Ekondwa 14
Ouhonapare Wauṋe Ove Mbu Wa sOkuzemburuka?
1, 2. Omihingo avihe vyouhonapare otji vi ri ovivi? Kahurura.
“OUHONAPARE” oro embo ndi ha tjata kovandu ovengi. Ihi otjizuvakwa, mena rokutja potuingi ouhonapare u ungurisiwa navi—moviungura, meṱunḓu na i yozohoromende. Ombeibela mouatjiri mai tja: “Omundu umwe rumwe u honaparera omukwao nga tji ma humapara.” (Omuzuvarise 8:9) Ii, ovengi va honaparera ovakwao momuano wokutatumisa nokuritwa oveni pondongamo.
2 Nungwari kauhonapare auhe mbu ri ouvi. Otjotjihorera, opo mape yenene okuhewa kutja orutu rwetu ru honapara kombanda yetu. Oro ru tu “rakiza” okusuvana, okurya, okunwa nokurara. Indji ondatumisire poo? Kako. Okuitavera komaningiriro ngo, okomayangaparero wetu. Ngunda, nandarire kutja omeriwisiro kovihepwa vyotutu twetu kamaunguriro nombango yetu oveni, opo pe na omiano vyarwe vyomahonaparero mbi undjira ko omeriwisiro kehi vyayo momavangero wetu oveni. Tara kovihorera tjiva.
OMUHONAPARE WOKOMBANDAMBANDA
3. Omena ratjike Jehova moupwe tje isanewa “Muhonapare Erike”?
3 Kombanda yovikando 300 mOmbeibela (NW), Jehova u isanewa “Omuhonapare Erike.” Omuhonapare erike i umwe ngu na ouvara wokombandambanda. Otjikwaye tji tjapa Jehova ousemba kotjihako hi? Omavandururiro 4:11 maye ziri: “[Muhona, EEP] wetu, Ove wa pwa ondjozikiro nondengero nomasa; orondu Ove wa uta oviṋa avihe; novyo avihe vya utwa navi pewa omuinyo i ombango yoye.”
4. Jehova u hoora vi okuungurisa ouhonapare we?
4 Otja Omuute wetu, Jehova u na ousemba okuungurisa ouvara we otja tji ma vanga. Ihi matji munika aayo otjiyandjamuma, tjinenenene indu tji matu ripura kutja Mukuru u na “owingi womasa omanene.” Eye u isanewa “Mukuru Omunamasaaehe”—omaisaneno mOtjiheberi nge yandja omamwino womasa omataare. (Jesaja 40:26, NW; Genesis 17:1, OY) Nungwari, Jehova u raisa omasa we momuano omusemba, mena rokutja otjitjiukwa tjoundu tje otjinenenene otjo orusuvero.—1 Johanes 4:16.
5. Omena ratjike tji ku he ri ouzeu okuriwisa kouhonapare waJehova?
5 Nandarire kutja Jehova wa rakiza kutja eye ma eta omberero kovatjite vouvi mbe he ritanaura, Moses eye ee mu tjiwa tjinene otja “[Mukuru, OY] watjiri, [Mukuru, OY] omuṱakame. Eye ma ṱakamisa omerikutiropamwe nounyaṋutima we nga kozondekurona ozetjayovi ku imba mbe mu suvera nave ṱakamisa omatwako we.” (Deuteronomium 7:9) Kotjirisenginine mouripura! Omuhonapare wOkombandambanda womavaverwa ke tu ṋiṋikiza kutja tu mu karere. Pendje yanao, eṱe tu nanenwa ku ye mena rorusuvero rwe. (Ovaroma 2:4; 5:8) Okuriwisa kehi youhonapare waJehova oro enyando, orondu ozoveta ze aruhe ze ungurira omayangaparero wetu korusenina.—Epsalme 19:7, 8.
6. Ombata youhonapare ya zikama vi motjikunino tjaEden, nu ovikongorereko ooviṋe?
6 Ovanene vetu ovatenga va nakaura omahonaparero waMukuru erike. Owo aave vanga okurityera oveni, kutja oviwa novivi ooviṋe. (Genesis 3:4-6) Otja otjikongorereko, owo va rambwa monganda yao yOparadisa. Jehova okuzambo wa yandjera ovandu ve tjite ondungiro youhonapare ndji mai yenenisa kutja owo ve hupe mongarero ombwa, nandarire kutja omerikutiro yapamwe kaye ri ohomonena. Omauhonapare tjiva nga ooyeṋe, nu nga pondondo iṋe Mukuru tje undjirako kweṱe okuriwisa ku wo?
