ALINTATAO
Ti pagserkan ti lawag iti namaris nga iris ti mata. Nangisit ti langana agsipud ta ti likudan ti alintatao ti ayan ti nasipnget a makin-uneg a paset ti mata. Agbaliwbaliw ti kadakkel ti alintatao bayat a makibagay ti iris kadagiti kasasaad ti lawag iti aglawlaw. Ti lawag sumrek iti nalitnaw a cornea, lumasat iti alintatao ken sumrek kadagiti lente ti mata.
Ti Hebreo a sao nga ʼi·shohnʹ (De 32:10; Pr 7:2), no mausar a kadua ti ʽaʹyin (mata), literal a kaipapananna ti “bassit a tao ti mata”; umasping iti dayta, ti bath (anak a babai) nausar iti Un-unnoy 2:18 buyogen ti kapanunotan nga “anak a babai ti mata,” a dagitoy dua a sasao tumukoyda iti alintatao. Kas panangipaganetget napagtipon dagitoy a dua iti Salmo 17:8 (ʼi·shohnʹ bath-ʽaʹyin), iti literal, “bassit a tao, anak a babai ti mata” (“alintatao ti bukel ti mata,” NW). Nabatad a ti matuktukoy isu ti nakabasbassit a ladawan ti maysa a tao a mabalin a makitana a mayanninaw iti dayta a paset ti mata ti sabali a tao.
Napalalo ti kinalami ken kinasensitibo ti mata; dagus a marikna uray ti muldot wenno tapok iti nagbaetan ti kalub ken bukel ti mata. Ti nasaragasag a paset ti mata (ti cornea) a mangab-abbong iti alintatao masapul a masaluadan ken maannadan, agsipud ta no agpiglat daytoy a benneg gapu iti pannakasugat wenno makullaapan gapu iti sakit, mabalin nga agbanag iti dadael a panagkita wenno panagbulsek. Buyogen ti kinapuersa ngem kaskasdi a buyogen ti kinaannad iti panangyebkas, usaren ti Biblia ti “alintatao dagita matam” iti panagsaona maipapan iti daydiay masaluadan buyogen ti kasta unay a kinaannad. Kasta ti pamay-an a panangtrato iti linteg ti Dios. (Pr 7:2) Iti panangdakamatna iti naamaan a panangaywan ti Dios iti Israel, kunaen ti Deuteronomio 32:10 a saluadanna ti nasion “kas iti alintatao ti matana.” Inkararag ni David nga isu salakniban ken aywanan koma ti Dios kas “ti alintatao ti bukel ti mata.” (Sal 17:8) Tinarigagayanna nga agtignay a sidadaras ni Jehova maigapu kenkuana no adda idi iti sidong ti panangraut ti kabusor. (Idiligyo ti Zac 2:8; a nakausaran ti Hebreo a ba·vathʹ ʽaʹyin, “bukel ti mata.”)—Kitaenyo ti MATA.