Krismas iti Oriente
• AGARUP DUA GASUT A TAWENEN TI NAGLABAS, maysa a nalatak nga eskolar a Koreano ti nagpasiar idiay Peking, China. Miningminganna ti lamina ni Jesus iti sakruy ni Maria a naipinta iti bobida ti maysa a katedral. Kastoy ti kinunana maipapan iti makaklaat a lamina:
“Maysa a babai ti nakasaklot iti maysa a kasla masakit nga ubing nga agtawen iti agarup lima wenno innem. Kasla dina maitangad ti ulona, a kas man la dina kayat a kitaen ti anakna gapu ta maasian kenkuana. Ket adda iti adayo ti likudanda ti adu nga espiritu ken nagpayak a maladaga nga agtayabtayab iti aglikmutda. Bayat a mingmingmingak ida iti ngatuek, kasla agtinnagda kaniak iti aniaman a kanito. Iti pannakakigtotko, pinadasko a tiliwen ida.”
NABAYAG daytan a napasamak kalpasan a nangrugi ti Repormasion idiay Europa, a naunday a panawen ti naglabas manipud iti nalidem a panawen ti Edad Media. Ngem iti kaaduan a taga-Oriente, dida ammo ti Kristianidad kas ti dida pannakaammo iti nadakamat a lamina. Anian a nagbaliw ti kasasaad ita! Kada tiempo ti Krismas, maiparang dagiti ladawan ni Jesus idi maladaga pay. Nagbalinen a pamiliar iti Oriente dagiti kasta nga eksena, ket adu ita kadagiti lansangan sadiay ti umarngi kadagiti lansangan idiay Europa.
Idi rabii ti Nobiembre 25, 1998, maysa a bulan sakbay ti Krismas, ti Champs Élysées idiay Paris ket pinaglawag ti nasurok a 100,000 a bombilia nga adda kadagiti 300 a puon ti kayo iti igid dayta nalatak a kalsada. Umasping iti dayta, iti maysa a lansangan iti lugar ti negosio idiay Seoul, Korea, maysa a pagaammo a dakkel a pagtagilakuan ti nangibangon iti maysa a nagdakkel a Christmas tree a namagraniag iti rabii iti dayta a kabesera a siudad. Di nagbayag, naarkosan dagiti lansanganna kadagiti dekorasion mainaig iti Krismas.
Inaldaw nga adda iti telebision, radio, ken pagiwarnak dagiti programa a mainaig iti Krismas. Okupado ti intero a pagilian a mangpasangbay iti ngudo ti tawen gapu iti karirikna nga itden ti Krismas. Paspas a maarkosan dagiti simbaan idiay Seoul, a ti bilangda ket pagsiddaawan ti kaaduan a bisita. Iti kasta, mariknadan idiay Korea ken iti dadduma a pagilian iti Oriente a tiempon ti Krismas bayat a ramrambakanda idiay Estados Unidos ti Thanksgiving Day iti arinunos ti Nobiembre.
Saan a maibilang a paset ti Kakristianuan ti kaaduan a pagilian iti Oriente. Kas pagarigan, 26.3 porsiento laeng idiay Korea ti agkuna a Kristianoda, 7.9 idiay Hongkong, 7.4 idiay Taiwan, ket 1.2 laeng idiay Japan. Nalawag a kaaduan kadagiti taga-Oriente ti saan a mangan-annurot iti Kinakristiano, ngem agparang a dida pagkedkedan ti pannakarambak ti Krismas. Kinapudnona, kasla ad-adda a magagaranda pay iti dayta ngem dagiti padada a mangramrambak nga adda iti Lumaud. Kas pagarigan, agdindinamag ti Hongkong gapu iti nalabor a panangrambakna iti Krismas, nupay Budista wenno Taoista ti kaaduan kadagiti umilina. Uray idiay China, napartak ti panagadu dagidiay mangak-akseptar iti Krismas nupay 0.1 porsiento laeng ti agkuna a Kristianoda.
Apay a kasta unay kasaknap ti pannakarambak ti Krismas iti Oriente? Apay a makiraman dagiti tattao iti pannakarambak ti Krismas, nga ibilang ti kaaduan nga agkunkuna a Kristiano kas kasangay ni Jesus, idinto ta saanda nga akseptaren ni Jesus kas Mesias? Rumbeng kadi a tuladen dagiti pudno a Kristiano ti panangmatmatda iti Krismas? Masungbatan dagita bayat nga usigentayo no kasano a limmatak ti Krismas idiay Korea, maysa a nagkauna a pagilian iti Oriente.