‘OMAUHONAPARE WOKOMBANDA’
7. ‘Omauhonapare wokombanda’ oowaṋi, nu ongurameno yawo i na ouzamumwe uṋe kouhonapare waMukuru?
7 Omuapostele Paulus wa tjanga: “Omundu auhe nge riwise kehi [yomauhonapare wokombanda, NW]. Orondu kape nouvara mbu ha zu mu [Mukuru, EEP].” Inga ‘omauhonapare wokombanda’ owaṋi? Omambo yaPaulus momazeva ngu maye kongorere maye raisa kutja owo omauhonapare wozohoromende zovandu. (Ovaroma 13:1-7; Titus 3:1) Jehova kangu ri ombutiro yomauhonapare wozohoromende zovandu, nungwari ozo ze zikama nousemba we. Ku nai Paulus otja yenena okutjanga: “Nu inga omauvara nge ri po ya tuwa po i [Mukuru, EEP].” Nu ihi matji hee tjike ohunga nomauhonapare wouye tjimuna ngo? Okutja owo ye wa kehi poo ye nondjinda yokehi pouhonapare waMukuru. (Johanes 19:10, 11) Mena ranai, tji pe na omavetasaneno woviuru pokati koveta yovandu na indji oyaMukuru, Ovakriste va sokuhongorerwa i ouripura wao mbwa hongwa i Ombeibela. Owo va “sokukara nonḓuviro ku [Mukuru, EEP] komeho yokukara nonḓuviro kovandu.”—Oviungura 5:29.
8. Ove u yangapara vi komauhonapare wokombanda, nu ove mo yenene vi okuraisa omeriwisiro woye ku wo?
8 Posi yokutja, oruveze orwingi, omauhonapare wokombanda wozohoromende ye ungura otja ‘omukarere uaMukuru kouua uetu.’ (Ovaroma 13:4, EEP) Omomiano viṋe? Tjiri, ripura noviungura pekepeke omauhonapare wokombanda mbi ye yandja, tjimuna okuvazisa ozombirive zoye, ovaporise, nomazemisiro womuriro, ouveruke nomahongero. Paulus wa tjanga: “Eṋe wina opu mu sokusuta [otjitjamurongo, NW], ovahonapare tjinga ave ri ovakarere [vaMukuru, EEP] tji mave yenenisa oviungura vyawo.” (Ovaroma 13:6) Ku ihi otjitjamurongo poo oviundjirwako vyarwe kaaṋi otja kotjiveta “eṱe twa sokuritjinda oukahu.”—Ovaheberi 13:18, NW.
9, 10. (a) Omauhonapare wokombanda ye pwa vi monḓunino yaMukuru? (b) Omena ratjike tji ku ri ouposyo okupirukira omauhonapare wokombanda?
9 Povikando, omauhonapare wokombanda ye ungurisa ouvara wawo navi. Otjiṋa hi matji tu kutura kourizirira wetu okuriwisa kehi yawo? Kako, katji na kutjita nao. Jehova u muna ovitjitwa vyoposyo vyomauhonapare nga. (Omiano 15:3) Omayandjero womahonaparero womundu kaye na ku heya kutja eye u pata pomeho kovitjitwa vyawo omboru; nu wina ka undjire ko kutja eṱe wina tu tjite nao. Tjiri, Mukuru tjimanga ma “nyono omauhona aehe ngo,” ame ye pingenisa nouhonapare wohoromende ye osemba. (Daniel 2:44) Nungwari, ihi ngunda atji hiya tjitwa, omauhonapare wokombanda ye ungurira po ondando onahepero.
