Dagiti Saludsod Manipud Kadagiti Managbasa
◼Kasano kapigsa a rebbeng a resistiran ti maysa a Kristiano ti panangyalison ti dara nga imbilin wenno inautorisaran ti korte?
Naisalsalumina ti tunggal situasion, gapuna awan ti espisipiko a linteg iti daytoy. Dagiti Kristiano ti pagaammo a siraraem ‘a mangit-ited ken Cesar kadagiti kukua ni Cesar,’ nga agtultulnog kadagiti linteg ti sekular a gobierno. Kaskasdi, maawatanda a ti nangnangruna nga obligasion ket panangipaay “iti Dios kadagiti kukua ti Dios,” ti saan a panangsalungasing ti lintegna.—Marcos 12:17.
Salaysayen ti Roma 13:1-7 ti relasion dagiti Kristiano kadagiti “nangatngato nga agtuturay” ti gobierno. Dagiti kakasta a gobierno addaanda ti autoridad nga agaramid kadagiti linteg wenno mangipaay kadagiti panangidalan, masansan tapno maparang-ay ti pagimbagan ti pangkaaduan iti umili. Ket dagiti gobierno ‘agtagikampilanda’ tapno mayimpuersar ti lintegda ken ‘tapno maibales ti pungtot a maipaay iti agaramid ti dakes sigun iti linlintegda.’ Kas iturayan dagiti nangatngato nga agtuturay, tarigagayan dagiti Kristiano ti agtulnog kadagiti linteg ken bilin ti korte, ngem masapul a relatibo daytoy a panagpaituray. No makalikaguman iti maysa a Kristiano nga agpasakop iti banag a mangsalungasing iti nangatngato a linteg ti Dios, iyun-una ti nadiosan a linteg; dayta ti maipangpangruna.
Dadduma a moderno a linteg a naimbag met ti mabalin a di umiso a maiyaplikar iti panangautorisar ti panangipilit ti panangyalison ti dara iti maysa a Kristiano. Iti daytoy a kaso masapul nga alaen dagiti Kristiano ti isu met laeng a takder nga inaramid ni apostol Pedro: “Masapul nga agtulokkami a nangnangruna iti Dios ngem kadagiti tao.”—Aramid 5:29.
Binilin ni Jehova dagiti Israelitas: “Sititibker nga ikeddengyo ti di pannangan iti dara, ta ti dara isu ti biag ken dikanto mangan iti biag agraman lasag.” (Deuteronomio 12:23) Maysa a Judio a Biblia a patarus ti 1917 kunana: “A natibkerkay laeng iti saan a pannangan ti dara.” Ket ni Isaac Leeser ipatarusna ti bersikulo: “Natibkerkay laeng koma tapno dikay mangan ti dara.” Ipakpakitana kadi dayta a kasla dagiti adipen ti Dios ket manangitantanda no maipapan ti panangitandudo ti lintegna?
Buyogen naimbag a rason dagiti Kristiano naan-anay a determinadoda nga agtulnog iti Dios, uray no imbilin ti gobierno nga agsalungasingda. Isurat ni Propesor Robert L. Wilken: “Saan laeng a nagkitakit dagiti Kristiano iti serbisio militar [ti Roma] ngem dida pay akseptaren ti opisio publiko wenno akmen ti aniaman a responsabilidad iti panangituray kadagiti siudad.” (The Christians as the Romans Saw Them) Ti panagkitakit mabalin a kaipapananna ti pannakaawag kas managsalungasing ti linteg wenno pannakakondenar idiay arena ti Roma.
Dagiti Kristiano masapul met a natibkerda itatta, a sititibker nga ikeddengda ti saan a panangsalungasing ti nadiosan a linteg, uray no maipasangoda kadagiti peggad kadagiti sekular a gobierno. Ti kangatuan a linteg iti uniberso—ti linteg ti Dios—kalikagumanna a dagiti Kristiano liklikanda ti dara, no kasano a naibilin kadakuada a liklikanda ti pannakiabig (seksual nga imoralidad). Ti Biblia awaganna dagitoy a panangiparit kas “nasken a bambanag.” (Aramid 15:19-21, 28, 29) Ti kasta a nadiosan a linteg ti saan a tagtagilag-anen, kas banag a mapagtulnogan laeng no dayta ket kumbiniente wenno awan ipresentarna a problema. Masapul a pagtulnogan ti linteg ti Dios!
Maapresiartayo, ngarud, no apay a ti agtutubo a Kristiano a nadakamat idiay panid 17 imbagana iti korte nga “imbilangna a ti panangyalison ket iyaatake iti mismo a bagina ken maiyasping iti panangrames.” Tarigagayan kadi ti asinoman a Kristiano a babai, ubing wenno nataengan, ti situtulok a panagpasakop iti panangrames, uray no addada legal a pammalubos a ti panakiabig babaen ti seksual a panangatakar ti maaramid?
Umas-asping, ti 12 ti tawenna a nakutar iti isu met la a panid di nangibati ti panagduadua a ‘makilaban buyogen ti amin a pigsa a kabaelanna iti aniaman nga inautorisaran ti korte a panangyalison, nga isut’ agikkis ken makidangadang, nga uksotenna ti ramit a pangtudok manipud iti imana ket padpadasenna a dadaelen ti dara iti supot idiay katrena.’ Sititibker nga inkeddengna ti panagtulnog iti nadiosan a linteg.
Pimmanaw ni Jesus manipud iti lugar idi a tinarigagayan ti bunggoy nga isut’ pagbalinenda nga ari. Umas-asping, no adda ti kasla umar-arngi nga inautorisaran ti korte a panangyalison, ti maysa a Kristiano mabalin a pilienna ti panangliklik ti pannakadanon kenkuana ti kasta a panagsalungasing iti linteg ti Dios. (Mateo 10:16; Juan 6:15) Kagiddan dayta, rebbeng a nainsiriban a sapulen ti maysa a Kristiano ti sandi a medikal a pannakaagas, iti kasta mangar-aramid ti napudno a panagregget a mangtaginayon iti biag ken manggun-od manen ti naan-anay a salun-at.
No pudno a nangaramid ti maysa a Kristiano kadagiti napigsa a panagregget a mangliklik ti panangsalungasing ti linteg ti Dios iti dara, mabalin nga isut’ ibilang dagiti autoridad kas managsalungasing ti linteg wenno mamagbalin kenkuana a manungsungbat iti pannakabista. No agresulta ti pannakadusa, ti Kristiano matmatanna dayta kas panagsagaba maigapu iti kinalinteg. (Idiligyo ti 1 Pedro 2:18-20.) Ngem iti kaaduan a kaso, liniklikan dagiti Kristiano ti panangyalison ket babaen ti nalaing a panangagas immimbagda, nga awan dagiti manayon a legal a problema ti nagresulta. Ken kapapatgan, tinaginayonda ti kinatarnawda iti Nadiosan a Manangted-Biagda ken Ukomda.