Ti Kaiyulogan dagiti Damdamag

Maysa a “Di Makaay-ayo” a Nagan?

Ti saan a panangibalikas iti nadiosan a nagan, panangipatarus iti dayta kaaduanna iti JHWH, ken ti panangibalikas iti dayta kas “Apo,” ti maysa a rekomendasion a masapul nga awaten, kuna ti periodiko a Katoliko a Com-nuovi tempi. Daytoy ti tignay iti maysa a petision nga imbangon ti “Association for Jewish-Christian Friendship” iti Roma ken pinirmaan a nagkadua dagiti teologo a Katoliko ken Judio ken dagiti eskolar. Ti petision inkalikagumna a dagiti “kompania a manangipablaak ken dagiti kameng ti editorial iti pagiwarnak ken magasin” isardengdan ti panangusar iti nagan a “Jahweh” ta dayta ket “di makaay-ayo kadagiti Judio, a mangibilang iti nagan ti Dios a di mabalin a baliksen.” Ti dawatda, kuna ti Assosasion, ti naibatay iti “nabayagen a tradision dagiti Judio” a “nataginayon a di nasingsinga” agingga itatta.

Ngem dagiti kadi Kristiano masapul a maiturongda babaen kadagiti tradision a Judio? Nainkalintegan kadi para kadakuada ti mangiwalin iti nagan ti Dios ken liklikan ti panangbalikas iti dayta? Ipakita ti Biblia a tarigagayan ti Dios dagiti amin a makaammo nga isu, “a ti naganna ket Jehova,” ti Kangatuan. (Salmo 83:18; Ezequiel 38:23; Malakias 3:16) Ni Jesus nangipakita iti ulidan iti daytoy. Imbes a sinurotna dagiti Judio a tradision a “nangaramid iti sao ti Dios nga awan ti mamaayna,” insurona dagiti paspasurotna nga agkararag: “Madaydayaw koma ti naganmo.” (Mateo 6:9; 15:6) Ket sumagmamano laeng nga oras kalpasan ti ipapatayna kas daton, kinunana iti kararag: “Ket impakaammok kadakuada [dagiti ad-adalan] ti naganmo ket ipakaammokto.”​—Juan 17:26.

Pannakitulag: Maysa a Kontrata?

Ti agtutubo a babai a taga Brazil ken ti nobiona kalkalpasda pay laeng nga impaayan ti baro a pagtaenganda iti mueblesna. Naipatuloden dagiti imbitasion, ket ti isuamin ti kasla naurnosen a maipaay iti kasar, a tallo laeng nga aldaw sakbayna. Iti pananginanamana iti baro a kasasaad ti panagbiagna, ti nobia nagikkaten iti trabahona. Kalpasanna, awan iti pakaammo, ti nobio dinadadaelna ti tulagan. Gaput’ nakellaat ken naupay, ti nabaybay-an a nobia nangsapul iti legal a pamay-an. Ti abogadona nagrason a ti ‘tulagan ti kasar ket umuna nga addang iti kontrata, ket no dayta ti madadael, ti awan basolna a partido ti masapul a mabayadan kadagiti daños a sinagabana.’ Immanamong ti korte ket ti lalaki ti nabilin a mangipaay iti dati a nobiana ‘iti maysa a sab-ong a katupag ti legal a naikeddengen a sueldo ken bayadanna ti korte kadagiti amin a gasto ken ti bayad ti abogado.’ Iti panagkomentona iti pangngeddeng, ni abogado Nereu Mello, nagsurat iti pagiwarnak ti São Paulo a Jornal da Lapa: “Ti pannakitulag ti kasar ket serioso unay a tulagan ta ti panangdadael iti dayta ti mamatmatan buyogen ti panangbusor iti imatang ti Linteg.”

Daytoy a kapanunotan maipapan iti kinaserioso ti tulagan ti kasar ket saanen a kabbaro. Iti sidong ti Mosaiko a Linteg ti naitulagen a babai a nakiabig makagun-od ti dusa a kas ti nakikamalala a naasawaan a babai. Isut’ naiduma ti pannakatratona iti agsolsolo a babai a nakiabig. (Deuteronomio 22:23, 24, 28, 29) Idi ti pannakitulag ket maysa a serioso nga addang. Saanda a laglag-anen dayta.​—Idiligyo iti Mateo 5:37.

Nairuamen iti Moderno a Teknolohia

Kalpasan ti panangbusor ni Martin Luther iti pannakailako dagiti indulhensia (pannakailaksid iti dadduma a kita ti pannakadusa gapu iti basol), ti Iglesia Katolika Romana imparitna ti pannakaaramid dayta idi 1562. Ngem ti opisial ti Vaticana a ni Pedro Albellan ti nangipaganetget iti di pay nabayag a ti sursuro ti pannakaipaay dagiti indulhensia ti nagtalinaed “di mabalin a maikkat ken saan a pulos nga agbalbaliw.” Maysa a rebisado a manual ti Romano Katoliko maipapan kadagiti indulhensia ipakitana a ti Vaticana ti nangusaren iti daytoy a pammati idi ugma iti moderno a teknolohia. Sigun iti The Times iti Londres, dagiti obispo mabalindan ti “mangipaay iti naan-anay nga indulhensia kadagiti matalek a paspasurotda babaen iti radio wenno telebision iti mamitlo iti makatawen no mangipaayda iti bendision iti nagan ti Papa.” Nupay kasta, adda pannakalapped. “Daytat’ masapul a panangiyallatiw a mismo iti tao,” kuna ni Luigi De Magistris iti Sacred Apostolic Penitentiary iti Vaticana, ti opisina a mangtamtaming kadagiti indulhensia. “Ti panangbuya iti sungbat ket saan nga umdas.”

Ngem uray no nailako wenno naited dayta iti tao a mismo wenno babaen iti TV, dagiti kadi indulhensia Nainkasuratan? Nupay ni Jesus namakawan kadagiti basbasol, iti dadduma a tiempo, awan ti imbagana maipapan iti pannakasapul dagiti indulhensia. Kasta met dagiti apostol. “Ti dara ni Jesus nga Anak [ti Dios] ti mangdalus kadatayo manipud kadagiti amin a basol,” insurat ni apostol Juan. “No ipudnotayo dagiti basbasoltayo, isu ti mapagtalkan ken nalinteg a mamakawan kadagiti basbasoltayo ken mangugas kadatayo iti amin a kinakillo.” (1 Juan 1:7, 9) No dagiti amin a basol mapakawanda, ania pay ti nabati a mabayadan babaen iti pannakadusa wenno maabbongan babaen kadagiti indulhensia?​—Juan 3:36; Roma 5:10.