե՛ք» պարբերագրերում լույս տեսնող տարբեր հոդվածները։ «Երբեմն բավական է լինում հոդվածից ընդամենը մեկ պարբերություն կամ մեկ նախադասություն՝ ընդամենը մի փոքր միտք, որ խորապես հուզի ինձ,— ասում է նա։— Մոտ ինը տարի առաջ սկսեցի հավաքել այդ հոդվածները առանձին թղթապանակում, որպեսզի պետք եղած ժամանակ հեշտությամբ անդրադառնայի դրանց»։ Այժմ նա այդպիսի երեք թղթապանակ ունի՝ մոտավորապես չորս հարյուր հոդվածով։

Ո՛չ, մարդիկ իրենց ծանր ընտանեկան կյանքի հավերժական զոհերը չեն մնալու։ Եհովայի օգնությամբ նրանք հնարավորություն ունեն հաջողություններ ունենալ հոգևորի մեջ։ Ինչպես որ լավ դաստիարակությունը դեռևս անարատության երաշխիք չի հանդիսանում, այնպես էլ ծանր մանկությունը չի կարող մարդուն ետ պահել աստվածավախության ճանապարհը բռնելուց։

Տաճարի վերանորոգման ընթացքում Օրենքի գրքի հայտնաբերումից հետո Հովսիան «ուխտ արաւ Տիրոջ առաջին, որ գնայ Տիրոջ ետեւից եւ պահէ նորա պատուէրները, վկայութիւնները եւ կանոնները իր բոլոր սրտովը եւ իր բոլոր հոգովը» (Բ Մնացորդաց 34։31)։ Մինչև իր վերջին շունչը նա հավատարիմ մնաց այդ որոշմանը։ Մելինդան ու Նիկոլասը նույնպես վճռական են Եհովա Աստծուն հավատարիմ մնալու և անարատություն պահելու իրենց որոշման մեջ։ Թող որ դուք էլ հաստատակամ լինեք՝ Աստծուն մոտիկ մնալու և նրան հավատարմությամբ ծառայելու մեջ։ Կարող եք վստահ լինել, որ դա ձեզ կհաջողվի, քանի որ Եհովան խոստանում է. «Մի վախենար, որովհետեւ ես քեզ հետ եմ, մի վեհերիր, որովհետեւ ես քո Աստուածն եմ։ Որովհետեւ ես Եհովաս՝ քո Աստուածը՝ զօրացնում եմ քո աջը. որ ասում եմ քեզ, Մի վախենար, ես կ’օգնեմ քեզ» (Եսայիա 41։10, 13)։

[ծանոթագրություն]

[նկարներ 26–րդ էջի վրա]

Չնայած իր ունեցած ծանր մանկությանը՝ Հովսիան ձգտեց ճանաչել Եհովային և երջանկություն գտավ կյանքում

[նկար 28–րդ էջի վրա]

Երեցները կարող են օգնել հաղթահարելու ձեր բնավորության մեջ խորապես արմատացած գծերը

[նկար 28–րդ էջի վրա]

«Դիտարան» և «Արթնացե՛ք» պարբերագրերը կօգնեն ձեզ անարատություն պահել