Ի՞նչի մասին հիշերգու Իսուս Նավինը

ԵԳՈՎԸՆ աստավ. «Իմ ձառա̈ս Մաիսեյը մեռավ։ Հիմի տուն Իզրաիլ ազգին հեդ օնծի Իառդան կեդը հընու կընա ըն խեղը, վեյնոր ես ծեզի գուդոմ» (Հեսու 1։2)։ Ինչ զոր կոռձի առաչ գոյնաձեր Իսուս Նավինը։ Ըն մոդիգ 40 դարի Մաիսեյին ձառըներ, ընու յառդումջիներ։ Ամա հիմի ուր դիրեչը դեղը, ըն դոնողեր Խոսկ դըվվըվաձ խեղը իզրաիլցեց, վերեկնոր շադ ինադեյնը։

Եպոր Իսուս Նավինը միտկը գըներ, ինչ ընու բիդուա̈ ընուշ, բա̈լկիտ ընու միդը կըյնեյնը ուր օնծուցաձ զորուտիննին։ Ըն, ինչ-օր հիշերգու Իսուս Նավինը, ընու հոմար մեձ յառդումեր։ Հըմա̈լ ա̈դ գայնա յառդում ընիլ հիմիգվոն խրիստիաննուն։

Ձառա ըլլուշըն մինչեվ պանագին մեձը ըլլուշը

Իսուս Նավինը հա̈լբա̈տ հիշերգու ուր ձառա ըլլուշը Եգիպտին (Ելք 1։13, 14; 2։23)։ Մենկ գայնոնկ սադա̈ բատկերածընիլ, ինչ ընու կըլխըն օնցաձա̈ ա̈դ սըրըն, քոնի-օր Աստվաձաշընչին նես ա̈դու մասին ինչիգ կըրվաձ չա̈։ Գերեվնա տա̈ ա̈դ ժամանագ Իսուս Նավինը ծեռկ պերավ գազմագերպուշի լավ ընտունագուտին։ Սողնա̈լ բա̈լկիտ յառդում ա̈րավ, հընոր եվրեյնին հընու ուրիշ ազգա̈ մաշտիկ գազմագերպվաձ գինա̈ տուս էլլիյն Եգիպտըն (Ելք 12։38)։

Իսուս Նավինը Եֆրեմին ցեղըներ։ Ընու բաբը, Ելիշամը, ուր ցեղին մեձներ հընու գերեվնա տա̈ ուներ 108 100 զինվոր։ Ա̈դ Իզրաիլին պանագին մասներ, վերին նեսը մըդնեյնըգու 3 ցեղ (Թվեր 1։4, 10, 16; 2։18—24; 1 Տարեգրություն 7։20, 26, 27)։ Եգիպտըն էլաձնուն ետկը շադ չոնցաձ, հառցագվեծոն ամալիկիտյաննին։ Իզրաիլցեց բաշտպանուշի հոմար Մաիսեյը նըշանագեց Իսուս Նավինին (Ելք 17։8, 9ա)։ Ամա օրի ընո՞ւ, ոչ տա̈ ընու բաբուն գամ հորը։ Մեգ կըրկիմը գաստըվի. «Մաիսեյը գերեվնա տա̈ որոշեց, հընոր բինդ լավը, վեվ գայնա ընդռիլ զինվոր հընու գըռիվ դոնիլ ընեց, ա̈դ Իսուս Նավիննա̈։ Օ՞րի։ Ընու հոմար-օր ըն Եֆրեմին ցեղին մեձներ, վեյնոր մեձ ազդեցուտին ուներ։ Իսուսին վըրըն գիվընմիշ գըլլեյնը հընու կիդեյնը ինչպես լավ գազմագերպուշի ընտունագուտին օննող մաշտ»։

