5 ՍՈՐՎՈՒՇԻ ՏԱՍԸ
Մենկ ծիր հեդը էշտողընկ
«Մենկ ծիր հեդը էշտողընկ, քոնի-օր լըսաձինկ, հընոր Աստվաձ ծիր հեդնա̈» (ԶԱՔ. 8։23)։
ԵՐԿ 20 Միր դեյ Դըղուդ դըվիր
ՏԱՍԻՆ ՄԻՏԿԸa
Միգա̈լ օչխայնին («դասը մաշտը») թոնգ հաշվինգու, հընոր գայնոն ձառաիլ Եգովին նըշոն տըրվաձնուն («իուդեյին») հեդը (Աշեցեկ 1, 2 աբզացնին)
1. Եգովին ասուշով, ի՞նչ ըլլողեր միր ժամանագը։
ԵԳՈՎԸՆ աստավ, ինչ ըլլողա̈ միր ժամանագը. «Ալլայ ազգերըն դասը մաշտ, վերեկնոր դարպեր լիզվով խոսինգու, պըռնինգու իուդեյին փեշըն, պըռնինգու հընու գասին. «Մենկ ծիր հեդը էշտողընկ, քոնի-օր լըսաձինկ, հընոր Աստվաձ ծիր հեդնա̈»» (Զաք. 8։23)։ «Իուդեյը», վում մասին հոզ գաստըվի՝ նըշանագա̈գու ընեց վում Աստվաձ սուրպ հոկով նըշոն տըրաձունի։ Հըմա̈լ ընեց մասին գաստըվի, հընոր ըներ «Աստըձուն Իզրաիլնին» (Գաղ. 6։16)։ «Դասը մաշտը»՝ ա̈դ ըներին, վեվ-օր հույս ունին աբռուշ խողուն վըրըն վեռչ չոննող գյանկով։ Ըներ կիդին, հընոր նըշոն տըրվաձնուն ընդռաձունի Եգովըն հընու հաշվինգու ընեց հեդ ձառայուշը մեձ բադիվ։
2. Ինչպե՞ս «դասը մաշտը» գայնոն «էշտալ» նըշոն տըրվաձնուն հեդ։
2 Ա̈կընսվոն օրը մենկ չիդինկ խողուն վըրըն աբռող ալլայ նըշոն տըրվաձնուն օնուննին։ Ամա խողուն վըրըն աբռուշի հույս օննողնին գայնոն «էշտալ» ընեց հեդըb։ Ինծո՞յ։ Աստվաձաշընչին գաստըվի, հընոր «դասը մաշտը» «պըռնինգու իուդեյին փեշըն, պըռնինգու հընու գասին. «Մենկ ծիր հեդը էշտողընկ, քոնի-օր լըսաձինկ, հընոր Աստվաձ ծիր հեդնա̈»»։ Չաշաձ-օր ա̈ստեղ գաստըվի մեգ իուդեյիմը մասին, ամա «ծիր հեդը» խոսկերը գերեվծընին, հընոր խոսկը էշտալ չի մեգ մաշտումը մասին։ Հոզ գաստըվի խումպմը նըշոն տըրվաձնուն մասին։ Ըներ, վեվ-օր նըշոն տըրվաձ չին թեվ թեվի ձառաինգու նըշոն տըրվաձնուն հեդ։ Ամա հաշվիլ չին ընեց ուրինց մեձը, հասկըննալով, հընոր միր մեձը հընու Վառժաբեդը՝ Իսուս Խրիստոսնա̈ (Մատթ. 23։10)։
3. Վե՞ր հառցերուն բադասխաննին գիմընոնկ ա̈ս տասըն։
3 Քոնի-օր նըշոն տըրվաձ խրիստիաննին դահա խողուն վըրընին վերմը գայնոն հայծընիլ. 1) Ինչպե՞ս նըշոն տըրվաձնին վերապերվողըն ուրինկը ուրինց։ 2) Ինչպե՞ս բիդուա̈ վերապերվուշ ընեց, վեվ-օր Հիշուշի իրիգունին ժամանագ գուդա̈ հացը հընու խըմա̈գու կինին։ 3) Բիդուա̈՞ տա̈ մըդորուշ, հընոր ընեց թիվը շադընագու։ Հայդցեկ իմընոնկ ա̈ս հառցերուն բադասխաննին։