10 Paulus ma kahurura: “Nu ingwi ngu ma pirukire ouvara mbu ri po, ma pirukire [ondyero yaMukuru, NW].” (Ovaroma 13:2) Ouhonapare wokombanda “ondyero” yaMukuru mokutja owo u ṱakamisa omeritjindiro omasemba nge hina ezunganeno nomanakauriro woveta okutjita ouvara mu wo. Oku u pirukira maku rire ondjito yopendje nOmatjangwa nouyova. Otjotjisanekero: Risenginina mouripura kutja ove wa taurwa nu oyatatwa notusepa okupata otjiraro tjoye. Nandarire kutja otusepa twi otjiṋa tjambangu korutu rwoye, otwo tu nondando ndji tu ungura pokaruveze okasupi ngo. Okuzeisa mo komurungu oruveze maku yenene okueta omuhihamo. Otjingetjo, omauhonapare wozohoromende zovandu ka na pu za ri orupa rondando yokombazu yaMukuru. Posi yokutja, ngandu ndi Ouhona we tji mau honaparere ehi kaparukaze, ozohoromende zovandu ze ṱizira omerikutiro pamwe, mokutjita otjiungura tji tja pwa kombango yaMukuru moruveze mu tu ri. Eṱe twa sokuriwisa komauhonapare wokombanda, ngunda amatu yandja ounahepero koveta yaMukuru nouhonapare we.
OUHONAPARE MEṰUNḒU
11. Ove mo yenene vi okukahurura ongurameno yotjiuru?
11 Eṱunḓu omazikiro yakumwe yomerikutiro pamwe wovandu. Mu ro omurumendu nomukazendu mave yenene okumuna mo ondjambi yomakarero wapamwe, novanatje ave yenene okumuna ondjeverero nokuhongerwa ounene. (Omiano 5:15-21; Ovaefese 6:1-4) Ondyero ohuze otja indjo mai hepwa okuṱunwa momuano mbu mau yenenisa ouṋepo weṱunḓu okuhupa mohange nombwaneno. Omuano waJehova wokuyenenisa hi omokupitira mongurameno yotjiuru, otja tjipa wongarisiwa momambo ngu maye munikwa mOvakorinte Etenga, 11:3: “Kristus Eye otjiuru tjomurumendu auhe, nomurumendu eye otjiuru tjomukazendu we, nu [Mukuru, EEP] Eye otjiuru tjaKristus.”
12, 13. Otjiuru tjeṱunḓu owaṋi, nu mape rihongwa tjike komuano waJesus wokuungurisa ouvara we otjotjiuru?
12 Omurumendu ongu ri otjiuru tjeṱunḓu. Posi yokutja, opo pe na otjiuru kombanda ye—Jesus Kristus. Paulus wa tjanga: “Varumendu, suvereye ovakazendu veṋu otja Kristus punga a suverere ombongo ne riyandjerera yo omuinyo we.” (Ovaefese 5:25) Omurumendu u raisa omeriwisiro we kehi yaKristus indu tjima tjindi omukazendu we momuano Jesus aruhe mbwa tjindire ombongo. (1 Johanes 2:6) Ouhonapare ounene wa yandjwa ku Jesus, nungwari eye u wu ungurisa tjinenenene moupore, morusuvero na mondjiviro ombwa. (Mateus 20:25-28) Otjomundu, Jesus ke na pa ungurisa otjihako tje tjouhonapare momuano omuhasemba. Eye wa ri “ongozu nomurisusuparise momutima,” aa isana ovemukongorere ve “omapanga” pendje yokutja ‘vakarere.’ “Ami me mu suvisa,” eye otje ve kwizika, nu ihi otja tjita.—Mateus 11:28, 29; Johanes 15:15.
13 Otjihorera tjaJesus tji honga kutja otjiuru tjOukriste katjihako tjondatumisire yatjinene. Pendje yanao, itjimwe tjondengero norusuvero rwomeriyandjero woye omuini. Ihi moukahu matji isa po omuhingo wokutatumisa katamaneyo korutu poo mokuhungira. (Ovaefese 4:29, 31, 32; 5:28, 29; Ovakolose 3:19) Indu omurumendu Omukriste ku nai tji ma tatumisa omukazendu we, ovitjitwa vye vyarwe oviwa kavi na kukara na indji onḓengu, nozongumbiro ze kaze na kuzuvakwa.—1 Ovakorinte 13:1-3; 1 Petrus 3:7.
14, 15. Ondjiviro yaMukuru i vatera vi omukazendu okuriwisa kehi yomurumendu we?