Նըշանագվաձըն ետկը, Իսուս Նավինը ալլայ ա̈րավ ըմուն, ինչպես-օր Մաիսեյը ընու թա̈մբա̈ ըղաձուներ։ Իզրաիլցիկ գըռվի փոռց չունեյնը։ Ամա Իսուս Նավինը համոզվաձեր, հընոր Աստվաձ յառդում գընա̈ ընեց։ Ընդի, եպոր Մաիսեյը աստավ. «Էկուց ես գոյնիմգու սըռտին վըրըն, ծեռկիսա̈լ գըլլի իսկագան Աստըձուն պիրը», Իսուսին հոմար ա̈դ հերիկեր։ Ըն հա̈լբա̈տ հիշերգու, ինչպես Եգովըն ճայտեց եգիպտածեց, ըն սըրվոն ըմընա ուժեղ պանագը։ Ետկի օրը Մաիսեյը ծեռվին վիր ա̈րավ հընու մինչեվ արեվին մա̈ր մըդնուշը ինչեծուց հեչ։ Իզրաիլտյաննին վերածուցին ամալիկիտյաննուն օխչուգ պանագը։ Ա̈դտի ետկը Եգովըն Մաիսեյին թա̈մբա̈ ա̈րավ կըրուշ ա̈դ դեպկին մասին, հընու ասուշ Իսուսին. «Ես վերածընողըմ ամալիկիտյաննուն, ընեց մասին ա̈լ ուվեկ հիշող չա̈» (Ելք 17։9բ—14)։ Եգովըն ըմունա̈լ ըմուն ընողեր ուր աստաձը։

Մաիսեյին ձառայողը

Գըռիվը ամալիկիտյաննուն հեդ ա̈լ շադ մոդգըծուց Իսուս Նավինին հընու Մաիսեյին։ Իսուս Նավինին հոմար մեձ բադիվեր մոդիգ 40 դարի ըլլուշ Մաիսեյին ըմընա մոդիգ յառդումջին, գամ «ձառայողը» (Թվեր 11։28)։

Ա̈դ ալլայ Իսուս Նավինին բադիվ պերերգու, ամա ընկանա̈լ ղոլայ չեր։ Օրինագ, եպոր Մաիսեյը, Աառոնը, Աառոնին մոնչերը հընու իզրաիլտյաննուն նեսըն 70 իրից էլոն Սինայ սըռտը հընու դեսոն Եգովին փառկը, Իսուս Նավիննա̈լ ընեց հեդներ։ Ըլլելով Մաիսեյին ձառայողը, Իսուսը ընու հեդ ա̈լ վիր պայսըցավ։ Գերեվնա տա̈ ըն հեռվոնց սեյրը գըներ, ինչպես Մաիսեյը մըդավ մըռա̈լին նես, Եգովին հեդ խոսուշի դեյ։ Հեդաքըրկիրա̈, հընոր Իսուսը 40 օր հընու 40 կիշեր սըռտին վըրըն բեդ գըներ Մաիսեյին։ Եպոր Մաիսեյը քարա̈ դախտագնին ծեռկին գիշներ սըռտըն, Իսուս Նավինը ընու հեդներ (Ելք 24։1, 2, 9—18; 32։15—17)։

Հեդո իզրաիլտյաննին մեխկի նես ընգոն, ըներ նա̈յրեցին ձունդռ ընուշ ալտունա̈ փուջիգին։ Ամա Իսուս Նավինը հավադարիմեր Աստըձուն։ Ա̈դ դեպկըն սողը ըն շարունագեց ձառայուշ Մաիսեյին մեգդեղվուշի պալատկին, վեյնոր լագերըն տուսներ։ Ընդեխ Եգովըն Մաիսեյին հեդ խոսերգու տեմ տիմաց։ Ամա եպոր Մաիսեյը եդ կուկա̈ր լագերը, «Իսուս Նավինը հեռընալ չեր պալատկին մոդըն», բա̈լկիտ հեդեվուշի հոմար, հընոր մակուր չըլլող իզրաիլտյաննին մըդնուն հեչ պալատկըն։ Գայնոնկ բատկերածընիլ, ինչկան հավադարիմ Իսուս Նավինը վերապերվերգու ա̈դ կոռձին (Ելք 33։7, 11)։

