OFEL

[Munturod [kayatna a sawen, bingkurog, bung-or, dawadaw, bakulod]].

Dua ti pagaplikaran ti Hebreo a termino nga ʽOʹphel. Kaaduanna a mayap-aplikar dayta iti langa ti daga a tumukoy iti maysa a napatak a turod wenno bantay. Mayap-aplikar met ti maysa a porma dayta a termino iti ileletteg wenno ibubung-or ti ur-urat ti bagi a pagaammo kas busbusigit, wenno almoranas.​—De 28:27; 1Sm 5:6, 9, 12; 6:4, 5.

Adda idi maysa a turod wenno bakulod a naawagan ha·ʽOʹphel, wenno Ofel, a masarakan idiay Jerusalem wenno iti asidegna. No pagtunosen dagiti ibagbaga ti Kasuratan ken dagiti komento ni Josephus, agparang nga adda ti Ofel iti makin-abagatan a daya a suli ti Moria. (2Cr 27:3; 33:14; Ne 3:26, 27; 11:21) Idi umuna a siglo K.P., kinuna ni Josephus a ti Ofel ket adda iti nagsabtan ti makindaya a pader ken ti “makindaya a beranda ti templo.” (The Jewish War, V, 145 [iv, 2]) Nabatad a ti Ofel isu ti bingkurog a daga nga agpadaya manipud makin-abagatan a daya a suli ti turod ti templo ti Jerusalem.

Nagserbi kas natibker a depensa ti Opel ti paderna ken ti kaaddana iti ngatuen ti Ginget Kidron. Nupay kasta, impadto ni Isaias a ti “Ofel” ket agbalin a “langalang a tay-ak,” nalawag a daydiay Ofel nga adda iti Jerusalem.​—Isa 32:14; idiligyo ti pannakatukoy ti torre ken “munturod” (ʽOʹfel) iti Mik 4:8.

Patien dagiti eskolar a ti termino nga ʽOʹphel iti 2 Ar-ari 5:24 tumukoy iti napatak a turod wenno nasarikedkedan a disso iti kaparanget ti Samaria. Sadiay ti nangipanan ti katulongan ni Eliseo a ni Gehazi iti kinabaknang nga innalana ken Naaman. Daytoy ti mangipasimudaag a sabali a munturod ti pagaplikaran dayta a sao imbes a daydiay adda idiay Jerusalem.