KIRIAT-JEARIM

[Ili dagiti Bakir].

Siudad dagiti Heveo a nainaig kadagiti Gabaonita (Jos 9:17), pagaammo met kas Baala (Jos 15:9), Baale-juda (2Sm 6:2), ken Kiriat-baal (Jos 15:60). Idi agangay, ti Kiriat-jearim nagbalin a kukua ti Juda ken naibeddeng iti teritoria ti Benjamin. (Jos 15:1, 9; 18:11, 14; Uk 18:12) Mabalbalin a nagyan sadiay dagiti kaputotan ni Juda babaen ken Caleb.​—1Cr 2:3, 50, 52, 53.

Idi maika-12 a siglo K.K.P., maysa a tiempo kalpasan a dagiti Filisteo insublida ti Lakasa, idiay Kiriat-jearim ti nakaipanan dayta kas kiddaw dagiti tattao iti kabangibang a Bet-semes. Mabalbalin a nagtalinaed sadiay agingga a ni Ari David inyakarna dayta idiay Jerusalem agarup 70 a tawen kalpasanna.​—1Sm 6:20–7:2; 1Cr 13:5, 6; 16:1; 2Cr 1:4.

Ni mammadto Uria, a kapanawenan ni Jeremias, isu ti anak ni Semaias ti Kiriat-jearim. (Jer 26:20) Dagiti kaputotan dagidiay nagnaed iti dayta a siudad addaanda met kadagiti pannakabagi a naikuyog kadagidiay nagsubli manipud pannakaidestiero idiay Babilonia.​—Esd 2:1, 2, 25; Ne 7:6, 7, 29.

Ti Deir el-ʽAzar (Tel Qiryat Yeʽarim) isu ti lugar a gagangay a maisingsingasing kas tumutop iti panangiladawan ti Biblia iti Kiriat-jearim kas maysa a siudad ti nakabambantay a rehion (Jos 15:48, 60) iti ketegan iti nagbaetan ti Juda ken Benjamin iti aglawlaw ti dadduma pay a siudad dagiti Gabaonita. Daytoy a disso estratehiko a nagsaad iti tuktok ti maysa a turod agarup 14 km (8.5 mi) iti daya nga amianan-a-daya ti Bet-semes ken agarup 13 km (8 mi) iti laud nga amianan-a-laud ti Jerusalem. Daytoy a lugar agarup tumutop iti panangikabil ni Eusebius iti Kiriat-jearim kas 9 a Romano a milia (13 km; 8 mi) iti maysa a gundaway ken kas 10 a Romano a milia (15 km; 9 mi) manipud Jerusalem iti sabali pay a gundaway. Kasta met, ti kinapudno a ti Deir el-ʽAzar masarakan iti kasla aduan kayo a rehion iti maysa a tiempo ket maikanatad unay iti nagan a Kiriat-jearim, “Ili dagiti Bakir.”