Իոսիֆ Ֆլավիին ասուշով, Մաիսեյը 35 դարվով մեձեր Իսուս Նավինըն։ Ընեց ընգերուտինը շադ ուժեղծուց Իսուսին հավատկը։ Կըրկիմը նես գաստըվի, հընոր Մաիսեյը հընու Իսուսը ընգերուտին գընեյնը ինչպես «վառժաբեդ ու աշագեռտ, գյանկի փոռց օննող հընու ճահել»։ Ա̈դու խատեր Իսուսը տառցավ ըմուն մաշտ, «վում վըրըն գարելիեր գիվընմիշ ըլլուշ»։ Ա̈կընսվոն օրը Մաիսեյին բես պռառոկ չիկա։ Ամա Եգովին ձառայողնուն նես գոն դարիկով քուր հընու ախպա̈ր, վում գյանկի փոռցը հընու հավատկը գուժեղծընին հընու սիդ գուդոն մեզի։ Թոնգ հաշվե՞կկու տա̈ տունկ ընեց։ Ա̈մա̈ղ գընե՞կ տա̈ ընեց հեդ ընգերուտին ընուշ։

Ռազվետչիգ ըլլուշը

Իզրաիլին նորըն դըվվըվաձեր օրենկը, եպոր Իսուս Նավինին գյանկին գարեվոր դեպկմը բադահեցավ։ Ընու ընդռեցին Եֆրեմին ցեղըն Խոսկ դըվվըվաձ խեղը աշուշի հոմար։ Ա̈դ հիշվաձ դեպկա̈։ 12 ռազվետչիգնին ալլայկը ըրազի ըղոն, հընոր խեղը, վեյնոր Աստվաձ խոսկ դըվաձուներ, իսկաբես-օր լավա̈, հուն «գատ ու մեղրը լըխագու»։ Ամա 10 ռազվետչիգնին թուլ հավատկ էրեվծուցին հընու վախեցին, հընոր չայնողըն հետտը ընիլ ընդեխու աբռող միլլա̈տին։ Սադա̈ Իսուս Նավինը հընու Խալեվը սիդ գուդա̈յնը միլլա̈տին, հընոր վախին հեչ, հընու Աստըձուն կառշու էլլին հեչ։ Ըներ համոզվաձեյնը, հընոր Եգովըն ըմունա̈լ ըմուն ընեց յառդում գընա̈։ Միլլա̈տին ա̈դ դուր էգավ հեչ, ըներ ուզեցին քարով սպոննուշ Իսուսին ու Խալեվին։ Ամա Եգովըն խառըվեցավ, էրեվծընելով ուր փառկը։ Իզրաիլցեց հավատկ չոննուշնուն հոմար Աստվաձ աստավ, հընոր ընեցմըն հիչ մեգը, վեվ 20 դարեգոնըն վիրա̈, մըդնող չա̈ Խոսկ դըվվըվաձ խեղը, անապատինա̈լ մեռնողա̈։ Սաղ մընցին սադա̈ Իսուս Նավինը, Խալեվը հընու լեվիտնին (Թվեր 12։16—13։15, 13։24—28; 14։6—10, 26—30)։