ԻՆՉՊԵ՞Ս ՆԸՇՈՆ ՏԸՐՎԱՁՆԻՆ ՎԵՐԱՊԵՐՎՈՂԸՆ ՈՒՐԻՆԿԸ ՈՒՐԻՆՑ
4. Աշինկնա 1 Կորնթացիներ 11։27—29-ը, ինչի՞ մասին խորգըն միտկ ընողըն նըշոն տըրվաձ խրիստիաննին հընու օրի՞։
4 Նըշոն տըրվաձնուն գարեվորա̈ խորգըն միտկ ընուշ 1 Կորնթացիներ 11։27—29c (գաշտըցեկ) խոսկերուն վըրըն։ Ինչպե՞ս նըշոն տըրվաձը գայնա Հիշուշի իրիգունին սըրըն «մեղավեր տառնալ»։ Ա̈դմուն գայնա ըլլիլ, եպոր Հիշուշի իրիգունին սըրըն ըն գուդա̈ հացը հընու խըմա̈գու կինին, ամա աբռիլ չի Եգովին խըրադ դըվաձին բես (Եբր. 6։4—6; 10։26—29)։ Նըշոն տըրվաձնին հասկըննոնգու, հընոր կուզիննա առնուշ «Աստըձուն դըվաձ պաշխիշը հընու աբռուշ երգընկին» ընեց բիդուա̈ հավադարիմ մընուշ (Փիլիպ. 3։13—16)։
5. Ինչպե՞ս նըշոն տըրվաձնին վերապերվողըն ուրինկը ուրինց։
5 Եգովին ուժը յառդում գընա̈ խրիստիաննուն հըբայդ չըլլուշ հընու ցաձը գինուշ (Եփես. 4։1—3; Կող. 3։10, 12)։ Ընդիա̈լ նըշոն տըրվաձնին ուրինց միգա̈լնացմըն պայսը հաշվիլ չին։ Ըներ հասկըննոնգու, հընոր նըշոն տըրվաձիննա ա̈դ չի նըշանագիլ, հընոր Եգովըն ընեց սուրպ հոկին գուդա միգա̈լնացմըն շադ։ Ա̈դ խրիստիաննին ասիլ չին տա̈ ա̈լ լավ հասկըննոնգու ջիշտուտինը հընու հիչ մեգին չին ասիլ հընոր ընա̈լ նըշոն տըրվաձա̈ հընու Հիշուշի իրիգունին սըրըն ուդա̈ բիդի հացը հընու խըմողա̈ կինին։ Ըներ հասկըննոնգու, հընոր մեգ Եգովըն որոշա̈գու վեվ էշտողա̈ երգինկը։
6. Աշինկնա 1 Կորնթացիներ 4։7, 8-ը, ինչպե՞ս ուրինց բա̈հողըն նըշոն տըրվաձ խրիստիաննին։
6 Չաշաձ-օր երգընկին աբռուշի հույս օննուշը՝ մեձ բադիվա̈, նըշոն տըրվաձնին բեդ ընիլ չին, հընոր ընեց չապըն ավել բադիվ դոն (Փիլիպ. 2։2, 3)։ Ըներ կիդին, հընոր Եգովըն ուվեկու բադմիլ չի, եպոր գընդռա̈ ընեց։ Ընու հոմար զարմընալ չին, եպոր վերմը չին հավդալ-օր ըներ երգընկին աբռուշի հույս ունին։ Ըներ հիշինգու, ինչ խըրադ գուդա Աստվաձաշունչը։ Հուն գաստըվի, հընոր բիդու չա̈ ղոլայ հավդուշ, եպոր մեգը գասա̈-օր Աստվաձ ընդռաձունի ընու զուդ կոռձիմը հոմար (Հայտն. 2։2)։ Նըշոն տըրվաձնին չին ուզիլ, հընոր ուրինց վըրըն չապըն ավել ուշադրուտին տառծընին, ընդիա̈լ, եպոր ուրիշնուն հեդ ձանոտնոնգու, մեգընա̈ ասիլ չին-օր երգընկին աբռուշի հույսը ունին։ Հընու հա̈լբա̈տ տա̈ ըներ մա̈տվիլ չին, հընոր Եգովըն ընդռաձունի ընեց։ (Գաշտըցեկ 1 Կորնթացիներ 4։7, 8d։)