14 Indu omurumendu tji ma kongorere otjihorera tjaKristus, opo oupupu komukazendu okuzuva komambo wOvaefese 5:22, 23: “Vakazendu, riwiseye kehi yovarumendu veṋu otja tjinga amu riwisa kehi yaMuhona. Orondu omurumendu eye otjiuru tjomukazendu otja Kristus tjinga e ri otjiuru tjombongo.” Momuano otjingewo omurumendu tje ri kehi yaKristus, omukazendu otja sere okuriwisa kehi yomurumendu we. Ombeibela wina i raisa oukahu kutja ovakazendu ovasore ve nonḓengu yondjozikiro nokutangwa mena rounongo waMukuru wawo nomaunguriro wawo omawa.—Omiano 31:10-31.
15 Omeriwisiro womukazendu Omukriste kehi yomurumendu we kama karerere. Ihi matji hee kutja Mukuru pendje nomundu ongwa sokuzuvakwa indu okuzuva kouzeu harive tji ma kuzunḓa oveta yaMukuru. Nandarire nao wina, omakurameno omakukutu womukazendu kepu roveta yaMukuru ya sokurira ‘wombepo ondarazu ndja pora.’ Opo pa sokukara omahongonona wokutja ondjiviro yaMukuru ye mu tjita omukazendu omunahepero. (1 Petrus 3:1-4) Ihi wina matji undjirwa ko komurumendu Omukriste ngu nomukazendu omuhakambura. Onḓuviro ye kozongurameno zOmbeibela za sokumutjita kutja ma rire omurumendu omunahepero.
16. Ovanatje mave yenene vi okukongorera otjihorera Jesus tja twa po indu tja ri omutanda?
16 MOvaefese 6:1 (EEP) omu mwa yarwa orupa rovanatje, amaku zu: “Vanatje, kareje nonḓuviro kovanene veṋu moMuhona, orondu tji ku ri okusemba nai.” Ovanatje Ovakriste ve kongorera otjihorera tjaJesus, ngwa kara ame riwisa kehi yovanene ve otja tjee kuru. Otja omuzandu wonḓuviro, eye “ue kura mozondunge, na mounene na mondjingonekero komurungu uaMukuru novandu.”—Lukas 2:51, 52, EEP.
17. Omuano ovanene mbu mave ungurisa ouvara wawo mau yenene okukara notjikongorereko tjiṋe kovanatje wawo?
17 Omuano ovanene mbu ve tjinda omerizirira wawo maye yenene okukara notjikongorereko tjokutja ovanatje vawo mave kara nondengero kouhonapare poo mave pirukire wo. (Omiano 22:6) Ku nai, ovanene va sokuyenena okuripura oveni: ‘Ami mbi ungurisa ouvara wandje morusuvero poo moṋiṋikizire? Owami omupupu?’ Omunene ngu hupa komuano waMukuru u undjirwa ko okukara omunarusuvero nokukara ko natja navarwe, ngunda moukukutu ama kakatere kozongurameno zaMukuru. Mombwiro, Paulus wa tjanga: “Neṋe vanene, amu handjisa ovanatje veṋu [mouatjiri, ‘okuvetoka komazenge’], nungwari ve kuriseye nokuvevyura nokuveronga otja Muhona pe vanga.”—Ovaefese 6:4; Ovakolose 3:21.
18. Omavyuriro i ovanene ya sokuungurisiwa vi?
18 Ovanene va sokukonḓonona omihingo vyao vyokuhonga, tjinenenene tji ve nonḓero yokutja ovanatje vao ve kare nonḓuviro nokuveetera ondjoroka. (Omiano 23:24, 25) MOmbeibela, omavyuriro oomuano ohongora womahongero. (Omiano 4:1; 8:33) Owo ya kutwa kumwe norusuvero noupore, kaku na omazenge noundandi. Ku nai, ovanene Ovakriste ve hepa okuritjinda mounongo nokukara nomeritjaerero indu tji mave vyura ovanatje vawo.—Omiano 1:7.
OUHONAPARE MOMBONGO
19. Mukuru wa mbandja vi omaunguriro omasemba mombongo yOvakriste?
19 Indu Jehova tjinga e ri Mukuru womaunguriro omasemba, oko okuripura okuwa kutja eye ma mbandja omahonaparero nomananeno wonḓunino ombwa kovandu ve. Komuhingo otjingewo, eye wa urika Jesus otja Otjiuru tjombongo yOvakriste. (1 Ovakorinte 14:33, 40; Ovaefese 1:20-23) Kehi yomananeno waKristus omahamunikwa, Mukuru wa yandjera onḓunino imwe ovarumendu ovanene ovaurikwa mombongo aihe mu mave risa orupanda moupyuke, momavangero wawo oveni na morusuvero. (1 Petrus 5:2, 3) Ovavatere vombongo ve vatera momiano pekepeke nokuungura oviungura ovinanḓengu mombongo.—Ovafilipi 1:1, NW.
