DAKKEL A BATO
Daytoy ti pakaipatarusan ti Griego a sao a peʹtra (pangbabai a porma), a pangawag iti nagdakkelan a bato (Mt 7:24, 25; 27:51, 60; Lu 6:48; 8:6, 13; Apo 6:15, 16) ket ngarud naiduma iti peʹtros (panglalaki a porma ken naaramat kas espesipiko a nagan, Pedro), kaipapananna ti “maysa a bato.” Daytoy a panaggidiat ibatadna nga, idi ibagbagana ken Pedro, “Sika Pedroka, ket iti daytoy a dakkel a bato bangonekto ti kongregasionko,” saan nga agar-aramat ni Jesus iti agkaarngi a termino. (Mt 16:18) Uray iti Aramaiko (Syriac) a bersion nalawag ti panaggidiat manipud panagduma iti sekso ti partikulo sakbay ti sao a kiʼphaʼ, a naaramat maipaay nga agpadpada iti “Pedro” ken iti “bato.” Ti panglalaki a berbo a pronombre (hu) adda iti sakbay ti “Pedro,” ngem ti “bato” sumaruno iti pangbabai a porma ti mangidemostra a pangiladawan a sao (hadeʽ).
Ti mangibatad a dagiti apostol saanda a tinarusan ti sasao ni Jesus kas mangipasimudaag a ni Pedro ti dakkel a bato isu ti kinapudno nga idi agangay nagsusupiatanda no asino ti kasla kadakkelan kadakuada. (Mr 9:33-35; Lu 22:24-26) Awan koma ti pakaibatayan ti kasta a panagsusupiat no ni Pedro naipaayan iti pannakaipangpangruna kas dakkel a bato a pakaibangonan idi ti kongregasion. Silalawag nga ipakita ti Kasuratan a kas pamuon a batbato, agpapada amin dagiti apostol. Isuda amin, agraman ni Pedro, agsaadda ken Kristo Jesus kas ti pamuon a bato a pasuli. (Efe 2:19-22; Apo 21:2, 9-14) Ni Pedro a mismo inyam-ammona ti dakkel a bato (peʹtra) a pakaibangonan ti kongregasion nga isu ni Kristo Jesus. (1Pe 2:4-8) Umasping iti dayta, insurat ni apostol Pablo: “Ta immin-inumda [dagiti Israelita] manipud iti naespirituan a dakkel a bato a simmurot kadakuada, ket dayta a dakkel a bato kaipapananna ti Kristo.” (1Co 10:4) Iti di kumurang a dua a gundaway ken iti dua a nagduma a lugar, immawat dagiti Israelita iti namilagruan a probision a danum manipud iti dakkel a bato. (Ex 17:5-7; Nu 20:1-11) Gapuna, ti dakkel a bato kas gubuayan ti danum ket arigna a simmurot kadakuada. Ti dakkel a bato a mismo ket nabatad a mangiladawan, wenno mangisimbolo, ken Kristo Jesus, a nangikuna kadagiti Judio: “No adda asinoman a mawaw, umay koma kaniak ket uminum.”—Jn 7:37.
Makapainteres met nga adda tiempo a ni Augustine (354-430 K.P.), gagangay a natukoy kas “San Augustine,” namati a ni Pedro ti dakkel a bato ngem idi agangay binaliwanna ti panangmatmatna. Ti Commentary on the Holy Scriptures (Mt 16:18, ftn, p. 296) ni Lange adawenna ni Augustine kas agkunkuna: “Ti bato saan a napanaganan a kasta manipud ken Pedro, no di ket ni Pedro ti napanaganan manipud iti bato (non enim a Petro petra, sed Petrus a petra), no kasano a ni Kristo saan a napanaganan a kasta manipud iti Kristiano, no di ket ti Kristiano napanaganan manipud ken Kristo. Maipaay iti rason no apay a kuna ti Apo, ‘Iti daytoy a bato bangonekto ti iglesiak,’ ket gapu ta kinuna ni Pedro: ‘Sika ti Kristo, ti Anak ti sibibiag a Dios.’ Iti daytoy a bato, a binigbigmo, kunana, bangonekto ti iglesiak. Ta ni Kristo ti bato (petra enim erat Christus), a nakaibangonan met ni Pedro a mismo; ta awan sabali pay a pamuon a mabalin nga isaad ti tao, malaksid iti naisaaden, nga isu ni Jesu-Kristo.”—Impatarus ken inurnos ni P. Schaff, 1976.