7. Ի՞նչ ընիլ չին նըշոն տըրվաձնին հընու օրի՞։
7 Նըշոն տըրվաձնին ուրինց միգա̈լնացմըն պայսը հաշվիլ չին հընու միտկ ընիլ չին-օր բիդուա̈ ժամանագ օնծընուշ սադա̈ միգա̈լ նըշոն տըրվաձնուն հեդ։ Ըներ չին մոն կալ ուրիշ խրիստիաննուն, վերեկնոր գասին-օր երգընկին աբռուշի հույսը ունին, հընոր բադմին իրար ինչպես նըշոն տըրվաձ տառծոն հընու ժողվիլ չին առանծին խումպմը Աստվաձաշունչը քըրկըրուշի հոմար (Գաղ. 1։15—17)։ Ա̈դմուն-օր ընեյնը ժողովին չեր ըլլիլ միուտին։ Հըմա̈լ ըներ գայնա̈յնը խանգարիլ սուրպ հոկուն ազդուշ Աստըձուն միլլա̈տին վըրըն հընու յառդում ընուշ խաղաղուտին օննուշ (Հռոմ. 16։17, 18)։
ԻՆՉՊԵ՞Ս ԲԻԴՈՒԱ̈ ՎԵՐԱՊԵՐՎՈՒՇ ՆԸՇՈՆ ՏԸՐՎԱՁՆՈՒՆ
Մենկ չապըն ավել բադիվ դըվող չինկ նըշոն տըրվաձնուն գամ ուրիշ այչեվուտին դըվող ախպըյդացը (Աշեցեկ 8 աբզացը)j
8. Օրի՞ ուշադիր ըլլողընկ տա̈, ինչպես վերապերվինկկու ընեց, վեվ-օր Հիշուշի իրիգունին սըրըն գուդա̈ հացը հընու խըմա̈գու կինին։ (Աշեցեկ սնոսկըն։)
8 Ինչպե՞ս մեզի բիդուա̈ վերապերվուշ նըշոն տըրվաձ քուրեյդացը հընու ախպըյդացը։ Շիդագ չա̈ չապըն ավել բադիվ դըվուշ մաշտկացը, Խրիստոսին նըշոն տըրվաձ ախպըյդացմըն ըլլինա̈լ (Մատթ. 23։8—12)։ Օրինագ, Աստվաձաշունչը սորվեծընա̈գու մեզի իրիցնուն հավատկըն օրինագ առնուշ, ամա ըն չի սորվեծընիլ, հընոր մեգին չապըն ավել բադիվ դոնկ հընու էշտոնկ ընու էդվոնցը (Եբր. 13։7)։ Շիդագա̈, Աստըձուն Խոսկին նեսը գաստըվի, հընոր վերմը «առժանիին էրգու բոյ ավել բադիվ օննուշ»։ Բատճառը ըն չա̈, հընոր ըներ նըշոն տըրվաձին, ընա̈-օր ըներ «լավ ղեգավարինգու» հընու «օխչուգ ուժով գընին քարոզուշի հընու սորվեծընուշի կոռձը» (1 Տիմոթ. 5։17)։ Չապըն ավել մա̈տինկնա հընու ուշադրուտին տառծընինկնա նըշոն տըրվաձնուն վըրըն, ըներ գայնոն ուրինց անհարմար զգալe։ Ա̈դտի ավել, ըներ գայնոն հըբայդնալ (Հռոմ. 12։3)։ Մենկ չի՜նկ ուզիլ, հընոր Խրիստոսին ախպըյդացմըն մեգը միր բատճառով սըխալ պոմը ընա̈ (Ղուկաս 17։2)։
9. Ինչպե՞ս գայնոնկ էրեվծընիլ, հընոր հարգինկկու նըշոն տըրվաձնուն։
