RUDA

[Gr., peʹga·non].

Ti kadawyan a kita ti ruda (Ruta graveolens) ket naayamuom ken napalungpong a mula a muldotan dagiti ungkayna, ken dumanon iti agarup 1 m (3 pie) ti katayagna. Makapagbiag daytoy iti adu a tawen. Dapul-berde ti bulbulongna ken duyaw ti rinip-ong a sabsabongna. Bayat ti ministerio ni Jesus ditoy daga, mabalin a maimulmula ti ruda idiay Palestina a maaramat kas agas ken pangpananam iti taraon.

Daytoy a mula ket nadakamat laeng iti Lucas 11:42, mainaig iti nakaing-inget a panangipaay dagiti Fariseo iti apagkapullo. Imbes a “ruda” ti naaramat iti pumadpada a salaysay iti Mateo 23:23, naaramat ketdi ti “eneldo,” a dayta met ti inlanad ti maysa a maikatlo-siglo a manuskrito (P⁴⁵) iti Lucas 11:42.