20. Omena ratjike tji twa sokuriwisa kehi yovanene Ovakriste ovaurikwa nu omena ratjike tji ku na omayangaparero?
20 Ohunga novanene Ovakriste, Paulus wa tjanga: “Zuveye kovanane veṋu nu mu riwise kehi yawo. Owo ve tjevera [ominyo] vyeṋu nokuhinorusuvo, tjinga amave sokuyandja omerizirira woviungura vyawo ku [Mukuru]. Tji mamu zuu ku wo, indino owo mave ungura oviungura vyawo nenyando; tji mu hi nokutjita nao, owo mave vi ungura noruhoze, notji pe hi nokumuvatera.” (Ovaheberi 13:17) Mounongo, Mukuru wa yandja kovatarere Ovakriste ourizirira wokuṱakamisa ovihepwa vyombepo vya imba mbe ri mombongo. Ovanene imba kave zikama mondondo youhonge. Owo ovaungure novakarere vaMukuru, okuungurira ovihepwa vyoverikotamene ovakwao, tjimuna Omuhona wetu, Jesus Kristus tja tjita. (Johanes 10:14, 15) Mokutjiwa kutja ovarumendu mba yenena otja kOmatjangwa ve nonḓero momakaondjero wetu nomekuriro wetu mombepo, kutunduza okurira ovaungure vakumwe noveriwise wokehi.—1 Ovakorinte 16:16.
21. Ovanene ovaurikwa ve paha vi okuvatera Ovakriste ovakwao mombepo?
21 Povikando, ozonḓu maze yenene okupandjara poo maze hemenwa i oumba mena romapu wouye omahihamise. Kehi yomananeno yOmurise Ohongora, ovanene otjovarise wokehi ve ri katumba komauhepe ya imba mbe ri mondjeverero yawo nu momaunguriro omakukutu ve ve pa ombango yokourike. (1 Petrus 5:4, NW) Owo ve varura ouṋepo wombongo nave vepe omambo yokutunduza. Mokutjiwa kutja Omudiaboli u paha okuhaṋa ohange yovandu vaMukuru, ovanene ve ungurisa ounongo wokombanda mongonḓononeno yomaputi kangamwa. (Jakobus 3:17, 18) Owo ve ungura oukukutu mokuzikamisa oruwano nohambwarakaṋa yongamburiro, otjiṋa tjimwe ihi Jesus omuini tja kumbira.—Johanes 17:20-22; 1 Ovakorinte 1:10.
22. Ombatero iṋe ovanene ndji ve yandja indu tji pa tjitwa ouvi?
22 Pe ri vi indu Omukriste tja wirwa i ouvi poo erihahiza mena rokutjita ouvi? Omambo wOmbeibela omayandjandunge omaporise nozongumbiro zokomutima zovanene ohambwarakaṋa naye maze vatere oku mu kotora komaverukiro mombepo. (Jakobus 5:13-15) Ovarumendu mba, mba urikwa i ombepo ondjapuke, owo wina ve na ouhonapare wokuvyuura nokuronga kangamwa ngu ma kongorere omurari wouvi poo ngu ma eta oumba kombepo na kongaro ongohoke yomeritjindiro yombongo. (Oviungura 20:28; Titus 1:9; 2:15) Kutja ombongo i ṱiziwe oukohoke, oko maku rire ohepero kovandu okuhorora omatjitiro wouvi omanene. (Levitikus 5:1) Indu Omukriste ngwa tjiti ourunde a yakura omavyuriro wOmatjangwa nomaronga na yandja omahongonona womatanaukiro uatjiri ma yenene okuvaterwa. Otji pe ri ovanangukutusengo novakatuke woveta yaMukuru oveheritanaura ve pitisiwa mombongo.—1 Ovakorinte 5:9-13, EEP.