9 Ինչպե՞ս մենկ գայնոնկ էրեվծընիլ, հընոր հարգինկկու ընեց, վում Եգովըն ընդռաձունի երգընկին աբռուշի հոմար։ Օրինագ, մենկ չինկ հայծընիլ, ինչպես ըներ հասկընծոն, հընոր նըշոն տըրվաձին։ Ա̈դ ընեց կոռձնա̈ հընու մենկ իրավունկ չունինկ կիդնուշ ա̈դու մասին (1 Թեսաղ. 4։11; 2 Թեսաղ. 3։11)։ Հըմա̈լ բիդու չա̈ միտկ ընուշ, հընոր նըշոն տըրվաձին ձընողնին, թեվ ընգերը գամ խըսումնուն մեգնա̈լ երգընկին աբռուշի հույսը ունի։ Մաշտը չի առնուլ երգընկին աբռուշի հույսը ուր ձընողներըն, ա̈դ հույսը գուդա ընու Աստվաձ (1 Թեսաղ. 2։12)։ Ա̈դտի ավել, բիդու չա̈ հայծընուշ ընու, վում թեվ ընգերը նըշոն տըրվաձա̈, ինչ ըն գըզգա, եպոր միտկը գընա̈ ինչպես աբռողա̈ խողուն վըրըն ըռոնց ուր մաշտուն գամ գընեչը։ Ա̈դմուն հառցերը գայնոն ցավեծընիլ։ Հըմա̈լ, մենկ համոզվաձինկ, հընոր ներ աշխարին Եգովըն «ընողա̈ ալլայ աբռողնուն ուզաձը» (Սաղ. 145։16)։
10. Ինչը՞ն մենկ մեզի բաշտպանինկկու, հիչ մեգ մաշտումը բաշտինկ հեչնա։
10 Եպոր նըշոն տըրվաձնուն միգա̈լնացմըն պայսը հաշվիլ չինկ, մենկ մեզի բաշտպանինկկու։ Ինչպե՞ս։ Աստվաձաշընչին գաստըվի, հընոր վերմը նըշոն տըրվաձնին գայնոն հավադարիմ չի մընալ (Մատթ. 25։10—12; 2 Պետ. 2։20, 21)։ Ամա մենկ հիչ մեգ մաշտումը բաշտինկ հեչնա, չինկ էշտալ ընու էդվոնցը, նըշանագուտին չունի ըն նըշոն տըրվաձա̈ տա̈, ջոնչըվաձ խրիստիանինա̈ տա̈ գամա̈լ շադ դարի ձառաա̈գու տա̈ Եգովին (Հուդա 16)։ Ա̈դ սըրըն, մեգը հավադարիմ մընա հեչա̈լ գամ հեռընանա ժողովըն, միր հավատկը թուլընալ չի հընու մենկ չինկ վազ օսնիլ ձառայուշ Եգովին։
ԲԻԴՈՒԱ̈՞ ՏԱ̈ ՄԸԴՈՐՈՒՇ, ՀԸՆՈՐ ՇԱԴԸՆԱԳՈՒ ԸՆԵՑ ԹԻՎԸ, ՎԵՎ-ՕՐ ՀԻՇՈՒՇԻ ԻՐԻԳՈՒՆԻՆ ՍԸՐԸՆ ԳՈՒԴԱ̈ ՀԱՑԸ ՀԸՆՈՒ ԽԸՄԱ̈ԳՈՒ ԿԻՆԻՆ
11. Ինչպե՞ս փոխվերգու ընեց թիվը, վեվ-օր Հիշուշի իրիգունին սըրըն գուդա̈ հացը հընու խըմա̈գու կինին։
11 Դասնյակ դարի քիչընա̈րգու ընեց թիվը, վեվ-օր Հիշուշի իրիգունին սըրըն գուդա̈ հացը հընու խըմա̈գու կինին։ Ամա վեռչին դարիկը Հագառագը, ընեց թիվը շադընագու։ Բիդուա̈՞ տա̈ մեզի մըդորուշ ա̈դու հոմար։ Չա̈։ Հայդցեկ աշինկ օրի։
12. Օրի՞ բիդու չա̈ մըդորուշ, հընոր շադընագու ընեց թիվը, վեվ-օր Հիշուշի իրիգունին սըրըն գուդա̈ հացը հընու խըմա̈գու կինին։
