PASTOR

Maysa a tao a mangay-aywan, mangpakpakan, ken mangbambantay kadagiti karnero wenno kadagiti arban dagiti karnero ken kalding. (Ge 30:35, 36; Mt 25:32; kitaenyo ti KARNERO.) Ti panagpastor ket sipud pay idi tiempo ni Abel nga anak ni Adan. (Ge 4:2) Nupay naibilang a nadayaw dayta a trabaho iti dadduma a lugar, dagiti pastor ket nalalais iti daga ti Egipto a panagtalon ti kangrunaan a trabaho sadiay.​—Ge 46:34.

Masansan a ti nangaywan iti arban ket ti makinkukua iti dayta, ti annakna (lallaki man wenno babbai), wenno ti sabali pay a kabagian. (Ge 29:9; 30:31; 1Sm 16:11) Kadagiti nabaknang a tattao a kas ken Nabal, dagiti adipenda ti nangipastor iti arban, ket mabalin nga adda pay panguluen wenno kangrunaan a pastor a namangulo kadakuada. (1Sm 21:7; 25:7, 14-17) Gagangay a nasayaat ti kasasaad ti arban no ti makinkukua wenno dagiti kameng ti pamiliana ti mangipastor kadagiti animal. Ngem saan a kanayon a kasta ti kasayaat ti pannakaaywan ti arban no ti agasikaso ket maysa a tao a matangtangdanan, ta no dadduma madangran dagiti karnero.​—Jn 10:12, 13.

Ti alikamen ti pastor mabalin a ramanenna ti tolda (Isa 38:12), kawes a mabalin a pangbungonna iti bagina (Jer 43:12), baston ken pallatibong a pagdepensa, supot a pangidulinanna kadagiti pagtaraon (1Sm 17:40; Sal 23:4), ken atiddog a nagkawweng a sarukod wenno baston a pangigiyana iti arban (Le 27:32; Mik 7:14).

Dagiti agakar-akar a pastor, kas ken Abraham, nagnaedda kadagiti tolda ken nagakar-akarda iti nadumaduma a lugar tapno sumapulda ti pagaraban dagiti arbanda. (Ge 13:2, 3, 18) Ngem no dadduma, ti makinkukua kadagiti animal ket nagtalinaed iti maysa a lugar, mabalin nga iti pagtaenganna wenno iti pannakakampona, a dagiti adipenna wenno ti sumagmamano a kameng ti pamiliana ti nangipastor iti arban.​—Ge 37:12-17; 1Sm 25:2, 3, 7, 15, 16.

Pudno kadi nga ammo dagiti karnero ti timek ti mismo a pastorda?

No dadduma dagiti arban ti sumagmamano a pastor ket nayapon iti maymaysa a kulongan iti rabii, nga adda agay-aywan iti ruangan a mangbantay kadakuada. No sumangpet dagiti pastor iti bigat, awaganda ti arbanda, ket agtungpal dagiti karnero iti laeng pastorda. Adda ti pastor iti sanguanan ti arban sa idalanna dayta nga agturong iti pagaraban. (Jn 10:1-5) Kastoy ti insurat ni W. M. Thomson iti mismo a kapaliiwanna idiay Siria ken Palestina idi maikasangapulo ket siam a siglo: “Nakaam-amo ken nasanay unay [dagiti karnero] ta situtulnog a surotenda ti mangay-aywan kadakuada. Iruarna ida manipud iti aponda, wenno manipud balbalayda kadagiti purok, nga iturongna ida iti sadinoman a kayatna. Yantangay adu ti arban iti maysa a lugar a kas iti daytoy, tunggal pastor mapan iti sabali a dalan; ket trabahona ti agsapul iti pagarabanda. Nasken ngarud a maisuroda a sumurot, ken saanda a sumiasi nga agturong kadagiti awanan alad ken makaawis unay a talon ti mais iti agsumbangir a sikigan. Sigurado ngarud nga agpeggad ti karnero a sumina. Masansan nga agpukkaw ti pastor iti napigsa tapno ipalagipna ti kaaddana. Ammoda ti timekna, ket sumurotda; ngem no umawag ti maysa a ganggannaet, agsarimadengda, itangadda ti uloda gapu iti danagda, ket no ulitenna ti umawag, agatrasda ken agtalawda, agsipud ta saanda nga ammo ti timek ti ganggannaet. Daytoy ket saan a parparbo nga estoria; no di ket pudpudno a pasamak. Maulit-uliten nga inaramidko dayta nga eksperimento. Mapan nga umun-una ti pastor, saan laeng a tapno igiyana ti dalan no di ket tapno kitaenna no nasayaat ken natalged dayta.”​—The Land and the Book, rinebisar ni J. Grande, 1910, p. 179.

Umasping iti dayta, napaliiw ni J. L. Porter, iti The Giant Cities of Bashan and Syria’s Holy Places: “Dagiti pastor indauluanda dagiti arbanda a rummuar manipud kadagiti ruangan ti siudad. Nawaya a makita ida, ket sigagagar a binuya ken inimdenganmi ida. Rinibu a karnero ken kalding ti adda sadiay, nagrupogrupoda iti napupuskol ken naglalaok a bunggoy. Nagtakder a sangsangkamaysa dagiti pastor agingga a nakaruaren amin a karnero. Kalpasanna nagsisinada, tunggal pastor napan iti sabali a dalan, ken bayat a magmagna umaw-awag iti nasinggit ken naisalsalumina nga ayab. Nangngeg ida dagiti karnero. Idi damo, kasla nasayyasayya dagiti bunggoy; kalpasanna nagsisinadan nga agturong iti pagpagnaan dagiti pastor; immatiddog nga immatiddog dagitoy agingga a dagiti naglalaok a bunggoy ket arigna nakaat-atiddog a sibibiag nga ayus, a pumarparaipus kadagiti panguluenda.”​—1868, p. 45.