Ալլայ իզրաիլտյաննին դեսաձունեյնը Եգովին ուժը Եգիպետ։ Ամա օ՞րի Իսուս Նավինը հավդա̈րգու, հընոր Աստվաձ ընեց յառդում ընողա̈, ամա շադերը չեյնը հավդալ։ Իսուս Նավինը մըդին բա̈հաձուներ ալլայ, ինչ-օր Եգովըն խոսկ դըվաձուներ ընուշ հընու ինչ ըն ըղաձուներ, հընու խերը միտկը գըներ ա̈դու մասին։ Շադ դարի ետկը ըն գայնա̈ր ասիլ, հընոր «Եգովա Աստըձուն խոսկ դըվաձըն հիչ ինչիգ ըռոնց գադարվուշի մընաց հեչ։ Ալլայ ըղավ» (Հեսու 23։14)։ Ինչպես դեսնունկկու, Իսուս Նավինը հավդա̈րգու, հընոր Եգովըն ալլայ, ինչ-օր խոսկ դըվաձունի ընուշ ըլլելիկին, ըմունա̈լ ըմուն ընողա̈ (Եբրայեցիներ 11։6)։ Իսուսին օրինագը դիռտմողա̈ ըմըն մեգիս միտկ ընուշ իսմուն հառցերուն վըրըն՝ ի՞նչ գարելիա̈ ասուշ իմ մասիս։ Աստվաձաշունչը խերը քըրկըրուշիս խատեր համոզվա՞ձիմ տա̈ ես, հընոր Եգովին խոսկ դըվաձին գարելիա̈ գիվընմիշ ըլլուշ։ Հավդո՞մգու տա̈ ես, հընոր Աստվաձ գայնա ինձի բաշտպանիլ մեձ նեղուտինին սըրըն։

Իսուս Նավինը ուներ ուժեղ հավատկ հընու վախիլ չեր ասուշ ընու մասին, ինչին հավդա̈րգու։ Սադա̈ ըն Խալեվին հեդ ըղոն Եգովին թարաֆը, չաշաձ-օր ալլայկը կուզեյնը ընեց քարով սպոննուշ։ Ի՞նչ տուն գըզգա̈յդ, ընեց դեղը ըլլեյդնա։ Վախըցաձ գըլլե՞յդ տա̈։ Իսուս Նավինը վախեց հեչ։ Ըն հընու Խալեվը քաջ գինա̈ գասեյնը ընու մասին, ինչին հավդա̈յնըգու։ Գայնա ըմուն ըլլիլ-օր մեզիա̈լ բիդվընա ընեց բես քաջ ըլլուշ Եգովին հավադարիմ մընուշի դեյ։

Ռազվետչիգնուն հեդ բադահաձ դեպկըն ետկը, Մաիսեյը փոխեց Իսուս Նավինին օնունը։ Ընու առաչվոն օնունը Օսիյաեր, վեյնոր նըշանագերգու «խալըսուշ»։ Մաիսեյը Օսիին օնունին ավելծուց Աստըձուն օնունըն մասմը, հընու օնունը ըղավ Իսուս, վեյնոր նըշանագա̈գու «Եգովընա̈ խալըսողը»։ Ա̈դ օնունը փես կելլա̈ Սեպտուագինտին նես, ամա եվրեյսկի լիզվով ա̈դ օնունը գաշտըցվիգու Իեգոշուա գամ Իեշուա (Թվեր 13։8, 16)։ Իսուս Նավինին հոմար մեձ բադիվեր ա̈դծոյ օնուն օննուշ։ Ըն քաջ գինա̈ գասեր, հընոր խալըսողը՝ Եգովընա̈։ Իսուսին օնունը փոխուշով Մաիսեյը էրեվծուց ընու քաջ ըլլուշը։ Հըմա̈լ ա̈դ օնունը ույմիշ կուկա̈ր ըն կոռձին, վեյնոր Իսուսը ընողեր, ըն մըդծընողեր իզրաիլտյաննուն ներ սերունդը Խոսկ դըվվըվաձ խեղը։

