Ti Dakkel a Misterio

‘NO MABALINYO a saludsodan a personal ti Dios iti aniaman a saludsod a kayatyo, ania koma ti isaludsodyo?’ Ti nagbanagan ti nabiit pay a surbey idiay Inglatera ipalgakna a 31 porsiento kadagidiay a napagsaludsodan tarigagayanda a maammuan ti: “Aniat’ mapasamak no mataytayo?”

No maikkan iti gundaway, saludsodenyo aya dayta?

Ti ipapatay “ket maysa a banag a pagaammotayo a dumteng, ket ti siasinoman a sibibiag pagaammona dayta,” kuna ti managsirarak a ni Mog Ball iti librona a Death. Di maipagarup, nupay kasta, kas napaliiw pay ni Ball, “iti nagbaetan dagiti gagangay a tattao dayta ket saan a maysa a tema a mapagsasaritaan. Ti ipapatay ket saan a maysa a banag a saritaenyo kadagiti tattao a saanyo nga am-ammo a naimbag.”

Kinapudnona, adu a tattao dida pay kayat a panunoten ti maipapan iti ipapatay. Kas kunaen ti The World Book Encyclopedia: “Kaaduan a tattao pagbutnganda ti ipapatay ket padasenda a liklikan ti panangpanunot iti dayta.” Daytoy a panagbuteng kinapudnona ket panagbuteng iti banag a di naammuan agsipud ta ti ipapatay, kadagiti kaaduan a tattao, ket maysa a misterio. Gapuna no adda matay, usaren dagiti tattao ti ebkas a kas “pimmusayen,” “natayen,” ken “napukawen iti ipapatay,” wenno dagiti umasping iti dayta a sasao. Ngem agsipud ta datay amin sangsanguentayo iti ipapatay, saantay kadi koma nga ad-adda nga espesipiko iti panangdeskribirtayo no ania ti mapasamak kadatayo no mataytayo?

Dagiti managduadua kunaenda nga agsalsaludsodtayo iti maipagpagarup laeng a salsaludsod, a dayta ket maysa laeng a banag a patpatien. Kas ti panangibaga ti Encyclopædia Britannica iti dayta: “Ti ipapatay ket saan a biag. Dayta, nupay kasta, ket mabalin a kapanunotan laeng.” Kaskasdi, ti isu met laeng nga autoridad kunana met: “Ti pammati a dagiti tattao makalasatda iti ipapatay iti dadduma a porma ti nangimpluensia iti kasta unay kadagiti kapanunotan, emosion, ken dagiti tigtignay iti sangatauan. Ti pammati mapasamak kadagiti amin a relihion, idi napalabas ken iti agdama.”

Ania dagiti porma dagitoy a pammati? Mangipaayda kadi iti pudno a lawag maipapan iti no ania ti mapasamak no mataytayo, wenno ti kadi ipapatay ket maysa a misterio?