12 «Եգովըն ջոնչա̈գու ուրինը ձառայողնուն» (2 Տիմոթ. 2։19)։ Ախպըյդա̈կը, վերեկնոր Հիշուշի իրիգունին սըրըն հաշվինգու ընեց, վեվ-օր գուդա̈ հաց հընու խըմա̈գու կինին, չիդին, վեվ սաի երգընկին աբռուշի հույս ունի։ Ա̈դ կիդա̈ սադա̈ Եգովըն։ Ընդիա̈լ, ա̈դ թըվին նես գայնոն մըդնուլ ըներ, վեվ-օր սըխալ միտկը գընա̈, հընոր նըշոն տըրվաձա̈։ Օրինագ, ընեցմըն վերմը առաչ Հիշուշի իրիգունին սըրըն գուդեյնը հացը հընու խըմեյնըգու կինին, ամա հեդո վազ օնծոն։ Վերմընա̈լ պսիխիչեսկի գամ էմացիանալնի հիվընդուտինի բատճառով միտկը գընին տա̈ Խրիստոսին հեդը ղեգավարողըն երգընկին։ Ինչպես դեսնունկկու, մենկ չինկ գայնի համոզվաձ ասիլ, ինչկան նըշոն տըրվաձ հիմի գաբռի խողուն վըրըն։
13. Գաստըվի՞ տա̈ Աստվաձաշընչին, ինչկան նըշոն տըրվաձ ըլլողա̈ խողուն վըրըն, եպոր նա̈յրըվի մեձ նեղուտինը։
13 Եպոր Իսուսը կա, նըշոն տըրվաձնուն երգինկը դոնուշի հոմար, ըներ աշխարին դարպեր դեղեր ըլլողըն (Մատթ. 24։31)։ Աստվաձաշընչին գաստըվի, հընոր ա̈ս աշխարին վեռչի օրերը խողուն վըրըն ըլլողա̈ նըշոն տըրվաձնուն բիջիգ խումպմը (Հայտն. 12։17)։ Ամա հուն աստըվիլ չի, ինչկան նըշոն տըրվաձ մընողա̈, եպոր նա̈յրըվի մեձ նեղուտինը հընու ոյդեխ ըներ աբռողըն։
Ինչպե՞ս վերապերվողընկ, եպոր մեգը Հիշուշի իրիգունին ժամանագ գուդա̈ հացը հընու խըմա̈գու կինին (Աշեցեկ 14 աբզացը)
14. Ի՞նչ մենկ գիմընոնկ Հռոմեացիներ 9։11, 16-ըն ընու մասին տա̈, ինչպես գընդռըվին նըշոն տըրվաձնին։
14 Եգովըն որոշա̈գու, եպ բիդուա̈ ընդռուշ նըշոն տըրվաձնուն (Հռոմ. 8։28—30)։ Աստվաձ ընեց նա̈յրեց ընդռուշ Իսուսին սաղցաձըն ետկը։ Գերեվնա տա̈ առաչին դարուն ալլայ խրիստիաննին նըշոն տըրվաձեյնը։ Հեդկըշի դարիկը շադերը, վեվ-օր գասեյնը, հընոր Խրիստոսին էդվոնցը գեշտոն, շիդագով ա̈դ ընիլ չեյնը։ Ամա Եգովըն ա̈դ ժամանագնա̈լ ուր սուրպ հոկով նըշոն տըներգու ըն խրիստիաննուն, վերեկնոր հավադարիմեյնը։ Ըներ լըմոնեյնըգու ցորինին, վեյնոր, ինչպես աստավ Իսուսը, մեձընագու գա̈լա̈մա̈վրիին նեսը (Մատթ. 13։24—30)։ «Վեռչին օրերը» Եգովըն շարունագեց ընդռուշ ընեց, վեվ-օր մըդնողա̈ 144 000-ինf նեսը։ Ընդիա̈լ, Աստվաձ որոշաձունինա «վեռչին օրերուն» վեռչը ընդռուշ մեգիմը երգընկին աբռուշի