23. Ovakriste ovatarere ve mbandjeo tjike komayangaparero wombongo?
23 Ombeibela ya hunganeka kutja kehi yaJesus Kristus otjOmbara, ovarumendu mbe kura mombepo mave urikwa okuyandja omahuhumiṋo, ondjamo nongovisiro kovandu vaMukuru. (Jesaja 32:1, 2) Owo mave hongora otja ovazuvarise wevangeli, ovarise novahonge kokuyerurura omekuriro wombepo. (Ovaefese 4:11, 12, 16) Nandarire kutja Ovakriste ovatarere povikando mave rongo, okuvera nokurakiza ovakambure ovakwao, omaungurisiro wovanene womahongero omakohoke wongurameno okuza mEmbo raMukuru ye vatera okuṱizira avehe mondjira komuinyo.—Omiano 3:11, 12; 6:23; Titus 2:1.
YAKURA OUMUNE WAJEHOVA WOUHONAPARE
24. Ohunga nombata iṋe eṱe ndji tu rorerwa eyuva arihe?
24 Omurumendu nomukazendu omutenga va rorwa ohunga nombata yomeriwisiro kehi youhonapare. Katjikumise kutja, omarorero otjingewo ye kuramena eṱe eyuva arihe. Satana Omudiaboli wa hohiza ombepo yonyungunyungu mokati kovandu. (Ovaefese 2:2) Omurari wongutukiro wa tjitwa kutja u munike omunanukirwa tjinene okukapita imbo womeriwisiro wokehi.
25. Omayangaparero yeṋe nge ri momanakauriro wombepo yonyungunyungu youye nokuriwisa kouhonapare Mukuru mbwe ungurisa poo mbwe yandjera?
25 Posi yokutja, eṱe twa sokunakaura ombepo yonyungunyungu youye. Mokutjita nao, eṱe matu ka muna kutja omeriwisiro kehi yaMukuru ku eta ovisuta vyonḓengu onene. Tjimuna eṱe matu yepe omerikendero nohama ndji ri omuhamure ku imba mbe paha oumba kuna ouhonapare ouzikame. Eṱe matu isa ko omaputi nge ura momaṱunḓu omengi. Nu eṱe matu yorokere omayangaparero worusuvero wokukara pamwe puna Ovakriste ovakambure ovakwetu vetu. Kombanda yaavihe, omeriwisiro yetu ku Mukuru maye kara notjikongorereko tjorupe oruwa kuna Jehova, Omuhonapare wOkombandambanda.
RORA ONDJIVIRO YOYE
Jehova u ungurisa vi ouhonapare we?
“Omauhonapare wokombanda” oowaṋi nu eṱe tu kara vi nomeriwisiro kehi yawo?
Ourizirira uṋe ongurameno yotjiuru mbu i twa kombanda yokaṋepo akehe keṱunḓu?
Eṱe matu yenene vi okuraisa omeriwisiro mombongo yOvakriste?
[Okaongo pomukuma 134]
OMERIWISIRO, KAMAPIRUKIRO
Mokupitira movitjitwa vyokuzuvarisa moupata, Ovahongonone vaJehova ve urika kOuhona waMukuru otja omaundjiro ayeerike yovandu kohange yatjiri nondjeverero. Nungwari ovazuvarise ovapyuke vOuhona waMukuru imba, indee kave pirukire ozohoromende zomoṋa mu ve tura. Komunda imbo warwe, Ovahongonone ve ri mu imba mbe nondengero tjinene, novature mbe ṱakamisa oveta. Omuungure wohoromende mehi rimwe raAfrika wa tja: “Andakuzu ozongurameno azehe zozongamburiro za ri tjimuna ovahongonone vaJehova, eṱe katja tu kara nomazepero, omateyero woviṋa mondando yokuvaka, ozondjito zozondjo, ovakamburwa nozomboma zoatoma. Omivero katja vi zorotwa aruhe.”
Mokuzemburuka otjiṋa hi, ovaungure wohoromende momahi omengi va yandjera oviungura vyokuzuvarisa vyOvahongonone vi kaondje komeho nokuhina otjiputarise. Momahi yarwe, omapatero nomatjaerero ya isapewa i omauhonapare tji ya muna kutja Ovahongonone vaJehova ve nomahwangero komatjitiro wouwa. Opo pe ri otja omuapostele Paulus tja tjanga ohunga nonḓuviro kouhonapare wokombanda: “Tjita ouwa, nowo mau ku tanga.”—Ovaroma 13:1, 3.