Iti rabii, ti pastor insublina dagiti animal iti pakayaponan dagiti karnero, a sadiay nagpuesto iti ruangan ket binilangna dagiti karnero bayat ti ilalasatda iti sirok ti bastonna wenno im-imana.​—Le 27:32; Jer 33:13; kitaenyo ti PAKAYAPONAN DAGITI KARNERO.

Narigat a Trabaho. Saan a nanam-ay ti biag ti pastor. Ibturanna ti pudot ken lam-ek, kasta met dagiti rabii nga awanan turog. (Ge 31:40; Lu 2:8) Nupay agpegpeggad a mismo, sinalaknibanna ti arban manipud kadagiti manangalun-on, a kas kadagiti leon, lobo, ken oso, kasta met manipud kadagiti mannanakaw. (Ge 31:39; 1Sm 17:34-36; Isa 31:4; Am 3:12; Jn 10:10-12) Nasken a ti pastor bantayanna ti arban tapno saan a mawarawara (1Ar 22:17), sapulenna ti napukaw a karnero (Lu 15:4), sakruyenna dagiti nakapsut wenno napaksuyan a kordero (Isa 40:11), ket asikasuenna dagiti masakit ken nadunor​—a patapatanna dagiti nablo a saksaka ket dagiti dunor sapsapuanna iti lana ti olibo. (Sal 23:5; Eze 34:3, 4; Zac 11:16) Masapul a naannad no ipastoranna dagiti kabaian a karnero nga agpaspasuso. (Ge 33:13) Inaldaw a painumen ti pastor ti arbanna, kadawyanna nga iti matuon. (Ge 29:3, 7, 8) No mapainum dagiti animal kadagiti bubon, masapul a mapunno iti danum dagiti pagpainuman. (Ex 2:16-19; idiligyo ti Ge 24:20.) No dadduma agririri dagiti pastor iti bubon.​—Ge 26:20, 21.

Karbengan ti pastor a mairanud iti aniaman a patauden ti arban (1Co 9:7), ket masansan nga an-animal ti naitangdan kenkuana (Ge 30:28, 31-33; 31:41), nupay kuarta met no dadduma. (Zac 11:7, 12) Nalabit bayadanna ti aniaman a mapukaw (Ge 31:39), ngem iti sidong ti Linteg ti tulag, saan a kasapulan a mabayadan ti animal a rinangkay ti atap nga animal.​—Ex 22:13.

Kaaduanna a ti kasasaad ti maysa a pastor ket agaplikar iti pumapastor iti aniaman a kita ti animal. Nupay kasta, ti trabaho ti pumapastor ket saan laeng nga agaywan kadagiti karnero ken kalding. Adda met dagiti agtartaraken iti bakbaka, as-asno, kamkamelio, ken baboy.​—Ge 12:16; 13:7, 8; Mt 8:32, 33.

Piguratibo ken Mangiladawan a Pannakausarna. Ni Jehova ket Pastor a siaayat a mangaywan kadagiti karnerona, kayatna a sawen, ti ilina. (Sal 23:1-6; 80:1; Jer 31:10; Eze 34:11-16; 1Pe 2:25) Ti Anakna a ni Jesu-Kristo isu ti “naindaklan a pastor” (Heb 13:20) ken “panguluen a pastor,” nga iti sidong ti panangiwanwanna, dagiti manangaywan kadagiti kongregasion Kristiano ket situtulok, sidadaan, ken sigagagar nga ipastoranda ti arban ti Dios. (1Pe 5:2-4) Tinukoy ni Jesus ti bagina kas “ti nasayaat a pastor,” daydiay pudpudno nga addaan iti pannakipagrikna “kadagiti karnero” ket imparangarangna daytoy babaen ti panangitedna iti kararuana maipaay kadakuada. (Jn 10:11; kitaenyo ti Mt 9:36.) Ngem kas naipadto, nawarawara ti arban gapu iti pannakakabkabil “ti nasayaat a pastor.”​—Zac 13:7; Mt 26:31.

Iti Biblia, ti termino a “dagiti pastor” ket tumukoy no dadduma kadagiti agtuturay ken papanguluen dagiti Israelita, matalekda man wenno saan. (Isa 63:11; Jer 23:1-4; 50:6; Eze 34:2-10; idiligyo ti Nu 27:16-18; Sal 78:70-72.) Umasping iti dayta, ti termino a “papastor” ket agaplikar kadagiti panguluen ti sabali a nasnasion. (Jer 25:34-36; 49:19; Na 3:18; idiligyo ti Isa 44:28.) Iti Jeremias 6:3, “ti papastor” agparang nga irepresentarda dagiti komandante ti rumaraut a buybuyot. Ti kaadda dagiti pastor agraman dagiti arbanda ket nadakamat ti maysa a ladawan ti pannakaisubli (Jer 33:12), idinto ta naipadto a naan-anay ti pannakalangalang ti Babilonia a ‘saan pay ketdi a kayat ti maysa a pastor a pagiddaen sadiay ti arbanna.’​—Isa 13:20.

Iti Apocalipsis 12:5, pannakadadael ti kaipapanan ti ‘panangipastor’ kadagiti nasion babaen iti sarukod a landok.​—Idiligyo ti Sal 2:9.