դեյ, մենկ համոզվաձ ըլլողընկ, հընոր ընու որոշումը շիդագա̈։ (Գաշտըցեկ Հռոմեացիներ 9։11, 16g։)h Մենկ ուշադիր ըլլողընկ, հընոր լըմոննոնկ հեչ ըն փըտպըտող պոնողնուն, վում մասին Իսուսը աստավ մեգ օրինագիմը նես։ Ընեց դուր էգավ հեչ, եպոր հավեղնուդին դերը մեգ սահատմը պոնողնունա̈լ ուրինց չակ փարա դըվավ (Մատթ. 20։8—15)։
15. Ալլայ նըշոն տըրվաձնին՝ ա̈դ «խելացի հընու հավադարիմ ձառընա̈՞ տա̈», վում մասին գաստըվի Մատթեոս 24։45—47-ին։ Պածադռեցեկ։
15 Երգընկին աբռուշի հույս օննողնուն սադա̈ վերմը «խելացի հընու հավադարիմ ձառին» մասնին։ (Գաշտըցեկ Մատթեոս 24։45—47i։) Ինչպես առաչին դարուն, ըմունա̈լ ա̈կընս Եգովըն հընու Իսուսը քիչերուն միչոցով գուդեծընին գամ սորվեծընինգու շադերուն։ Առաչի դարուն Աստվաձ պոնեծուց սադա̈ քոնիմը սուրպ հոկով նըշոն տըրվաձ խրիստիաննուն, հընոր կըրին Հոռմերեն Կըրվացկնին։ Ա̈կընսա̈լ սալտ վերմը նըշոն տըրվաձնին գուդոն «ուդելիկը ուր ժամանագին»։
16. Ի՞նչ տունկ իմըցիկ ա̈ս տասըն։
16 Ի՞նչ մենկ իմըցակ ա̈ս տասըն։ Շադերուն Եգովըն դըվաձունի խողուն վըրըն աբռուշի հույսը։ Երգընկին աբռուշի հույսը ըն դըվաձունի սադա̈ ընեց, վեվ-օր կառավարողա̈ Իսուսին հեդը։ Եգովըն գոռտնա̈ ալլայ ուրինը ձառայողնուն ինչպես «իուդեյին», ըմունա̈լ «դասը մաշտկացը»։ Ըն կուզա̈, հընոր ըներ ալլայկը մեգ օրենկներով աբռին հընու հավադարիմ ըլլին ուրինը։ Մեզմըն հիչ մեգը հաշվող չա̈ ուրինը միգա̈լնացմըն պայսը։ Մենկ մեկհեդ ձառայողընկ հընու միուտին օննողընկ իրար նես։ Ալլայկըս ա̈մա̈ղ ընողընկ, հընոր ժողովին խաղաղուտին ըլլի։ Քոնի-օր վեռչին օրերը շադ թեզ բաշ ըլլողըն, հայդցեկ շարունագինկ ձառայուշ Եգովին հընու մեգ սիրիիմը բես էշտուշ Խրիստոսին էդվոնցը (Հովհ. 10։16)։
a Ա̈ս դարի Իսուսին մեռնուշը հիշուշի իրիգունը օսնողա̈ աբռիլի 7-ին, իրեկշապտի օրը։ Ինչպե՞ս բիդուա̈ վերապերվուշ ընեց, վեվ-օր Հիշուշի իրիգունին ժամանագ գուդա̈ հացը հընու խըմա̈գու կինին։ Բիդուա̈՞ տա̈ մըդորուշ, հընոր ընեց թիվը շադընագու։ Ա̈ս հառցերուն բադասխաննին գիմընոնկ իսա տասըն, վերին մըտկերը առըվաձին 2016 թըվի, հունվար օմսու «Հովվուշի բաշնին» նեսըն։