Իզրաիլտյաննին 40 դարի անապատին նըն-նա̈ս գեշտա̈յնը։ Ա̈դ ժամանագ ընեց հա̈րերը իրար էդվոնց մեռոն։ Ինչ գըներ ա̈դ ժամանագ Իսուս Նավինը, մենկ չիդինկ, ամա գայնոնկ համոզվաձ ըլլիլ, հընոր ըն շադ պոն սորվեցավ ըն ժամանագ բադահաձ դեպկերըն։ Ըն դեսաձ գըլլի, ինչպես Աստվաձ բադժեց փունդ հոնողնուն՝ Կարեյին, Դաֆանին, Ավիռամին հընու ընեց թարաֆը ըլլողնուն։ Հըմա̈լ Իսուսը դեսաձուներ, ինչպես Եգովըն վերածուց Վաալին ձունդռը ընողնուն։ Հընու Իսուսին սիդը շադ ցավեցավ, եպոր իմաց, հընոր Մաիսեյը մըդնող չա̈ խոսկ դըվվըվաձ խեղը, ընու հոմար-օր փառկ դըվավ հեչ Եգովին Մերիվա ճըրերուն մոդ (Թվեր 16։1—50; 20։9—13; 25։1—9)։

Մաիսեյին դեղը ըլլուշը

Ուր մեռնուշըն առաչ Մաիսեյը ուզեց, հընոր Աստվաձ ընու դեղը մաշտմը նըշանագա̈ իզրաիլցեց առաչ դոնուշի հոմար։ Ի՞նչ ա̈րավ Եգովըն։ Ըն թա̈մբա̈ ա̈րավ, հընոր նըշանագին Իսուս Նավինին։ Իզրաիլցեց բիդուեր ընու լըսուշ։ Եգովըն դեսներգու Իսուս Նավինին հավատկը հընու ընտունագուտիննին։ Ընու բես ա̈դ կոռձին ույմիշ էգող մաշտ իզրաիլցեց նես չիկա̈ր (Թվեր 27։15—20)։ Ամա Մաիսեյը կիդեր, հընոր Իսուսը շադ զորուտինի հեդ ռաստ էգողա̈, ընդիա̈լ ընու սիդ դըվավ ասելով. «Քա՛ջ ըղի հընու ուժե՛ղ։ Եգովըն քու հեդըդ գըլլի» (2 Օրենք 31։7, 8)։

Աստվաձ ինկը ա̈դմուն խոսկերով սիդ դըվավ Իսուսին հընու ավելծուց. «Հեդեվա̈ ալլայ Օրենկը, վեյնոր քեզի դըվավ իմ ձառա̈ս, Մաիսեյը։ Ա̈դտի յոն էշտալ մի, նա̈ աչիգ, նա̈ սոլախ, հընոր ալլայ, ինչ-օր ընիս, խելացի ըլլի։ Օրենկին ա̈ս կիրկը քեզմըն հեռընա հեչտող։ Գաշտա ըն ցաձը ծընով զոր ու կիշեր, հընոր դեղը դեղին ընիս ալլայ, ինչ-օր նեսը կըրվաձա̈։ Ընչաղ տուն հաջողուտին գոննաս հընու խելացի գըլլիս։ Ես քեզի թա̈մբա̈ ա̈րի. «Ըղի քաջ հընու շադ ուժեղ»։ Մի վախիլ հընու մի ահըռիլ, ընու հոմար-օր քու Աստվաձըդ Եգովըն հեդըդ գըլլի, ներա̈լ տուն էշտաս հեչ» (Հեսու 1։7—9)։

Ա̈դ խոսկերըն ետկը, գա՞յնա̈ր տա̈ Իսուս Նավինը համոզվաձ չըլլիլ, հընոր Խանաան խեղը առըվողա̈։ Խանաան խողուն հառցը որոշվաձեր։ Հա̈լբա̈տ-օր զորուտիննի ըլլողեյնը։ Օրինագ, ընեց բիդուեր օսնուշ Իառդան կեդը, եպոր ընու ճըրերը շադ պայսըցաձեյնը։ Ամա Եգովըն ինկը աստավ. «Օնծի Իառդան կեդը»։ Գա՞յնա̈ր տա̈ ա̈դու ինչիմը խանգարիլ (Հեսու 1։2)։

