ZIV

Ti nagan ti maikadua a lunar a bulan iti sagrado a kalendario; ti maikawalo iti sekular a kalendario dagiti Israelita. (1Ar 6:1, 37) Maibatog iti sumagmamano a paset ti Abril agingga iti nasapa a paset ti Mayo. Ti komento iti 1 Ar-ari 6:1 iti Soncino Books of the Bible kunaenna maipapan iti bulan ti Ziv: “Pagaammo itan kas Iyyar, ti maikadua a bulan kalpasan ti Nisan. Naawagan idi iti Ziv (kinaraniag) agsipud ta maitumpong iti tiempo ti tawen a ti daga ‘rumaniag’ babaen kadagiti sabong.” (Inurnos ni A. Cohen, London, 1950) Masarakan ti nagan nga Iyyar iti Judio a Talmud ken iti dadduma pay a gapuanan kalpasan ti pannakaidestiero.

Iti daytoy a bulan nakagtengen ti panagani iti sebada agingga iti katurturodan ket madaman ti panagani iti trigo kadagiti patad a daga. Dagiti turod ti Galilea rumaniag babaen kadagiti sabong. Ti namaga a panawen mangrugi bayat daytoy a bulan, ket di agbayag agpukawen ti ul-ulep iti agsapa gapu iti pudot ti aldaw. Bayat daytoy a tiempo, ti mulmula agpannuray kadagiti linnaaw a mabukel iti rabii, ket agurayda iti panagngudo ti namaga a panawen iti Oktubre.​—Os 6:4; Isa 18:4.

Ti maika-14 nga aldaw ti Ziv nangipaay iti maikadua a gundaway kadagiti Israelita tapno rambakanda ti Paskua no kas pagarigan, gapu iti kaawan wenno iti naseremoniaan a kinarugit, napawilanda a mangaramid iti dayta iti Nisan 14.​—Nu 9:9-13; 2Cr 30:2, 3.

Iti bulan idi ti Ziv nga inrugi ni Solomon ti panangibangon iti templo, ket gistay 500 a tawen kalpasanna iti isu met a bulan, inyussuat ni Zorobabel ti trabaho a panangbangon manen iti templo.​—1Ar 6:1; Esd 3:8.