b Ինչպես գերեվնա Սաղմոս 87։5, 6-ին նեսըն, ըլլելիկին Աստվաձ, բա̈լկիտ, պոնագու ալլայ ընեց օնուննին, վեվ-օր Իսուսին հեդ կառավարողա̈ երգընկին (Հռոմ. 8։19)։
c 1 Կորնթացիներ 11։27—29. «Ընու հոմար, վեվ-օր առժանի ծեվով չի ուդիլ ա̈ս հացը գամ խըմիլ Դիրեչը թասըն մեղավեր գըլլի Դիրեչը մարմընին ու արունին հանդեպ։ 28 Մաշտը մեմը ուրինը քըննա̈տող հընու համոզվիտող, հընոր առժանիա̈, ընչաղ ուդա̈տող հացը հընու խըմա̈տող թասըն։ 29 Վեվ-օր գուդա̈ հընու խըմա̈գու հընու չի հասկըննալ-օր ա̈դ նըշանագա̈գու մարմինը, ինկը ուրինը մեղավեր տառծընա̈գու»։
d 1 Կորնթացիներ 4։7, 8. «Ինչի՞ խատեր տուն դարպերվիսկու միգա̈լնացմըն։ Ինչը՞ քու օննըցաձա̈դ քեզի դըվվըվաձ չա̈։ Ամա դըվվըվաձա̈նա, օրի՞ մա̈տվիսկու, կոյա̈ տա̈ առաձ չունիս։ 8 Տունկ գըշտըցաձե՞կ տա̈։ Հարուստցաձե՞կ տա̈։ Նա̈յրաձե՞կ տա̈ ըռոնց մեզի թակավորուշ։ Կուզեյ, հընոր տունկ թակավորուշ նա̈յրեկ, հընոր մենկա̈լ ծիր հեդ թակավորինկ»։
e Աշեցեկ ռամկըն «Սերը... ուրինը անշընորկ բա̈հիլ չի» 2016 թըվի հունվար օմսու «Հովվուշի բաշնին» նեսը (րուսերեն)։
f Չաշաձ-օր Գործեր 2։33-ին գաստըվի, հընոր սուրպ հոկին դըվավ Իսուսը, սադա̈ Եգովըն որոշա̈գու վում ըն ընդռողա̈ երգընկին աբռուշի հոմար։
g Հռոմեացիներ 9։11, 16. «Եպոր ըներ դահա ձընվաձ չեյնը նա̈ա̈լ լավ գամ վադ կոռձմը ըղաձունեյնը՝ հընոր վում Աստվաձ մըտկին տըրաձունի ընդռուշ որոշվի հեչ ընեց ըղաձ կոռձերըն, որոշվի ընու հըրավիրուշով։ 16 Այսինկըն, ա̈դ մաշտուն ուզուշով հընու ա̈մա̈ղ ընուշով չա̈, ամա մեխկընուգ Աստըձմընա̈»։
h Ա̈լ շադ իմընուշի հոմար, աշեցեկ 2007 թըվի մաիսի 1-ին «Հովվուշի բաշնիըն» «Գաշտողնուն հառցերը» (րուսերեն)։
i Մատթեոս 24։45—47. «Վեվա̈՞ խելացի հընու հավադարիմ ձառըն, վում-օր Դերը ուր դընեծեց վըրըն տըրաձունի, հընոր ժամանագին ընեց ուդելիկ դա։ 46 Բախտավերա̈ ըն ձառըն, վում-օր Դերը կանա դեսնուգու, հընոր ըն ա̈դմունա̈լ գընա̈։ 47 Շիդագ գասիմ ծեզի, հընոր ըն տընա̈գու ընու ալլայ ուր օննըցաձին վըրըն»։
ԵՐԿ 48 Պըռնաձինկ Աստըձուն ծեռկըն
j ՆԸԳԱՐԻՆ ՎԸՐԸՆ. Բատկերածուցեկ, հընոր կանգռեսին սըրըն քուրեյդա̈կը հընու ախպըյդա̈կը օսնուշ դալ չին հընու վիրա նըգարինգու Ուորվիկին Ղեգավարող շենկըն էգող ախպորմը հընու ընու գընեչը։ Ա̈դ հարգանկ էրեվծընիլ չի՜։