Իսուս Նավինը ըմըն սըրա հիշերգու, ինծոյ Եգովըն ա̈րավ ալլայ ուր խոսկ դըվաձը, հընոր Երիխոնը առըվողեր, դուշմոննին վերածըվողեյնը հընու խեղը փայ ըլլըվողեր։ Մեռնուշըն առաչ, Իսուս Նավինը ժողվեց իզրաիլտյաննուն հընու հիշեծուց, ինչպես Աստվաձ ընեց հեդ վերապերվերգու, հընու դիռտմեց ձառայուշ ընու հոկով ու սըյդով։ Ա̈դտի ետկը իզրաիլցիկ մեմա̈լ խոսկ դըվին Եգովին, հընոր հավադարիմ ըլլողըն ընու։ Ընեց դեյ Իսուսը լավ օրինագեր։ «Իզրաիլ ազգը ձառաերգու Եգովին ալլայ ըն օրերը ինչ սաղեր Իսուս Նավինը» (Հեսու 24։16, 31)։

Իսուս Նավինը շադ լավ օրինագա̈ հիմիգվոն խրիստիաննուն հոմար, վերեկնոր ռաստ կուկոն դարպեր փոռցուտինի հեդ։ Մեզիա̈լ ըմունա̈լ ըմուն բիդուա̈ միր փոռցուտիննուն առաչը առնուշ, հընոր դուր կոնկ Եգովին հընու դեսնունկ ընու օռտնուտիննին։ Իսուս Նավինը հաջողուտին օննըցավ ուժեղ հավատկին խատեր։ Հա̈լբա̈տ մենկ դեսաձ չունինկ Աստըձուն ըղաձ մեձ կոռձերը, վերեկնոր Իսուս Նավինը դեսաձուներ։ Ամա մենկ հավդոնկկու, քոնի-օր Հեսու կիրկը կըրաձունի Իսուսը ինկը, վեյնոր ուր աչկերով ալլայ դեսաձունի։ Մենկա̈լ Իսուսին բես ըմըն օր գաշտոնկ հընու ա̈մա̈ղ ընինկնա միր գյանկին նես պոնեծընուշ Աստըձուն խոսկը, խելացի գըլլինկ հընու հաջողուտինի հասնինկկու։

Ըղա՞ձա̈ տա̈ ըմուն, հընոր քեզի նեղվեծուցաձունի Եգովին ձառայողնուն մեգը։ Ըղաձա̈նա, հիշա̈ Իսուս Նավինին, վեյնոր ուր հավատկ չոննող ախպըյդացը էրեսըն 40 դարի գոյսուց անապատին, չաշաձ-օր ինկը հավադարիմեր Աստըձուն։ Բազի քեզի զոր գըլլի՞ տա̈ բաշտպանուշ քու հավատկըդ։ Հիշա̈ Իսուս Նավինին ու Խալեվին, վերեկնոր ուրինց հավատկին հընու լըսուգ ըլլուշնուն հոմար առին հըրաշալի պաշխիշ։ Իսուս Նավինը հավդա̈րգու, հընոր Եգովըն ալլայ ուր խոսկ դըվաձը գընա̈։ Մեզիա̈լ բիդուա̈ ա̈դմուն հավատկ օննուշ։ (Հեսու 23։14)։

[Նըգարը]

Իսուս Նավինը հընու Խալեվը համոզվաձեյնը, հընոր Եգովին ուժեղա̈

[Նըգարը]

Մաիսեյին հեդ ընգերուտինը ուժեղծուց Իսուս Նավինին հավատկը

[Նըգարը]

Իսուս Նավինը դիռտմերգու միլլա̈տին ըլլուշ հավադարիմ Եգովին